KA U KIANGA LAIKHAK - I, II, III

~Kopsyam Dynasty

Bangalore,Delhi,clong leh mundang dang a ka siamsin pihte siamsin chibai.

I nam ittna toh Articles saulou ka hon gelh a.a sim thei chiang ten hon simsak din ka hon ngen hi.

Laikhak I
Ka u itt mah mah,

Pathian ompihna toh dam a na om ka gingta kou leng I pa te toh ka dam zel zel uhi. Zan in Father’s day ni a ipa present di’ng na khak amuhin a akipak mahmah.bangteng hileh ka gennop tenten bangzah hiam a om ziak in ka gennop a I lut suk pah ding.Churachandpur =89 villagesSadar hills=14 villagesJiribam sub-division =92 villagesTamenglong khoupum valley=92 villages.hiai a singtang khua kon taklat te ahihleh tribal district a om himahleh phaizang bial(valley district)a ki la lut ahi a, phaizang mi huai banah singtangmi hilou khatpeuh in singtang bial leh territory a gam leh leitang mawk lei leh nei theih hilou hi.Hiai tuh dan in leng aphal louh him ahi(MANIPUR LAND REVENUE ACT Section 158).

Himahleh aneih theih nang uh lampi omsun bel DC kiang a agelh thoh a ngetna lai apiaka huaileng DC in District Council theih pih lou a phalna piaktheihna power neituan lou uhi,(inserted vide Manipur Act No.10 of 1976)huai ban ah khat omsun lai bel by way of mortgage to a co-operative society chauh hilai hi.ahihleh District council kum 20 aki suspend sung a kua kua ahia i DC ua pang?singtang bial Hectres 24733 tak lawmlawm ahi hiai hunsung a ina khah suah uh!.bangteng hileh sisan naisan suah a kipha saktak a I sanggamte tung a khut ana kha Khumujamba,mandop leh leikai dang dangte I lak a bubit tak a singtang mi hilou singtang gam a I ten sak te’n bang ahia ahih uh?kum tamlou paita in takvom apat I nu uhleh sanggam deih thoh mahmah ngathal khang a rape chih phetlou in thah in ana omta hi.hiai te kua khutnung ahia?Tun a lamka zang a kinehtak in I innbang dai hial khop a zat theih ding in iteng ua.i khandan I etchiang in khominthang lam a iki phalhsuk ua, I phaktop tuitha tan hidin a gintak huai hi.

Huchih lai in simlam a eisang a tamzaw ten I thei louhkal in awl awl in hon neh tou deuhdeuh uhi.ka theih khelh ahih keileh Pu Raja Goukhothang hunlai a singtang bial ahihleh Imphal I phak dek kuan a Alva leiseh aki chih na mun tan ahi.Tun ah koitan ah i ton tou ta ua!! Khutzep a khangthak te I ihmut leh bel I maituah dibel haksa lomah mah diing ahi. I tenna chiang chiang ei adia I kulhpi(fortress) ahi hi’n.Mallam guite kual bel tu din mun in eibial hiphot phot a,Simlam a I kulhpi I zalhsuk kei leh I tuhun leh I khangsawn te a di’n bitna omlou diing hi.Imphal a isuan leh kisaktheih pih mah mah paiteveng bang leng phaizang te’n a min Ningthemkhol in ana khek uh a,Heutu suanhuai leh thulak theih bangzah hiam ineih khak hamham laiziak in itang kik nawn zual uhi.Huai bangleng Pu lawmkunga IAS bang ana ki neikha lou hizen zen le leng kimawk ngah din a lamet huai kei.Khangthum hilhial churachandpur lamka in I kheksawm ua,Heutu ten ah Manipur government mai si in ki ngenngen mai hi.Himahleh tutan lamkapur bektan inleng I khek zou naikei.

Kei naupang chik ngaihdan in, civil service(IAS,MCS) hau in ki hau photle I government nuai a pauhetlou a maisik di leng omlou a khek ziau theih din ka koih mok hi.U ei huai I neulai a skul I suty chianga ipa dawr ingak pih hun a Pu Thangthuam IPS a uniform nalhtak maitoh hong tai vang vang ina etlai na thei lai am?apai suk a Oinam a accident! a asih a mittui vung dedu a I nu leh pa theilou a naupang chik hi mahleng I ki dik hut hut lai na thei di maw, Huai a Pu Thangthuam IPS bang bang a Mihangsan Mi 20 Pathian in hon pe ding ahi, ken ka thuk ding Toupa’n a chi na chih lam na theilai diing maw. Huai Mi 20 lak a tel kha kahi chi thei diing ka thei ud ngei ta mai tun.Hun in hon po khe din ka gingta tinten.U ei na ngaihtuah kha ngei hia?Ei inkuan in sum muhna neilou in, sumzang zang mawkleng I inkuan khosakna uhleh nuntakna bangchi tukin a haksa dia? Huai bang geih ahi Lamka in tu hun a I maituah lellel, Ipa lohkhiak tamzaw laH nang state dang a laisim a om hon ki khak,in veng inpam en le hang a neithei chiang chiang state dang a laisim a omlou omlou.i district a Sum hong lud na sui thuk di chi leng govt employee te chauh hi a thei in om zaw mah.sum lamka a leeng diing a tawm mah mah,I district a sum hong lud state dang a kithon ziah ziah mai hi.Meh anteh lou hing,cobi leh adang dangte la atamzaw district dangte kianga kila sawn in amau I sum tampi hong luakkhia uh a.Tulai a topic thupi mahmah vaite kana kikup sek uh ahi a.Meitei ten Imphal a thauvui thautang in a hawl khiak sawm uh a,tutan in hawl khiak malaksa lak a zung a kai deuh deuh zaw uh hi.

Ahihleh maw U nidang a dawr I bol ua rengkai a I mahjon uh pa thangte I dorlh dorlh ziak ua agei a Bihari pa bankrupt a Bihar a akik na thei lai di maw?Huchi bang geih in eimi mahajontampi om henla vai mahajon te tha khek di kinei leh vaite I buai pih pih ngailou a potkhe pah ding un ka gingta hi.Himahleh huai din eilak a khangthak tampi Businessman,mahajon,entrepreneur iki sek khiak kal ngak lah huailua hi.Huai din Training,awareness leh guidance programme tuamtuam huai di him a I neih tam a poimoh a, huai a pan la di’n Unaupa Chin Guite leh a seppih LATSEA te kan a tu tan a lamethuai leh kinep huai omlou hi.Amau mah in hon sek khe souh souh mai leu ka ut petmah hi.I economic kingak na tham ching in om phot phot leh diktatlouhna,corruption,zuzuak,khamtheih zuak,kizuak,kimohsakna,ki iplahna leh society negative leh I khan moh bok thilhoih lou tuamtuam te hong hoih mai din a gin tak huai hi. Huai ding in Lamka khangthak te iki sek khiak poimoh hilouhiam U….

Ka U kianga laikhkak II

Inn apat Na hon omlouh san nung chim kisa in na room a ka va lut leh Manorama yearbook 2012 ka mu hi.Sahbeu bou simpeih lou lo selua milimte endi chi’n ka phen leh pek 576 na ka muh in kaki guih zou hial hi. India a paite speaking 2011 census in 64100 chih tel! Zou 20857,Vaiphei 39673, Gangte 14500,Simte 10225.Hmar 83404.hiai dik ahih taak zen zen le leng gintak ahaksa ka gingta kei! Huai zahphet Zomi India a omdi’n ka gingta kei hi.Lah gintak mai angai,census boltu te lak a pang ka hih louh ziak in! suty na hong pai chiang in bazaar I pot a, hou theih hou moh nahau konsa,ken ah meltheih hau lua ka honsa a hilele tu’n a ka tel mahmah khat ahih leh milip ina tawm luat ziak hang lel ua meltheih hau ana ki hilim chih ka theih in zum leh nuihzat ka thuah maimah hi.Kum 2001 census in Churachandpur lakh nih leh siing nih val zek(227905) I pha ua,tu kum sawm hong pai in lakh nih leh siing sagih(271274)I pha tou ua.I khang mah mah chi leng I khial!.bang ziak in maw? phaizang bial, Imphal west 2001 census in 444382 pha uh a 2011 in 514683 apha tel uhi.

Mi alakh lakh a akhan lai un, ei a siing a sim leng I khang khop teek hi.A root cause bang ahi dia u…? E aw… Kum 3 paita in ah damdoi inn a khamtheih hih te’n sum muh na di’n nau nei thei non lou di’n tamtak ava ki bolsak uh chih thu kaza!.Dik mah hiam chih ka thei kei ,dik ana hih taak zenzen le le’ng Hiai hih Haihuai kasa lo mahmah, ahi alah khamtheih man di uh bek pezou hileng zaw khang tamtak bek humbit kha moh lou diing hi’nga,ka chih kan louh hih theih kanei tuan kei hi,phetlou in ka ngaihtuah chia kei ka hostel mess fee na ngawn a hun hun a pezou lou Pa’n ah huai khong ka ngaih tuah tuah louh ding ahi ka chi thak zel mai hi.Hiai Ka chih hang in sum kisam lua zaw hilo kahi aw u..Good manage is better than good income chih non thu khah hi ka hinkhua a adik a zuih sawm gige ka tup ahi.Na gen dik kasak mahmah nawn khat ahih leh eimi leh vai naupang sum cheng10 tuak pe lechin, vai naupang pa’n ala dia sakhau sunga akuah thrinthren pah di. Himahleh eimi naupang in sakhau ale kuah manlo in khut a toi in dukan anaih vengveng dia lampi a aduh ngaih tuah tawm in huchiin sum zang din ataikhe pah ding ahi.I neu chik apat sum value a zeek leh zat dan kisinsak poimoh ahi chia non gengen a ninhuai sim abang na a tun a adik lam ka phok thakthak hi. Chik kum hiam apat in Ta tawm thei lam lam neih diing chih bang nam pichinna leh changkanna danin koihna I nei ta mawk uhi.Kon phok kik sak nop khat om ahi u.

I pute unau bangzah a pha mawng mawng uh? I pate sawm val ahina ua khatvei le ann ngawl in a puktaw kei uh hi.Hiai ka gen kawm kawm in ipu gen khat ka nuihzat mah mah ipa hon hilh aneulai un alak ua khat ahong si a,I pu’n ah thamvetlou a hon chih khe muat mok hi, ahai huai sim abang na a agennop ngaihtuah le chin apilhuai in ka thei hi.Ahihleh maw u,,tuun ah zomi milip a tawm lo mah mah a,I paunak in Nga in atam sihpih,mihing in atam hi’npih ana chih dik hina tel ae maw..u. itawm ziak apoi luat dan tamlou ka hon gen gehlap ut lai hi.Manipur assembly a seat 60 a om a.Manipur a I district lianpen himahleh MLA 6 chauh inei hi.Mi’n a lakh a sim aki represent theih lai un,I nam in lakh kim khat lel leng iki represent zoukei hi! India mun Koi mah ah minority in voice anei kei him him hi.Democracy ihi a majority rule ahi den ahi I paipih.Manipur 100 lak a 90% singtangbial ahi a.Lampi singtang bial a 10021 km aki phah suak a,phaizang a 2597 km chauh ahi ahuap khak(National,state Highway,Major district roads other village roads)Hiai et in singtangbial ah sehsawm suah sehgiat phial lampi a om hi!Tun ah U..thil khat ka hongen lai di SSPP,ZILLAI,KZP,ZSP etc vai a excursion leh trip tuamtuam Phaizang leh singtang bial a ana paikha te a lampi tot te uh, koi ahoih zaw hiam chih aki lamdan dan ana dong inla’n ana ki kup pih mah dih.i lampi migam leh ei gam koi hoihzaw in,koi a se zaw a? Kakching garden,andro,zoo,songtal,Dzuko valley,zoutung,sinzawl etc pha kha siamsin tampi aki omta .

Phaizang gam a nuam tak ava ki enjoy lai in ei gam, Singtang a aki zin chiang in gari kham a luak le’ng lo theilou a,mahni luak valh kha sek pawl bang leeng i om kichi hilo maw.Maizen!...I lampi setak,I nala te saang mah ale thuk zaw te bang dia bol louh leh zut louh a om hiam? I MLA neih man uhle kanna kei ka chih lai in, U na hon gen ” Fund bel anaak omlua,Himahleh phaizang bial a retained in a om naak.Phaizang bial leh singtang bial development fund leh sanction ki hawm rual dan ka gen chia ka thangpaih tha leh ka heh khonga suak naak.na hon chih lai in, kei naupang chik himahleng huai in na gennop matna chang kana thei naikei,I inn baang uh na en gegu alah na ngaihtuah di’ng ka thei khe zou kei hi.Himahleh na mel apat awlmohna nei leh panpih bei nahi chih ka hon kon mu chian mah mah.Hiai in ka lungsim a hon vut a ka bilkha a aging mang moh den hial hi.Hiai te ka ngaih tuah kik thak chia hi chi’n gelpuk na ka pia hi.Fund lud dan aki rual louh ziak in I lak a sum aki tasam chih phetlouh Magazine thak ipau a simtheih di’n i suah a mi’n deih mahmah dia gingta kawm a ka zuak hang in 70 lak a 12 chauh ka khong hi, laibu sim na chang le theilo nam hai nam mol chi’n kei leh kei kaki hamsiat alah tuna a sum a ki ning ching I lak a om louh ziak kia a mi’n lei ut zen napi lei zoulo chih ka thei khe phiing hi.Saptuam vai leh khotang vai a video album ka bol chiang ua ka khot zoh mahmah louh uh tu’n ka tel ta mah mah hi.siam suah khiak ut hizeen napi I sum leh pai hong haksa lua a I economic dinmun uh asiat mahmah ziak in a gilou leh sumchiit hih ki tang maimah hi.dangte le’ng a hi thou,business lian deuh pat di chi’n capital tampi toh iki pan naak a abul in mi’n hon boh luai luai mah leh sot idaih zoukei, aziak bel sum I lak a ataksap ziak mah ahi chih I haih kei hi.chow leh mehbol lim taktak ka duh luat hang in tangval bang hi zen ta sam napi himah leng summuhna a haksat ziak in Parle G biscuit in kaki lungkim sak zel mai hi.

Milip pen a Tam in tam phot phot in,laisiam tam in tam in education quality hoihtak nei phot phot leng,I MLA te ahong che thei diing ua sum tampi I district a hong polut thei di’ng ahi uh chi’n ka gel puk mai hi.Huai chiang in huai sum leeng te eikiang ahong tut hun a om dia enle innmun ineita kha moh ke maw u…Hiai ka hon gen lai lai in zan in I nau neupen uh leh i innluah na te uh nau ahong ki sukap kha zenzen ua, kenleng kava phelh leh apa un heh chihtak in honna ensal gemgam a “nou zanzek a lamka puri ne pan in maw non simmoh vial uh,kei na hon thei hia?sum bangzah nei ka hia chih na thei hia?state dang a mihau milian ka hau. ahon chi a,agenteng teng ana record man hile’ng I paite dictionary bu 2 bek pha din ka ging,ken le’ng huai in ka lungsim a, naupang kina khong va huchi thupi ngaih!ahai huai thil thupi petmah suak sak zaw ihi lel ve.Huchia sumhau leh chethei kisa na hihleh na pianpih sanggamte angvan in la’n khotuah saam ve na dopkang di kisam a haksa thuak uh hilou uh hiam?ka tung ah na kampau zat teng amau le’ng za thou diing ahi uh!na sanggamte leng inn luah a pumdim ahi saam uh,chih diing ka chihleh amah dan dan a tamluat ziak in zohmeng nou nei bang a inntuan tuan ka peih louh ziak lel in ka daihmai hoih zaw chi’n ah aki hei kal in anung lam a ka nuihsan a huchiin kaki lungkimsak mai hi.Emaw u Tun lah na service na la asot dekta,lah na loh ikham hamham uh chih phetlouh inn mun nangawn inei zou nai kei uhi.Centre service na ngah a tanau laina teng toh inu vok khoi,tuk 5 gou a I lop ua ikipahna uh tun a adaaita.Na genlouh hang in na thawm hau luat ka kon thei,zing na thoh a na sungkuante mel na muhlouh a,na niteng hinkhua zatna a zomi kichi mel na muh ka hon gingta kei.Huai leng na hat sungteng na tha leh zung namdang leh gamdang a nna na honsem a lah I ki ching tuan kei hi.I nam maban a ziing a, adah huai in a lung zin huai mah mah ka chi kei di’ng,a ziak nang na om!na tha leh zung,na siamna leh theihna,na pilna na nam adi’n aki ching mah mah.huai din nang bang na pe ud a?bang na pe dia? I nampih Zomi te’n nang kahon muang ua,lam entak in ka hon na gal dot gige uh hi u…Hon dawng saam lou diing na hiam U?na teirawl tung a Uthawnkham la Zogam aw ken hon taisan kei ning chih na walkman a na ngaih a,aw heu zenzen a athu ala nasan theilou a na sak pongpong tun ah na phone leh laptop hiam a koih inla ngai thak mah dih aki lamdang mahmah diing....

Ka u kianga Laikhaak III

Tutung result ka ngaklah mahmah 12 a hong suak a, gintak sa’ng mah in ka hih hoih lua hi,tanau laina leh deihsaktu te apa’n thawnpiak leh hasotna bangzah hiam kana tangkha hi. Kipak lua himahleng ka lungsim tawng lam apan,kipahna in a zelsuak zou tak tak kei hi.Ahangbel,laisimna a ka thapiak leh ka hunpiak dan toh teh in ka percent muhdan ka ngaihtuah chia ka ki siamtan zou tak tak kei hi!Hiai ka chihna maw u…ka lawmte hih bang a ka copy ka chih nopna ahi.ki tai oitlouh ahi! I nu leh pa’n le hon oit thou uh aikha!Exam hall a ka patauhna kan a,ka hinkhua a patauhna huai bang ka tuaknai kei hi.Ka maban di exam hall ah ka patau pan hi.Fail hi ngei ngei leng,fail hi ngei ngei leng chi’n ah,ka lungtang kiphu ging bang ka gei atu nu’n za hial khop dia ngaih in a ki phu dutdut mai hi.Exam hall lut tung a non hilh ngei ngei di ka kichih pih teng bang le’ng athei zaw sam omlou in ka dak dak ua,nuih kan louh ngal hih theih a om tuan kei hi.Huai huntak video a laak a etkik nawn bang hileh,Makeup sah taktak a cute ka sak guk ten te,En chim lou a ka melhmelh te bang leng adak hok hok mai uh a,acute na uh amang der!ka lungsim ka khek vek. African nungak muk sah meuhmouh te hoihsa kiik zaw di’n ka ki gingta top hial hi.

Exam dak a hong ginga,exam kong a fail di chi’n ka chiak vengvung uh hi.tun lah huai a kimu teng mah sa’ng taktak in ka hon zou khe daih zel uh hi.Ka percent te uh et in mi’n siam a honsa mahmah ua huai chiang in kei le siam ka ki sa mawk mawk hi.A hon thei kha peuh in doctor leh engineer bang ahon kok muh ua,kenleng dau a om khak leh chi’n dau en di’n exam kava pe tei sam hi.Question is easy but answer is difficult a chih pian dan deuh un OMR sheet a ka theih zaw saam omlo ahi chia optional B teng ka nuh vom suk miat hi.A result bel ngak a buai buai lo di’n exam hall pot toh result theih ka thuah lel hi.Experience khat zaw ahi phot mai ve.

Huchiin a,ka lawm te’n mundang state dang a hon zot san lai un ken bang zil di?bang a ka tup?bang subject la di?bang a ka lunglud na?chih ngaihtuah in ka lungbuai phi’ng hi.Neulai a chii tak tak a heutu te’n what is your aim in life? chia a hon dot lai ua,Ek bawsap,helicopter a vok ann laak chia kana chiamnuih bol.Tu’n ah time machine om hileh khauhual in ka zuuk kik punpun ut mai hi.mundang a om khiak ka ud lua ala’h sum leh pai I neih un daih lou lua ahih man in I pa te kiangah bang mah ka gen khe ngam kei hi.Lawmte Facebook status khong ka na sim chia Delhi lumlua, shillong tungta,Bangalore,Hyderabad etc kamu hi.Ka enn luatna lam in lawm hoih te himahleh a status uh kana like ha’ng in ka lungsim in ka like thei het kei mawk hi.ki chiamnuih gige sa kahih ziak mah utoh.delhi na chih meiphu hia, na ut leh clong dlong ylong zlong le tung ve chi khong in kana comment mok mok sek a,hita leleng aguk tak a ka lungkham ka lawm te’n ana manban di’n ka ging ta het kei hi.ka ngaihtuah na apai sau mah mah a,lawmte bang ahong tun chiang ua colony,veng leh khopi hinkhua te aki kup ching un ka gammang mah di maw…chi khong in mi lohchinna leh changkanna ke’n mimal kingaihsiatna di’n kana la mawk hi.chih phetlouh the fox say the grape is sour chih pian dan deuh a ka phak louh te dem in,laizil in a kuan di ua.model in a hong kik kei dua,phalah tuan kei ning chi khong kana ngaihtuah mok mok a,ka lungsim teng siatna toh aki dim gai hi.Haihuai kasa ala’h suang phukha bang in ka tha a dah ngoih ngoih hi.Huchia lupna a ka lup lup lai in, I pa’n nangle imphal tan bek a va khodak lechin eivoi,I tanaute uh bel khat le a om kei! hi’n hilele neulai a ka lawm hoih mahmah khat a om a.Amau va bel a;om man omlo di’n a hon chih leh kipahna toh ka pum sousang gop hi.Thatha thabang ton na cha oiramgi pobige,pobi sanam nam bige leh taibang senbah I bungo tai bang mapu oiri bah chih peuh ka facebook status a ka update zungzung hial hi.Ka Meitei min din akonbah kava chi di,ka chih chia I inkuan te bang a nui liing sung sung uh hi.Ka va kai ngei a,lawm bawl di chi’n phaizang te bang ka va hou pih sau sau masa zawzen hi.

U ka gintak saang mah in apau uh ngaina zaw ahihna uah English a siam hetkei uh hi.ki houpan himah le ung amau pau ngen in a hon houpih mawk uh a!kei le ka hong buai pian a “sorry, I don’t understand Manipuri ka chihleh nang Manipur a teng a Manipuri theilou tel moh! Chi’n anui zak uh hi.Amau pau a bang bang hiam gen in simmoh mel tak in hon nuih san heha vial uh hi.huchi khop aki simmohna nuihsan ka tuah nailouh ziak in ka am phephu a,atehna a tehna a the bang hileh 200 degree Celsius atung zou himhim di.Ka lungsim ah,ka hihna hon thei ngial hi leu teh lau in na zun uh na teh hial diing uh.kopsiam suan tangpua/tanghau ka pu ka pa khang a mullit neilo,sahang gal ma a tailo.Gal ma tawng a pang gige.ka kham uh buh le bal ka khou uh.Tang(buh chi khat) ka hauh luat ziak un tangpua/tanghau te a hon chih uh.Ka heh tak tak chiang ua who is who te nangawn laau lo a gamta te kahi uh,baalsial nuai a vai zaak di adia aw,chi’n ka lungsim a kei leh kei ka ki hou hi.Ka et vel chian,ka lawm di muh di a omkei,huai banah ka bangkua inndongta te leng gamlapi a a om ahih na uah.Lamka a huai lam expert ta mahmah leu le phaizang a apply theidia ka gintak louh ziak in ka hong patau pian ta hi.chih phetlouh adik na ua mile thah poisa lou ahi uh phaizang te’n chih kua hiam te ki houlimna ka zaak khak ziak in,mihangsan zatna bei ka hong suah chiah panpih bei toh ka heh deuhdeuh hi.Lamka hile zaw zoh leh champ zoh kei leh la mahut chih phetlo sumbang mu maithei hi zaw mah lai chia ka ngaihtuah dedu laitak in class laak a hong hun hi.

Professor nu’n first day ahih toh khat khit khat introduction a hon bol hi.kei hun ahong tung ta a,where are you from? Ahon chi a ken le Lamka I mean CCPUR! Ka chi hi.Huai phet in ahong nuih mai mel mawk a,ka lawmte kia Ccpur minthanna na thei uh hia?chia dotna a hon bol leh kua mah a dawng ka om kei uh hi.Ccpur I chih LAND OF CIVIL SERVICE chi a kou khang chih phetlouh north east te’n ka theih uh ahi,ahon chih khiak leh ama a hon nuihsan te’n ka mit hah nasan leng en ngam lou in a kuun dedu mai uh hi.which tribe hon chi non a,kenle Paite ka chih leh O…!paite! do you know that in Manipur we even have a paite chief secretary his name is H.Jelshyam and also MPSC chairman in 2003 and 2004 I forgot his name Hmm.…..ahon chih lai tak in ken le Pu T.Gwite IPS I mean Shri Thangzamang Guite IPS ka chih leh,ka class mate te bang a mit uh lohpi chiah chiah a pha hial in ka thei hi.ahon tusak a,amau pau in ka lawmte a en a bang bang hiam a gen hi,nam tawm chik leh mawl mahmah chia na simmoh mahmah te uh tu’n a lailam a na tung uah a om ua,ngapthoh bol het kei un lai na hahsim kei uh leh a solna lamlam ua pai dol dol di na hi uh chi’n kana let khe mawk a, dik di’n leng ka gingta ve.CCPUR te peace loving mahmah nahi uh ahon chih behlap lai hi.Huai chet in khauh gieugeu a omlai ka zoi zot hial hi.aziak bel zan hal in buaina riots thupitak I police station uah a om ahi chih ka na za kha a,ka professor nu hon genchet toh kituak lou lua kasa hi.Tua ka houmim pih te’n a zak sawn di uh bang ka lau a news ale reporter ten hon suah mahmah kei leu ka ud lo petmah hi.Bangteng hileh ka houlimna ua pat in muh chet leh ka tel mahmah bangzah hiam a om hi.

1. Ka zomi pihte laisiamna kei daikil kal ami phok khak louh himahleng a laisiamna uhleh tup guhna gah uh khumtak mai kana lou baan hi .2.Abul in thagum tha tang ana suang mah leng,nam dang ka zoh di le a omkei.a hon lau le a om tuan saam kei!chih phetlouh ka khuttum kei adia jail ludna chabi ana hizaw hi,chih ka kho nung phok thak leh hai ki sak na toh ka nuih bang a za a,college top lampi pai lai mi hon mu ten a hai adia aw ahon chih lai un.ken bel ahai khinsa apil kik nawn chi in ka nuihna zumna in ka koih kei hi.3.i lak a sepaih tampi iki sekkhiak a, thauvui thautang saang mahin I laisiam te namdang ten ahu phurlh zaw ua,alaau in a liing hial uh hi.Hard power sang mahin soft power laisiamna IAS,IPS,IRS,MCS gazette officer etc te a mullit zaw in alau zaw uh hi.neulai a English two a apen is mightier than a sword chia lawmte dot Zauhzauh lai khong ka phok thak hial hi.4.Bandh,blockade,riots leh ki tomna te saang mah in mitoh lem ki utna,lemna leh muanna omna society min angai saang zaw un a zahtak ua,enton chih phetlouh thupi na in a koih uh chih ka theih beh lai hi chian,lawm leh gual khawm a ki hon sual chih kana chiin khak khong hai vaai lua kasa hi.suty laak zen a inn lam a ka khangthak pih te lak a mike khoh va puan tuak kasa lo mahmah.Huai apat college a lawmte bang in laisiam mahmah di’n koihna hon nei ta mawk uhi.A hon muan na un kei le tha hon pia a,lai lam bun lolou ka ki sak lai in ka mark mu te bang gintak saang mah in ahong hoih zaw hi.Break hun kaneih chiang un sap ngailo in ka lawmte ka gei a hong tu kheu khou uh a,nou nam in lai bang chi simtuam se.bang lai bu simzel,chiin a dot moh dot theih a hong ahau luat chiang un,a don di dan bang ka theih louh chia tongluang,zingdaitui,itna tuipi sap khong kachih chia agelh khe sauh sauh ua book store peuh khoh ava zong nai nai sek uh hi.

Heutu masa le laisiamna zaar kana zou petmah a,sindang gamlei a khosa himah leng lawm leh gual ka hau a,ka poimoh ni a dotdi sawl di bang a hong kituh bol ton uh a om hi,chih phetlouh a chang chia mual tung a Jesu thu gen lai chih di om tak in a hong uum khieu kheu hun bang uh a om chia I zomi te chihtakdan leh nam ittna leh iki ittdan te khong ka na hilh jel a hon ngaithupi mahmah un a valh thei ngial uh hi.Chiamnuih bol a ki nei in ken phaizang pau ka theih te loktak,moirang singzu,keishampat,gambir singh khong ka chih chia anuih uh za in anui puak khokkhok uh hi.Theihna hichi lawmlawm a tha ana neihlam thei pah leng zaw chi’n ka muh peuh ka tuah peuhka sim sim tamai hi.

Tun ah maw U…thil tampi petmah ka hon gen a mal khat in lou leeng KHANG THAK LEH SIAMSINNA ahi ka gennop pen.khangthakte siamsinna a khanloh ahunta! Percent hilou in Quality ahi I delh zawk di,Thahat mahmah Super Hero SUPERMAN nasan in le tuhun toh kituak in apilta,underpant sung lam a ten dan a hon thei ta hilo hiam u! I nam suah tak na di’n THEIHNA,PILNA,SIAMNA I nung zaang guh a I zat kisam ahi.Education hoih pen khangthak te’n bang chi’n aki rual in I ngah thei dia?Khangthak te kia Laisim ud na lungsim bang chi’n chi I tuh thei dia u???.Siamsin te tha thoh theih nang bang I hih a poimoh in a kuul a,bang I hih aki sam a?bang chi’n pan la leng I nam siamsinna a kalsaang a suan thei dia.Na pan laak aki sam,ka tha ka thoh apoi moh hi.Pan I laak louh ziak in tun na di tung zou lou omta eive u…lohching di hizen pi lohsam den ni louh na theih bangzah a om a u…Atheih louh ziak mah ua na nampih te simmoh leh nelh siah a om diing eive u…Theihna a omkei leh na nam sanggam leh zomi te lam pial diing ahi uh u…Na khang sawnte adia tua na theihna na piak sawn sum lompi sa le amanpha zaw chih na thei ta hia u…..Nam leh gam adi’n siamsinna mah awleh u….
Laikhak tu: SangpuTangpua.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA