Posts

Showing posts from July, 2014

NA MA AH THIL TENG A BUKIM KHIN

~Vz Vualnam Na ma ah thil teng a bukim khin hi. Thilhoih tengteng a kihih khinta a; Gitlouhna teng leng a kihih khinta. A luisa teng hih thak ding lel na hi. Huchia hoih leh hoihlou musuak vek a; Khat zaw sam hih dia na kisak lai in; Lungtang a thupuukna na bawl lai in; Hoih lehhoihlou bang in a hon zou a? Deihteelna zaw nang a liauliau ahi. Thilhoih leh hoihlou na musuak vek a; A bul leh a tawp na mu paisuak a; Thilhoih leh hoihlou na buukkaak thei hi. Huai laitak in hiai na thei gige ding- Na ta’n leng nikhat a buukkaak sam ding. ©Siamsinna leh Vakiangbu

SIMLEI SILCHIH DAMTUI BANG LUANG

~Vz Vualnam Phung khat  a kai silpak nihthum bang in Siangsung khat ah mim bang i hong piang a Sil chii a phung luunlai nusia bang in Kil bang khanna saunuam i nusia a Silpaak chii siatlei a dawnsuang bang in Eimah sautum chiat i suang uh hi e Sen a laizom sau khat a heikhawmte Ngailou bang samgi bang i khen hi e Tu a i tawilai i sen momnoute Seisang tang in kaina dang sam ding aw Kaina dan nua’n von nihthum laizomte Phungluun ngai in sawl bang vul sam ding aw Simlei silchih damtui bang luang hi e Lamkhuang bang khouthei kua’ ta omlou e   ©Siamsinna leh Vakiangbu

MUALSANG

~Pau Lian   Kha kakiak leh laukha zuanna louh damtui ah na bual aw, Na zuanglou aw ngaih ka simthu paitem bang na kuah ding hi e; Ka nun mualsang bungpi in na suan aw khawlmual lamhem ah, Ka nun mualsang bungpi in napou hen aw a hiang zang ah, Sangchih tuang hen,vachih in a ningkhum dawn hen aw , Sanggah namchih liimbelh mualsang bungpi lun hi hen aw." Kumzabi Sawm leh guk kimlai ahi. Zogam ah namdang a hong lut naikei uh,nam khat leh namkhat kidou in khua khat leh khua khat kidou ua,tangthu a nei in,gal leh sa adoudan uh laa in sa ua,tuahun a khovel laigelh mite leh mipilten zogam sung a phawkphak louh hang un galhat leh hangsante tangthu bel laa leh thu in a hon ki gen/sa toutou a tu in gelhkhiak ahi ta ,Pu Hanglun apan a khangthu,a satsa khonuam tak Mualsang tuh khovel kilchih theihphak hikei mahleh a tangthu bel khangthu ah amang nawnkei hi.Galhat tampite'n gallak la in gal-aih bol in hanzai sa in zu leh sa toh lawm ua,galhang kahi chin sial

KUAKAH TOTLOUH LAMPI

~Vz Vualnam I ma chiat ah kuamah totlouh lampi; Ka tampi in a kikhung zengzung hi. Khente luiphai nuamtak zotna lampi; Khente mualvum zotna lampi ahi. Tampite'n zuih ding pen thei zoulou in; Lamkathuam ah a ding nilouh uhi. Tampi'n a tutna mun ding suutlou in; Noptah chi'n a nuampen a zui uhi. Bang ding a buai zenzen ding i hia oi? Kuamah tot ngeilouh hinapi'n, en dih; Khekhap ngen in a dim settawk vo oi! Tua khekhapte'n a tutna mun en dih! A lampi nop ziak in teelkei le hang. A tutna mun ziak in teelzaw le hang ©Siamsinna leh Vakiangbu

DISTRICT 2 BEK BEHLAP A POIMOH DIAM?

~K Thansang Zomi   British te khut apan India in 1947 in zalenna a mu a, huai kum apan India khua le tui hihna neite mi tallang tamtak te ngaihdan ahihleh, kivaihawmna leh kituahna hoihzaw sem om na ding in India leitang pen seh tamtak a khen a, States leh Union Territory a hawmzak a, Indian Union nuai a om khop ding chih ahi hi. Hiai mah ahi phamsa Jawaharal Nehru in agen tampen, streamline administration piching om na ding leh, kituahna, lemna leh muanna om na ding in state tamtak ah khendalh a, ahihziak in thuneihna (power) pen Union Government khut ah om ding chi hi. Nehru in adeihdan tak bang hileh, pau le ham kithei tuah te a honpi a a tenkhawmna mun te uh amau leh amau a kivaihawm ding uh, tawndan kibangte leng state khat a a om khop ding uh, hileh vaihawmna leng baihlam tuan mahmah ding a, chi le kuang a ki uina tawm zaw ding a na chi hi. Kivaihawmna tawh kisai in state te nuai ah district bawlkhiak in hong om a, district te nuai ah kivaihawm sawnna nopz

SUNDAY SPECIAL - III

By Sangpu tangpua   SEX EDUCATION LEH MARRIAGE EDUCATION “pawlama nna nasep zou inla,na lou khou masa inla,tua khitchiangin,na innlam in”PROVERB24;27   Hiai a tung a,Bible tang I hilh chet ma in sex education kichi houlim masa leng ka chi hi.Tu eikhang in ah,pilna leh siamna a saang mahmah chileng I pomsiam mahmah di’n ka ging.Himahleh I pilna siamna te koi a hong kipan hiam I chihleh kum aza leh saang a sim paita a smartphone,computer leh technology saang tak tak te omma tham a,khuak hiam taktak Plato,Aristotle,Charles dicken,Isaac newton leh adang dangte muh suah leh laigelh te mah ki sin tou ngitnget lai hi.Tu hun in ah, khangthak te poimoh chia Heutu leh NGO tuamtuam in I tang koupih ahihleh sex education toh kisai khangthakte lak a awareness leh khanlohna bangchi bangin om thei leh chih i tup ahi a,Hiai bangziak a tum I hiam I chih leh ahunlou a sex aki zat thaang,AIDS,zi leh pasal a kineih zihzeh,chih te khawng ziak hi taang pi hi’n kathei hi.Hiai in kongkh

KHA AH ALEH TAMPI IN A HON VUK!

~Vz Vualnam Mel leh puam a ki-etna leitung ah; Mel leh puam ginalou chik khat puu a Hon mute’n hon mullit hial ding un ah; Pathian in lei ah ahon sawlkhia a. Ka ngaihte’n ahon ngaih theihlouhna ding un; Ngaihhuaina himhim lah ka neikei a; Ka deihte’n hon deih theihlouh na ding un; Deihhuai na’ng himhim lah ka neikei a. Khenchiang in pathian’ tung ah ka vui hi. Hiai a hon vualzawlna ka theih masiah. Tu’n bel kipahthu ka gen zawta hi. Hiai a hon vualzawlna ka theih nungsiah. Mel leh puam a taaksap ka neih zahzah; Kha ah aleh tampi in a hon vuk! ©Siamsinna leh Vakiangbu

DISTRICT 2 BEK BEHLAP A POIMAWH DIAM?

~K Thansang Zomi British te khut apan India in 1947 in zalenna a mu a, huai kum apan India khua le tui hihna neite mi tallang tamtak te ngaihdan ahihleh, kivaihawmna leh kituahna hoihzaw sem om na ding in India leitang pen seh tamtak a khen a, States leh Union Territory a hawmzak a, Indian Union nuai a om khop ding chih ahi hi. Hiai mah ahi phamsa Jawaharal Nehru in agen tampen, streamline administration piching om na ding leh, kituahna, lemna leh muanna om na ding in state tamtak ah khendalh a, ahihziak in thuneihna (power) pen Union Government khut ah om ding chi hi. Nehru in adeihdan tak bang hileh, pau le ham kithei tuah te a honpi a a tenkhawmna mun te uh amau leh amau a kivaihawm ding uh, tawndan kibangte leng state khat a a om khop ding uh, hileh vaihawmna leng baihlam tuan mahmah ding a, chi le kuang a ki uina tawm zaw ding a na chi hi. Kivaihawmna tawh kisai in state te nuai ah district bawlkhiak in hong om a, district te nuai ah kivaihawm sawnna nopz

SINGTHUPI

~Vz Vualnam   'Numei ahihleh vau nou ka suan dia, a paak kilawm tak suun a a mel a hong hoih a, a liim nuamtak suun a tawldamna a hong hihna di’n. Pasal ahihleh singthupi nou ka suan ding. Singthupi ka meh duhpen leh meh teng lak a manpha ka sakpen ahih bang a mi thupi leh manpha, neeknaak a hong hih theihna ding in,' Muanpu'n Niangbawi kiang ah achi a, Niangbawi, khathum khawng gaita in, ‘Singthupi va chih pentak, singthupi bang in a hong uihzaw kha diam maw,' achi'n a chiamnuih dawn hi. A kumnawn May kha in nau a nei ua, numei ahi a, Muanpu'n a chih bang in a tanu Kimbawi’ pianni theih gigena ding in a innkong uah vau nou a suan hi. Kum nih nung in nau a nei nawn ua, tutung in bel pasal ahi a, Muanpu’n Kimbawi’ pian a ahih bang in Lianpu' pian kipahpihna leh theih gigena ding in a huansung uah singthupi nou a suan hi. Kumte hong paizel a, a tate leh a sing suante hong khangzel in theihlouh kaal in lianpi a hong hita uhi. Vaukung i

UNAU NGEN HINAPI KIKHEN SESE....!

~Thang Khanmuan Tonsing Khul a piang,Cimnuai tate Zomi,Chin,Kuki,Lushei cihleh a tuamtuam a minnei Zomite,Khosak nopzawk na ding gel na leh,khente gal lehsa lauhna ziakin mun le mual,ki cian neilou in,mun tuam2 a ki khenzak in I om uhi,hucibang a innkip loukip gina neilou a,i pem kawikawi na lam un,Beh leh phung khat genlouh,innkuan khat na ngawn amual a guam in honghal in,National,International Boundary tanpha in hon khenzak in I om kha uhi.ommun khua le tui a tuam mah bangin,Pupa apan I neih,Pau le ham na ngawn khahsuah pianin I om a,himahleh tuciang donga I paute uh a tamzaw kibang kithei tuah hinapi,a ki banglou paukam khat le nihte ziakin,nam,Tribe ci-in a tuamtuam a kilou in,Nampuan leh thil dangdangte kineih tuam in,huaite sihgup in igum zomah lai uhi. Hiai banga Zomite Nam tuam,min tuam a,i om ding deihlou ki pumkhatna poimoh dan thei a,Nam a a na ciang,Manipur India gam a om muhkholhna nei mite kihoukhawm in,ki loikhawmna/khaikhawmna dingin,Pi leh Pute

TUIKULH GAM A NAWTSIAT IN KA OM

~Vz Vualnam   Tuikulh gam a nawtsiat in ka om a, Ka  ngaihte niteng in a hong zel uh. Mun daaitak a nawtsiat in ka om a, Ka itte’n niteng in a hong veh uh. Ka ngaih peuhmah huailai ah akim uh. Zing ka thoh a pan zaan ka ihmut dong. Ka itte’n a hon nuse ngeikei uh. Ke’n amau ka itte ka nuutsiat dong. Hon nuse ngeilou ka it leh ngaihte’n A kiang ua om kei a hon mukei uh. Hon ompih tawntung ka it leh ngaihte’n Amaute ka sapna a zakei uh. Bang di’n hon mu in hon za mah ding ua? Ngaihsutna tuikulh ah ka om ngal a! ©Siamsinna leh Vakiangbu

NEK LOUH DING VONG GAH KEI KEN

~Byak Goston Gwite July kha hong hi a,semester exam khin hotel a singpi dawn ding in exam hall kong apat kaki jui khe nai nai uhi.Hotel bel gamla lou ahi a minute 5 leng kipai lou in kitung pah hi,huai a puri kang numei nu kamuh khak hi melhoih tak ahi a,kho ul kai nieuniau kom in puri hon kang a amel ka et Chiang in hoih kasa mah mah mawk a huai apat kalai dip ahon vut pah in asak mel hoih tak chu kamit kha ah vaibang a tham den ta hi.Huai nung mukha nawn lou veng veng a ka omlai in nikhat kalawm pa kia vanlak ding kaneih man in kava pot khesuk ta hi.kalawm pa a inn uah ana omkei a ka phone leh hotel ah ka om hon chi a ken leng tua hotel kalawm pa om na cia ahon gen na mun kazuan ta hi.Saulou kapai nung in tua hotel katung ta hi kagintak hetlouh pi in exam kajoh ni ua ka hotel singpi dawn na mun uh ana hi a.Tua mun ah kou lawmta kihou lai un puri kang nu leng hon pau thuk in hon hou pih ta mai cu pasal chi lou di'n kajum mawk hi.Huai ni apat kimel theih tuah ch

GENERAL TUNKHOPUM BAITE TUNG AH: KAHTAM

~Vz Vualnam   Gamlei leh laizom zata haam bang huai Ngalliam na khan mawng bang a pha ding sa’ng Lung na tup tang bang pha khuamual suah in Kumsawt a vaang ning bang na zou ding sa’ng Zenzen aw e nuaizin lungmawl aw e Mawng bang phat ma’n vual in sing bang heuh e Haamlou bang a huai laizom lungmawlte’n A khan sing bang khaam e gohtam simna’n nei Nang lah laizom chi’n sutpi bang muang chia Laizom in lah dougal chi’n heem in bia Tongtak tongkhem chiau a damtui bang luang Zua aw gi bang na khenkhial ei mah e Zua ngalliam gawl bang puuk kha na pham ni’n Tung sunni zong a phamta ding sa’ng e Phamta ding sa’ng tuu bang a meeng hiam aw Zingchi’n lenkawl ah a suaklai hi e Zaang i sunni zong huantuu bang meeng a Nichi’n lenkawl sial bang a suah buang leh Phamsa ngalliam tuu bang hong meeng inla Zata’ nunnopna di’n hong thou ve aw Sakduang kha kia in siatlei suakthei a Pham nua’n sakmin al bang mang thei e Ngalliam nang kha kia siatlei na suak zong Na sakmin gua b

KA DOHKAN IN KEI AH PICHING A HON NGEN

~Vz Vualnam Ka dohkan in kei ah piching a hon ngen a Ka kizong a, piching ka mukei hi. A naupang’ ngaihsutna a tummang a Piching ding donlou naupang ka mu hi. Piching’ nna ka liang ah ahon koih ua, Ke’n lah naupang’ nnate kia ka deih a; Piching’ vaite a hon hawmkhum khin ua, Kei lah nuapang’ vaite kia ka ut a; Piching’ nnate zaw hinai dah mai heh; Naupang’ nnate k’on hih tadih lai ding. Piching’ vaite zaw hi nai dahmai heh; Naupang’ vaite k’on hih tadih lai ding. Piching’ vaite zaw ka siam theikei. Piching’ nnate zaw ka sem siamkei. ©Siamsinna leh Vakiangbu

ZODAWN PAN LAIKHAK

~Lun Khuptong Siamsinna Leh Vakiangbu Pu/Pi, Admin[s] SLV Thulu: Zodawn a ka thuakna uh khenkhat hon theihpih sam dia ngetna. A zattak huai SLV Admins leh indongtate amasapen in hiai laidal tungtawn in Zodawn apan in noute zatna chibai ka hon bawl hi. Awle, gennop ka hauh mahmah hang in thilnih kia tuni'n ka hon kum nuam hi. Noute Delhi, Bangalore, Mumbai, leh mun dangdang apan in siamsinna inn hoih pipi ah siamna hon sin ua, na hon sin zoh chiang un. Khen khatte Manipur ah hong kik in Medical leh Teaching line a sem ding in exam na hong pia uhhi. Na exam na uh nahong loh chiang ua. Kipah huai mahmah mai hi. Hiai lohchinnate hih kou Zodawn a omte ding in vualzawnna nak hon tun theih leh ka nuam mahmah mai uhhi. Himahleh, vualzawlna nak sang in kou dia sawlkal in hamphatna ahon guan laksaktute na hong hizomah sek uhhi. A ziak bel tunung zek chiang a hong khangkhe ding Zodawn naupangte ka etchiang in a building ding vialvual a skulpu ding omlou a

LEITUNG AH HINPHA IN HING LE'NG

~Vz Vualnam Eite i sih nung chiang in i khate, Bangchi’n a nungta ding ua ka theikei. I lam-et chiat vangam ah i khate, Bangchi’n a khosa ding ua ka theikei. Huai ah deihteelna i nei lai diam? Lungluutte khawng, kithalawpnate khawng? Huai ah lam-etna a om lai ding hiam? Lei a hin hon kithalawpsakte khawng? A nuamzaw lam-etna in leitung ah, I niteng hinkhua a hon pizel a; Lam-et tuan ding omlouhna vangam ah Nisim hinkhua bang in a hon pi dia? I theihlouh vangam thu ah buaikei le’ng. I theih leitung ah hinpha in hing le’ng. ©Siamsinna leh Vakiangbu

TUIVAI TOWN: VISION 2032??

Lhram Gwite   Thumasa : A pilpen leh a thei pen hikei mahleng,tulai khovel toh kituak a ei Zomite leng i khantouh sam theih na ding ua i Zogam(singtang gam) ua khopi khatbek poimoh ihi uh cih kei na muhkholh dan ahi. Hiai toh kisai kum tamlou paita a pat kana ngaihtuahtuah pen,kimlou leh buchingloutak himah leh ka theih khomkhom a hon gelhkhiak sawm dan kahi.   Tuivai khopi bawl ding cih pen thil namen hilou ding hi. Himahleh ka lungsim ah Tuivai khopi bawlkhiak ding kana lunggulh gige khat ahi. Aziak bel i singtang gam ah tuabang khopi khatbek i bawlkhiak kei mawk leh i Zogam,ipu-ipa ua pan iluahna gam uh taisan a,kilawi mawk ding in na mukhol ing. Tua khopi pen banghang a Tuivai khopi kici sese hiam ichih leh,tuakhopi pen Tuivai luidung a kibawl ding a hihziak ahi. Tua ding in lampi hoih leh lian poimoa masa hi. Tua lampi pen Tuivai town kipatna dia kana hisap,Maukot khua a pat in Tuivai luidung tawn in kisial henla, Tuivai town tawpna, Khuanggin khua ah Guite

KEI ZAW LIMLANG BANG KA HI

~Vz Vualnam Kei zaw limlang bang leltak ka hi a I zat gige limlang gin-om bang in, Michih a hihna uh ka langsak a, Neuchik leng kheek tuanlou limlang bang in. Ka kiang a hong a gilou n’on chihleh, Nang a om gitlouhna mu na hi zaw. Ka kiang a hong a mihoih n’on chihleh, Nang a om mihoihna mu na hi zaw. Hoihna hon lak in, hoih seem k’on lak ding. Gitlouhna hon lak in, gitlouh seemna. N’on lah peuhmah a thuah in na mu ding. Gitlouhna thuah nih, tua bang in hoihna. Hoih kisa napi gilou na muhleh; Limlang na tamsak kha hiam veel leteh.   ©Siamsinna leh Vakiangbu