MUALSANG

~Pau Lian
 
Kha kakiak leh laukha zuanna louh damtui ah na bual aw,
Na zuanglou aw ngaih ka simthu paitem bang na kuah ding hi e;
Ka nun mualsang bungpi in na suan aw khawlmual lamhem ah,
Ka nun mualsang bungpi in napou hen aw a hiang zang ah,
Sangchih tuang hen,vachih in a ningkhum dawn hen aw ,
Sanggah namchih liimbelh mualsang bungpi lun hi hen aw."

Kumzabi Sawm leh guk kimlai ahi.

Zogam ah namdang a hong lut naikei uh,nam khat leh namkhat kidou in khua khat leh khua khat kidou ua,tangthu a nei in,gal leh sa adoudan uh laa in sa ua,tuahun a khovel laigelh mite leh mipilten zogam sung a phawkphak louh hang un galhat leh hangsante tangthu bel laa leh thu in a hon ki gen/sa toutou a tu in gelhkhiak ahi ta ,Pu Hanglun apan a khangthu,a satsa khonuam tak Mualsang tuh khovel kilchih theihphak hikei mahleh a tangthu bel khangthu ah amang nawnkei hi.Galhat tampite'n gallak la in gal-aih bol in hanzai sa in zu leh sa toh lawm ua,galhang kahi chin sial in a namtem uh zuun in a thahatna khutte ua sisan bangte silsiang zel in khua leh tuite kiang ah bitna pezel mahle uh Mualsang ah bel hiaihun in a lungzin huai phulakna tawpkhawk tung a,mualsang a puk a,Pu Hanglun tapa 7 lak a 6 in sihna tuak in adang khat leh a kaih zatam a damlaite gammang ah bitna zong in a taita uh hi.Pu Hanglun in a lutlai in gal leh sa tampi ana zou mah leh a khutte a vuaita,a khete zoi in a mitten khua munawn lou a,hiai hun ngei ahi a it a tapa gukte lutang lak a om ban a mi tampi tak a mansuah ni. Mualsang khua hundang a kipahna,ki itna leh kilainatna husa a dim gige himah leh hiaini in kahna leh sisan naisan luanna hun a hong tungta. Khomipite gaalmuang leh bitna chikim zaalzou in nuamsa tak in om mahle uh galmuanna kichi khovel ah a omkei chih a thei nawnta uh .Hunlou kuullou in a itpen uh Mualsang khua,pi leh pu leh galhat tamtakte lutang phumna gam tuh khitui kekawm in a taisan uh a ngaita hi.

Hiaihun in kidou,kithah,kimat,gam kituh ban ah neih leh lam buh leh baal ki etlah sakman in khokhat leh khokhat ana kidou ua,amau gamgi kaan a sabet gamvak leh nekzon pen a ngaidah tinten uhi.Pu Hanglun in kum 20 bang paita in Suangzang toh gaal ana dou a,zou dimdem in tawp neilou hiamkhamna ,sasin salung ne in ana chiam uhi.Kum 20 val bang gaalmuang a a om nung un Suangzang hausa Pu Songlut tuh teknat in a sita.Pu Songlut in a damlai in Pu Hanglun toh a thukhun uh palsat lou in thei gige mah leh a sihnung zek,ni 14 ni,Pawltak lai in a tapa ten palsat ua,Mualsangte buh leh baal kholkhop vagu in a puak zohlouh teng uh tampi tak haltum uhi.

Pu Hanglun in hiaibang thu azak in heh mahmah a ,himahleh paulou phunlou in taptung a meilum awi in hatang gawiden hi.Khosung khawnbol upate kintak a hong kikaikhawm in hausa insung ah hon tukhawm uhi,Kuamah a paupan ding omlou in Pu Hanglun meipang a tu tuh a etthoh diamduam uhi.Pu Hanglun in bel pau leng miteng sou ding uh ahi chih a thei a,pau lou alah om thei tuanlou ahih man in hichin hon chita hi"Ka lutlai in tung leh nuai a hat mai ah kana kunkei,kana that a,lutang kala a,sisan toh lei ka polhkhawm a,galla sa in minthang kana kisa,ka tapa naupangpen Zalunmang anun a pai saan lai in ka melma Songlut kana zou a,a lutang la a kithoihna bolding ka chih lai in ka mai ah a kuun a,hon ngaidam in,ka damsung zaw na lutung a samzang khat lel leng hong lawngkha nawnlou ding kahi honchi a,ka hehpih a,ka paisakta,hiaibang mi dawilok leh sinsia,melma mai a salpha bang a vandak ngamlou a numeisia bang a ngaihdam ngenthei in bangziak a galmuang a ka sih ding phallou ahia oi,Kum hiaizah galmuang a om a,banghang a a tapate galmuang a om a nopdan hilhlou a phuba lakdan sinsak ahia,ka damlai kha inzaw ana ngaidam ta,ka sihni a naita,ka sihnung kha inbel a taisan theikei ding hon chi hi.Thakhat in khawnbol upate pau ding hon kituh lai un Pu Hanglun in ...ana ngai un,kum 20 a phata mualsang khua a sisan a luan louhna,agah nane ua,na zi leh tate kiang ah na ihmu ua,meithai ding tampi tak tu in a pasalte ang ah a lungmuang uh,huaiziak in phuba lak kin kei un,nekding neilou in mualsang mipi a puktaw chih kuan aza ngei a,hinna sang in buh leh baal tamlou chik halmang a om a manpha zongal dia hia chi hi.Hiai bang thu azak in atapa upapen Henmang in ,Pa,ngaidih,kapian apan nathu ka sel ngeikei,kon it a,kon zahtak petmah hi,himahleh endih,i kongtual ah gulgunei a hong lut a,gantate a hong ne a,a taimang ta,himahleh huai gul in bel I neih I lam a mu a,a gilkial hun in a hong lutnawn khading,hon lut nawnlouh nading in a lampi sattansak pha solou nahiam chi hi.Pu Hanglun inleng..Henmang ka tapa,ka gallakte namu a,ka samat zah na thei a,galsim a kakuan hun a nanu leh na naute hehnem gige kakipahpih nang nahi,himahleh nakhut en in,melma sisan a bang naikei,pilna nahau a,upa pen nahi,na naute aki sualni in khou inla,napa a lungkham ni in nem in bawi..nang mahmah mitmuh in ka sinuam,ka sih ngak in,Songlut in ziin leh sian mai a sasin salung ne a a hanchiam na palsat mah leh kenbel lenkip tinten ding kahi,ka damsung inbel gal ka deihkei,na pil a vaki houlem un,ka mit in khua amu kei a kenbel kon zuithei kei ding himahleh ka lungtang leh ka bil zaknop thute in ki lemna va bawlzaw un chi in khawnbol upate leng bangmah tokthou thei thute gensak manlou in paisak hi.

Pu Hanglun in a mi leh sate galmuang a omding deihsak mah leh kuaman a ngaikhe takei,a tapate ngei inleng hiai suangzang mi thadahte nuihsan a om utlou uh ahihdan khosung khawnbol upate mai ah naktak in gen ua,khawnbol upate toh ki thukim in,kilemna bawl naksang in thuhilhna peding in khosung a galhat leh samatsiam mi tamtak toh Pu Hanglun tapate Henmang,Sumpau,Gintual leh vaihawm thukhensiam Pu Vungkai kilemna bolding suanlam in galvan toh phalvak in kuan khia uhi.Pu Hanglun in bangmah thu a theikei,a kiangnai a aktuam gaan a om a tapa neupen Zalunmang in bel apa chihlouh dan a gamta ding a kuan uh ahi chih a thei kilkel a,ahi inlah apa khomulou,a thu zaleh a lungkham dingdan a theih ziakmah in a hilh ngamkei,lung nuamlou leh a nasep awlmawh ngellou a a omlai in Pu Hanglun(apa) in...Zalunmang,thupha gente lawhching a hong tung uh I lamet toh,a lopna ding I sialtal sang 6 nei 2 vakai ve maw..na u Gintual zawn inla chi hi.Zalunmang inleng ka ugintual in vazui hiveh aw pa,poikei ka lawmte zawn naveng chin taikhe pah hi.Pu Hanglun inleng poi sak chitak in ..bangdia huai zahzah kuan uh ahia oi..mi hiamgam Gintual kam apan thilkhum a pawtkei get zenpeuh di e chi in lawh ding thei tuanlou in a om hi.

Hausapa tapa Henmang leh a kaih zatamte tuh khomuikuan in Suangzang khua ava tung petmah ta uhi,galsat dia kuante ki khenzak in Henmang in a galhangte kiang ah hichin chi hi,Pu Songlut tapa Noktuang lutang lazou zou ka tawilai kapa namtem galhang man a peding kahi chi'n chiam a,huchin kikhendalh ua,khosung ah lut in thahat galdou thei a muhteng uh ban satlup ta uhi,mipi taizak in muhding a om nawnkei,a lutang lak teng uh tawikhawm in Suangzang khopam a vaumualmun ah etchetna hon neita uhi.Henmang in hiaiteng lak a koi pen ahia hausa Songlut tapate lutang chi in adong a,vaihawm upa Pu Vungkai in a en a,hausa tapate lutang ding a mukei,huchih lai in alak ua khat in bang chidan ahia,suangzang kholian lua khat hingal a mi a hichi tawm,a galhatte uh sabeng ahih keh gamkuan uh hiding ahi hon chita hi.Pu Vungkai inleng ,hikei eih lawmte,en hiah galzou kisa mah leng I galten khua sim ding hi eih,kintak in kholam delh zaw ni,gaal ten hon ze-et uh hikhathei hi chi in kholam hon delhta uhi.

Gintak danlou tak un khosung bel ana bit ahihdan a gal apan amu ua,khomual a tun un,gal-aih laa sa in laam uhi.Mipi aneu alian khanglou in khomual lam ah galsimte dawn ding in vatai ua,a gallakte uh lawm in hausa tapa Henmang tuh zawng ua,phatna laa sa in hausa kongtual ah laamtual sat uhi.Huchia nuamsa a a omlai un Pu Hanglun hong pusuak kei hi,Khosung upate leh a tapate ngei in lamdang sa in va en din aki nohtuah ua,a tawp in a tapa thumna Gintual in ken va en ning chi in valut ta hi.Apa lupna tung ah,miallak ah ana tu a,Gintual a muh phet in ...ka tapa Gintual..nang ah ka ginna kakoih ngamkei chih nathei,bangdia hon ze-et nahia,na u Henmang leh Sumpau kintak in vasam in chi'n sawl hi.Henmang leh Sumpau hong lut tak in Pu Hanglun in ...ka sisan a suak a theihsa ngoihngoih,pilna lam aleng ka muan pente'n bangdia hon zekhem na hi ua..kipak in laam kei un,huai leldawn a lutang natakte uh kintak in lakhia un,nusian pasian a lung awikei khading,khatvei lai a Songlut toh kaki chiamna uh a bei naikei,na zite uleh na tate uh samkhawm unla ihmu un,gamsung ah sisan a luan leh nouteng thum in a moh na poding uh,ka thugen na zuinuam kei ua tu in maban ah khimpi zing ding ahi tave,kintak in pawtmang unla Upa Vungkai hon sawllut un chi hi.Henmang leh a naute lungnuam hetlou a pawt a muh chiang un mipite dai khipkhip in om ua,Henmang in Upa Vungkai bilbuk ah va huau in a innsung ah a lutsanta hi.Pu Vungkai ava lut in Pu Hanglun in ...Vungkai..sisan suahmi na hi chih kon thei,ka hatlai in ka taklam khutzat a pang nahi himahleh bangdia ka khutme tha leng banzou lou ka tapate thu zui a mihaisia bang a diang nahia,galhat nahi himah leh ka tapate vaihawm khum hial din na dinmun ka suneu kei a nang mah in na suneu ve,tu in ka sulian thak ding a,i khosung a gal a hong tun a ka aw na zak phak nawnkei khak leh hoihtak in ngai in,"kamkei leh ngaltang ten amau aki humbit ua himahleh gamsa dangte adin haksatna,dahna leh gentheihna a bawl uh"huai bang in ka tapate Henmang,Sumpau leh Gintual te'n gal a zoh ualeh leng hausa vaihawm in a tukei ding uh,amau zaw namtem toh vai ahawm ua,khuak pilna sang in thahatna a ngai thupi zaw uh,vakhu bang a nunnem,a ute zahtak mi,na vaihawm na ngei leng a hoih a hih leh hon niallou a ama angsung ngaihtuahlou a mipite kipahna ngai thupi zaw ka tapa neupen Zalunmang vaihawm hi hen hon chita hi.

Vungkai inleng bangchi'n pu leh pa ngeina omsa I pel theidia eita,upa in gou luah ngeina ahikei amaw hon chita hi.Pu Hanglun in ..neih leh lam I chih Gou himah ahi,gou penbel tangkei tave,vaihawm ginom,thu khensiam leh kipahna huang a a mite pilut tuding Mualsang in a poimawh,mualsang in kum 1000 daih ding gamhoih,nek leh tak pianna anei,Zalunmang in a mite thutak in a vengbit dia,a miten Mualsang a vengbit dia,mualsang khua mite'n kho thupi leh itna mit a et uh ahi ding chi hi.Pu Vungkai inleng hi sa mahmah a,Pu Hanglun liang khoihkawm in na pilna bangtuk banzou ding Zalunmang kan omlou ahi ve,hon muang in,kana hih ding ,lung nuamtak in ihmu in chi in pawt santa hi.Kongtual a om hausa tapa mah, Gintual in thu kigente ana kan mah leh Pu Vungkai in a gensawn nuam takei,huchi in mipite phalvak kuan in innchiat a pai in a ihmu thakta uhi.

Khua a hong vakta,galvil a khokim a omte leng a hong kikta ua,tuitawi leh anhuan,ansu leh hihding peuhmah hih a zing nisuahma a hindan ngeina toh a buai lai uh thakhat in galten khosung tuh a hon simta uhi,Heh mahmah in khosung a a tangthei peuh that ua,numei,naupang leh pasal dawilok tamlou man in ,ama uh ana daldal tuh louvat bang in a vat zialzial tamai uhi.Mipite kholai a ki punkhawm in pantheih danteng in pang ua,galte tampi that mahle uh a hatna un a daih takei,zinglam a nopbawlna a zu leh sa nekna hu leng a bei naikei,pengnawng kawmpi in hausa tapa teleng a pang uh himah leh amau thahatna in melmate a nungkik sakkei.Pu Vungkai (khawnbol upa)inleng hikei eih,a suakta thei liai teng gammang ah tai un chi in mipi taina ding ana bawlsak a,melma honpai ding ana dal hi.Mipi a taibei simtak un Hausa innlam ava delh a,lampi ah sual ngaite sualtou in hausa innsung ah va tailut hi.Pu Hanglun lupna tung ah ana lum a,ihmu bangmai a lumlai a lu vasawi in lawm aw ,puk petmah ita ve,hon pai in Ngalhapak kuam ah mipite tai uh,nangleng kon makaih ding chi in a puakkhiak sawm a,himahleh Pu Hanglun bel a utkei,khintung a ka namtem leh teipi ka khut ah hon tawisak in,hiai kagam ahi,ka innmun ahi,ka pianna..gallau in ka taikei dia,ka sih tandong ka pang ding,nang tai inla mipi a damlaite vahumbit in,katate a damlai omleh na pa un sih tanpha a a gam taisan lou ahi ana chi inla Thuangmual kuamlam a Sialkai a kuan Zalunmang leh a lawmte leng khosung a kik lou din mi va hilh sak in chi hi.Pu Vungkai in hilou ahi ,na mit in khua amukei ,bangchi galte nana sat dia,hon zui mai in chin kai mahleh Pu Hanglun bel akai zou takei,a dek a a samtum a attan a,hiai ka tapa telak a namuh ma sak penpen ana pia in,bang chi'n kei hing in ka mite a sithei ding ua,ka mite a hin leh ka hing a,a sih uleh ka si ding,tai lou ding kahi,melma in zahna toh ka lutang la hen,ka miten itna toh ka sihnung tangthu gen zaw uhen,hiaitan ka hin sung in kei adia hing kahi kei a ka mipite adia hing kahi zaw hi chikawm in laa honsa hi..

"Ka thang e sangtui mualkuam damdiai ah,
A hang lunlai hing e kamkei lunlai lungtup a nei;
Dou sumlu kalak ni'n dou tuunnu'n von luang awi e,
Sun naubang kap vondeih sumlu sangbang a zong hi e.
Ka von aw selung liaplou aw,tusawn tawidong liaplou aw,
Ka dou bang dou aw,ka thah bang that aw,ka aih bang ai aw ;
Kangmei bang mitlou sangmual vontawi lungtup ;
Tungchiang sunni bang tangdin thanmual na suah pih aw...
chi'n Pu Vungkai angkawi a,mangpha khak in Ngalhapak kuamlam kintak a a manawh a mawhpuak hizaw ahi chi kawm in Pu Vungkai tuh pai sakta hi.

Pu Vungkai Ngalhapak kuamlam a tun in dah takmai in numei leh naupang ban ah tangval nou tamlou ana om uhi,hiaiteng phet dam ihi di uh maw Pu Vungkai chi in nupite ana kap souhsouh ua,Pu Vungkai in,dai dide ding in sawl a,tangvalnou 3 sam a,tem mda tawina uh maw,kintak in vatai unla Thuangmual kuam a Sialkai a kuan Zalunmang leh a lawmte vasam unla hon tonpih un,a sial uh nek ding a ki deih ding ahi chin sawl khepah a,tangval 6 asam nawn a,mun 2 ah kikhen unla,khokim leh kiang a lamhaih taina ding theilou a om hiam va en un,hiai ah hon pi unla ,himahleh melma apan kiveng un ,na sulnung uh hon zuihlouh nading in pilvang un chi hi.Tangval teleng kuan vekta ua,Vungkai in kisimna hon bol hi.Huai hun a Ngalhapak kuam a kibu teng bel,Piteek leh putek 41,Nupi 38,nupi naupai 4,nungak 25,naupang numei leh pasal 47 leh Tangval galdouthei ding,kuankhe tetoh sim in 21 pha hi.Naupangte a gil uh a kial mahmah ta,zing ann nemanlou a taisuah ahih man un nungak,nupi leh tangval bangzah hiamten nek ding gam nahtang tamlou va kaikhawm in ,nahtang ziik ngek khawng peuh ne in ana ki naamtak uhi.Pu Vungkai bel a lungdong mahmah mai a,hausa tapate lah melmuh kuamah aneikei,kuateng si a kuateng sal a mat hi a kuateng muntuam a tai hiam chih a theikei,a lung donna pipen bel melma in a bukna uh thei hileh hiai pitek putek leh numeisia teng pasal hiaizah lel in bangchi veng di chi'n buai petmah hi.

Nitaklam ninem kuan in Zalunmang leh amau sam a hoh mi 3 te ban ah mi 12 te sialtal sang 6 nei 3 toh Ngalhapak kuam a hong tungta uh,Zalunmang a hong khasia a,khukdin in...."nusian pasian zek thil bahang a ka laizom ten va lawng uh ahia...a thuaklou dingte genthei dia phal ahi umaw chin hou kap ta hi.Pu Vungkai in va delhpah a,a ban ah kaithou in,khase ken,khasia in na dahmai na mite musak ken,hiai hun dah hun ahi kei,pataute hehnep hun ahi chi in a tual kawlzal apan apa samtum apia a,apan akiang a a thukhah teng a gen a kisuhat ding in angen a,Zalunmang ngei inleng hattak leh hangtak a om din aki chiamta hi.Gamtangthei liai in khomial ma in sial hon gou mengmeng ua,tangpang theite tangpang a a omlai un a zi leh tate a hon phawk kheta,Pu Vungkai leh mipite kiang ah akan a kuaman a thu a theikei ua,a kun maimah uhi.Beidong leh etsam tak a sawtpi a om nung un mi zongte tuh ahong tungta uh,muntuam a kibu telak ah za lunmang tate leh a sangamte tate ban aha zite uleh midang tampi a hon kimta uh,dah mahmah hinapi kuamah kap ngamlou in kikawi ua,Zalunmang inleng a tate kiang ah anu uh koi a omhiam chin kan ua a theikha omlou uhi,huchih lai in a sanggampa Gintual zi in Zalunmang kiang ah nazi toh kaki muh nanung un na tate kakiangah honkha a,ana taipih in aw ka tate,chi in a khut ah tem tawi in khopam lam ah kintak in taiphei ahi chi hi.Zalunmang in huai a zakphet in ...Numei bangdia na tate taisan..chi in poi satak in alu tum tonton a,sialgou ten a zawh utoh kiton in asa em min in hon neta uhi.Huchia sialsa anek lai un Pu Vungkai in Zalunmang asam a,mipite kiang a thu gen din a sawl hi.

Zalunmang inleng thu hon gen a,mualsang mipite ,ka pa mite,na vangsiat hang un na hampha uh,tua na sanek uh vahtak in ne un,chiktan neding nahia chih kuaman na theikei uh,avalte paihthang kei unla,kem un,khua a hon mial ding a,phalbi sukpi lai ahih toh kou thahat lai mi 20 ten puan silh ding leh khosung ah galte omlai hiam chih kava enkhe ding ua,nek ding omleh kon poding ua,a damlaite konpi ding ua,a site kon theichiang ding uh,hiai I hun nanung uh hilou ahi,nusian pasian lungzai in hon thuhilhna ahi,kithoihna thilpiakte lanzel mahle hang a thu leh ki chiamnate I zuihlouh man in thuak khanak ihi,lungkham hinapi ki lungnoptuah in ki panpih tuahchiat ni,bitnatni a hontung ngei ding,nou ading a sihngam a pangdia mansa kahi uh chi in a hiamhei chiat uh la in galhang damlai mi 20 te khosung engu ding in kuanta uhi.

Khosung a tun un thawm zak ding a omkei,dai khipkhep in a om a,amau leng ki ze-etna hikha thei ahi chi in zankim lamtan a ngaigu uhi,huchih lai in alak ua khat in hilou hiveh aw,pasal toupi ngen hingal buang hang a,hiai tuikang ngak a va huchi ngak laizang,koidih mikhat in hon zui un ,khua kava fangsuak ding uh hon chi hi.Zalunmang inleng ahi mah ngeive,chih toh din thuah in a kuanta uh,khosung a paikual ua,misi luang chihlouh muhding a neikei uh,inn leh lou tamzaw hal chimit in a om a ,ganta,ui leh vokte bel khosung a va gamtang omziak in hon khanglou ua,a hong hamta uhi,huchih lai in a gallam uah thawmging hon zata ua,huailam kintak in hon delh uhi.Inn kisebang sung ah mi om bang in mei avak kiukiau a,amau leng bangvang a etguk zawh un a sung ah a lut ta uhi,a sung a alut un a upa zi Goihnem in laulou hial in misi luang lubuul a pheitung ah a kingaisak a,mi honlut uh ahi chih leng ngeingaihlou in a kun dedu hi.Zalunmang in a en a,miallak simpi a himahleh a haihkei,thakhat in ...Ugoihnem cia asap toh kiton in kilchih bangvang apan mi tamtak singtum suangtum toh hon tawmlut ua.thakhat in a nunglam apan ..numei aw in ...umang chi kawm a hon naiphei a ava angkawi ta hi.Tuanu bel kuadang a hikei,a zi mahmah Ngemnu ahi hi.Ngemnu inleng khase tak in ...endih na Pa leh sanggamte ..thahgam in a om ua,a lutang uh tansak in aom uh,Ugoihnem leng dahlua in houpih theih ahi nawnkei,i tate dam uh hia chih leng ka theikei,kou a damlai hiai a om pasal 18 leh naupang 6 toh Ugoihnem ten taina ding tuan theilou kahi uh,na sanggamte luang khawm a hiai a sisuun a om mai kahi uh hon chita hi.

Zalunmang inleng gending a theikei,a sisan a sou a,a hatang agawi a,akhut tum zial in,Nang Songlut tapa Noktuang phiangsan a theihsa in maw zahna nengkha leng neilou a huhamna tawpkhawk toh ka khanggui uh na phuk sawm,ki enkhe mah ni,na sisan na gawlhawm apan ka phulkhe sakdia,na sin nalung ka sawkkhe ding a,uite mai ah ka lui ding,na lutang songdawn ah katak ding a,tungleng vasaten ane ding uh,hiai kakhut en un,chikmah in sisan suah ngeikei mahleh tua kipan sisan suahna khut ahi tading,a sung ah bangmah omkei mah leh a let khakkhak hiamhei tawi in melma lam nga in ka liksang tading ,ka lungtang nemtak tuh suang bang in a taksak ta,ka pa namten hon pia un,kapa tapa kahi,zatam lai a lun a mang ding kahi,hia namtem in sumlu ka lungtang deih zahzah a tan ding,melma sanemtakte ka sat dia,sisan lum phulkhete en in hanlung ka chiam ding,Lungzai nusian pasian aw na awi nam maw?Ka zualun leh laizomte saksih batphu lading hi ing,Kama hon dal tun a leng leh nuai a leng omleh satzan ding hi ing chi in kichiamna khauhtak hon bolta hi.

Zalunmang inleng engu dangte samdin sawl a,huaite hontun hun un ki houlim ua,a kinthei lam a gamlak a thousi thouvai nuai a giakte pikhia a khosung mah a ki vengbit zawk lem hosata uhi.Galtai gamgiakte samdin mi 10 kuan ua,thu omdan chiangtak a gen in gamlak a khosate leng khosung sawtsimtak nung in hon tungta uhi.Khosung a hon tun un a neu alian,a mei apa sisan sou in,phuba lading in kikou ua,kap leh mau in om uhi.Innkuan kim a kimuh ni a om thei nawnkei,melma huham khutlum a sa bang a goh a ommai a innkuante luangbul a kap mai ,tunung chiang a meithai chi a asap ding uh,tunung chiang a tagah chi a asap ding uh naupangte ,a zite uh suak leh sal dia pi a om a,a tanute uh matsak a omte Zalunmang in a en a,mit a khitui luang kawm in a man a suun a sanggamte leh apa ngeingei a it bang in midangte leng a it petmah ahih man in kidek zoulou sasa in hanchian nala hon sa hi...

Kahtam lohna lunmual kitawi nou tung ah,
Mizatam sinlai guhling bang dou,maimit ah muantui kia e,
Ngaihlai kou zong tongdam luai naubang sanmoh ni in,
Kuata laihen hilou kei aw batphu lakding ka zuang hi e,
Dou lunmang kichi aw na thainem nangai hiam aw?
Dou vual-el aw na kawi nem ngai ing na chih leh,
Muikhoziin in na khunlan ah houlung nakum ve aw,
Kawlni suah leh kahtam lohna siatlei ah mang ding hi chia ..
 
Pu Vungkai inleng ana dawng a...

Batphu lak tanglou bang hon phawng ding in
Sangtui lunmang laukha ngai hang e;
Lungliap na louh lambang hon hilh ding,
Sangtui lunmang laukha ngai hang e..

chikawm in Pu Hanglun in a sihma a a thugente leh agam a sihdong a mitdel himahleh a taisan louhdan a gen a,mipite tokphur in kikousak zuazua hi.Aman a genna ahi,tu sisuun hun ahi,khua a vak dekta,siluangte kaikhawm ni hang in vui ni,gantate gou in,kapte kahpih in,dahte dahpih ni,pupa ngeina a kivui gallai a thil hitheilou phot ahihna ah hausapa kongtual ah Mualsang adia hinna pete phawk gige nadin a si teng vui ni,sal a api teng uh suahtak sak nading in hanchiam kawm in hiai dahna sunni a tumtoh kiton in phuba lading hi hang chi in mipi tokthou a,kisa in si hon vuita uhi,hiai vangtahni a si tuh mi 42 tak ahi a,sal a pi a om pasal 18 leh numei 23 ahi uhi.

Siluang a vuikhit un gil vahtak in ann hon ne ua ,ann hon nekzawh un hausapa kontual ah tukhawm in Zalunmang in sapna hon bawl hi,En un Mualsang adia hinna pete,zahna pia un,a sisan man uh I dinzou ngeinawn kei ding,amau sang a galhang zaw I hituankei uh,himahleh amaute ziak a galhang I suakta uh,i khetaw uapan I lusip tan uh hiai thuakna in hon nasakta,lungtang tamkham in omkei ni,sial loutan nung a sialdai kai kichikei ni,Mualsang puk tamahleh tungding nawn ding hi hang,amauten(sisate)thangsuah puan silh a misikhua a eite adia nusian pasiam mai a thu ana ngen ding uh ahi,na sih sam chiang a galhangte misikhua a na maituah chiang ua na tangthu gensam ding uh a omna ding in tunitak in hattak leh hangtak in pai un,phamsa salphate paina ana pai utsam ngal uleh dawilok kei hial un,Sahnu in vangam lampi a ana dallouh nading in kamkei bang in hang un,khenkhatte na damlai un tong zou a ,zupi sapi nunna bawlzoulou a,sa-aih gal-aih bawl zoulou himah le uteh na sihnung ua galhang phamsate mai a nadin chiang ua pahtakna na ngah na ding un hiai gal tuh I dou ngeingei ngai ahi hi.Kenbel ka laigui zopih leh ka mipite adia dou ding kahi,nou bel na sungkuan tanau lainate adin dou un,galte hat kha maithei,hangsan kha maithei himahleh nungtolh lou ding,chin leh ha suang a sual angaih leh kiman chiteng hon ding un chin sam a,miteng phial ding uhi,Zalunmang inleng en vengveng a,numei leh naupang teng ka veilam ah ding un a chi a,amau kiang ah,galmun ah noute hon kingai mahleh nouten tekpi tekpu te na vengbit uh ngai ahih man in khosung ah nana khodak ding uh chi hi.
 
Zalunmang mipilak ah apai a,Pu Songou tapa lak a a nautum pen ,a damsun Khupneng kiang ah,Napu napa uapan galhang nahi uh,Mualsang in na tangthu uh a mangilh kei ding ,himahleh na khanggui uh amang louhna ding in nang mohpuak tuh khosung ah nana omdia,galzou a konkik uleh ka tangthu uh na kankual dia,khangsawn tekiang ah na gensawn zaw ding chi a,apam a ding Luaiam tapa Thanghen (siksu) kiang ah nang napa leh na sanggamte na chanta,nanu a tekta,meithai ahi a anek ding nang nazon a kul ding,Mualsang in hiai gal a zoh leh hiamhei loubawl nading I poimawh zomzel ding,huai ading a na siamna galmun sang ah na pumbuk ah kilangzaw ding ahi chi in mi poimawh tungtuan teng omsak hi.Hiai nitaklam a kipekhia pasal piching mi 62 lak ah mi 18 kiksak a,amah toh sim in mi 45 galdou din kisa ua Siampi in kithohna leh hanthawnna apiak khit in Suangzang gamlam khomuikuan in meisel toh a kuan din akisata ua,a it leh ngaihte utoh ki khelahtak in vangphatna thu aki khak ua,Zalunmang inleng azi asam a hiai laa a vaikhak ta hi...

"Kha kakiak leh laukha zuanna louh damtui ah na bual aw,
Na zuanglou aw ngaih ka simthu paitem bang na kuah ding hi e;
Ka nun mualsang bungpi in na suan ve maw khawlmual lamhem ah,
Ka nun mualsang bungpi in napou hen aw a hiang zang ah,Sangchih tuang hen,
vachih in a ningkhum dawn hen aw ,
Sanggah namchih liimbelh mualsang bungpi lun hi hen aw."

Azi inleng hichin dawng hi...

Kha kiak kichi bangdia kangaih tongsuak ahiam aw,
Silpak lak ah nahoh nin ka ngaih in silpak non puak a,
Sang na zonni'n siang ah zuktal kipha non puak a,
Douta na zon nin douta sumlu non puak ding mellim mu'ng e.

chi hi..huchi in Zalunmang inleng atapa en kawm in a kuan santa.

Suangzang khua a tun un miteng ana ihmu khinta,enkhetu mi 10 sawl in suak leh sal dia amatte uh khumna tuh aguk in ava phel ua,numeite khonawl lam a taisak in,pasalte hiamhei pia in galte haam a a giahna lam uh anaihta uhi,enkhete lak a khat in kihilhna ding in meisel kholai ah hon de a,vanlam a liksang in ,khokhung a omte tuh kintak in honlut ua,ham a giakte a ban thah ua,hing hal in Hausapa inn tuh mi 20 vual ding in a um ua,adangteng kholai a muh phakphak that in akikou ta uhi.Suangzang Hausapa tapa Noktuang leh a sanggamte mi 5 a hon diang pawt ua,pummat in a hentom ta uhi,huchi in suangzang khua tuh kah leh hagawina,meidil in a tuamta a,galzou kichi in Suangzang hausapa innlam Mualsang galhangten hon naihta uhi.

Zalunmang leng suangzang hausapa innkong a Pu Songlut hantung ah atu a,a pam a a sanggam 6 te leh apa lutang maulek a kitakte lakhe din a sawl a ,puan in a tuam sak a ,Pu Songlut hansuang a a tempawng tat hiauhiau kawm in Noktuang kiang ah tapa bangzah nanei a a chi a,Noktuang inleng tapa 4 kanei a chi hi.Noktuang sanggamten leng ata neihzah uh a genzoh un samvek din a sawl a ,atate kiang ah en un bawite,hiai napate un huai golek a lutang atakte uh ka sanggam ngen leh kapa ahi.hiai sang a mi tamzaw ka khua uah hon that ua,mi tampi nu leh pa neilou in ka om uh,huaiziak in napate uh mohna tuh gawt ahi ding,noubel napate uh sihdan hon mu unla,hat nakisak ualeh na letchiang un non dou ding ua,lemna muanna na mah nuampen chi a non piltheih ualeh bel a nuamsa himai ding nahi uh aw chikawm in Noktuang leh a sanggamte lutang a ban ban in a zi leh tate muh in hon tan zialzial ta a,a inn leh lou uh hawisak in Mualsang lam tua lutang alak chiatte utoh hon zuanta uhi.

Mualsang khomual a hongtun un khua a vak philhphelh ta,khua a gal et ua,kipak leh galzou kisa kawm in melma pa lutang vanlam a liksangtou in Haan laa Zalunmang in honsa ta hi...

Ka thang e..Gaal kaman e,
Douta sumlu ka phawi e,
Zuamang laizom batphu ka la e,
ka namtem a duul kilkial e ..
ka than ni'n e... 
leidou tuunnu hui bang a mau e.

chi in galkuante hon kikou zuazua ta uhi.Mipi aza liaiteng khomual lam ki delhhuan in a laam zoihzoih uhi.Mualsang adin in phuba lakna kia hilou in kum 20 val vingveng khomual a galzohna haanla aki saklouhna ahih man in thupi sa in leh amungei nailou naupangte'n thu theinuam in a en hikhek phet uhi,Mualsang vaivut suaksa galzou kipak a din poi sakphak ahi nawnkei

Zalunmang in apa leh asanggamte lutang a hanmun uah a vui a,a melmate lutang godawn a tak in gal-aih in hunnuam leh ki lamthakna thupi tak ni 14 daih ding in bawl a,huai hun sung in innleh louteng lamsuah vek ua,zu leh sa ne in,kithoih in khawnbawl upa vaihawmte samkhawm a,mipi vaihawna diktak tungding thak ding ahihdan leh aki thuahpihna uh ngen hi.Mualsang in gal thupitak zou in kipaktak in om ua,a hun bangzel a ki galthuam din lungsim a mansa in a om gige uhi. Suangzang ading in a mangilh louh ding uh manna tunni suak a,Noktuang zi in a tapate kiang ah a pate uh sihdan mangilhlou ding leh a letchiang ua phuba la ngaingei ding in a sinsak denta hi.

Beita.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA