KA ZUA' LUNGGEL PIANDANG LUA SA'NG E…!!

Written by: K Lianthansang


Tulai nungak te’n pasal ding a, aneizoulou deuh-te bangmah di chinawnlou uh mah zaw hi’n teh, Santing a nungak helna di’n Leather Jacket neih masak ngai a, Saichang lam ah Jungle boot neih angaih banah, Sadar Hills lam ah ki UG (Under Ground) sak deuh ngai chi’n chiamnuih thutak in ana gen uhi. Tua mahbang in, Delhi ah Car neih ngai a, Lamka ah bel Bike neih ngai masa a chihman un lawm-te’ Bike kheel hial in, suun khat nungak hel di’n ka vakuan khu vengveng hi.

Ka nungaknu bel Modi’ tuallenna, Delhi vangkhua a ngalsau-te’ inn khat ah a ni’n, neuchik ahihlai apan ana koih hi. A omna-te’ inngei ah a ni’ lawm-te eimi innkuan khat in inn luah ua, huai-te omkei le uh eipau khat leng atheih ka gingtakei…!!. Huaimun mah a khanglian in, a-pianna Lamka vangkhua ahihleh a letnung tua amuh masakna pen ahi hi. Tua Lamka a a-omna ahihleh a ni-te’ inn ahi a, zan a hong tungpan ahihmanin, Lamka khawpi sung foothpath tung a, mehzuak tudim phengphung-te khawng mukha nai di’n ka gingtakei..!!.

Facebook tungtawn a bel, New Lamka ah ‘PASIKHAWM RESTAURANT’ kichi, vuahdelh nai hetlouh Restaurant kihong thak liklek om ahi chih bel ana theikha ahi ngei ding a, huai a hohpih di’n hon phuut nilouh hi. Sum lah kineilou, Bike nasan lawmte a I khelthoh ahih zawkmah toh chi’n, bangzah vei hiam ka khemkhia a, ahihhang in a Restaurant min mahmah leng nalh salua ahi ngei dia, hohpih ding in hon ngen thak nguut-nguut hi.

Sih-le-sih, dam-le-dam chi’n ka “AW” khong a, kipak in a tawm salsal zozen hi. Neu apan nu-le-pa’ don leh keplouh ahihman in kichei didan theilou adiam a, room sunglam ah minute 30vel a lawmhoih mahmah liim-langh’ va dong masa hi. Sawtkhop liim-langh toh official meeting aneih zawh un, hong pawtkhia a….kana haihdek hial aka..!!. Tulai nungak-te mahbang in niik siing tak teeng in, puan-aak ki-tight mahmah khat honsilh a, a size diktak dawk phial hi. Tua kia leng ahikei, figure neilou kisalua adiam a, khedaptul sang mahmah bun kawm in, dinkang sa in hongpai pawt luau-luau hi. A sam lah atui-ek chih dia lah hilou, a kaau chihdia lah hilou a a-koih natawm deihkhoplou in, hon sukawi ngeungou geuh uhi. A muuk lah san mahmah in, a mit bel vom lelu zozen a, ‘Oho…nang na-na hi maimah maw…?’ chih di’n hoih kasa phial hi.

Bike a kipua in kong ki khohkhe chenchen ua, lampi kuakna khawng ah a-brake man a, sakol tungtuang bangmai a kising nouhnouh a-ngai hi. Lampi hoihna sun-te ah lah, speed-breaker pawng leuhlouh khawng in ana om thepthup a, khawl masa zozen a, awl a speed-breaker kaan ngai hial sek ahihman in, speed-stopper chih di’n hoih hial hi. Tedim Road bel lampi ahoih vanglak a, gari tampi taikhu vengvung lak ah kou leng kong kihen tei uhi. Bangtan hiam ka tainung un, Diesel Auto telawi khat nung ah ka taikha ua, passenger pick-up dia a khawlphut ziak in kou leng bawhsuk kha dia kisata kahihman un, a brake ka man chot hi.

Lawm-te’ bike kheel zen a nungak ka vaheel phetlouh, heek siamlou sasa a gari tamna lak a nungak puak zaw zumhuai thou sam eive. Ka nungaknu’n lah huai theipha deklou ahi ngei dia,” Usiam, a brake huchi mat zotzot nawn koh, a poimawh leh ken kon phusuk zel na di….” hon chi zomah hi. Hiai hun chiah in zaw, gen di a vaang tel mai..!! Ka lungsim in, ‘ken na awm a nawn phuut zel di ka deihziak a a-brake ka mat zotzot hilou hial eive…’ ka chi a-lah, a ging in kagen ngamkei. Atawp in, “Lamka ah na omtam naikei a theinailou di nei mah ve, hiai Auto te lawi a utna munmun ua khawl phutphut sek ua bawhkhak dekdek a om. Tua le phutkhak hial sang in chihziak a, a-brake ka mat zot ahi zaw…accident tuakle lah, en helmet leng ki khulou zomah eicia.” ka chih leh, amah a kileh suanlah zaw hi.

Sih-leh-hin kal ah ‘PASIKHAWM RESTAURANT’ chu kong tung khong uhi. Asung a lutdia kisa a, gari apan Grace Vungboi(ka nungaknu) akumkhiat leh a khedap a siik lep ngal a, vangphathuai takin a khe bel a hek kei vanglak. Himahleh, a khedap tul teng lengkhevek ahihman in, luttheih dandan in asung ah kintak in ka lutngal uhi. Mi a-na tam mahmah mai ua, ahihhang in kou a dia sehkholhsa(reserved) banghial in, munkhat ana awng hi.

Huai ah ka tu ua, ken Vungboi’ khedap bawlsak ding in Dorcas Road junction a, khedap bawlpa’ kiang ah kava koih hi. Khedap bawl di ana tam mahmah ziak in, nitaaklam pek ngai di honna chi a, ka kipaak gusim mawk hi. Ka paikik kawm a, khedap bawl khawng bang leng kivaakna thamching mahmah ahihdan khawng ngaihtuah kawm a, lampi ka kaan leh gari khat in hon phukha dek zozen hi.
Restaurant sung a ka luut leh Vungboi in bangbang ana ngen atel diam a, ka table tung uh dimphial in neek di ana om a, ka manglam abang hial hi. Restaurant chih phetlouh, Hotel khawng a leng pawnglut mengmeng lou kahihman in, ken bel neektheih-te amin katheih a omkei…Ka sumbawm a lah sum bangmah omlouh phetlouh, ka phone balance ngial a tawphah di nangawn leng omlou ahihman in ka mai a mual hial hi..!!.

Lamdang sakmel leh maimual taka ka omlam Vungboi in honthei ahi ngei dia, “ bangchi e Usiam…na duhdan telkhalou hia..?” hon chihleh ka halh kuau zozen a, “telkha tham e, koi pen a neekpat a hoih di a chih ana ngaihtuah nilouh kha kaka..” ka chih leh a muuk san siikseek kaal ah, tuibuk, talab, khaini chih-te’ ziak a a-haa sansim singseng-te hon dawksak cheuh a, ken leng ka haa ngou fikfek ka show khum geih hi. Vungboi’ haa bel, Calender hileh Pathianni ngen a dim ding in ka gingta..!!

Table nuailam ah ka khe uh ka kihetkhasak hial-hial ua, ahihhang in a-paumasa zawsam ka omkei uh. Mel kimuh ma khawng in, message a gen di haulua himah le ung, tuhun chiah in zaw ki maingat in ka tu ua, ka kizahtaktuah lai tuak uhi. Bang topic genpih a hoih di adia aw…chih khawng ka ngaihtuah laitak in, “Usiam, ka khedap bangchik chia bawlzou di a…?” hon chi a, ken leng,”nitaklam pek ngai di….hiaimun ah ngakden le-hang leng, a omman omtuan lah hilou a, apoiluatna omdia hia Vung” ka chih leh, “khatvei sunsun bang poilou pi Usiam, khawmialma a inn itunkik nakleh..” chi’n hon dawng hi.

Huchia bangtan hiam ka om zawh un Vungboi in, “Usiam, I kimuh chiah thilkhat kon dong dia, iim nei hetlou a non hilh di na chih pen hon dong ta ve…?” hon chi hi. Ken leng sawtpek apan a kana theihnop gige-te dottheihna hunlem ahihdan ka phawksuah thak a, ka gawl bang khuah masa zozen in Vungboi mittang vom kilkel hoihtak in ka en a,”Vung, bangziak a naneu apan tunitan dong Vai-te’ inn a na omdet tel a? Na nu-le-pa’ om nawnlou umaw? Tua lah, na nini te inn hizel a na omna…!! Sawtpek apan kana buaiguuk leh theihnopna mahmah lah kon dotngam ngeilouh ahi….hehpihtakin non hilhthei diam..?” ka chih leh, thankik bangmai in a mel hong tuam zot hial hi.

Bangtan hiam ki ngaihtuah dedu a a-om nung in, “ Usiam, kei maw khawvel a mi genthei pen hikei mah leng, kaneu apan haksatna leh lungkhamna kana tuaktou ngal a, tua ziak tak a leng ka hinkhua hichi mai ahi. Ka neu apan nu-le-pa’ don leh keplouh kahih mahbang in, ka lungsim leh ngaihtuahna asam om abang hi. Vai-te inn a ana khanglian kahih mahbang in, eimi-te’ khosakdan ka theihlouh atamzaw ahih banah, pau bang leng ka pausiam lawmlawm kei…ka hinkhua ka ngaihtuah chiang in ka dang a awk a, tam ka gentheikei. Abul apan chiangtak a gen di chileng hun in daihlou di ahi Usiam…?” chi’n a mittui khawng hong vung pah kilkel a, anuam chiah kei..!!

Vungboi khut kiptak in ka letsak a, midang omlam himhim leng kaphawk pha nawnkei. Awlchik leh chiangtak in, “Vung, khasiatna di a omkei….nang hon panpih dia mansa gige kahi..ka lawm-te’ tungtawn in na hinkhua bangtan hiam kathei a, huai apan ka hihtheih tawp suah a nang adia pang ding in thupuukna kana lata..lungkham ken aw ” ka chih leh, a mel ah kipahna mel hongsuak in, mittui vung kilkel kawm in hong nui seih a, “Usiam, hoihtak in honna ngaihkhiat sak in aw……” hon chi a, ka luu ka susuk ngaungau hi.

Vungboi in, “ Usiam, kei kahih leh tanu neihsun kahi a, innkuan nuamsalua hikei mahle ung, midang eng ngoih-ngoih in ka om ngeikei uh. School kai ka kuan leh pai teng in ka pa’n car a hongkha in hong pii kik zel a, ka kipaak mahmah hi. Ka pa ahihleh, Government school a Headmaster ahi a, ahihang in School a kailam ka theikha ngeikei..!!. Saptuam leh khotang ah a-ki hatzat mahmah mai a, mi teng in leng thudotpen in neisek uhi.

Innkuan nuamsatak a ka omkhawm dialdial un sawt a hon daihkei…!! Ka theihkhelh ahihkei leh, Class III ka sim kum in, ka nu a nauneihna lam toh kisai in Doctor va kiensak a, a naupaai( ka sangh di) pen leng a hoihlouh banah, amah ngei leng nau neithei nawnlou ding ahihdan ana gen uhi. Huaihun apan in, ka pa’ omdan atuam ngal mai a, akhen chiang a inn a hongpailouh hun a om zomah hi. Ka nu’n lah hongpai matan ana ngak zel a, a chang a a-ihmutlouh hun atamzaw hi di’n ka gingta..!!

Ka letnung a ka ni’n hon hilh apan in, huailai a ka pa’n tapa adeih ziak a nungak dang buaipih den ahih dan ka khawnung theikhiat hi. Ka pa lah achang a zukhamsa a hongtung in, ‘papa..papa..’ chi a I vadelh chiang in honna sawnpai vutvut sek hi. A khenchiang in ka nu a tawpek a, pai di peuh in sawlsek hi. Ka nu a damtheihlouh tawh, a lungkhamna te pawzoulou ahi ngei dia, khakham vei in Class IV ka hihkum in, thupina gam honna zotsanta. Huai kum bel, school leng ka kai thulimkei..!!. A kumnawn a hoihtak a ka pa’n hon kaisak di kasak leh zi thak aneih ziak in, a zi(ka nu thak) tawh zu khawng dawnkhawm theizel ahihman un, kei hon buaipih mankei zomah uhi.

Hun-te hongpai zel in, ka nu thak in suak leh sal bangmai in hon bawl a, a chang a keikia ka lupna tung a ka kah ngoihngoih hun atam mahmah mai. A khenchiang in, School kai dia kuankhia in, ka nunu haan a kava kah det hun leng atam mahmah hi. Ka pa’n lah ka nu thak lauh petmah in alaau a, a chih dandan in om hi. Himahleh, ka pa ka mawhsakna ding a omkei, aziak ahihleh ka pa’ ziak a kei omthei kahihman in, hon that leh leng amah leh Pathian kal ahi ka chimai a, thumangtak in ka nu thak tawh hon bawl dandan uh ka nial ngeikei.

Ka nu ka ngaih luat man in, a haan ah ‘Tuun Aw’ va chileng lah luankhi’n tuibang hon tuum zel a, ‘Zua aw’ chileng lah singdang’ ang ah sambang hon zaalsanta a, lung in hon geelpha nawnkei..!!. ‘Ka Zua’ Lunggel Piandang Lua Sa’ng E, zuang hong thoukik ve maw tuun aw, nanglou in naubang katei theikei’ chi a kahtam lawh ngutngut chu kei hinkhua hong hita mai hi. Hichibang hinkhua ka damsung a tuakha ngei ding a ka kikoih ngeilouh leh lung a kana geelkhak ngeilouh hi a Usiam….!!” chi’n Vungboi in hon gen a, a mit apan khaam vuallouh in tuisiang kelkel hong luangkhe zutzut mai hi. Pasal himah leng, hiai hun chiah in zaw ki deek a haksa tel mai…!!

Sawtlou nung in,” Kha 5 vel ka nu thak tawh ka ‘kibalsialnuai’ nung in, ka pa’n a School ua mid-day meal man dia sum hongpai-te a neekguk lam DC’n a theikhia a, a-sepna apan akhawlsak kia hilou in, Jail tanpha ah khum in om a, ka nu thak in leng hon paisan ngal hi. Huaihun apan ka nu thak khut guu kathuak nawnkei a, sian lemgel hingei di’n leng kakoih hi. Naupang keikia a khawsathei vual ka hihlouh man in, ka pa’ naunu(ka nini) in apasal te innlam ah hong pi hi. Amau’ khawsakna ahaksat luatziak in, ut leh utlouh gen chih omlou in, ka neu apan Vai-te kiang a, koih a ana om kahi zaw. Ki ngaisia in, khamtheih chiteng kana hih a, tuni tanpha ka kawlthei naikei. Kichei didan leng ka theihlouh man in, tuni’n leng Lamka leivui khu vengvung lak ah, niik sing tak hon tengkha kahi zaw..!!

Ka neu apan ka mittui vung den ahihman in, ka ni’n ka min ding in Vungboi chih hon phuahsak thak hial hi. Ka letnung in, ken leng ka minbul ah Grace chih ka koih hi. Huai omzia bel, ka ni’ hehpihna ziak liauliau a hiaitan ana tung a, Pathian panpihna tawh tuni tanpha hing leh dam a ka-om man in , ka nini ka theih gige na didan a kakoih ahi. Huaiziak in facebook a ka minbul ah leng ‘Grace’ chih kagelh ahi Usiam. Tu’n leng nang ziak a ka thil chiin zongsang te ka tawptheih ngei ka lam-et banah, kei tuah bangbang midang in tuakkha mahmah kei le uh chih kadeih lua Usiam…” hon chih behlap hi.

Vungboi’ thugen in ka lungtang hon khoih mahmah mai a, ka hehpihna leh iitna leng alian deuhdeuh hi. Tongchiam pellou di’n hanlung ka chiamkhawm ua, ka kiim ua midang teng apaikhiat lam uh leng ka phawk kei uhi. Khedap bawlsak laak hun chet ahihman in, ka va laaksak a…khedap bawlpa, ka pa’ lawmpa ahihman in, awl a khedap bawlman pen piak ding in ka gen hi. Restaurant a ka lutkik nawn in, Vungboi in ka neek man te uh ana pe chet a, kisuanlahhuai bang mahleh, ken sum neilou kahihman in, kalung anuam gusim hi.

Huchi’n, innlam zuan in ka pai ua, Vungboi a inn ua ka va khak zawh in kei leng ka Bike khelh pe ding in ka lawmpa-te’ innlam ka zuanpah vengveng ngal hi. Vungboi’ thugen-te ka ngaihtuah kawmkawm leh, ka theihlouh kal in ka lawmpa’ kiang ka tungguih a, ka lawmpa’ kiang ah report ka bawl ngal hi. Lawmpa leng ana phur lawsam ahi ngei dia, ‘nitaak chiang in honva pawtpih in’ a chih ziak in, nitaak a Vungboi-te’ inn a pawt ding in kaki thukim ua, ann ne ding in innlam ah ka paisanta hi.
Laigelh-tu’ Lungsung Pan:


“Ka Zua’ Lunggel Piandang Lua Sa’ng E” chih thupi pansan a tangthu ki gelh, phuahtawm siang sitset ahi a, min ki zangkha-te tawh nang min a kibatkhak zenzen leh leng, nang hilou hial nahi chih ana thei in. Hiai tangthu in a-sung ah; Lampi siatdan, speed-breaker bawldan, Auto-te’ passenger laak dan, Foothpath a mehzuak dan, Numeite kichei khengval dan, Khedap bawl a neek zontheih lua ahihdan, Government Teacher-te a sepna sang ua mundang a kizang zaw uh ahihdan, Mid-day meal te alian lam te’n a sum a negai uh ahihdan, Ta pasal deih ziak a zidang neih ahoihlouh dan leh thil tuamtuam tuunkha hi. Huaiziakin, Pawlpi leh Mimal kuahiam in, “kou/kei hon genkha na e” chi I om khak zenzen leh leng “Nou/nang kon chihna mah ahi” chih, kisuanglah hetlou a kon dawnna ahi ngal mai ding..!!

A tawpna laklohsim bangmahleh, I taklat nuam teng kimta ahihman in, gelhtheihna hon petu Pathian in I tangthu sim hon zatsak nak leh, phatuam veve ding in um ingh. Bangteng kigen mahleh, I deih pen zaw-‘KICHEINA AHUNPHET OM AHI CHIH THEIH DING, KI NGAIHSIAT ZIAK A KHAMTHEIH HIH MAWKLOUH DING, SEPNA MUN A OM DING, TAPA DEIH ZIAK A PATHIAN KI THEIHMAWH BAWL A ZI DANG NEIH SAWMLOUH DING, MID-DAY MEAL PEN NAUPANG A NEKHA DI TE NEEKSAK TAAK DING’ chih-te ahi zaw….”

2001 – Kakipak – 2015

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA