PHEIPHUNG KHAILOU TUANGLAM ZOTSIAM ( Car – Rel – Bus – Sumo )

Gelhtu: K Lianthansang

Zingkal dak 6:45 a ka tuanna ding ‘Rel’ kipankhe di ahihna ah, lapman ngeingei ding chi’n, zinglam dak 4: 00 lak in ka thou hi. Ka Pa Suan (kei sapdan) in ‘Uber’ hon laksak a, huai in Anand Vihar Terminal(ANVT) lam ka zuanpah vengveng mai. Car driver-pa, sappau a pauthei het kei a, ei pau malkhat le theilou ahi. Sappau theikei mahleh, GPS tungtawn a map hon zuihpihna ah, veilam leh taklam a kihei hundi khawngte sappau ngen in hong kigen a, aman leng huai azak banah, a zuih pen muchiang lua a hihman in muangtak in hon zuihpih hi. A zuihpen dik a, a zuih didan kigen teng (veilam-taklam) theisiam ahihna ah ka tunna di mun uh hon tunpih veve! I Khristian hinkhua uah leng, i zuihpa uh muchiang in, zuih dia hon thu nutsiat teng zui himaizen lehang van gam zaw kaizoh kinephuai veh o…

Rel Station a lut ding a kisa teng in ka vante uh ka ‘scan’ souhsouh mai uhi. Ken leng ka vante guanglut vek in, a sunglam ah lakhe ding in ka vading hi. Van lom thum ka neihte lak a khatngalsaute khat in honna laksak mawk a, ken leng ka bag a hihdan theichian lua ka hihman in ka manphei pah ngal mai. A khah zok nuamkei a, bangtan hiam ka kikaihtuah nung ua ka kikoukhum loih leh, a khahzot zozen. Hihtheih sun chi’n ka en gemgam a, aman hon et ngamlouh ziak in ka paisan mai. I Khristian hinkhua uah leng, i ginna uh theichian in, i theihchian pen uh tangkoupih ngam lehang bel khamangthang tampi i vamat zohlouh tawp un leng, ei’ ginna bek kihumbit zou ding in gintakna lianpi ka neihloh thepthup...

Asung a lut in, ka tuanna di ‘Rel’ kidohna mun ka naih hi. Lampi paina di tuamtuam atam banah, ka khatvei paina ahihziak in ka paibuai sim. Van hon puaksak nuam atam mahmah mai a, van pawnuam a honna sawk gawngawng di le a bei kei. Van pawnuam a hondawp khat kiang a lampi ka dotleh honhilh nuamkei zomah! Huchia ka om laitak in, ngalsau tangval khat hongpai a, “K’on panpih thei diam?” honchi hi. Ken leng, ka Rel tuanna di omna mun paina lampi ka dotleh, “Na veilam a le paitheih, na taklam a le paitheih vek ahi. Khatlam ah step om a, khatlam bel omlou, nang ut nana ah na paithei di” chi’n hondawng hi. Kenle, kipahthu gen in ka paisan ngal. I Khristian hinkhua uah, midangte apan lam-et neihlouh ziak a mi nawlkhin mawklou a; midangte panpihthei dia i om nakleh a thu lel a leng midangte panpihtheih ahihdan hon theisak nawn leuleu hi.

Zinglam dak 6:15 lak in Rel sung ah ka omta a, a taikhiak hun di muangtak in ka ngak hiuhiau mai hi. Pau kibatpih leh kibatpihlouh natawm leng lawm neilou a, keikia a pai ka hihman in a kihi geuguau sim. Taikhiak hun dia dakchiam om, minute 2 in a pelh in ka taikheta uhi. Huchih hun toh kituaktuak in, ka lungsim ah, ‘Tuanglou hileng le hiai REL taikhe thouthou di hi a; tua tuang inga, tuangkha himai’ chih hong ging nilouh hi. I Khristian hinkhua uah leng, Jesu Khrist eite tan ding a hongsi ahihdan gum in, a thuhingte zui photphot ni. En gingtalou leh muangkei tawp lehang leng, misiangthoute lakhawm ding a hongpai veve ding ahihdan khawng ka ngaihtuahkha thepthup.

Ka kipatkhiakni uh, sun hun leh zan hun zangzou in, lampi ah mi tuamtuam kum in, midang tuamtuam leng hong tuanbeh omzel uhi. Mi hong kikhek zel hang un ei pau toh kibang khatlel leng a omkha ngei kei. A ninawn nitum kuan in, Bihar State sung ah pasal hon 8 vel honglut ua, amau sang a van tam zawtham hon ban nawnlut uhi. Kei tutna ah leng koih in hongkoih maimah ua, paikhe ding in honsawl zomah uh. Ken leng, “Hiai mun kei tutna ahi” ka chihleh, a ticket uh veel thak ua, a theihsual ziak uh ahihdan theisuah uhi. Ka seat ahihdan genngam kei leng, amau’ gen dik hiding in kigingta ding ua, hon tuhkhe zou maimah ding uhi. I Khristian hinkhua uah leng, ginna sukhathei ding thil diklou omte, a diklouhdan genngam ngai hitah e, hon chisak hi.

Hun bangtan hiam nung in, tunna di mun ka tung ua, midangte kongbul a akiphut noinoi lai un, kei ‘Emergency Window’ ah ka tawmpawt a, van teng kipuak in, konglam ka naihpah vengveng hi. Theihngeina hilou a hihnawn man in, a kongpi lam ah ka pawtkha kei zel! Mobile phone tungtawn in ka omna ka theizui zel a, a nakvakhuai mahmah. I Khristian hinkhua uah leng, dinmun kitheihchian a, navaktak a om gige di ahihdan hon phawksak nawn hi.

Khua hongvak a, Bus in Imphal (Manipur) lam ka zuan nawn hi. Bus a ka tuansung in, ka pau zakzakte hong kikhekta a, kivak kuau a batna chiang om hi. Himahleh, mahni mi-le-sa taktak lak hilou ahihna ah, lungsim amuang taktak tuan kei. Pau kibatna lailai leng tam ahihna ah, hon suangtu kibang di peuh in ka na ngaihtuah kha a, Meiteite bang ka tanau bawlsuk mai. Mi singtangmi hih ut nanana tuh chi’n ei toh kibang dan in ka koihsukpah mai a; lungsim tawng apan ST Status ka na pekhe maita ve! I Khristian hinkhua uah leng, a niamzaw lam naihnaih louh a, a sangzaw lam a kalsuan didan ngaihtuah di ahihdan ka sinkhe nawn leuleu hi.

Imphal phaizang ka tung ua, huai ah Churachandpur lam paidi BUS khawlmun tan Auto in ka tuang hi. Vuah a zuk nepnup zawkmah toh, hon ngetzah pelou a dek hileng le ka thilgente a khiakna(meaning) theizoulou a, a kingaihsiat di venna ziak in hon nget zahzah ka pemai hi. Lamka pai di Direct bus ah ka tuang a, ka kiang ah New Lamka Vengnuam (South) apan Pa Chin kichi khat hongtu hi. Mahni pianpih pau mahmah a kihoupihtheihdi a om man in, inn tung bang in ka kingai mai. Lampi ah hon khawlpih zihzeh ua, passenger hon lakpih toutou uhi. Pa Chin in, “Direct a chih uh le a khawlkhawl mawk a…” honchih leh, ka lungsim ah, ‘Khristian kichi ngal a, Khristian hindan a hinglou; Joseph hingal a khamtheih zatval ziak a si’ chih khawng honglut zenhouh hi. Min pawkhalou a hinghing kitam mahmah ding in ka gingta!

Lamka ka tung ua, a nitak in insung nuam leh tawldamhuai ah ka ihmut hithit mai hi. Huai tan kia a gari tuanna hun a hinai kei. Lamka a kipan Aizawl tan Sumo a pai ding in ka kisa nawn leuleu hi. Ka paikhak patna di a hihlouh banah, Zosuan-te pau ngen zakna mun a pai di ka hihman in, lungngaihluatna di om hi’n ka theikei. Van le haulou ka hihna ah, a zingkal in ka nu leh pa toh Auto a tuangsuk natnat in, ka kipatkhiak hundi leh ka tuanna di Sumo hon theihpih ban uah, gari hektu di (Mangboi) toh kimeltheihtuahna hon neihpih ua; lung anuamtuan mahmah. I Khristian hinkhua uah leng, saptuam a heutute’n hoihtak a hon lamkaih chiang un, kha muangtuan mahmah hi’n ka thei…

Lamka apan Singngat tan khu vingveng in ka kitaisuk ua; huai ah singpi khawng ka dawn uhi. Gari paituahte a tamzaw khawl ahihman un, khawmpi om mah abang hial. Lampi lah, nidang a ahoihna mahmah himahleh, khang kidangta ahihziak adiam, a hoihna sunsunte leng ana hoihlaw nawn taktak kei. Singngat apan Guite Kual ah ka taikualsuk ngeungeu nawn ua; nidang a suangdoh gam khawng a gari sawn tonton a ngaihna munte leng, khang kidang ziak in ana kidang mahmahta. Meima naaipha mahmah sek bang le, a zang i mekkhiat leh damsiang vilvel a omthei a chihsek uh toh ka tehna khat a om. I Khristian hinkhua uah leng, ‘nidang lai a zaw Pathian thu le hatthou hi’ng a’ chih nelnul di hilou in, hatlouhna apan hatkhiak a, ei toh kihetkha peuh a dia lungnopna leh tawldamna hihsawm maizen leng tuh van gam kalbi tawnkha le kihimai di’n ka gingta.

Tuima ah zing ann ka delh ua, nidang a zing ann delh chiang a nitaklam a kinekha zel himahleh, tua ni in, zinglam mah in ka nekha ua, ‘Niangboi Hotel’ ah ka va ne tei hi. Ka ni-te ana hikha ua, ka nu leh pa leng athei mahmah uh. A naupanglam a kihihziak a kitheikhe hak ka na hilim uhi. Bawngsa bang lungkimhuai huntawk in ka vane a, an nekman ka piakdek tak in hon la nuamkei uhi. Kihoukhak leh kiphakkhak ngeilouh ziak a tanau tampi toh kitheikhalou a omlai ding in ka kigingta! I Khristian hinkhua uah leng, koimun peuh ah om lehang le mahni ginna kibatpihte zonkhiak a, kitanauna bawl kichi chiin zongsat hoihdi ahihdan hon ngaihtuahsak nawn taget zel hi.

Ann nekzoh in, aban ka paizom zel ua, Sinzawl ah singpi ka dawn nawn uhi. Huai mun ah, Mizoram lut di gari peuhmah ka kingakkhawm nawn phengphang uhi. Ka taikhiak chiang un bel, Counter kibang apan taikhete kihuai deuh in, huchi’n kizuihtheih tan in ka kizui diamdiam uhi. Lampi ah, ka lak ua gari khat a liim hongsia a, a dangte leng khawl seuhsauh in, bawlhoih ahih matan ka ngak khipkhep mai uhi. Ka tainawn tak un, a se pen ka masa sak ua, ama’ ziazia in ka tai uhi. Zanglam dak 2 lak in munkhat ah ka kingakkhawm nawn ua, gari sia omlou a ka tunkim tak un, ka taikhe nawn uhi. Gari a tuangte mituam ngen ahih banah, kumna di mun kibanglou ngen ahihziak in, ka kizuithei nawn takei ua; ka taithaangta uh.

Hiai a, Sumo a ka kizuihdan uh ka ngaihtuah chiang in, mihingte hinkhua mah bang hi’n ka musuah. Neulai hi’n tuailai hun ah hileh, lawmta kipawlkhawm in, pawtna lamlam a kizui in, haksatna tuak omleh kinaihtuah seuhseuh in ki-om hi. I honglian deuhdeuh a, lunglutna atuam ngen ahihna ah, awlawl in i kikhen hiaihiai uhi. Zi tuam ngen nei a, insung tuam ngen enkai a om hun in bel, mahni insung mah buaipih a kihisimta! Hiai a Sumo-te’ omdan in hinkhua hon phoulak mahmah hi’n ka thei.

Nungkik zual leng. Sumo a ka tuan in, seat 10na, a nungvual a atawng pen ah ka tuang hi. Lampi seh 3 suah seh 2 ka taizoh nung un, gari hekpa kiang a tuthei ding in mun awng hong om a, kei leng ka vatuansuk pah mai. K’ong taikheta ua, hihdi piak in ka omzui ngal mai. Ama a ka tutna ah khe le a kizanthei kei a, taw le tatsak zekna di awnglou zen a kineh ka hihman un, taw bang hik milmil zozen hi. A khonung a ka tutna ahihleh, khe kizanthei a, taw leng ut dandan in a heitheih. Himahleh, ka gari gear uh a buai ziak in, a hekpa panpih a, letpih det a ngaita. Ka khut lam hong kham mahmah mai a, lusuk theih vual leng a hinawn kei!

Ka ngaihtuahna hong paisau a, biakin a mipi a pang a, a nungvual khawng a tu a, lusu hiauhiau kawm a amailam a tu makaite mohsa dekdek-te khawng haina ahihdan ka phawksuah. Gari nungval a ka tutlai in, ka utleh ka mitsi a, ka utleh mobile phone ka mekkawm thei; himahleh, a masa vual a ka tutsuk chiang in, mobile natawm mektheilou in, gari hektupa khut langkhat a pan ngai maimah a; tawkham apan khutkham lam ah hong tuantou hi. I Khristian hinkhua uah leng, makaihna nna lenkhate ading in zillai omthei in ka ngaihtuah. Mipite makaihna ah, i nna pen lusuksan khak ding veng mahmah ni. Banah, mipite’n leng, heutute panlakna nuaisiah a, a gensiatlam kia siam hihsawm nawn kei ni!

Laigelhtu’ Lungsung Pan:
Khe a pailou a - Car, Rel, Bus leh Sumo (Pheiphung Khailou Tuanglam Zotsiam) a ka paikhak sung a ngaihtuahna tuamtuam hong lutte k’on gelhkhiak ahi. Hiai thute’n kei mimal ah sinlai tampi mahmah hon sinsak hi.


1910 – Ka Kipak - 2018

© Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA