PALLAINI...

By ~ Mary Naulak


Kha bangzah hiam paita in ka inn sak ua inn lian law lou khat ah piteek kum 60 vel ding khat leh a tunu nungak dek pan class xi sim lel khat hong teng uh hi. A tunu' nu laisim a lunglut ci petmah a zan khovak phial phial a laisim a hihman in a pi'n a duat bawl a innsung na le a sem sak khol kei hi. Pipi in zingkal ciang a ka well ua tui hong tawi sek ahiman in kana en zel a akhohei gamtat a fel a, kum60 bng pha ta d himah leh piteek dangte bang lou in a vun khawng avuai se nai het kei a siangthou in a melhoih mahmah lai a...."Maizen! Tua le hici lai hi a A nungak lai in melhoih na maizen incia..." Kana chi khop hi. Mipau tam hi kei mahleh a nuihmai hiuhiau a ngaih huai bang sak in kana sa mawk hi.



Himah leh ka lungsim guk tak ah "Bang cidan a amau pitu kia khosa thei mawk uh ahi dia aw? Asungkuan dang te koi a om uh a hi dia?" Cihbang kana ngaihtuah zel a, khat veivei a pasal in sihsan ta a atate lah mundang a omvek uh hinteh bang ka ci a a khenciang inlah a tunu laisim hong om pih maimai hi'n teh bang ka cizel a, bang cibang mi hi a, bang cidan a hicia thawmhau tak a amaugeel kia khosa thei mawk uh ahi dia aw cih theih utna a dim in kana guk buai thei mahmah hi.


Pathianni sun khat tuh amah kia in a om a, thawmhau tak leh lunglen citak mai in a varendah uah a tu nilnel a, ka et ciang in chimlua hi d eive ci'n ka hehpih tha bang hong suak a om thei nonlou in a kiang ah ka va hoh tou hi. "Pi nang kia om mo? Lunglen ci na cia" ka va cih le, "He, kimboi(a tunu' nu) lah a nute kiang lam a va hoh a kei kia om hiveng o, hong tu in bawi, kei kia ka omcia thawmhau bang kisa ing a ka lungleng theilua eive..." ci'n tutna hon pia a keile ka tusuk pah hi. Acihleh kimboi a nute kia hoh cihmawk a mah na kua eita cia ka dot non leh, a man "tanu khat ka neih sunsun in pasal hon neihsan a, huai tanu ahi. Kei kia a ka om d ngaingam lou a hong ompih a hi' ci'n hon dawng non hi. Kenleng ka lungsim a kana buaipih gige thu te tua a hun lemchang hi d eive cia dong ut kisa in thu tuamtuam khawng ka genpih masa a, amah leng pau nuam in ka gingtak sang mah inle a na nelhuai zaw thamtham hi. Singpi san I dawn d aw ci'n hon awm a huai dawn kawm in a limlak bu hon lakhia in a nungak lai lim khawng hon ensak a, melhoih tak chu ahi amit hak khawng buang thriuhthreuh in a vun khawng ngou in a mam pikpek a, a biang leh a muk lak khawng a san cheihchaih a, a kilawm sak sem di'n a sam vom zol kelkel zozen tang zitzet a kawng ciang khawng pha d a liang ah a kai suk nilnel a, a limlak kia a mu himah leng a hoih khiak dan chu tulai nungak te a phazou om din ka gingta kei hial hi. Ken leng a ma lam entou kawm in, "Pi na nungak lai in na nak melhoih e, officer lian taktak te zi hikha lou din pammaih kon sa lua," ka cihleh hong nui seisai in a aw bang hon bawl thak zozen in "Bawi nang vual khawng ka phak lai in laisiam pipi honna ngai bang le zaw om tham mah ei hilehleng melhoih luat ziak a hinkhua kizat khelh khawng ana poi petmah ahi, a na pilvang kha hileng zaw tua ka dinmun bang a om nepnop lou hial d hive'ng..." ci'n poi sak citak in hong kun ngiungiau hi.


Huai tak in ken leng "Pi hun paisa te ziak in zaw ki lungkham sak non Ken, hinkhua I cih ki taitehna cikhat ahi a alohcing zaw deuh bang om dia ana lohsam kha bang leng om d mah a pathian hon bawl i hi" ci'n ka hehnem a, acihleh Pi, naupang cik himah leng thukan lua hon ci kenla denlam a na gen "Melhoih ziak a Hinkhua zang khial" na cihpen theisiam lou hiveng aw, na tuailai hinkhua na zat dan non hilh thei diam? Lungkim hetlou leh kisik luatna nei hi in kon thei a, bang haksatna ana thuak kha e? cia kisuanglah sim pipi a ka dot leh...pau hetlou in anuai lam a ena ahak diudiau hi, a chil bang hon valh ging khitkhit zozen a, a chi khawng hong liing sim hileh kilawm in ka thei a keile kisuanglah na a kidim in "Pi, nang a dia thil haksa pi hon dong kha ka hihleh hon ngaidam mahmah in o, na lungkhamna leh lunggimna te hong phawk khe sak thak tu ka hihkhak d ka lau lua hon ngaidam in aw pi..." ka cihleh a hong dak tou a keilam hon nga kawm in, "Kisuanglah zenzen ken bawi, kei Hinkhua thulim lou tak mai kuaman leng a theih ut ngeilouh uh, na hon dong zenzen a, zum huai simpi bang mah leh non ngetna bang in kon gen d aw, hoih tak in ana ngai khia in aw Chi in a hinkhua hehpih huai tak mai hon gen panta hi.... 

14th Febuary 1966 zinglam dak 1:45 geih in khovel vak mu ding leh anuam a haksa thuak ding in leitung ah ka hong piang khia hi. Unau 5 lak ah numei keikia ka hi a nautum pen ka hih zawkmah toh a hon hawmthoh un hon duat mahmah ua huih mut ding le hon phal ngeilouh uh ka na hi hi. A hon gen dan un ka nu'n a hon paai lai in a damthei het kei a natna thuak kom a hatlou sasa a hon paai tou a sih leh hin kal a haksa tak a hon neih khak ka hih ban ah numei ka Hong Hih khak sese ziak in a kipahna uh lian diak in voktal tuuk 6 gou zen in honna lawm uh hi. Huci in ittak leh duat tak in hon enkol tou ua kei leng naupang melhoih tak leh thumang thei tak in kong khang lian a ka hihna peuh ah ka nu le pa leh ka sanggam te kipahna ka na hisam hi. School kong kai thei pan ta a lehkha sim ka lunglut a ka lawmte lak ah a siampen pawl in ka pang kha gige hi. Heutu te deihsakna leng ka tang tuam mahmah a ka nu leh ka pa'n hon kisaktheihpih in a hon muang ua ka tung ah alametna uhleng a lian mahmah hi. Ka pa ka saptuam ua upa khat a hi a midik tat leh siangthou mahmah pathian limsak mi a hih ban ah government nasem khat ahih man in kou khom a nuamsa in khosak na lam ah kuamah ka eng tuan kei uh hi. Kei diak khol bang unau lak a aneu pen ka hih man in a hon duat petmah ua naungek bang a honna etkol touh det uh, ka duh ka deih te hon hon pe lou ngei kei uh hi. Ka nu leh pa'n ka neu ua pat pathian thu a honna chil touh uh ka hih man un ka sanggam te pasal ngen himah leh uh hiai khovel khelhna te a kibual a omdan hoih lou a om khat leng a om kei ua ka unau un biakna bang ka limsak mahmah uhi. Himah leh hun hong pai zel a class-x ka hon zil kum in ki nungak sak dan ka hon thei pan ta hi. Tangval hon try bang a tam thei mahmah a hileleh ka mel hoih lawtel ahih man in ka lungsim ah kisaktheihna lian tak khat ka nei gige a simmoh huai tak a ka hou khak leh ka chiamnuih bawl khak tampi le a om tham hi. Ka class ua ana mihoih deuh omdan leh bangkim a ana citak deuh te bang thring kasa a huai sang in khosakna a ana changkang mel zaw deuh te leh lawm leh vual tung a ana leng zou zaw deuh hi a ka theihte bang ngaihsang huai kasa zaw hi.


Huai hun lai in ka class uah Muanpu kici khat a om a amel a se kei a ban ah laisiam thei tak leh mi citak mahmah a hi a huai toh ka kingai uhi. Hileleng kei bel melhoih lua ka hihman in hon ngai a tam mahmah ziak in kiphatsak na a la in alang lang ka saituah zelzul a lawm pasal bang ka hau mahmah hi. Pasal ngen toh ka kipolh ziak in muanpu ana heh thei mahmah a hon muangmoh bawl a hon hehsan sim ciang in a mah sang in kei kaheh zaw a ut dandan a kou in ka chi ekek hi. A hucih chiang inlah aman hon ngailua ahih man in bangmah gen tam lou in a dai zaw zel hi. A hehna le gen ngamlou a aom ciang inlah ken hun lemchang a la in ka ut dandan in ka om san zel hi.School suty ciang a lawm pasal hausa deuhdeuh te toh mun gamla deuh khawng a hun va zat a va picnic cihte khawng ka thangsak mahmah uhi. Huai lai hun in ka u te siamsin na ziak a mun dang a om vek ahi ua ka nu leh pan lah hon muang uh ahih man in zaleen ka kisa mahmah hi. Picnic a ka kuan chiang un koumau khom a insung khosak nuamsa ciat ngen ki thuah ka hih man un sum a tam a zu leh sa a lou theilou in ka koih uh hi. Christian innkuan a piang a pathian thu toh khangkhia kahi a a tung in sia leh pha thei in ahoih leh hoihlou khen thei sam mah leng ka nu'n hon paai lai a Adam khelhna toh honna paai khawm ka himan in khovel khelhna leh noptaal na a puk lut a haksa het kei hi. Innsung a nu leh pa khem Dan Bang ka hon thei ta a akhenchiang a school kai dia kuan in school tunglou a mundang a tangval te toh hoh cihbang ka thangsak mahmah a lehkha sim lam ka bah hiaihiai hi. Biakna lam bang chu hai huai leh zumhuai a ngaihtuah in inkuan kikhop na neih d lel tak leng Lin ngoigngoih in ka hong om hi. A ni a ni a ka omdan hoihlou hiaihiai ahihman in Bang cituk in kiseel sawm in panla in kam zol taktak in ka nu leh ka pa te bang tan hiam khemzou thou mah leng exam na khawng a topper a pang gige nu chu ka result fail hong hi gige mai ta ahihciang inleh mite hon gengen khawng ana za kha thou uh ahihman un sawt ka kisel zou het kei hi. Ka pa bang in a pawna thei petmah a niteng in hon thuhilh gige mai hi himah leh naungek bang a duat tak a hon kol ka hihman in hon suknat luat khak d bang a lau zel a hehtak inle hon tai ngam mahmah kei zel hi. Muanpu inleng ka omdan te khawng a theih ciang in ana pawna thei lua ahi dia ka inn uah hong hoh in itna leh deihsak na toh hong thuhilh ngiaungiau zel hi. "Ching hon it lawtel kei ve. Mi hon genna khawng kazak cia Bang cituk in ka lungsim ana dia cih khwng hon ngaihtuah sak sam ve maw. Naupang cik hilai I hi a tua kibawl I sawm keileh den cia mangthang petmah d bang mah suak lou d I hi. Khovel lam sang in pathian mah pibawl zaw ni aw," cih khwng in kam nem tak in hon thuhilh zel hi. Huai ciang in a thuman nak sang in ka hehsan zel a..."hoih non sak kei leh hoih nasak te va ngai ve poi kasa kei" khwng ka cih khum zel a pai d khwng a ka sawl khak hun bang leng a tam mahmah hi. Hon ngaih ziak in hon khen ngam tuan sam kei a haksa satak mai a khitui lung zungzung a ka koih hun leng a tam hi.


Hucih hunciang in leng a mah lungke hetlou in a pang teitei a it tak leh deihsak na toh hon thuhilhna te a tawpsan tuan kei a khat vei tei ka omdan kikhel a amah deihdan a hing a ama hon it bang a it thuk thei na d ka hi cih a ki lam en petmah hi. A mihoih luat ziak in ka sungkuan ten le hon deihsak mahmah ua ken leng ka ut dan teng a omsan in a lungsim hih na tu hi gige mah leng ngaihna tak khat ka nei thou hi. Hun te hong pai zel in kum tawp exam hun hong tung a kisakkholhna bangmah nei lou ka hihman in fail ding ka utlouh man un ka lawmte bang zah hiam toh copy in hon man khia ua school a pat nohkhiak in ka om zomah uh hi. Huci bang a thil zumhuai pi tuak himah le ung poisak na himhim neilou in farewell programe neih bang ka sawm zomah uhi. Huai programe a ka tel ding ka pa'n hon phal het kei a himah leh muanpu toh hoh le ung hon phal d ahi cihziak in umuan nang le hong tel in cin ka zawn teitei a ka hah zot luat ziak in utlou pipi himah leh hon sel ngamlouh man in hong zui zawta hi. A mah mihoih leh siangthou lua kuva na ngawn le hai lou ahih man in lawm te lak a om nuam hon sa kei pah a avangkim in pai ni cin hon zawnzawn mai hi. Kenlah nuamsa dek panpan ka hihman in ka ning bawl sim a na utluat leh hon paisan ve khawng ka cihsan zomah hi. Himahleh amah a ut het kei a mun khat ah tu in hon ngak ngiungeu hi. Lawm ten leng kipan ta niuh ei ci'n zu hon sung pan ta ua keileng alak ua va tu a dawn ka sawm leh muanpu'n "Ching...ka muh a dawn tel d maw? Hehpih tak in khatvei bek ka thu hon mang ve maw..." hon ci hi. Kenle nuamsa kei sim mah leng ka duh tha suak law tetet ahih man in "umuan na thu kon mang louh man in hon ngaidam in aw," cia chiamnuih bawl kawm sim in ka nou d laa in ka dawn gai suk pah hi. Ka omdan a lungtang na mahmah ahi ding a amit a pan khitui hong tak khe keuhkeuh mai hi. Bang tan hiam ka dawn nung un kham sim ka hi dia thulak taak le gen lou in ka chiak nuanua ua huci bang a ka om khawng muanpu in thuak zou non mahmah lou in ka ban ah hong kai khia a utleh utlouh genlou in inn lam ah hon paipih hi. Khua a mial simta a himahleh ka kham sim ziak in inn a hon lut pih ut nai kei a ka inn khang lak ua field nawl khat ah hon tut pih hi. Ka ngawng ah hon koi in a tung ah hon kingai sak a, ka maitanga hon et kawm in a mittui a nul zel a atawp in hici'n hong pau khia hi...."Ching kon it lua, sih tan pha a dia ka hon tel na hi. Ka hon itluat ziak in omdan hoih lou a mi hon gensiat na teng hon liah khuh sawm in ka theihtawp in pan ka la a ka thu hon mang a na hong kikhek d lamen lua zaw hi'ng a, a poitel mai ken ka chin keilua a hi hon ngaidam in aw Ching. Na nopsak na d leh na utbang a na om d hon daltu lel ka hi cih ka kithei ciang lua a tuni a pat in kon subuai non kei d aw. A hoih kon deihsak luat man a na lungsim lou lam ka gen khak a om zenzen leh hon ngaidam in hileleng cikmah ciang in ka hon itna a bei ngei kei dia kon manghilh ngei kei ding cih ana thei gige in aw kon ngai lawtel..." ci'n hon kawi tonton in a kap hithit mai hi. Keilah ka lungap sim meimuai toh gen d le thei lou in "Umuan ka lut ta d aw ka ihmut suaklua...cia mangpha khak in innsung ah ka lutsan hi. Huai ni a kipat in itna dik leh siangthou tak a ka hoihlouhna teng toh ciklai peuh a hon it gige ka first love toh kikhen ka himai uhi.

Huai zoh nung sawt lou in exam result hong suak a muanpu'n gamdang ah alaizil sunzom din hon zin mangsan hi. Keilah lai na ngawn le sim peih nonlou in mihai bang in ka mawk om hehaw maimah hi. Ama a ngai khollou a athu le mang nuamlou ka kisak leh muanpu toh ka hong kikhen hial tak un zaw ka ngai law phing a thawmhau ka kisa mahmah hi. Nidang a ittak a hon thuhilh lai ni te khwng ka ngaihtuah sek a huai lai in a thu ana mang in hoihtak in ana omkha leng zaw ka cizel a lah thilteng a kikhel ta. Nidang a honna ngai kha tampi telah ka omdan hoihlouh ziak in muhphak inle a om non kei ua kisik in kibawl ut mah leng naupang cik a pat I na zongzat thil te zaw thakhat a kikhek phut cihle a omthei taktak kei hi. Kibawl sawm in inn ah kikhum zel mah leng Lunglen toh ningkitel huai thei lua ahih man in kholak a pawt khiak a lawmte toh va kithuah bang a ut huai law zel a i va pawt khiak a lawm te toh kimuh ciang inlah a ngei mah kitung suk zel hi. Lawm te toh kipawl a zu leh sa ne a om bang leng nidang bang in nop kasa thei non taktak kei hi. Ngaihtumta le nei thei lou in alang lang ah ka tuan a lungkim na taktak leng ka mu tuan kei. Ka lawmte lak a tangval hoih sim khat a om a nidang pek a pat honna deih gige ahi a keileng ka beidot sim toh huai pa ka zuih bawl deuh ta hi. Ka sungkuan ten Bel hon deihsak het kei ua huat in a huat thoh zozen uhi. Kou la ka duh uhleh ka ut te uh kibang ahih man in ka kituak vanglak ua a tawp in ka hong kigai kha zozen uh hi. Ka lungsim a buai petmah a ka pasal dia va neih hial din lah ka sit deuh a ka nau paai sukkiak din lah ka pa ka zahtak deuh zel a....oiii! A lunggim huai tell. Dot d leh kikup pih d lah kuamah a om kei a atawp tawp in sih leh sih dam leh dam ci in huai naungek tuisik khothei lou thah tel sang in ci in pasal ka hon neita hi. Ka sungkuan ten hon awi het kei ua ka pa bang heh law gawp petmah ahi dia, "Huai chingnou leitung a ahong pian tung a ka kipahpah maizen toh, ka etcia ka lungkim lua hia...hong khanglian dia anu leh pa hon pahtawi tu hong hi d cih ka kinep lai a ka thu himhim lah manglou hon lunggim sak tu lel maw a utut in om heh ka ngaihsak non kei ding a suah suah suak suk hen....ci'n a hang motmot mai hi.


Huci tuk a ka pa lungtang na sak tu himah leng kisuanlah na chang le ka thei kei lai hi. Naupang cik a pasal nei tuailai hun le zang manlou phial himah leng zum na chang himhim leng ka thei kei a ka pasal ah ka lungkim suk mai hi. Himah leh nu leh pa lunggim sak a athangpaihna uh sukkhak zaw a vangphat huai tuan het kei sawtlou cik nung in haksat na ka hon pal tou pah hi. Ka pasal te ahih leh innkuan khosa thei tak leh kideihkhop tak ahi ua a kisathei un a hou hak mahmah ua kei bang lel tak innsung a tanu duat tak mai innsung naa himhim leng khoih kha ngeilou ka nasep d dan leng theilou ka hihman in sep leh bawl hita leh thil bangkim ah mi maipha muh haksa kon sa mahmah hi. Mi innsung a omta ka hihman in nidang a ka omdan te leh ka duh ka deih te hih a lemnon ta kei a thawmhau ka kisa a akhen chiang bang in pasal ka neih khak bang ka kisik petmah hi. Huci kawmkal ah ka pasal bang in hon pawt san gige zohmah a zukham sa a hong pai ciang bang in hon phinna d kia a zong a nidang a ka omdan hoihlou te khawng hon kou na din a zang ekek hi. Hucih ciang in asungkuan ten hon simmoh deuhdeuh ua a haksa thei mahmah hi. Ka lungkhamna kikup pih d lah ka nei kei a aguk a zan khovak a ihmu lou a ka kah hun bang a tam mahmah hi. Hucih ciang in ihmut ka kham kei a zingkal thoh bang haksa kasa a thou hak kha zek lenglah kouna leh enghou na kampau kia zak ahi a naupaai ka hih zawk mah toh gentheih huai kasa lawtel hi. Ka haksatna ka pasal kiang ah ka gen a pawtpawt lou in inn ah hon ompih inla sep leh bawl ah hon panpih ve ka cih ciang inlah a hon ngaihsak ut kei a na thadah lua a kuaman hon pakta lou eivoi khawng hon cihsan maimah hi. Nupa ki it leh nuamsa tak a nuih khawm cih bang chu om ngei se lou niteng a ki nak ahi gige mai a ka chimtak petmah hi. A khenchiang in nungak dang bang hon ngaihsan a ahon ning sim ciang bang in pai d khwng in hon sawl a "na naupaai le kei a hi kenteh numei thulim lou" khwng hon ci zialzial a asungkuan te kiang a ka gen ciang inlah a phatuam kei a lungsimsia cih ka tang zel hi. Gentheih huai hina tel ei, nidang a zaw ka innsung ua ka duh leh ne a ka duh keh nelou a ka khutmal khat leng tang sak lou a ka ut dandan a hon omsak ua hon duatduat maizen uh toh, omdan hoihlou a ase penpen ka hih lai na ngawn a leng aw khauh le zangngam lou a itna leh deihsakna toh hon thu hilh uh hiven...Pathian thu gen ten gawtmun I cih sihnung chouh a om hilou a pathian I neih keileh I damlai hinkhua gawtmun himai ahi a cih uh zaw dik mahmah eive "Damlai gawtmun" a om ka hi Mai. Lungkham tak a mittui nul ahi mai ka niteng nasep. A tawp in zaw thuak zou non mahmah lou ka hi dia ka nau neih hun d le ngak zoulou in ka nawkik khong a nidang a kana muhsit a mi a le kana simlouh hetlouh te mah bang in Nuthawi ka hong suak maimah a ka tuailai hun khatna hici bang in kazang zouta hi.

Bang citeng in om in hoihlou tawp ka hih a mite simmoh ka hih lai nangawn in leng ka nu leh pa leh ka sanggam te hon itna zaw a thupi lua. Ka tung a alungkim louh na teng uh ki manghilh sak in nidang a atanu hawmthoh uh ka hih lai mah bang in a hon en lailai uh hi. Ka u te bang in amau omna lam ua om din hon sam zel mah le uh naupai pai ka hih man in a lem thei kei a kholak le pawt ngam lou in ka room sung ah ka kikhum khum mai hi. Ka u te bang in lunggim tak a ka om khak d lau in sum bang a hon khak ua, a chang in naungek van d cituam tuam hoih pipi hon khak zel uh hi. Huci tuk a ka sungkuan te itna thupi tak mai tang non himah leng ka hihna tuamta ahih man in kei ah lungkimna leh kipahna himhim a om tuan kei hi. Ka maban ka en a ka kap kha zel a himahleh ka sungte hon theih d lau in ka kidek teitei a amai uah kipah mel tak in om ka sawm a ahaksa petmah hi. Ka pasal inlah hon ngaihsak non kei a numei dang khwng toh ka mai ah a ut dandan in hon omsan a hon engbawl kisa in nuam a sa mahmah hi. Ka nawkik nung sawtlou in tanu melhoih tak mai ka hon neikhia a ka pa bang kipak lua in ka tu mel muh masak pen ci in a pompom mai hi. Keilah ka lunggim hon behlap tu a suak maimah a ka kahkah na in ka chau gawp a nidang a zu leh sa a ka kihah bual luat ziak a diam ah nawitui le gina tak a neilou in ka nau le hoih tak in ka enkol zou kei a ka nu'n a a ang ah lumsak in a enkol a huai khawng ka ngaihtuah ciang in vangtah ka kisa sawnsawn hi.

Hun te Hong pai zel a a kum a sim bang hisam ta ahih mai in keileng ka lungsim a dan hong om deuh in mi lak a kihel cih khawng bang ka hong kingeina seh thei deuh ta hi. Biak inn khawng ka kai zel a nidang a ka lawm te bang a hih theih tawp ua pathian a dia kizang ua laapawl sa a hong ding uh ka muh ciang in ka eng thei petmah a nop ci kasa thei mahmah hi. Ka pa'n keileng huaite lak a tel din hon sawl zel mah leh zumhuai ka sa a ka tel ngam kei hi. Keileng hoih tak in a na om kha hileng zaw amau te lak a tel kha sam d hi ing a cihkkhawng ka ngaihtuah ciah nu leh pa thuman louh khwng leh hon siam tu pathian phawk lou a ahon vualzawlna te a mah min thupi na d leh amah pahtawi na dia zat khak louh a poi dan ka hon thei panpan hi. Nidang a kana kingaih pih muanpu te khwng bang pathian phawk a thil bangkim a kihih siang thou a aom man in pathian vualzawl na a tang a lohching tou zel ahi dia sepna hoih tak a hon nei hi. Khat vei inlam a hong pai khak lai in ka tanchin ana za kha ahi dia nitak khat kei Kia inn a kana omkhak laitak in ka inn uah hong lut phut mawk a, cikmah a kimu kha ngei non dia ka lamet khak hetlouh ahih ziak in ka ki guih zozen a, lungngaihna tampi ziak in ka mel khawng bang nidang sang in a se zaw a ka gawng sepsuap a ka zahtak sim toh ka zum thak suak in ka chi bang a liing zozen hi. Gen d pen le thei zozen lou in ka om heihoi kha nilouh a atawp in "Umuan nang...." kana cikha guih zozen hi. Huai hun laitak in ka lungsim ah nidang a ka school kai lai ua ka kithuah dan te uh, it tak mai a hon thuhilh ngiaungiau lai khwng hon itluat ziak a khase tak a mittui nul a aom lai khwng ka mitkha ah hong kilang dundun a...pum kawi a ang a belh a kahkhiak ekek khawng ka ut mai hi. Hun bangtan hiam dai dide a ka om nung un..."ching na hoih zel maw? Na tanchin bangkim kana za kha a, na haksat hun lai in na kiang ah om in hon heh nem kha thei kei mah leng honna thuak pih lua kahi, ka thumna khawng a honna phawk gige kahi. Bang citeng in vangsiatna tuak in om lechin le itna ka hon piaksa zaw lakkik haksa kasa, midang himhim leng ka lunggulh thei kei hon hehpih lua ka hi aw bawi." hon cikhia hi. Maizen...! Ka lungtang ana ngei...hicituk a hon it mel leh puam a sit huailou pathian phawk a siangthouna leh diktatna ngaisang a mahni kithunun zou tak a hinkhua zang tangval khat ka thulim louh ziak a genthei tak a kakoih khak zaw ka kisik tel. "Umuan kenle kon itlua..." cithuk ut Sam mahleng huai din lah ka hihna in a chin non kei a ka kimohsa a lah bangmah bawl thak theih ahi non kei hi.

Huai hun in ki dek teitei sawm mah leng kidek a haksa lawtel a ka mittui in hon tum a pau khe thei zok lou in sawt pi ka ki diik kha nilouh hi. "Ching kap ken hun sawt pi tak kimu lou a I om nung a tua damtak a kimu kha non thei kipah huai lua hilou maw?" a hon cizel hi. A tawp in zaw zum leh zah le khual zou nonlou in ka kawi phei a..."a himah ve maw umuan, cik mah a na mel muh khak d le ka ki lamet non hetlouh nung a tua kimu kha non thei mawk kipah huai kasa lawtel. Huai kia le hilou ka phu louh na itna thu khum tak za kha non lai hampha ka kisa petmah. Himah leh kei zaw nang a ding in ka ching zou non kei. Ka ut dan teng a kon omsan nung a na hon phawk khak lai kia lel le kei a dia hun lua ahi. Nidang a khase tak a kon bawl khak na te hehpih tak in hon ngaidam mahmah in aw. Tun zaw officer lian tak leh mi zahtak tham ching na hita a denciang a na lawm leh vual lak a na hong vuallelh luat khak d ka lau. Kei zaw mi nu kana hi khinta a lem thei non kei huai ziak in nang leng hon manghilh sawm ta mai in aw umuan...thil tengteng kei thulim louh ziak vek a hi cih ka thei a ka hon moh sa het kei ding. Na maban a hoih zaw ding geel inla damtak in pai in. Na kalsuan bang kim ah pathian in hon om pih zel hen. Kei leng ka tanu toh pathian in hon kem dia hong hithei Sam na d kahi hon lung himoh ken aw..." ci'n khase tak in ka pau khe hithit mai hi. Hici bang thu te ka ut ziak a gen ka hihet kei a, gen ngai dinmun a ka ding tak ziak a gen ka hi a na kasa petmah a kisik na a pum dim in hun lui sap kik theih hi henla abul a kipat thak theih himai leh cih bang ka ut vungvung hi. A mah leng a kidek zou tuan sam kei a, hon kawi tonton a..."Bawi tutan a le hon tang zoulou lai tel d ka hi maw...ken zaw na hihna bangbang toh hon it gige ing a hon sit tuan hetlou kei ve. Himahleh nidang himhim a pat le haksa nasak luat ngoihngoih lampi kon tot sak ut ngeilouh dan na theihsa ahi a lungkim dan kana sin mai d aw. Kapkap non ken bawi...hon mohsa hetlou kahi kei leng kana kuhkal zou keilua a hia bang teng paltou na hi. Kei hon ngaidam zaw in aw..." chin ka khitui hon nul siang sak vek a hucin hon khelah pipi in a hon paisan ta hi. Huai nung sawt lou in a sungten zi a neisak ua khatvei mah leng ka kimu kha non kei uhi.

Khat veivei ka kingaihtuah chiang in tansia ka kisa petmah a ka hinkhua zat dan khawng ka kisut ciang in lah kuamah ka mohsak d om hetlou kei leh kei kibawl kana himai mah a kisik na ngen in ka pum dim hi. Ka tanu bang ka en zel a "nunu" cia hon sap ciang bang in ka kisit petmah a hon muang law sam d hia cih bang ka ngaihtuah ciang in ka hehpih deuhdeuh mai hi. A pil petmah a lungkham mel leh kipah mel bang thei khen lawta ahih man in amai ah kipah mel tak a om gige a ngai a haksa kasa thei lotel hi. Ka om dan peuh ka kining a kipak tak om ka sawm ciang inleng a hithei mahmah kei a milak a omle nuamsa lou in kei kia in room ah ka kikhum khum a hucih ciang inlah banglou teng ngaihtuah in hai zou phial d mah ka bang zel hi. Ka hinkhua ning kitel huai tak mai bawl hoih d ci in kipahna ka zong ka zong a ka mutuan kei. A nop zawk deuh khak leh ci in a khen ciang in lawm bang ka pawl zel a ka hun paisa te ki manghilh sak sawm teitei in ngaihzawng bang ka hon sai dek zel a hileleng a lemthei non taktak kei hi. Ka melhoih tawk lehleng Nuthoi ka hih man in hon ngai kici ten le atawp tan hon tunpih ngam tuan sam kei ua itna dik tak leng ka muzou non kei a mite Simoh leh nawlkhin leltak ka hih tak ziak in lunggim hon behlap tu lel ana hizaw zel hi. A diak in koppih zonna a deih tell thei ka hinon kei cih ka ki thei a hon ngai khat peuhpeuh lah ka nei ngam tuan sam kei a Kei a din zaw khovel ah kipahna d himhim a om kei a sih bang ka ut maimah sek hi. Hucia hinkhua ning kitel tak a ka zat touh lai in nidang a kana ngaihtuah khak ngei hetlouh mi te'n hon genkhak ciang ua leng haihuai leh zum huai a kana ngaihtuah sek pathian lunggulhna ka hon nei thei khongkhong hi.


Nikhat ka pa kiang ah pathian thu ka lunggulh dan ka gen leh akipak pet mah a ka pastor pa uh hon sap sak in councelling ka hon nei uhi. A tung in lunglut thou sam leng naupang cik a pat a haksatna tampi ana paltou ka hih man in ka lungtang a khauh mahmah mai a pastor pa'n bang hilh hak honsa mahmah hi. Himah leh lungtang bawl tu pan a hun a thei a cihtakna toh lungsim taktak in ka hong pang teitei a,Ka nu leh ka pa'n leng annngawl zen a hon thumsak ziak uh leng ahi ding a tawp in ka lungtang kisathei tak mai niamkhiak in pathian ah lungkim na bukim om ahi cih ka hon thei khia a Khelh kisik a ngaihdam ngen in a hotdam na ka tang hi.Huai a pat in kipahna bukim ka hon mu ta a Nidang a ka theihsiam hetlouh te theihsiamna ka hon nei a ka thulim louh ziak a haksatna ka tuah tengteng kei a din vualzawlna thupi tak hong suak ta hi. Kei bang lel tak ittu ding le neilou khovel in a nawlkhin sa leitung a lamet ding himhim le neilou himahleng pathian a ka hong kingak theih tak in Ka heina peuh ki pahna in a dim a hun paisa a ka lungkhamna khitui te kipahna khitui a hong suak a tuni tan in tantawk a lungkim tak in ka khosa thei ta hi.Himah leh ka tuailai hun hoih teng toupa a dia zang lou a kei ut dandan a kana zat bei tel poi kasa na a beithei kei a bawl thak ut mah leng sapkik vual a hinon kei a kisik na toh lungkim lou tak in hicin ka "PALLAINI" ka zang liam ta hi....ci in poisak citak in a tangthu gen a tawpta hi. Bangtan hiam dai dide a hong om zoh in a biang a khitui luangte awl in hon nulsiang a kei lam hon en in....

"Bawi....I hinkhua ah pathian a tel keileh melhoihna, pilna leh siamna te khwng bangmah hihet lou ahi. Ken ka melhoih na te khwng, pilna leh siamna a ahon vualzawlna te khawng hon pe tu pa pahtawi na dia zanglou a kei kithupi sak na leh kisaktheihna d lel a kana zat khak ziak a ka hinkhua a gen theih dan na theita a nang zaw na tuailai hun hon zang siam in la nang hon siampa thei gige in aw. Hinkhua zat khelh zaw na lawtel ahi abik in numei a d bang in a poikhol diak hi. Miteng teng in i hun paisa a i omdan a pat hon simtou ua bang cituk in kibawl hoih in om mah leng i hinkho lui teng pholh khiak in a hong om thouthou ding a cik mah ciang in i nul mang zou non tuan kei ding huai ziak in a bul a pat hon siam pa'n hon siamna ziak thei a amah lau Dan siam tak in amin thupi na d kia in hong khosa inla na hihna teng ah pathian amasa pen in hon koih gige in aw. Huai chiang in na hinkhua mi kua hiamkhat khitui luan na ahih sang in midang te a din vualzawlna tun tu hong himahmah leh cih kon deihsak hi. Khovel thupi na leh nopsak na ten zaw sawt a daih kei lua zingkal in paak kilawm tak a hong paak a nitak lam chiang a avuai non pah bang lel ahi. Huai ziak in bankim ah pathian mah poimoh ahi a pathian bel te mah in a vualzawlna dong ua bang kim ah lamzang teitei uh hi cih na hon manghilh het kei d aw..." hon ci hi thakthak zozen hi.


Huai zoh in kenleng..."Pi ka hon ngetna bang a na tanchin zak nop huai leh manpha tak mai na hon gen man in ka kipak mahmah hi. Na hinkhua a pat zil ding tampi ka mu a na hon thuhilh na bang in ka theihtawp suah in ka tuailai nite a siangthou thei pen in pathian a d kia in zat ka hon sawm d aw..." ka ci hi. Huci'n ni bang le niamsim ta ahih man in ka pai san ta hi. Huai ni a kipat thil bangkim ah pathian muan ding a hih dan leh pathian tellou in damlai khovel bangmah ahihlouh dan khawng ka hon thei khia a, deih teng nei a ut dandan a hinkhua zangte mihampha pen te ana hizaw lou ua thilteng ah pathian neite mah mi hampha penpen te a hih dan uh khawng ka hon thei chian semsem a pipi bang ka ngaihnat na a lian semsem hi.


Hun awl ka neihciang in a inn uah va hoh in ka va kithuah pih zel a ka lawm hoih pen hong suak ta hi. 

#Hiai ka tangthu gelh ka phuahtawm ka ngaihtuahna maimai kon gelh khiak himah leh a taktak a I hinkhua a I paltouh khak theih thil ahih man in kuapeuh a sim kha ten pathian phawk na a neiciat in hiai khovel nopsakna leh thupina te pathian tel lou a bangmah ahih louh dan thei in amah a ding ka a kikem siangthou in I tuailai hun I thahat lai in I hihtheih na zahzah in pathian a d kia in kizang leng a vualzawl na thupi tak mai hon pe ngeingei ding ahi. Simtu tengteng pathian in hon vualzawl henla na hihna peuh ua pathian in hon ompih henla amah phawk sem thei ding leh kisikna tel hetlou a hinkhua kilawm tak mai a zangtou thei din hon om pih ciat hen. 



Eklijiasti: 12: 1Na tuailai nitein nang honsiampa leng theigige in, ni hoihloute a hongtun ua kumte a hongnai ua, Amaute ah kipahna ka neikei, na chih hun a hong tun nailouh laiin. 

"Hun leh ni te in kei hong kheng diaidiai e... pallainite hon vul ding hi. Mimbang i piankum zong hong tam diaidiai e, pallainite hong vul ding maw. Sabang ka tatna ngabang ka lenna sianmang maimit in ka etlawm diam? Tangbang ka khansung in sianmang hon tatna cibang theh ding lungsit leng. Mualliamsa hunte sul hong heilou dia ka PALLAINI TE hong vul ta ding hi..."


©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA