TANGVAL NGAI KANA KISAK LEH....

- Paumuanlal Guite BaBs

Simlei pian kidangta e, huihkhi laang zong kidangta chi a zaila oih lai hun in a gen utpen bang hi hiam chih zong gel masa vetlou in nuamsatak in hinkhua kana zang hi. Sen leh kiik thei leng maw, ka senlai hun nuam chih laa bang kisasa napi in senlai hun nop ahihdan zong mel in na kitheilou hi.

Nu leh pa Pathian phawk mahmah inn sungpan kilbang na khang ka hihman in nuamsa leh kipaktak in kum 19 ving veng bang khovel kana zangta hi. Thilsia himhim bangmah ana hih hetlou kahih ban ah Pathian vualzawlna toh taksa et in leng selou leh mite etlah tham kana ching sam hi. Siamna-pilna lam ah leng mitung a hikei mah leng mi phakna tan bel ka napha hi.

Taksa et a piching huntawk ka hihman in milak bang ah leng ka kihel panpan. Huchi’n nitak khawng bang in leng leengla ka hong nei pian simta hi. Himahleh ka pa saptuam heutu khat ahihna ah mi a utbang un hong maingal in hong hoh ngamkei uh. Hong ngaihbawl sim bang leng om ahihdan lawmte gen apan leh a omdan uapan kana theigu thou, himahleh tangval a lunglut nailou ka hihman in kana hemkhe zel hi.

Hunte hong paizel a, nikhat tuailai pawl a ka makaite uh hong hoh ua, tuailai khawmpi om ding ahihdan leh huai hun chiang a mite lampi kawkmuhtu, Usher a pang ding a hong sepkhia uh ahihdan hong hilh uhi. Heutute ana nial ngamkei mahleng milak a kihel tam nailou ka hihman in ka zum in ka lin mahmah. Nial hitaleng le ka pa a ding in zahlak huai ding ahihdan ka theihman in kipaktak a pom bang in ka om hi.

Hun leh nite pailiam zungzung ahihman in theihlouh kal in khawmpi hun ding hong tung mawk hi. Zumna toh kithalawpna toh ka om ding daan bang ka ngaihtuah a, a khawmpi lam ding sang in ka kichei ding dan peuh, puanten ding, khedap bulh ding tanpha a kana guk buai mahmah a, lawmte kiang peuh ah amau kicheidan kan in kana buaikhop hi.

December 5 sunnitum ding in hong kisa chiichiaita hi. Huchi’n ken leng ann nepah in ka kisa-ngal hi. Kingakkhawmna ding mun ka tun in lawmte leng ana kimta ahihman un ka khawmpi zatna ding mun uh ka zuanpah uhi. Amun ka tun un vengdang tuailai tampi leng ana omkhin ua, amaute toh pangkhawm a kithuah ding ka hihdan uleh ka omna ding chiat uh honna kawkmuh pah uhi.

Khawmpi lutna ding gate kibawl gei ah honglutte vaidawn ding in vengdang pasal nih, numei khat leh kei seh a ka ombang un ka ding pah ngal uhi. Himahleh chikmah a melmuh ngeilouh ngen a hihna uah nuam kasa theikei hi. Hon houpih chiang un ka dawng a, huchilou in bel ka pautam hetkei hi.

Huchibang a lem hetlou a ka omlai in ka usher panpih Uthang kichi in hong theisiamlua hileh kilawm in hong khongaih mahmah a, nuam kasaklouh ding ana veeng in thil tuamtuam hong genpih in nektheih khawng hong leisak a, a nuam tuan mahmah. Huchi’n kei leng maingal zaw deuhta ka hihman in a bultung sang bang inleng ka nuihmai zawta hi’n ka kithei.

Khawmpi honni nitak hun zatna hong bei a, a bul tung a nuamsa hetlou himahleng innlam pai ding aka kisak hial chiang un ka khiaklah tha hong suak mawk hi. Huchia ngui mel pawkawm sim a ka om laitak in “Ching” chia sapna aw kaza a,ka etleh Uthang in nuisim heuhau kawm in “tonpih ding a lemkei leh gate a duty khawm teng na inn chiat uah kong kha ding” hong chi guih a, dawn ding dan bang ka theipah zawzen kei hi. Huchi’n Uthang in parking apan a Bolero hong la khia a, ka lawmte na ngawn phawkpha nawnlou in Bolero in kana paisan hi.

Inntung phet kihahsiang in ka lumpah a, himahleh ka ihmu theikei. Ka nitak hun zatdan kia ka ngaihtuah khop a, a chik a theihngei leng hilou Uthang ka ngaihtha peuh a suak thepthup mawk. Zingkhua hong vaak a ka kuan nawnkal bang ngaklah kisa in lupna tung ah ka kihei khop hi. Huchia thil ngaihtuah a ka om nilouh kal in khua in hong vaak santa. Ihmut khamlou chih mah mit san gelgual in ka thou a, ann ka huanpah hi.

Ann nezou phet ka kisapah tiingteng a, ka lungsim mitkha ah gate kia aom den hi. Kisakhin kuan ding a kisa kong ka hon leh Uthangte hong tawn dia hongpai kamu chet a, ka vengte uh nasan leng phawk nawnlou in Uthang gari ah ka lutpah a, huchi in khawmpi mun lam zuan in ka tailiam vengveng uhi.
Amun ka tunphet un ka mohpuakna uh ka sempah uhi. Ama nitak sang in ka maingal zawta a, nuam leng kasa gawp. Uthang inlah hong duat zou semsem hin ka thei a, ka lung amuang a, hiai tanmun ka tankhak louh ding bang ka lauthak zawzen, ka tuailai makaite tung bang a ka kipak khol diak. A lehlam ah ka lungsim khawmpi lam ah a omkha taktak theikei, min thugentute hong kan phutle uh leng gen theikei leng a kilawm maimah.

Mipi a kuan ding teng hong tunkim khit un hun awl zang kawm ding chi’n Uthang in Canteen lam hong zotpih a, nektheih chi tuamtuam ne in ka tai mahmah uhi. Canteen a ka omsung un ka lungsim ah Uthang hong bawldan, a nun nemdan, a maitai a agamtat ziate ka lungsim ah khat khit khat in hong lang dundun a, a mel bang hoih semsem hi’n ka thei hi. Ngaihhuai kasa a, houpihna ding in a phone number ka deih mahmah, himahleh hoihtak a leng ka et ngamlouh phone number chu ngen ngam ding vual kahi kei.

Awl in gate lam ka zuan ua, lawmdangte toh houlim in ka nuikhawm zaizai ua, nuam kasa mahmah chiat uh. A kallak in Uthang ka melh pheizel a, himahleh ama hong et toh ana kituak kha geihgeih ahihman in ka zum toh a enkha hetlou lem ka kineih zel hi. Lawm dangte’n leng hong theisim uh ahingei ding a hong chiamnuih zel uhi. Huai hun chiang in dik sim maimah ahihman in ka zum a, gen ding bang ka theikei zawzen hi. A lehlam alah hong chiamnuihte uh tangtung leh chihbang ka uttha peuh a suak zel hi.

Huchia hun tomchik zang ka kisaklai un kikhawmte hong tawp ua, ut leh utlouh gen ngaiselou a pai hong ngaizel hi. Pai ding bang ka lin mahmah lah hihtheih ka neikei. Huchia ka om laitak in numei kichei deuhmai khat in Uthang khut len in hong kha aw achih laitak ka mukha chitchiat zomah. Heh kisa in a sam a va kaihkhiat a vuak zialzial ding in ka muimah. Ka chi bang a liing tettet hial a, ahihhang in a phatuam ding bel aomkei. Huchia lungsim natak a ka omlai in Uthang in a gari ava lakhe zomah a, kikha dek taktak uh hita chi’n ka heh lungtang toh kei kia a pai ding in ka kisa hi.

Sau leng pai manlou in Uthang in hongs am a, “Ching bangchi e, hong pai in, nang kia a na pai ding ka phalkei, hong kha dia kisa kahi” chi’n hong gen a, ka zak phet in a polam in nuikei mahleng lungsim tawng lam chu a kipak khopmai. Ngaikei awl in ka pai ding ka kam in chi mahleh ka lungsim inbel hong khaklouh khak ding ana lau gu mahmah. Huchi’n kei leng gari a lut in innlam zuan in ka taipah uhi. Gari tuankawm bang in huai numei Uthang khutleen nu bang ka ngaihtuah kha nilouh a, choh kasa a, ka haw gawp hi.

Inn ka tung a, ka ngaihtuahna a buai khopmai. Ka ning kitel in ka om kinken theita kei. Ka nu leh pate’n leng ka omdan kikhek salua in ana buai mahmah uh. Tu zel, ding zel, innkong peuh a pawt in kei leh kei nasan ka kihuat tha bang a suak maimah. Ngaihtuah mumal leng ka nei theikei, ka nun hong dong a, himahleh ka gen ding ka thei tuankei. Uthang ka muh ma zaw ka omdan dik ngeilou ding abang. Kum tampi ka kingaihpih nung a hong khen phut ka bangzou hial hi’n ka thei.

Hiai ni apan in ka omdan a kikhek mahmah. Ngeina bang in ann leng ka nezou kei a, ihmut leng ka kham ngeikei. Itna tuipi a ana tumlut khin kana hi maimah. Ahizong pasal in hong pat louh a ken kava pat mok ding lah thil hithei hi’n ka koih kei. Vengsung mi leengla nei in hong ngai omtham mahleh amaute’n ka lungsim mun neukha leng a luahkha kei uh. Uthang ka haichilh gawp, himahleh ka hihkhiat theih bangmah a omkei.

Khawmpi bei nitak hong hita a, langkhat a kipak mahleng langkhat lam abel ka lungsim a si dedu. Ka lawmte ngei inleng ka omdan lamdang asa mahmah uh chih ka haihkei. Huai thei ahingei dia Uthang inleng chiamnuih peuh bawl in ka nuih teitei theihna ding in pan ala hi. Himahleh a hithei taktak kei.Lungsim tawng a puak nei velvul kawm a nuih kichi hi a haksa telmai.

Kikhawm ding teng a luut khit un Uthang in Canteen pha di’n hong zawn a, huchi’n ken leng kava zui hi. Canteen sung ah hoihtak in hon houpih a, ngaihhuai ahong sakdan leh a lungsim a ka omdante hong hilh hi. Ka zak ut gige za kahihman in ka lungsim kipahna in adim, uthang kawi phei ekh bang ka uttha asuak, hiai kan a kipahzawkna ka neilai diam ka chi zozen. Uthang ngei leng kipak mahmah hi’n ka thei a, ka nih un lungsim nopna leh kipahna in ka dim uhi. Ka kimuh tuung uapan ka omdan vel uh khawng ka kikum ua, ka nuikhawm zel uhi. Huchia nuamsatak a ka omlai un khawmpi khakna hun ana zang man ua, huchi’n kou leng kintak in ka duty na lam ka zuan ngal uhi.

Hiai ni chiah bel ka damsung in a mang nawnkei ding. Innlam ka tun nung, ka lup tan dong in ka ngaihtuah den a, ka guk nuihnuih mai hi. Ka nih ua phone number lah kineituahta ka hihman un kimuhlouh hun inleng ka kithuzak gige thei ua, lungmuang in a nuam mahmah. Himahleh nitak khawng chia ngai theilua ka hihman in inn a hoh ding peuh in ka zawn zel a, ka zawn zou ngeikei, buaina ding kia a gen gige hi. A huchih chiang in numei chihtak a selam ngen ka kipe khanak a, kuamah phawk louh in kana kingaihsiat ni a tam mahmah, ahihhang in hong houpih zek chiang hiam hon message zek chiang inbel ka lung a muang kiik mahmah zel.

A kha a sim bang kingaita himahle ung ka kimu vaang mahmah uhi. A sakmel etlawm takmai mu ut a ka omom lai in nikhat ka phone hong ging a, ka etleh Uthang ana hi a, kenleng kilawp takmai a ka lakpah leh “hong pai in kimuni, field gei ah konna ngak” achi a, ken leng ngailua ka hihman in kintak a kisa in ka nute kianga lawmte inn a hih ding poimoh om chi a khem in a omna lam kava zuan pah hi. A chih bang ngei in ana om a, a gari a luut in bazar lam manoh in ka taai uhi. Bazar ka tun un bangbang hiam a valei a, huaikhit in dam lam hoh ding chi’n hong taipih nawn hi.

Dam khen lam ah ka taai ua, loupa tung mun nuamtaka ka khawl uhi. Huchi’n Uthang in puan hong phah a, a tung ah nuamtak in ka tu uhi. A van leite hong lakhia a, nektheih chi tuamtuam leh beer thawl thum hong koih khia hi.A beerte hong in thawl khat hong pia a, dawn ngeilou ka hihman in ka nolh hi. Himahleh numei lam adia akallak a hih poilou ahihdan peuh hong gen a, dawn kei leng heh maimah ding abat tak in ka itpen heh mu ngamlou kha hih chiang in ken leng mitsi zen in ka dawnta. Kha kasa mahmah lah bangmah ka gen ngamkei. Hiai ni pen ka hinkhua adia siat kipatna ni ana hi maimah.
Tamkhop kong dawnzoh un nuam kasa mawk a, ka gen ding bang tam in ka aw bang a ngaih hiaihiai. Tuttang bangle haksa kasa sim mok a, Uthang tung ah ka kingaisuk hi. Thil tuamtuam gen in a pau ding bang ka kituh khasek uhi. Huchi kawmkawm in awl in ka kinaih hiaihiaita ua, ka taksa bang hong khoihsawm zel a, himahleh ka phal hial kei. Himahleh a tawptawp inchu kei leng kidek zou nawnlou in a thu a I na zakzak, hoih saklouhdan I na gengen nungak-tangval chu nupi leh papi bang mai a hinkhua zang in ka lumkhawm khata uhi.

Hichibang a ka hun zatkhawm uh nuam kasatuak ua, ki-it ngalleh chu I pumpi-taksa leng I neihkhop ding mah hive’n chi’n poisakna ka nei tuan himhim kei uh. Huaiziak mah leng ahingei ding a ka zongsang piansimta ua, kimu mun deuhdeuh in hinkhua hoihlou tam ka bawl semsem uhi. Nupa ding thou a poina omlou chih peuh ka ngaihsutna uh ana hi maimah. Khovel hinkhua zat a nopdan kana theita a, taisuah ding haksa kasa. Himahleh mi hong theih ding utlou ka hihman in saptuam vaii tuamtuam, lapawl kho ka kizang mahmah a, min bel a hoih mahmah in hong mu veve uhi.

Hichibang a hinkhua sawtkhop ka zat nung in ka khateng si neih hong khawl hi. Huai phet in Uthang ka sam a, amah toh Doctor kiang va pai ding ka chih leh aman a hon zui ut takei, ka pona mahmah himahleh hon khen ding lau ka hihman in ka theisiam suk mai a, amah tang in ka lawinu Muangnu ka tonpih hi. Doctor in hong enpah a, test tuamtuam hong neihsak nung in nau paai ka hihdan hilh in ka omta. Lungkham leh nguitak in innlam ka zuan a, Uthang ka phone hi. Uthang inleng poi asa mahmah lah a hihtheih a om tuankei. A tawp in “na pa lah saptuam heutu, nang lah tuailai a kizang, keile lah tuailai a kizang kihimawk ahihchiang in minsiatna tawpkhawk I tuah ma in I su-ke mai diam? A hun laitak leng ahi” hon chi a, ka dawn ding dan a omkei khopmai. Utkei leng lah ka tuah ding haksa, ut leng lah tualthat hi ding. A tawp in ka hinkhua haksat leh minsiat ding pen haksa salua ka hihman in Uthang thugen mang in Doctor kava lakhe sakta mai uhi.

Hichibang a hun haksa tampi ka zatzoh nung in nikhat ka pa’n hongs am a, kava pail eh “Bawi, nang beer dawn gige mo? Tangval toh Dam lam kho gari a kipawkhe sek achih uh adik mah hia? Nau leng paai hong chi zomah uh hilou maw? Hong lunggimsak na mahmah chia maw? Hichi hial dia hon ginglou hi inga, I pata a I kikhen mai ngailou ding hia?” chi’n mittui luang zungzung kawm in hong gen hi. Ka lunggim a behlap semsem, kei a di’n chu sunkhua kahna in a bei. Ka lawmhoihpen a ka gen Muangnu in hichitel a ka pate kia honna hek gawp puaksiam hak kasa sawnsawn, ka lawm hoihpen ka melma ana hi maimah.
Zankhua hong mial in Uthang phone a kipikhiatsak mai ka sawm hi. Huchi’n ken leng Uthang ka phone a, nihvei tan inleng a lakei a, ka lung a buai deuhdeuh. Khatvei hihthak himhim ding chia ka phone non leh hong la khongkhong a, kenleng kintak a hongpai ding in ka sam hi. Ka sap bang in amah leng hong pai a, ken leng “UThang, tunitak in honpi maive, kong zui ding. Inn ka pai ut nawnkei” ka chih khum hi. 

Amah leng bangtan hiam hong kingaihtuah dedu a, a tawp in “hehpihtak in hong theisiam mai in, nang sang inleng ka hon it in ka hong ngaizaw ding. Kong ngaihluat ziak mah in konna khemtou kha den a nang leh Pathian mai ah thil kana hihkhial naak mahmah. Kum nih paisa in zi ka na nei a, ta leng khat ka neita. Himahleh ka zi a dam theihlouhna ziak in nitak inleng lupna tuam ah ka giak uhi.Ka pasal hihna ka thuakzou kei simsim a, ahihhang in zi dang neihbeh ding chih bel ka ut tuankei. Huaiziaka hiai thil teng hong tungkha hizaw ahi, hehpihtak in non ngaidam thei diam?” chi’n a mittui toh a hong gen a, ken leng loh ding dan ka thei tuankei. Ka nih un ka kikah huan mai uh, kah louh lah hihthei bangmah ka nei nawn ngalkei ua. Tangval ngai ka kisak lai a papi ngaikha kana hih poi kasalua, ahi’nlah papi himahleh ka lungsim in ka khen zoh nawn ka lamen kei.

Mit bawk niuniau sa in innlam ka zuankik a, ka room a lut in lupna tung ka kidenna ngal. Ka lungsim ah Uthang kia asuak, a dang bangmah ka ngaihtuahna a aom thei taktak kei, papi ahihlam ka theita hilele ka ngai veve. Theihlouh kal in sanapi in dak 12 hong saat ging volvol a, himahleh ihmu thei ding vual kahikei. Hun mualliamsa noplai nite khawng ka lungsim ah hong lang dundun, ka ngai a sapkik theih hileh ka samkik ut mahmah, himahleh tuui bawsa lah kiluakkik theita lou. Zinglam dak 3 hong gin in ka heh lungtang toh ka thoukhia a, inn apan ka pawt hi. Ka lungsim ah a minse khin vetvet chi in mun thanghuaite ah hinkhua ka zangta. Zu leh sa a kibual in inn na ngawn ka pailouh ni a tam zawta. Inn omleng lah tai kithuak, kholai alah mite nuihsan leh houlimna kahi maimah. Kinepna ding himhim neilou in ka vakthap a, a kallak in guktak tanpha leng kana chiing gawp hi.

Hichibang a ka omlai in ka hinkhua bei mai ding in ka koih hi. Himahleh hiai a beina ana hikei.Nikhat ka khamtheih hihna munpi uah Pathian thugen khat hongpai a, ka hinkhua khawng uh hoihtak a hon dong in counseling hoihtak hon neihpih hi.Kinepna neih nawnlouh nung tanpha a leng Pathian in hong it ahihdan, ama kiang zuan leng hong pom ut mahmah ahi chihte hoihtak leh nouneltak in hong suutpih hi.Ka lungsim sukha mahmah ahihman in kenleng hoihtak in ka ngaihtuah vengveng a, atawp in halhthakna diktak ka ngah khong hi.Inn ah kapai a, ka nu leh pa kiang ah ngaihdam ngen in ka pumpi leh ka vanteng nasan ka sawpsiang thak hi. A thak ngen, lungsim thak, hinkho thak, silh leh teen natan a thak a vaak thuam a kithuam ding chih ka thupi ahita. Huchi’n kei leng ka hinkhua omlai teng ah khemna tampite thuakzou a suulkiik himhim leel nawnlou ding in haanlung ka chiamta hi.

Simtute tunga kipahthu i gen….

©Siamsinna Leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA