HAIBANG NA NGAK IN LAMKA..
By - Pau Lian
Training ka zohnung uh innlam ka pai khathei zok kei, battalion sub.
HQ Shillong ah Major Naga deihsakna leh ngaihnat na ziak in ama kiang ah
om tadih phot a, hunlem dang a suty ladia thuhilh ka hih ban ah Major
sappa ngial in amah toh suty pai chia paiton a, a inn ua ni khat bek
giak dia chial ka hi. Innlam ngai mahleng kumtawp leng anai taktoh
Christmas suty leng hikawm na inte chi in Major sappa thu ka nial
nuamkei hi. Major Naga hon deihsak nate ziak in ka battalion sung uah
nuamsa huntawk in ka om a, singtang mi ka mel kibatpih tampi tak om mah
le uh, eilam nehdeuhte kei toh sim in thum ka pha ua, adangte bel vaite,
nepali, gorkha leh a dangdang te ahi uhi. Sepaih sung ah kihazat na
uang in deihsak luat a om bangle pilvan huai ahi chi in kapa'n hon
vaikhak sek a, ahi mah leng ahih toh pilvang theitawp in ka om hi. Aguk
agal a kibeihna khovel mah leng ahi a, pilvang tak a om pen bitna ana hi
lotham hi.
Sunkhat ka barrack sung a phone a laa ngai a ka omlai in whistle hon
ging in, jawan no. 23385, T. Paite, kintak in office lam hon zuan in
chi'n hon kisam guih hi. Kenleng bangthu atamai zen dio chi in ka va
taiphei leh agal ah Major Naga ana ding ka mu hi. Akiang nai ka tun ding
kuan in amah ana lut a, ka lungsim ah bang diklou om a dio chi in sazai
muh ding lamlam bang ka ngaihtuah mawk hi. Varandah ka tung in Major
Naga jahna pia in ka lut a, Sir bang di chi nahia ka chih leh dah meltak
in ka pa cancer natna in tu mahmah in asi, akinthei lam in hong kisa
in, non zuih ngai ahi hon chi guih hi.
Kalkhat lam omdi ihih man in na poimoh teng hon povek in a chih zoh
in keileng ka taipawt pah a ka giahbuk a lut in van poimoh teng ka guang
a manta chi ka paiphei laitak in ka lungsim in, si gal di kihi sam a,
puan a vatuam sam kilawm di hi a, sappa pa hielhial si a, namtuam lak
ah puandum kilang tei sam leh chi in ka puandum neihsun ka va lathak a
ka kuanphei ta hi. Sap pa kiang ka tun in sappa'n gari chabi hon pia a,
gari a tuang in dak 12 geih in ka camp uh ka nusia uhi. Nidang bang a
chiamnuih theih hun a hihlou ban ah sap pa sisuun a mangbang ahih
chiang in ka pau ngamkei a daitak leh hattak in ka tai uhi. Hun sawtsim
nung in Guwahati ka tung ua, khua ana lum mahmah hi. Lamkiang ah dawr
khat ah nekdi tamlou leh theitui ka lei ua ka pai zomzel uhi. Huai hun
in nitaklam ahita, sappa le lungleng pian ahi dia chiamnuih hon bawl ve
hon chi a kenleng thei geihlou ka hih man in nang napa tangthu hon gen
zaw aw sap ka chi hi. Amah le a ut lamtak ahi dia hon panpah hi. Ka pa
mi polhnuam tak, thu leh laa leng a theitam lawi, pilna, siamna ana sin
sang lokei mahleh kou Angami mite lak ah pawl sawm zou masate lak a
chiamteh a om ahi. Ka pute'n mikangte ka khua uapat ana hawlpawt sawm in
ana dou ua, huaihun in ka pa anaungek lai, gallai a tapiang ahih man in
a huham a, a zuangang a himah leh ama poi khoihlou tung ah poi himhim
akhoihkei hi. Ka neu apat hon iitdan leh hon kepdante ke'n mangngilh
ngeilou ding ka hi. Ama ziak a ka dinmun hiaitan tung ahi, ama deihna
zui a athu mang hileng civil service te ana try di ing a amah leng kipak
ding hi a, tua kei atapa neihsun in ka pa sih kuan mukha lou, aluang
delh a ngaihtuahna tampi seng ing a, a damlai a ka pahtakna leh atung a
ka mihoih nopna tele lakkhe manlou a hon sihsan hon chi hi. Sapte i mai
kho hong kap simpian tuh nuam hetlou leh gendi theih huai hetlou mawk
hi. Ka dang bang hong hul a, sap, sihna khong ituah ding vek ahi, gah
masa pulh masa mah hilou hiam, napa natung ah a khase kei di, khathak
teng a na vankhak gige te kei a packing bawltu in ka thei kim sipsip,
napa na iitdan a chiang huntawk ka chi hi. Aman leng hon enphei a, ka
kisuanlah na bel, ka pa deih telna civil service te ching leng IAS, IPS,
te hidi ing a, ama sihnung tanpha ale ka nu, ka sanggam leh zi te'n ka
omna peuh a hon zuithei di uh chih ahi. Tun ka pa a sita, kei lah
sepaih, sungte toh omkhawm theilou, amau numei vuak a buai lotel di ua
eive hon chi hi. Kenbel a buaina ka lungsim in haihuai lehhou ka sa
mahmah mai hi. Huchia ka kihouhou lai un khua amial ta, Dimapur phaizang
pel kuan ka hita uh, gal a muhtawp a mual ah khapi hon suak a, ka enzel
a, sidelh toh, khavak toh, gari hek gimhuai toh, kholum toh hiai ni zaw
ka lungsim a ka mangngilh nawnlouh dite laka ah ka guanglut ta hi.
Hiai Dimapur leihoih, piaunel ngen a dim hilou maw ka chi a, Lamka a
mantam tamtoh, hiai alah munteng a kiphah dim chi a ka ngaihtuah lai in
ka sap pa phone honging a, hong kihou zoh un Chumukedima ah ka paneu
te'n hong dawn uh a chi uh, chi'n hon hilh hi. Ann nelou gilkial sim
ahih man in lampi le ahoih toh dawmlou hial in ka kikhoh pih a, a tawp
in Chumu ka tun un dak 7 a gingta, vuah azu a, vot ka sa sim hi. Hon
dawnte, nupi khat hong taiphei a Avito, dam in nontung uh maw chi in
sawtlou sappa a kawi nung in kei hon chibai hi. Sappa'n le amah ka ni,
ka pa sanggam ahi chi in adangte leng khatkhat in hon hilh detdet a, a
kizen dan pilhuai leh chintak ka sa mahmah hi. Hotel ah singpi sawtlou
ka dawn nung un Kohima ka phak ma un veilam lampi ah ka pialkhia ua
dakkal 2 lamtham ka tai nung un dak 9:48 geih in ka sap pa te khua
Khonoma ka tung uhi.
Khua mial ahih toh ka puandum ka lakhia a a dangteng nusia in misi
luanglam ka manoh pah uhi. A kap toh amau toh on zuazua kal ah ka
puandum in ka va khuh samtei a, sawtlou va tu in sappa'n va kisilni, chi
in hon zawn a ka va kisil uhi. Ka kisil zoh un ann ka ne ua, huaikhit
tomkha tawldam in siluang geilam ka va tung nawn uhi. Thawmhau huai
mahmah ka sak bel, eilam dan in lengkhop omkei a, nungak tangval carrom
kap toh mahni buai a buai in om kheukhou uhi. Dak 12 tanphial ka va
tutnung in sappa'n va lum in honchi a, a room hon kawkmuh mahleh zahtak
huai sa in gari sung ah ka va giak hi.
Zingkhua hong vak a ka gari bang hong kibeng in thakhat a, ka thoh
leh sappa ana hi a, hei, ba gari sung a na giah zezen la hon chi a dawn
didan theilou in ka nuih thoh hi. Kihah siangzou konglam ka va pusuah
leh a khua uh nasa pitak ana hi maimah hi. Atung lam a tengte adin
tawmkhe le a inkhangte uh inntung tukthei di bangkhop ahi. Kholutna
bullam ah Biakinn suang ngen a kilam, etlawm mahmah a om a, a kholai uah
mual a om a, huai kense lakpi ah inn a lam teitei uhi. A dawn ah buk
kilam hi awmtak a om a kenleng boss pa kiang ah huai dawn a bang a oi ka
chih leh haan ahi, na muhnop leh awl in i endi, tun hantou te atouta
ua, azoh chikchik uh vui ahi di, muhnop tampi om ahi hon chi hi. Tukvelh
apan ka dak-khiak leh hantou ten innkong ah atou ua, akiang ah lawiki
sau pipi sung a zu koih in dawn ngawkngawk uhi. Khanglui laina uh e
lungsim in ka chi a siluang kiang lam nai ah ka va tuta hi. Sun hun vel
hong hih in siluang dompawt ua, munkhat a nga in honlam luailuai ua,
kikou vongvong toh phe noihnoih uhi. Kenbel munuam in ka va hawkdak a, a
vui tanpha un ka va enden hi.
Si lah kivuizouta, khua lah niim demdum ahih man in boss pa'n ka na
ihmu maidia, ka lawmpa toh kholai vafang un aw chi in hon sawl a ka va
pawtta uhi. Khosung siangthou na in ka mit ala mahmah hi. Singtang kawm
mun kochik lak a hichi bang lampi hoih, atouzek om lelah step suang ngen
a etlawm tak a kibawl, niin neng muh ding kholai ah a omkei, a
siangthouna uh Lamka toh ka teh chetchet zel a kikhia ka sa lotel hi.
Biakinn en ut ka hih man in huailam en masa din ka zawn a, ka paiphei
lai un student hon field trip nei din hon tung ua, tamlua uh ahih man in
mualtung lam kal din ka kisathak uhi. Kawi tou nginngian in step ah kal
100 valbang ka suannung un tua mualbou, zingkal a kamuh pen tuh amun ah
ka va muta. Mangkang ten hon uk lai ua Naga toh mangkangte kal ah
kidouna omlai a political agen Mr. Damant han mun ahi achi uhi. Huaimun
apan in a khua uh a kimusuak a, van lui, gou lui leh nidang a kidouna
vanzat tuamtuam omna munte ahih natoh sepaih thuduh a kihih zawkmah toh
nuam ka va sa lose hi.
Mit taitai a kihei kualkual a ka omlai in field trip a hohten hon
laptou guih ua, va taikhiak hial lah hong kilawmlou ahih man in huai
hansuang a thu kigelh te peuh lunglut chitak in ka na sim napnap uhi.
Kiang a telah lim kila ut toh hong phe vengvung ahih man un apam a
suangtung ah ka na tu ua, ka na en tei ringot uhi. Lim kilanuam lah
telvek nuam uh ahi ding ua khat in lim hon laksak in chi in hon ngen a,
lim peuh ka va la thethup hi. Hong tam semsem ua atawp in eipau a pau
bang hong om mawk ua mak ka sa a, ka kiguih zezen hi. Lim ka lak zoh in
limlakna ka pia a, ka lawmpa toh khanglam ka manoh suk laitak un nungak
nou nih eipau in hon kihoutou ua, houpih lou ding chi mahleng keileng
theihlouh gam a va kimikhual lua ahih man in eimi tuakkha na nana chi in
amau kiang ah nou koilak te e ka chi hi. Amau leng mak asa ua, kamka
heuhou in hon dawngpah theikei uhi. Atawp in a khatzaw nu'n kou maw
Lamka lamte, nangla bangmi e? Hiai khote namaw hon chi hi. Kenleng ka
hihna ka gen a, amau leng nuam asa tuan ua, kenleng tawldam huai bang ka
sa mawk hi. Naga gam chile, mun kilkawm a, pau leh ham theihlouh lak a
ka pau bang a pau, ka muh kan a nuam omlou eive chih ka phawk hi. Sawt
bel ka kihouman kei ua, amau a kin ziak un ka na paitou phot di uh aw,
eimi tamkhop kahi uh, ka zangiak dek ua awl in kimuh sawm ni uh chi in
ka ki khen uhi.
Nitaklam ann nekzoh in dawr lam ah boss pa toh ka va vakphei ua, kuva
lam himhim omlou ahih ban ah boss pa mai a lehkhazial kitep ngamlou
ahih na toh chewing gum ka va hai chakchak khempeuh hi. Dawr kong a
sawtlou ka va tut nung in huai nungaknou ka muh khak khat nu toh
alawmte, Naga te mi thum dawr a vanlei din honpai ua, keileng kana
nuihmai pah a, aman leng ann neta maw chi in ka ki hou nilouh uhi. Huai
huntak in ngaih tuahna sauzaw chih leng om hituanlou in a phone number
ka ngen utsim a lah zakta ka hih man in genngamlou in hon paisan uhi.
Nitak hon hi a, a khogal ua mual sangtak apan khapi hong dawk khe
phemphom hi. Sepaih i hih ziakmah leng ahi dia, innlam ngai leh lungleng
lophut mawk in ka om hi. A gal apan in neu apan a khanletna, Lamka,
teltuam biik ,ngaihtuam leh lungulh tuam bik neikei mah leng utna
lungsim hong om lomawk hi. Innkong ah huih vot hiauhiau te ka va
kimutsak a, ka gal zek a student te hunnuam zang a lasa a nui zaizai
tebang ka eng a, college kailai hunte bang ka phawk thakthak hi.
Kingaihtuahna thuklut sim a ka omlai in boss pa honpawt a, lawi ki sau
henhon zezen dim a zu (rice beer) om khat hon pia a, dawn in, ka tawndan
uh ahi. Zin leh leng te ngaihnat etsakna in hon chi a, kenleng la in ka
dawn suk giap hi. Tampi tak ahih man in kihoulim bang hong paipian a,
boss pa ngial in houh zi neinuam ahih thu tantan hon gen hi. Kenleng
boss pa kiang ah, camp ah lah na zudawn kon mukei a, ka chih leh, aman
hiai zu nasak maw, singpi bangbang ahi. Zu gim anam maimai a ahi chi in
nuikawm in honsel hi. Kisel kawmkawm a ka kichiamnuih lai un boss pa' nu
hon pawt a, Avito, lum ta un, zing a thoh baih ngai ding ahi, honchi a,
ka lut pah ua ka ihmu ta uhi.
Zingkhua leng vak nailou phial in hon phawng ua, sana ka etleh dak 6
bang ana gingta, bangchi dan ai chi a boss pa ka dot leh zingkal chiang a
hichi mah hi, tuimei in nivak atuam mang a hi, hon chih ban ah, i kisa
dia ka nuneu office kai di ahih man in Kohima tan i va kha dia, huai ah
zing ann ne in Dimapur i va phadi aw hon chi hi. Kin leh buang a kisa in
Kohima lam manoh in ka taiphei uhi, field trip hoh teleng lamkiang a
ana om ua, paidia kisa in vante guang ua, zan a ka mimuhte ka zon bawl
nakawm toh boss pan laizial leinuam chi in ka khawl uhi. Ka en velvel a
ka mu zok kei, boss pa lah hong lutta, kenleng gari ka start leh eimi nu
bus apat hong pawt chet a, paita di maw, honchi hi. Kenleng pailou di,
Kohima vapha zual di, eh na phone number hon peve Lun, chi in kisuanglah
kawmtak in amin ka phuah sak hi, amah leng hon nui zezen a, kamin
hikei, nang a genzaw aw honchi a kenle kin leh buang in 8794380115 ka
chi a, ka taisan ta hi.
Dakkal 2 nung in Kohima katung ua, ann ka nek zoh un, kindeuh mai in
Dimapur lam ka manoh ngal uhi. Dimapur a kou regiment te sector camp a
captain pa mudia hon hohpih ahi a, vangsiat huaitak in amah ana omkei
hi. Boss pan leng bang i chih dia honchi a kenleng, mu ut teitei nahih
leh i giah mai di hilou di maw ka chi a, aman leng hon amen a,ka giak ta
uhi.
Dimapur gam dohzang leh kholum tak nuai ah ka nih un ngak nei tuak in
ka lum ua, fan hattak a pei in ,tukvelh ka hong ua, tukvelh apan khavak
etlawmtak te ka mu ua, avak in ka lukhung zawn uh salkha in phone a
angami te zawlla kuh deuhdeuh a gen asan le theihlouh ka ngai uhi. Ka
boss pan bel Captain pa muh a, a posting nadi inn toh kinaizaw lamen a
ngen nuam ana hi giap a, kenbel huai nungaknou nu, amin ka theihlouh in a
contact number hon khak di ngak a, ngak chituam tak leh kikhe tak a
lungbuai a, ihmu lou tuak dan ka hi lim uhi. Halh leh beven thu zaw
hikei, tua ka muh nu nuihmai ten ka mit ala a, ka hah chiang in ama
nuihmai limten ka muhna teng aluah dim hi. Mit hiptheitak leh kamsiam ka
sa a, mun kilkawm tak a amah ka va muhkhak mawk lamdang bangleng ka sa,
himah leh a kisam a omta, a contact number ka deihna in hon ihmu
mohsak hial hi, va phuahtawm theih thil leng ahikei. Zingtung apat a
gari hek kawm a ka lamet, ka message tone a hong ginteng a amah di ka
sak, amah ana hihlouh ziak a ka ning kitel a message dangte bang etlouh a
ka koih netnot intuh, ka tuni sunnitum ban ah zan sawtpi nungtan ka
kinepna a sumuih ta. Kinem nawnlou in ka ihmut san khongta hi.
Zingkal khua hong vakta chih di in ka sappa phone hon ging a, amah ka
phawng a huainung ka ihmu thei nawnkei uhi. Thoh mailouh a didan dang
omlou chi in ka thou a, elektik mekna lam a ka phone chargingsa kava
etleh message ana om a ka etleh, ""kim k h o.zn ntk dk 1 lk in k hstl u k
tng u.blnc neylo,hn msg pa th8 lo" chih ana om a, a bang gennuam aset
dio chi in a message simthei lou in, ka buai hehut zel hi. Ka boss pa
peuh ka simsak a, siamlou zosem in hon sim zomah hi. A simtheilouh hih
dilah utlou, ka sual khop a, atawp inzaw theilou mah ka hih ciah, chi in
kenleng message gelh zeilou pi in, "bang gen naset a, en na thilgelh
simtheilou hagagagag" chih ka khak kik a, aki deliver kei. Huai ka
buaibuai lai in boss pan ki sa ni in, ka khua uh i va pha dia zingciah
Shillong ah i kik dia high commandte mu le felzaw di ahi, huaichiah, ka
posting theih zenzen a nang kon tonpih theihkei lele na khasiat louh di
ahi, honchi a, kenle poilou lua ahi sap, chi in Khonoma lam kazuan uhi.
Sunkim lak in Khonoma ka tung ua, ka kihah zoh un, ann ka ne ua
tawldam in bench ah ka lum uhi. Chimlua chih mahtak ka message ka sim
thakthak a, ka theikhe tuankei. Ka dawn thukna lah ki-deliver ngei
talou, lung himoh kisa in a number ka dial leh switchoff ana kichi hi.
Kenleng huai message ka en den a, annek huntan bang ka enzou hial hi.
Nitaklam ann nezou kholai ah huihsiang diik din ka va kivei hauhhauh
uhi. Kiginlouh laitak in ka message tone hong ging a, kintak a etleh, ka
lamet Kim mah ana hi a "na chau aka maw, ka hostel uh nitak dak khat
lak in katung uh, balance ka nei kei a tun kon message theipan chih
maimai hi. Bang hih e? "chih hönkhak thak hi. Sappa'n lah hon houpih
toh, lampai kawm a message gelh patna ahih toh khawl dedu zen in
"Khonoma ah ka kiknawn, bang hostel ah e na om? chih ka khak hi. Khak
khin phet tungman zezen dia le ka gintak louh lai in hon tungkik zel a,
kei maw girls hostel ah haha hon chi hi. tamaizen chi a lu khuat
luailuai kawm in, ka zahtak pen Major sappa houpihna toh buai petmah leh
message gelh a va khawl zihzeh nuamsa lou in ka sakhau ah ka phone ka
guang kik phot ta hi.
Ka boss pa kholak vak na ah miteng toh hong kihou zouzai, keikin hon
theihpih hetlou in kholak ah ka thaam nilouh uhi. Huchih laitak in anu'n
a phone a innlam ka kik uhi. Huai nitak apa sihni, a nithum ni a chin
na in zu alup ua, tanau laina tampi asamkhawm ua, khanglui late sa in
innkong ah kikhawm uhi. Zansawt nung tanpha dawn in kham mah le uh aneu
alian buaina bawl lah omlou in kithutuak mahmah uhi. Ken leng tamlou,
tawndan va koppih ka hih man in ka va valh tei a, atawp in ka khamsim a,
ka ihmut suaklua chi in innsunglam ka manoh a message mah ka buaipih
hi. Hon hilh chiang ve, lamka a koiveng te e chih bek? chi in message ka
khak hang in a ki-deliver keizel. Switch off hi'nte chi in, zingkal
baihtak a hon paipih khakleh chi in ka van te felsa in ka koih a,huaizoh
in ka ihmut ta hi.
Zingkal khua hong vak in ka khanglou a, boss pa bel a ihmu lai hi,
pai di chi khong hikha inte chi in ka va phawnleh, mengsim neinuai in
hon thou a, hih hoih mahmah chio, gari ana chek inla kong kisa dia
paini, hon chi a, kenleng gari va chek in ka zoh toh kiton in boss pa
vanteng toh hong pawt a, gari a tuang in Shillong manawh in ka tai
vengveng ta uhi. Huai huntak inzaw ka khovel "LAMKA" nungngat sa a
taisan bangtuk in ka kingai a, kalung aleng mawk hi. Ka meltheih zual
Kikim Lamka a om ngei dia ngaihsun tuh ka hi pen mai. Chiangkuang tak in
theikei mahleng amah zaw vangla pan a sinlai luahtu maimai leng hilou
muhchil pan a sinlai luahtu ana hi lim hi. A kallak bang in numei
lawplua miten hon chi di uah aw ka chi a, a chang bang in bangteng
hileh poikei, ITNA mah hi khong ka chi a, Kikim theihphak leng hilou
maithei, a awnglai le hilou maithei, hon mudah dipi bang le hi maithei
chi in, maithei kia in ka lungsim toh huai amel ka muh lel a itna hong
piang a kitokbuai tamai ua, a hatzaw leh vualzou omlou in ka gari hek
hatzaw leh vualzou pen khong ka lungsim in ka chi a ka nui hemham zel
hi. Hat tak a tai zaw ka hi dia, dak 9 lak in ka camp uh ka tung hi. Tua
nitak a kipan inzaw vasa khahsuah bang a omlai, a bawm a khum bang in
ka om nawnta, dan leh thupiak nuai a khosak nawn tuh huai dakkal mahmah a
ka hinsan ahi.
Nite hong pai in camp sung ah hindan ngeina in hing mah leh ka phone
ka lungsim a, a omlouh hun inleng huai ka sinlai luahtuh, Kikim ka
mitkha in ka muden hi. Zingkal folding ka hih chiang bang un ka barrack
sung a ka phone om ka mitsuan den tamai a, message bangzah ana omta dio,
miscall bangzah toh ka chi a, a chang bang in lungat na diklou in sazai
peuh ka thuak sek hi. Huchia kimaingal gawp leh kilawmhoih a ka om hang
un Kikim in a inn uh hon hilh nuamkei, bangziak a chi a ka kan chiang
in nong pai chia non phawk khak lai leh nong zongkhe nadi a chi a,
hostel nusia a Lamka a omta ahih dante leh Lamka anop dante hon sialsek
a, utlou lem kineih gige mahleng utna tuambiik nei ka hih taktoh kei
thuak khomkhom in ka utna ka bengdai a, ka kidek teitei hi. Major
sappa'n lah Kohima a hon kisuansan ahih taktoh chimtak in ka om a, kha 2
bang a hong paita, huchia Kikim toh ka kilawmhoih nung un christmas hun
kuan in petition ka khia a, ka ngetna bang in suty piak in ka om a
December ni 12 ni in Shillong apan ngaklah Lamka zuan in Rajdhani
Travels ah ka kihawt suk diapdiap ta hi.
Bus sung ah earpiece te bil a bulh in Lamka phurtak a, amutung di
bangmai in Lamka minloh khakna late ka ngai a, ka muh ngeilouh gam mudi
bang in ka kithalawp hi. Gari tebang hatlou sakna in ka dim a, gari pupa
bang va hekkhelh mai bang ka ut hi. Lamkal bang a hong khawl chiang in a
tungbaih tuan ding le hilou napi in kakum utkei bikbek hi. Nikhat hial
tai chu gim mah le ka hi dia sawtpi ka ihmut kha hi. Zinglam dak 10 in
Lamka ka tung a, Bajar te ah mi atam pianta, christmas laa te kikhah
ziahziah ta a, kipak kisa in ka taw bang a zau huanhuan zezen hi. Bus
tung a ka van hon domkhia ua, Lamka, na inntekpa kong tung ei chinuam
phial in lampi ah ka vandak tou a, New Bazar ah townbus ngak in ka va
om hi. Vangsiat huaitak in oneway traffic kizui ana hi maimah, ngak
khial dimdem in Thangzam Road a ka va ngak thak a, tomkha kal in ka
venglam uh ka zuanta hi.
Inn kitung ta, angeina bang in mei ana mit a, inverter ka on a, ka
phone ka charge zoh in ka kisil a, huaizoh in Kikim ka message a, tungta
ka hih dante hilh in aman leng a inn uh hon hilh a pawt ding inleng hon
chial hi. Nitak anne zou fuhdeuh a kichei in ka lawmpa Paulian pawt din
ka zawn a, ka nih un ka va kihawt khe ta uhi. A inn uh gamla pi ana hi
a, kuhkal na liauliau a pawt ka hi uh ka ki chi ua, lutpah ngamkei mahle
ung gam hiaitan a kalsuan khinta thawnkik lou e chi in ka va lut
giapgiap tamai uhi. Mi tampi tak lengla ana nei a, eh noule zenzen geuh
chi in lengla tebang ka va kithei lomawk uhi. Meiphu awikawm a tu timtem
in ka nui zaizai ua, lawmpa bel kipak lokei mahleh kenbel aguktak in
nuam ka sa mahmah hi. Dak sawm bang ging ding ahita, Paulian in sana
melhmelh ta ahi chih ka thei a, kenleng thakhat in ka pai na di uh a
gamlat toh kana dingtou di uh aw chi in ka pai ua, Kikim in gate tan
honkha in. Na fel lua uh, hon pawtzel un aw, mangpha ualeh honchi a
kouleng mangpha khakthuk in ka kikhenta uhi.
Lampi ka pai kawm un ka nih un phone ka mek tuak ua, ka lungsim a
hong omguih chi in Paulian kiang ah, bei leng ka zou diam ka chih leh
aman leng Pathian le hisam keiveng aw, bei leteh nathei mai keidia hon
chihsan a, ka lungsim a buai deuhdeuh hi. Kenleng Paulian kiang ah gen
ve, deih huai salou maw ka chi nawn a, Paulian in ken chu deihlou ka
himai ve. Deih lenglah nang hehzel di chin a, nang na deih leh mikiang a
nadot di hilou pi, bei lel ou chi in hon nuihsan a, aw bei naveng pasal
ka chih leh anuih aza semsem hi. Chikmah a nungak thu gen ngam ngeilou
in huaibang ka gen changkang honsa lua a anuihza ana hilim hi. Ka inn uh
sawtlou kal in ka tung ua mangpha kikhak in ka kikhenta uhi.
Inn ka tun inleng message in ka kihou ua, anuam khopmai hi.
Kichiamnuih in itna thu bang genlut khak simpian in hon omta hi. Ka
ngaih dante ka gen chiang in kipak chih thoh leulou mawk a, aban genbeh
didan omlou hial khat in honkoih hi. Kenleng gendawk ta vet chi in
kenleng message sautak, page 3 dimhial hichi dan in ka khak hi.
Kim, na gintak dan le ana hi kholkei maithei, na kinepna bangtak
genkha ka hih leh ka kipak, genlou ding chi lengle hithei nawnlou sim ka
hih toh kon gen mai dia, hehna inle laken aw konchi phot di, kon
muhtung apan bangziak tak a chih le ka thei kei, kon ngai lokha mawk a,
ngaih a na om heh huai sadin le kon gingtakei, kipah luatna inle na
neikei maithei, himah leh na awn taktak aleh kei kipahna di le hon geel
sak inla kingai maileng apoi lua omdiam? lawmta i hihna deihkhop nawnlou
in a thukzaw ka kilamen a, hai nonsak a na utlouh na, ahi lele hon
maizum sak ken aw, non reply di kana ngak..
Hiai teng ka khak zoh in a ki-deliver theikei, a page tamlua ahi dia
ka edit thak a khak thum bang ka suah thak thethup hi, atawp inzaw a
ki-deliver ta, lungsim nuamlou leh lauthawng in ka om khinkhian a,
message hong lut ding ka ngak a lah hong lut nawn takei, bang chi e chi
peuh ka message thakthak a, ka miscall thethup a, hon ki reply ngeikei,
lamdang satak in na utkei lele utlou bek chi di konsa a poikei chih ka
khak zoh in keileng ka ihmu ta hi.
Zingkal in ka message tone hong ging lengleng a ka etleh, zannitak ka
na imu man a, ngaihdam, hi lele a tawpna ah poikei na chi a poilou ahih
leh kingai dah ni chih honkhak tuh, zingkhang pi in mei amm khoih kha
bang in ka sa fenfon a, gelh di zok theilou in poimah hahaha chih ka
khak mawk hi, aman leng hon thuk kik a, khut lumleh na bang ve honchi
hi. Kenbel hon reply nawnlouh pen poikei chi mah ka hih man in ka hilh
chian a atawp in aman leng, hon it a hon ngai taktak chi nahih leh nakam
in hon gen in honchi a, kam a gen bel siamlou ding himah leng ngai zel
ka hih chian chi in awle ka chita hi.
Zing ann nekhin in limlang mai ah fuh deuh din ka va kichei a,
t-shirt tight deuh toh jeans teng in a tawpna ding chi in fair and
lovely puangsim phephat in ka kinuh hi. Ka lawmpa ka zot leh manlou a
chih man in keivuak in ka kuansuk a, kuan baih lua ka hi dia annkuang
ana hemlai hi. A nu bang in sepaih mahzaw na ka maw, nong bel telmai chi
in hon kawt zomah a, kenleng ka lungsim in aree pheozy ka aatmi hai
chikawm in ka nui themtham hi. Kuang hon silzou a puan sawp di tampi tak
hon domkhia a, a innkhang te well ah kenleng paa deuh in ka va sawp pih
teitei hi. Ama ate tata bang ka va sawp sawm chiang in aphalkei a,
kenleng va suh teitei in a bangkhem peuh ka va sawp kha thethup hi.
Hucia ka omlai in hon en a, genta ve hon chih guih leh ka zum lomawk hi.
Kizumlou sak a va kimaingal saklai huai honchih in ka dek hon khenguih
abang a, khawl dedu in ka om a, gen theilou lotel chih mahtak, na ut hia
ka chimawk hi. Anuih zalua hia, aman le hon dawng theilou hia, ka thei
zoukei, khawk vanglak honchi a huaithu lam gen nawnlou in atuam daih hon
genpih maimah hi.
Puan ka sawpzoh in ka paitou ua, a innkong uah puan ka phou uhi. Huai
hun chiah inzaw thaiboi training a chihte uh hilel lou ka maw ka kichi
a, ka thu dot toh, ka nuih azakhawm a, ka guk nuih nilouh hi. Inn ah
kuamah ana omkei zomah ua, kalese, hiaibang hun manpha kimu nawn kente
chi in varandah a nisalum awi kawm in ka dong kenkuun ta hi. Atawp in
aman le awle honchi khong a, huaini intuh kingai ka hi maita uhi.
Christmas lah naita, ni nih lel omta, ka pai nadi lah ni guk lel om,
amanpha theipen a zangding chi in Kikim te innkuan mah bang zenkhop in
ka va tengthoh phial a, agal a ana mute bang inle khuai vaitun hial
honchi ding in ka um hi.
Huchi bang a ka hunte ka zatlai in ngaklah pen christmas hontung ta
petmah hi. Huaini chiah intuh ka va kikhawm tei a, himah leh tukip
theilou in ka tangtang hi, kikhop tawp in kikhek manlou zen in ka va
diangsuk gawkgawk a, restaurant a nektheih tamkhop lei in a inn uah ka
tawi a, a naute toh ka ne zaizai uhi. A nitak a sangkang khawm in dak 12
tan ka va om hi. Innlam a lawmte'n lah amau lak a tel dia hon lamen uh,
keilah hon mupha lou uh ahih man in hon hehsan thethup uhi.
Christmas hunnuam zaw a beibaih telmai, bei taktak ding ahi ta, a
nitak in Kikimte toh houlim a ka omlai un phone call ka dong a, Major
naga in Kohima hong baang in, chi a honsap man innlam ka pai angaita.
Dak 10 bang a pelta a, kenleng kana paiphot ding chi in ka pawt a, Kikim
in thukin om hia chi in gate ka tun in hon dong a, kenle thu omdan ka
hilh zoh in mangpha kikhak in ka paita hi. Inn ka tun in sungte ka
phawng a, zin ding ka hihdan ka gen a ka kisa lunglung hi. Buailua ka
hih chiang in ka inbox leng ka enman kei hi. Ka kisakzoh a ka etleh
Kikim in khiaklah huai hon sakthu hon hilh a, ka lung amuang a, kenle
khelah ka hihman in ka phone a, sawtpi petmah call in ka kihou ua, ginom
tak a hon ngak gige ding ahihdan hon gen a, huaizoh in mangpha kikhak
in kalum a ka ihmu ta hi.
Zingkhua hong vak petmah ta, lin tuntun himah leng ka nutsiat louh
theihlouh Lamka, ka ngaih lenna Lamka ah Zohuih khisiang te hong nung
in, mual kapi lam maiphiat kawm in ka ensuk a, ni hon suakkhe dia kisa
in mei kai thieithia te rong chi tuam hielhial in a kapvak hi. Lamka
zang inn tamtak kiphah te ka en a,ka lungsim in chikchiah chimtak tak in
na vangkhua nuam ah ka omthei diam aw ka chi hi. Dak guk bang a pelh
taktoh chi in bus kidohna lam ah ka lawmte khat ka kikhasak a, bus a
tuang in ka khiaklah lamka ka nuse ta hi. Migam leh eigam anop na ka
tehkak a, sia in hoih taleh i khosakna, i pianna kan zaw omlou hivo ka
chi hi. Kohima dak 3 lak in katung a, kou battalion te camp ka manoh pah
hi. Gate ah major naga in thu ana pia a, GD maimai himah leh buaihuai
louhial in boss tak in kalut hi. December 27 ni ka theih thakthak leh
major sap pa pianni ana hi a, huai dia hon chial ana hi maimah hi. Ni 27
ni in party kanei ua, kei bel guest maimai dan a vatung ka hih man in
sawt ka omthei kei, a nitak in honkha a, major sap pa'n ka kiang ah
zanlam a na petition khiak pen Kohima dia i gelh himah leh hon pomsak
lou uh ahi aw, hi lele Dimapur ah kum nawn ciah na posting di, chi in
church Quater a,a nuneu teh honkha a huai ah kava giak hi. a zingchiang
in anne lou in Shillong lam kazuan a date 28 sunnung dak 2 in sub HQ ka
tungkik ta hi.
Camp tun leh lungzuan kipan ngal mawk mai hi. pasal ngen omkhawm,
khat leh nih lel leng hilou, asang a sim lak ah lungleng leh thazoi
lawtuam a va om dilah a kilawmkei, pasal tak a hin a, namdang vaite
simmoh a omlou tuh ei singtang mite'n sepaih sung a, akibuaipih pen ahi.
Hon deihsak tupa lah om nawnlou, camp a lawm dang tetoh tan kikim ta, a
tuamtuam hi ding toh, nitak duty ding toh message gelhna huntoh,
kihoupih na huntoh keituh mibuai pa kasuakta a, hun awl lua neilou in
phone khoihthei hunteng ka khutpi a tangden ta hi.
Ka posting nading ni hon tungta, ka beding te zial in, ka rangva
singlem ka lukhuk a, gari omna lam ah ka pophei toitoi hi. Van lah mang
nuamlua ahih chiang in kin taktak a gamta in ka vante gari a lawmte atoh
kihelh loudin kakoih a, dak 6 agin in Dimapur kazuan uhi.
Dimapur ka tun un adak ka enkha kei, camp sung ah hon tailut pih ua
ka vante uh suah a ka omlai un thakhat in whistle hon kimut a, thakhat
in ka ki-line ua, ka nunglam uapan dangnal deuh in, hiai camp sung a na
omta ua, nou thuneihna omsun na chiltui uh navalh thei di ua huai
ahimai, na annek, tuidawn, ekthak, kisil, ihmut teng uh India dan leh
thupiak nuai ah kilhbelh ahi a, na sapum uh, nasam uh, na mukmul natawm
halmang theidia thuneihna piak ka hi, naza uh maw chi'n ngaihtak in hon
kikou a, kouleng 'Yes Sir' ka chih nalh uleh aman, eh nou numei uh maw,
ngaihgen ve ua hon chi a kouleng aw neihteng in 'Yes sir' ka chi
thakthak uhi. Amin zaw kaza mun simta, sap telak ale khel chi a, a
gensek pa uh, nunglam ngen a pau loiloi, en ut in lu tangsak lelah hon
tai di chi in athugen ka ngai nilouh ua, atawp in ka mailam uah khatkhat
in kamel uh hon en hi. Amel etmai inle a lauhuai ngut hi. Captain
Malik huham meltak apu a, taksa goltak a nei a, a mithah natawm a
lauhuai ban hi. Khat khit khat in hon en a, hon nam hi awmtak in maitang
ah hon en a huaizoh in hon paisakta hi.
Dimapur kichi lamka toh leng akikhe lawmlawm kei, alum zaw a, a khopi
zaw hi. Lamka toh a kibatna tak bel, nam tuamtuam tenna ahi a, buaina
mah atam a, gamnuai mi lah hat in a omkhe vengvung hi. Hun awl a
pawtkhiak ni bang in lawmte vuak va thuakha bang a om mun mahmah sek hi.
Hinkho paidan bel kheklou in ka om a, pilvang tak in ka awlmoh mah,
Kikim mah ka buaipih den hi, a top-up ding bang ka thunsak zel a, a
message pack di peuh ka thunzel, kei hon call sawmchiang in sit din ka
hilh zel a, kipe zoutak in ken ka houpih sek hi. Huchi bang hunte zaw
hunnuam ahi ka chi lou theikei. Lungkham lou hial a lunglen zaw nuamlua
ana hilim hi. Himah leh mihing kipahna leh lametna te tuiluang bangmai
ahi, ngak neilou in hunte a luangman a, dah hun a tungzel a, kipah hun
lamen in aki omzel, kiphat tuah leh na huchi a na ngaih huai deuhdeuh,
chi a bangziak a Kikim toh ki-iit ka hi ua chi a kagen khiak theih louh
te zaw tun a huihnun dan tuam dungzui in ka genthei dek panta hi. Itna
in sawtpi daih a, kipahna honpe dendi kasak lai in kha tamlou chik
paipan in lawmleh vual gensiam leh thik thusiat ziak hia chih theihlouh
in ka kalthu uah ki-nak zeuhzeuh na a piangta.
Lawmte'n ut le dah gen in, miten hon deihsak kei in, nu leh pate'n
hon hal le uleng itna ka piaksa, lakkik theih nawn vuallouh, itna
nehnou tak, Kikim in kidek lou hial a atan, tu in belpuansia bangmai in
thanghuai tak a zat ahita, hon deihsak tuten Kikim chetdan a gen ua,
thiik thuse gen uh ka hisak a, ka gingta nuamkei, aziak bel, hekna te
zaza mahleng, hon pampaih a bangmah lou a ka itna piak bawl din ka
gintak louh ban ah, Kikim ngeileng a omdan toh hichi dia kilawm kasak
louh ahi hi. Ka bil a kazak ten kei hon talkaih zoukei, ka kuhkalna te
ziak in thusia ka nawnkhin a, huchi bangthu a Kikim ka muanmoh lamleng
ama kiang ah kagen ngeikei, aman leng kamsiam tak in hon houpih a ka
itna uh tatsak lou in mit a kamuh louh hekna te ka pampaih hi.
Lawm ginom ten hon hehsan ua, mihai pa honchi ua, itna ziak a haina
ka pumpelh theihlouh mah ahih man in haimah kahi ka chi a, lawmta kal ah
bang kimukpuak san na a uang hi.. July kha ahita, ngeina bang a itna
hihkip a omlai chi a lungmuang in innlam suty ni sawm leh nga kho omdin
ka paita. Hindan ngeina, kalthu ngeina leh phurdan ngeina toh ka tun ni
nitak in Kikim kiah hong pawt ding kahi chih kagen a, lawmte leng hilh
lou in kava pawt ta hi.
Kisuanlah na riau nei bangtak in hon enngam kei, ngeina banglou tak
in ana kizen a, huai nitak zaw keivuak a inn ua pawt kahi. Innlam a om,
duty chih te omlou ahih man in dak sawm tan katu a, kapai in lampi ah
Kikim ka call hi. Sawtlou ka kihounung in hallo, hallo, na aw kizalou
hon chi mawk a, lamdang sa in kakoih a, ka call nawn dekleh number busy
ana kichi man hi. Inn katung nung inle ka call thakthak a sawtpi a busy
nung in switchoff akichi lai zomah hi. Kenleng lungbuai simpi in, a
battary bei hinte chi in ka ihmutsan hi. Zingkhua honvak a, ann nekzoh
in lawmpa toh bazar phadin ka taisuk ua, bazar ka tunkuan un lawmpa,
huai nama ua paite endih, nathei khangei hia honchi a kenleng ka etleh
pasal punk deuhmai, khekol mukzum pitpet teng, totual diipdep khat toh
numei khat khut kilen a pai kamu hi. Kenleng ka lawmpa kiang ah kua te
ai? ka chih leh, eh natheih tedi kasa a hi honchi a, keileng taihat zek a
endi ka chih leh dawrsung ah alut ua amel uh ka muman kei hi. Ka lawmpa
kiang ah, kuate a, hon hilh ve ka chih leh enle theilou a honkan ivoi,
thupi kei hon chihsan a, kenle awlmoh nawnlou in ka taisuak ta hi.
Huaini zaw Kikim in ka message hon thuk hetkei, sun ihmut thangsak mi
ahih toh ihmu hi din kakoih mai a ka lung a muang mahmah hi. Nitaklam
dak 1 in hon reply a, ka ihmu kha a ahi honchi hieuhiau hi. Keileng ana
man geihlou ka hihman in ka dawng thuk kei a, nitaklam kho muikuan in
ka thukik pan a, aw poilou, kon pawt dek ei, bang naduh ale, konpuak kei
dia chi in message ka khak leh kei inn a omlou, ka lawmte nu si a,
zanhak dek kahi, nidang chiah himai heh maw, poikei maw hon chi hi.
Kenleng poi kasa sim na a poi dah heh chi in lengkhop nuam chih kakhak
kik a, dawr lam ah kuva hai din kava pawt ta hi.
Lampi ka pailai in kanung ah gari hong kimekging a ka etleh, nidang a
ka class pih Paupu ana hi hi. Kimuh louhna kum nga valbang phata,
nidang a i hai khoppih gige toh kimu chi kuva kava khilai a, kaki houlim
nilouh uhi. Sawt simtak kihou khin in aman leng pawtna di natheih keh
Delhi nungak te vahel ni ei, kei inntek na in chi in kava zui mawk hi.
Veng tolam pek kava tungsuk ua nuamsa tak a ka chiamnuih lai un ka phone
hon ging a ka etleh Kikim ana hi thethup hi. Koi a om e honchi a
kenleng ka pawtna kagen zoh in Kikim in plis tak in ka balance 30 man
hon thun zual ou, ka u ka houpih di mangngilh kha, tua sum lah tawilou
hon chi a kenle awle chi in ka potna te kiang ah topup theihna di mun
kakan a kava diangkhe theuhtheuh pah hi. Mei apai kei a a mialsim, tanau
lualou mel bel mawk a theih khol ding ahikei,l ampi a ka paitouh leh
numei khat phone mekkawm in hon paisuk a, a phone vak in amai hoihtak in
a salvak a, ka tanau hikei mahleh amah zaw ka thei, tua kamuh nu nitak
teng a ka phone nu, hunteng a ka muh gige, ngaihtuah na hattak toh gamla
pi apat ale ka mitkha a kamuh, Dimapur phaizang apat ka phawk hunhun a
amel ka mitkha a ka muh theih Kikim, lengkhawm a zanhak ding kichi pen
Lamka kholai a tangkhat tak a hong pai kamu a lamdang kasa hi.
Khawl zen in ka en a, topup thun na lah ka tung dek a, ana mangman
kha dio chi in topup thun na a ka number gen zual petmah in asum toh ka
nusia a, honkap mai un aw chi in ka taisuk hi. Anung gamla sim ah kazui
a, gari hontai chiang bang in honmuh ding lau in kamai kasel zel hi.
Sau pitak ka zuih nung in ka phone honging a Kikim in hon lut ta ei
kakipak lua emmmuah hon chi nehnuh zezen hi. Kenleng amah enkawm in i
hih theihsun hi ei Kim ka chi a, amah kama a paipen huai in Kikim ahi
chih chiangtak in ka theih tak man in koi a om e ka chih leh misi te inn
nung ah singpi awm honchi hi. Ka hehtha hong suak a, ka dang a awkta...
.. eh..eh na buai kha di koihphot ni. Singpi awm nuam chi in ka
nungzuih ka tawp a, Ka kiheisan a, Paupu toh ka pawtna uh kava lutkik
hi. Inntek ten va gammang maw peuh honchi ua chiamnuih ngen a gen ua,
bawltawm siamlou simpi in kava nui nalhnalh tei hi.
Sawtlou vatu in lawmpa kiang ah, ipai ngai di, inn lamten honsam ua
chi in zuau kagen a, kapai ta uhi, lampi ah awl-awl a katai touh lai un
lamkiang ah mi nih hon kilensuk ua, Kikim leh pasal khat ana hi giap
uhi. Ka gari vak un salkha ahih man in Paupu in huhuis Diding, nuamsa uh
ei chi in ka taisan uhi. Amau hon mumankei ding uh, vak lak apan
miallak muhhak ahih man in ka chi a, Paupu kiang ah leng na theihte amaw
chi in ahem in kadong hi. Paupu inleng thei zenzen e, bachia e honchi a
kenleng, bachia hikei, na theihchi alah na taisan a ka chi hi.
Paupu in theikha lotel, hiai tegel kingai ua, pawtpawt ua, katuah
khak teng a katot gige hi. Apasal pen ka nuneu tapa hizomah chi in anui
huhut hi. Kenleng ka lungsim in, a nuneu tapa a hih leh kuppih louhngai
eive chikawm in kanuih pih neksam hi. Paupu in ka inn tan uh honkha a,
pawtkhawm zeldin hon zawn a, mangpha kikhak in innsung ka lutsanta hi.
Huaihun in ka ngaihtuah bang ngaihtuahna nei a omdio kachi a, ka
puanat bangbang, keituah bangbang ana tuakten ka lungsim ding nathei
maiding uh. Nidang a ka training lai ua ka lawmte uh nepali te, Rajesh
Tamang kichi pa azi pasal dangtoh ana kitaipih a, hailoh sim a om a men
peipuai a om a, pasal lou salua a agal a chiamnuih buuk kasuah laibang
ka phawk a, ngaihtuah tumta neilou in ka thak tuttut hi. Hehnuam mah
leng kawt leh maizum hi in kaki thei a, bangziak a hiaibang tantawk
tangkha kadio ka chi hi. Atawp in dak 10 bang ging hial mahleh hehlua ka
hih man in Kikim ka phone a, a lapah kei zomah hi. Nihvei ka call tan
in ala a, kenleng lahak na chia ka chipah gemgum hi. Ka gintak louhdan
tak in aman leng gendi ana theitei a, mi lengkhawm chih thei a non call
teitei a, mipi lak a phone kikhoihngam sa maw, tuale taipawt zen a ka
pick up ahi. Bang e na huchi heh, bang chi e honchi zomah hi. Kenleng
ama kiang ah, Kim na khuak asanglua, hichi tel a pil leh chalak din le
kon koihkei, hehpihna neitam deuh ve lawmlawm, kei bang di nonchih a,
bang a kei apat na lamet, huchi loudeuh inle i kibei kei dia ka chih
leh, oi, bang ai nagen, zu kham namaw hon chih zomah hi.
Huaihun inzaw ka hehna tehtheih hileh excess din ka gingta, ka chisat
tehtheih hileh mei-am toh le kikhe din ka gingtakei, lehkhazial patna
tham ching in ka bilte sa a, ka gawlte hul in ka phone bang ka mek
tonton a ka mek mitkha hial hi. Ka call thak a, awsang tak in lengkhawm
nahih leh lasak ging kaza ut, hon ngaisak o, kin ou ka chi a, hon dawng
ngeikei, atawp in hon koihkhum a ka phone khezoukei zomah hi. Huaizan
zaw kei a din hagawi nazan ahimai, ka sungte ihmusa bang ka phawng kha a
hon tai souhsouh zezen uhi. Huai nitak zaw Kikim leng a thu in koihiam a
va zanhak ahi maithei, keileng ka lupna tung ah ka zanhak pikpek ta hi.
Zan a ihmulou ka hih man in varanda ah annek khit in ka ihmu hi.
Kanu'n lou hong kuanpih in chi in kuandi ngeingei a hon lamen tuh ahi
dia akuan khe vat hi. Peih deknenglou kahih man in kadawng sekei a ka
ihmu ta hi. Sunkim lakvel in ka khanlou a ka phne ka etleh message 4 tak
ana om a, a banban in kasim hi. Amasapen in bang hih e Uthang bang hon
chi zezen a, a nihna ah, heh lua namaw? hon reply ve hon chi nawn a, a
thumna ah, na hou thou e maw, pasal le na bangkei chih toh a lina intuh
na buaibuai in kibuai ou mi tuaipa hon chi khanglaang tuh kidekna omlou
hial in message thau hawt in ka hawtsuk tamai hi.
Nang bang kisa nahia, asum aha a kon vak a, akua tanu kollah neita,
bang a na lamet behlap kei apan, bang oi a kisam. Huai Diding in nitak
teng a bang honloh atuam a, aman bang neituam eita, genve ama neihteng
kenle kanei voi ka chita hi. Amah le kidek zou samlou ahi dia, nang
melsiat tuk in ka Uding amel sekei, ama honpiak teng na theihnop leh ama
kiang ah kan leltak ve. Pasal dinle hangsawk na fekfawk chi hon chi hi.
Keilah heh deuhdeuh in ka dawng nawn a, eh, vial mahmah, fekfawk lua
honsa maw, nangle ki-enve, limlang naneih ualeh va ki-enpah ou penpun,
namel le a kochiik chik toh ka chi a kinazak tuh kahi ta uhi. Ka dawng
thuk zel a, nang bangtak kisa e, huai Diding ngai di bang zankhomial a
naki buk sese sang un, namel aselua a, ahoihzaw kanei mai di chi deivoi,
mel kochik Kim ka chi a, haihuai tak bang mahleh huai huntak in
kimihoih saktuak in ka kisial nilouh uhi.
Kikim leng heh mahmah ahi dia, honsel zomzel in, nou pasalte mahmah
eivoi a kholou, ngaihzawng nei zenpi in ka lawmte chi in na utut uh na
maingal ua. Na houpihte hon ngai omleh na ngailou tuan di uahia, zan
nitak mahmah inle nungak nahel, keile pasal toh ka pawt, iki khe hetkei,
hunsak tani, kakingai uh hon chi a, kenbel dawn didan le kathei kei,
atawp in ngailou kachi teitei hi.
Lamka mawltual petmah eive ka chi a, ken Lamka mawltual a chih chiang
ua huai lamka field di kasak leh Lamka pumpi, itna lem leh zulh zauna a
mawltual a genna dan uh hinte peuh kachi hi. Kikim bel sedin gingta
mahleng a hihna bangtak in ka pom thou lai, a hong kik leh itna in
angaidam di kachi hi. Sepaih sung a ka party chiang uh bang a hon hehsan
a hon taithei Kikim ahi zel, ama ziak a mi kikhek ka hi a, tun hon
kikhek sak nawn ding a bang hi. Huai Dimapur a Burma camp veng a nitak
khat Sema te ka lawmte utoh party na a nungak nih toh kalaam a lim
analak uh, ka phone a om, Kikim in amuh thu a sawtpek ale ka kinak uh
ahita, tunzaw ka kikhekta a, himahleh Kikim in huchi dendi honsa le ahi
maithei. A heh chiang bang in nou sepaihte na khawkkhawk utoh, uital in
uipi omna theimah hi honchi sek a, kenleng nou Lamka nungak te inn a
khelhna neilou bang a om, kholak a saitobou vun sah tuk a khelhna hih
natawm ale maivun sahngam ka chisek hi. Tunbel kina mah le ung ka itna
piaksa ka sin ka lung ah ling kiptak a tang a kheikhiak zoh vual louh
bang ahita, Kikim in hon muangkei chih kathei, kenleng amah ka
muangkei, party na ah nungak toh lim kila mah le ung a sia dang ka bawl
kei. Zu kava dawn a, ka kham chih manlel ahi, Kikim ngeileng a Uding toh
pawt mahleh, a dang vahih di un ka gingtak keithak zel hi. Kikhen ka ut
hetkei, kitheihsiam a itna lian zaw penpen, keileh Diding hon enkak dia
a lungtun na atel ding ka chi hi. Itna kichi zaw theihsiam louhna apat
kitheihsiam sakna, asia apat ahoih kikawkmuh a, asia te pai a ahoih zuih
ahi kachi hi. Lungsim buai tak in ka om a, atawp in Kikim lawmnu Hohoih
houpih a Kikim leh Diding te tungtang kanfel ka ut hi.
Hohoih ka phone a, Diding toh Kikim kingai uh hia chih ka kan leh, ka
thei sam a, lawmta maimai uh kasa a, hon chi a, ka lungsim a buai
deuhdeuh hi. Kenle ka dot beh a, huchi ahih leh Diding kha mi bangchi
mi a ka chih leh Hohoih in, kei theih natan in mihoih petmah ahi. A
thilse hihsun zarda ahai honchi hi. Kenleng huai Diding ka chih na
theikhial a adiam maw hoih.. punk a ki punk sakpa eivoi ka chih leh
Hohoih inleng, enle huaimah eivoi igen, mi polam kizepna ah enken hon
chi hi.
Hohoih toh ka kihouzou ta ua, buai ka hi mai, kuagen dikdi a diam aw
ka chi a buai in kabuai thethu hi.. Diding lah ka houpih nuamkei a,
Kikim lah nuakdenta mai, hiai ah kua kadik ua, kua kingai a, kua kihua
chih leng ka theikei, Pawt tha leng dah gawp in inn ah ka kibukhum a ka
suty abei toh kiton in saifel louh a thuahthuah a omtoh lungsim napi in
Lamka ka nuseta hi.
DIMAPUR SOLKHA TANG NUAI AH.
Dimapur katun ni nitak in, nitak duty ka tang zomah hi. Kha nasa tak
in avakpha a, Dimapur khopi meivak singseng te ka camp uh mualbou apan
in aki mu a, Dimapur a om himah leng lamka toh kibang kasa a ka lungleng
lopetmah hi. Khavak ten ka duty post kidohsang sung honsal a,
kihehnepna din' laa ka ngai hi. Ngaih tumta neilou in ka bankhek a atawp
in thawnkham lasak "Tungsolkha aw" chihla kava mek khe zenzen a kangai
nilouh hi.
Hiai laa kei adia kiphuak adio kachi zezen a, nehnou tak a kangaih
kawm in bangteng hileh Kikim kiang a thuchian theilou pi kahih chiah chi
in ka message a, himahleh aki deliver kei, ka call dek lele ana ki
switchoff zomah hi. Chimoh tai ngeina dan in Hohoih ka message zenzen
leh hon reply hi. Kenleng Hohoih kiang ah, a hih theih leh tu mahmah in
Kikim kiang ah thuchian hon kansak maive, ka call dek chiang inlah aki
switchoff a ka chih leh Hohoih in, kakan khin daihta, kingai mah ahi
uh, bangchi a ka lawmnu le ka theisiam kei, a nunber bang a khek zezen
a, poi sakoh, numei atam nave hehe chi in hon reply hi. Huai message in
hon kapkha lua a kakap khe hehaw mawk hi. Hichi bang a kikhen na leh
thutanna omlou pi a midang hon ngaihsan lamdang kasa, ka hoihlouh tawp
ahih inle genchiang henla huaichiah kei avalpa hileng ka chi tuntun hi.
Hohoih in bang chi e? kua na mohsa honchi a kenleng kei ka kimohsa,
Kikim lungkim na zong zoulou pasal toupi kichi kahih na ah, Kikim leng
ka mohsakei, ka kolbulh ahi kei, ka innsung mi leng ahikei, kazi kata
leng ahikei, mihing ahih na ah zalen tak a, a lungkim na a zon ama adin
ahoih. Diding ngeileng ka mohsakei, itna kal ah thilteng a siang hi. Ken
Kikim ka itna sang in Diding in Kikim a itna thupi zaw ahih mai ding.
Himah leh mi a bang in thupi kei in, mi bang in mi kipaksak zoukei
mahleng, kei hihtheih khomkhom a Kikim ka itna zaw kei adin a thupi
penlai. Hiaibang a itna thupi kembit a midang kiang ale pesam thei din
hon thumpih in aw hoih ka chi hi. Hohoih inleng kon thuakpih lua Uthang,
awl in kihou thak ni aw mangpha chi in hon ihmutsanta hi.
Ka houpih theih sun Hohoih lah a ihmu ta, ka duty na ah chimtak in ka
ding a ka dak kualkual hi. Hiai nitak chimhuai tak nidang banglou tak,
nidang a ka duty hunsung toh kilamdang lou himah leh sawt kasa telmai,
hiai zankhosawt nung a thazoi, hehnem tubei a keivuak a khavak nuai a ka
om, khapi le vakdah henla, kamuh theihna mit te hih mial hizaw henla,
lungleng lou hial a ka kimkot a lungzuan huai khovel mulou hi maileng
aw,ka lungsim ngaituah nate khawlsak hi henla, silsiang in om henla, ka
hunlui mualliamsa te phawk nawnlouh din leikawm ah a sawpsiangna tuitoh
tummang maileh kachi lua.
Nang Dimapur solkha vak tang bangdia kei lungzuan thousak dia
tangtuam nahi, gawt a om ka zezen maw, hamse thuak a lungzuan sial nadi
lel a katung a navak, khosia meikai leh van meipi ni'n ten hon liahmang
hen, tangnuam nahih leh ka ngaihnou kiang ah vataang inla, kei hiaimun a
daipaam tanglua ka hih lam vahilh ve aw?
Nang Dimapur huihlum, bang dia hichi lum nahi, ka mit a luankhi
muthul loubuang in bangdia nungse nahia oi, ka ngaihnou in kavang hon
nial mahleh valeng inla, patpuannem bang in khodam a thuak ding va dal
ve aw.
Nang Dimapur leihoih, piaunel manpha, nasakmin thang hina mai e. tun
lah kei adin ka zun, ka ek thak khum mai nahi a, na manphat na thei a,
ka lenna Lamka a miten a hon gen minthang uleh hon pahtak uh, nang hon
pahtak sang un ka itna manpha, sesum toh khek vuallouh, Kikim ka itna
pakta zaw uh henla, Kikim kiang ah ka itna thu a thawn in hon va kholh
sak omleh chi na'ng e, tun maw kei, India government buhpang sawk a mi
tampi teng sepna nei chi a hon englai ua, enghuailou leh ka lunggim leh
chohtak a ka om. Kavang kichi nuamkei mahleng, athu, ala in a pokhe ta
maimah a, mi kuahiam in sagoh aak goh in hongou le uleng kei din
vangphatna ahi zaw ding chi peuh in ka kikhasiat nilouh a, atawp inzaw
dak khat a gingta, ka lawmten hon duty khelta ua ka giahbuk lam ka manoh
ta hi.
Giah buksung ah ka uniform tengtoh ka lum a, hiai eive maw zawlngaih
sunglut a chih uh, lawmte pasal phok pipi theih di khop a haina, itna
bang ana hi lawmlawm tel nahi oi, ka khup lup inleng itna gu in hon zen
a, ka thal lup inleng itna mah, kadin, katut, ka heisuk, ka heitouh a
itna, kua ahia itna theisiam a genchiang thei di chi in ka bil te kahum a
haikhe petmah leng kilawm in ka om hi. Khutkhial dawitawi ten a buphai
uleng hisamlou, dawigial kasung a lutleng hisamlou, khelhna man sihna
chi ua lah silou ing a, itna man bang adio? Itna man tuh kipahna di
kasak lai in dahna ana himawk a, itna diklou ana tangkha ka hizaw diam
chi in ka ngaituahna akitokzak hi.
Atawp inzaw hiai haina pumpelh a ka kihihhat a kul ve ka chi a, ka
thou a ka uniform te suah in ka ihmu vengveng ta hi. Zingkhua hong
vakkuan, whistle hong kimut veuveu toh kiton in vaiten laa honkhah pah
lomlom sek ua, ka thou a, kintak a vakihah in fold-in nei in kava
ki-line ta hi. Huai ni ken kana mangngilh man a hiven, kou battalion ten
"operation sanjay" chi in ka high command pa uh mintam in Don bosco
school ah kidemna tuamtuam kava saisak niding uh ana hi hi. Huai ah
keileng sound lam enkai dia muang mahmah a seh kahi hi. Dan leh thupiak
tuamtuam a ka ki-thunun zoh ung ka kisa ua ka kuan uhi. Poimoh bangkim
sawt simtak kasai zoh un zing ann kane ua, student teleng hong kuan
nainai ta uhi. Huaihun a kidemna ah drama, debate, lam kidemna, lasak
leh a tuamtuam te ahi hi, a prize dite uh bel kou battalion min a
ki-posuah vek ahi hi.
Hunbi kikhente aki panta, lam kidem in khut a beng zuazua uhi. Keilah
kaning a kitel kana chim guten hi. Huchih lai in ka message di hontung
a, ka phone in hon hawt dudut a, enngamlou in ka omdap hi. Sawtlou nung
in hon lutzel a, Kikim houh hinte chi a en ut mahmah napi in ka kiang
zek a high command pa amukmul saupi toh khethuap letlut a, atut ziak in
aki enthei kei hi. Sawlou nung in hon lut nawn a, atawp inzaw kidek
zoulou in ka meigui uh checking pai chih dan in ka zutsuk a mipi nunglam
ah kava engu ta hi. Ka gintak louh lamtak in Hohoih in, Uthang, bang na
chi a, na thuaksiam na maw chih thumvei ngat ana khak tuh kava sim a,
kenle, he bang ka chikei, tuni outing kapai ua, sappa ka kiang a om
zomah, phone kikhoih ngamlou, potkhe zen a kava khoih ahi tuale, awl in
kon houthak ding chi in ka khakkik a, ka phone kuahkik in ka sound etkai
awlmoh in kintak in ka tailut hi.
Huaini ka damsung a ka buai leh ka tha-iit nipen ahi laiding, dah
manlou khop in ka buai a, ka kiang a upa mitlian tupa lah lauhuai ngal,
dawidide in ka mit vuak ka tangsak ngamphial hi. Programme a kizohin
nitak khua amui ta, sun hunteng va buai a kihihmanin nitak duty awlsak
in ka om a, laa ngaikawm in Hohoih ka message hi. Aman leng hon thuk
pahlou ahih man in ka ihmu khadek zezen hi. Thakhat in message hong ging
pong zezen a huai in hon phawng a ka inbox ka etleh mi hon lengla ua
kon thukthei pahkei a ahi, ngaihsiam hon chi hi. Kenleng tua paita uh
hia? bang hihta e chi in ka dong a aman leng he paita mah uh e, nangla
duty maw hon chinawn hi. Duty awl kahih dan ka hilh a, tuni non text a,
non awlmoh vanglak a chi in kipahthu kagen hi.
Sawtpi ka kihou nung un Hohoih in ama tuahkhak thilte hon hilhta,
amah leng kei mahbang a kopsan in omkei mahleh, angaih masak in lemtang
loupi a khen a tutan theisiam theilou ahih dante hon gen a, ka lungsim
ah sialkang leh sialkang kingai chihdan a, akilawm di takmah kilawmta
kha hilim ung eih ka chi hi. Hana te natdan hana ngeiten a theihpih ua,
santen ngeiten santen vei lellel te natna thuak a theihpih uh, huaidan
in Hohoih in ka lungkham didan ana muchian eive ka chi a, mangbat ni a
tai theihna, ka lungkham nate haihuai sa a honkou lou ding lawm ka muta
chi in kalung amuang mahmah ta hi.
Hohoih bel a kampau te apan in mi polhnuan, paunuam ban ah mi care
leng siam din ka um pah hi. Ama hinkhua ngei a zillai hoihtak ana
zilkhia a lungkiakna leh lungkhamna ana pumpelh zouta ahih man in dotnop
leh sinnop amah apan tampi tak kanei hi. Huaini akipan in theihsiam
natoh hon pawltou den a Kikim ka ngaihna tengleng hon lakmang sak hial
hi.
Ni leh kha te bei zel in ka lawmta hihna uh akip deuhdeuh ta, itna
thu bel sut leh geel inle ka neikei uhi, lawmta hih mah ana nuamzaw ahih
dan ka theikhiaa, nidang a Kikim toh ka kilawmtak tung uale kihoulim
tui thei lua kana hingut uhi. Himah leh itna in kakal uh hon zop chiang
in dai kaihkhum louh lungsim te nase thei in ei, nuam, uthuai chi a ka
gente uhbang nang, kei, ninghuai, huathuai leh kinakna asuak maimah hi.
Ki-it, kingaih tung a kiphat tuah a hehna di le kimu keileh kilawm a om
hang a, atawp kuan alah kiphatna kamkhum te zakphak hinawn talou, ki
gensiatna, ki iit-thikna, ki muh ninna leh kihoulouh na lel ana hitah e
ka chi khonung hi. It leh ngaih teng hon pampaih mahle uh ken kei adia
ka nu bangmai, ama adia kei ata bangmai, kum lampang a et ding hileh bel
keisa naupang zaw Hohoih, ka lawmhoih ka nei a, dahna te paikhia in
niteng hunnuam te ngeina bang a zangthak in akha akha in ka maitai na a
kibehlap ta hi.
Kha 4 bang ginomtak a ka kihou nung un ka kal uah chial leng hilou
napi in itna a piangta, khawlzek lai a hunlem zon utmah leng i sung a
suakkhia itna in hon phunon a, atawp in kon kingai mawk uhi. Deihlouh a
paihsa, kou tegel zaw midang ka bangkei uh, lauthawng kawmtak leh
kibesiamtak in ka om ua, tun zaw Lamka lam zotding lunggulh na lianpi ka
neita. Huchih laimah in Diding leh Kikim leng phalbi dou ding chi
awmtak in ana kigawm uh chih Hohoih in hon hilh a, siang petmah ta keive
maw keile chi in lungzuang lou ding leh itna Kikim kapiak bangbang
Hohoih pia in innlam ngaina tak leh mitsuan gige in nitak lupdek a
Hohoih ka message zoh chiang in "haibang nangak in Lamka, kangaih lenna
lamka vangkhua hong ngai na'ng e aw..... chi chenchen kawm in lupna ah
kalum a, khatvei tei i it i ngaihte leh khiaklah Lamka mutei dia
kilamen kawm in ihmut nuamtak in nitak teng in ka ihmu gige hi..
-hiai tangthu a mun leh mual kigente a om taktak mah apan suangtuah natoh kigelh khawm ahi.
-hiai a min kizang te deih tuambik a telkhiak ahi.
-hiai tangthu phuahtawm ngen ahi, thupi ngaih luat louh ahoih.
-laigelh kisinna dia kigelh nimnem leng ahi zomah.
BEITA,BEITA,BEITA,BEITA
http://siamsinnalehvakiangbu.blogspot.in/2012/08/haibang-na-ngak-in-lamka-ii.html
http://siamsinnalehvakiangbu.blogspot.in/2012/08/haibang-na-ngak-in-lamka-ii.html
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment