SIMTHU LEH ZAILA

By ~ Pau Lian 

"Si leh hing gibang khen niin aw,
Luankhi muantui tak na chiauchiau e;
Hong kivual diildial e lakmai kimkot zel e.
Maimit khimkhuazing ding hi e.
Kiangpham khuamual nagaal kaita hiam aw?.

Chi in kum 4 lel kahih a kapa hon sihsan nitak a kanu lasak ka bilkha ah amang naikei. Huai nitak bel khothei pantung ka hih man in bangmah ngaihtuah na kichiantak leh khasiat luat nadan thei nailou kahih man in kapa nak nawnlou a lum pen hon thouthak a amel munawn mai ding peuh in kakoih mawk hi. Phalvak kuan ahi a, kapa luang kiang ah katu a, innkiim inkiang hon delh khieukheu te tapkotawng ah aki vualdim ua mei kuangpha simtak in acih ua huai in ka thawmhauna teng alabei hi. Kapa luangkiang a kap toh mau vengvung toh kei hon kawiphei zel te ban ah hon pom thethup khawng te mel ka etet te tukhawng a ka ngaihtuah thak ciah huaini zaw kanu lasak a "khimkhozing" a cih zaw ana dik mahna e ka chi hi.

Kahtam lou tenla khawlning chilou, mau vengvung lai ah kei kani ang ah kana imu ta hi. Ka khanloh in khua ana vakta a, keivuak in ka buhpang sung uah honna giaksak uhi (lupna di dang omlouh man in). Ka thou a kakap lamtak leng ka theilai hi. Innsung a sisuun a buai vengvung ten hon phawkphakei ua huai in zaw kapa si eive cih kaman chiang ta hi. kapa om hileh bel aman kei kahna aw ging azaklouh hun omngeilou ahihman in kapa si ahi cih akilang ta.. kenleng 'Pa' hon pive chi'n nak semsem in kakap a atawp in kani in honza a hon pomkheta hi.

Ihmunang simlai ka hihman in om meimuai kawm in kapa luang sial thakna pangkhang lam kava naih a kanite leh kapi'n kapa luang ana zuun uhi. Asamte ana pheksak ua huai kawmkawm in kapi ang ah kava tu a kapi in hon kawi a nisuah nalam en vengveng in laa hichin asa daldal hi.

I khuamual ah ninou hong suak e,
Ninou suak aw pian in nadangta lua hi e.
Pahtang tung a ka von ngalliam luangsing bang kikham.
Theilou na hiam tuai lungdeih aw tong dawng dih aw,
Navon mel in na theilai hiam ka tuai bawi aw,
Na kawisungsuak navon hambang availua hi e;
Tuai aw zuangthou dih ve namel dang sa'ng;
Pahtang nen ah na tun in naubang kong awi hi e.
Pahtang nen ah na tun in khamkha kong veilawh ngawn e.
Tuaithang thelbang honthou ve aw...

Keileng huai inzaw khophawk ka hita dia kava kap teita hi. Kapa puan te suahsak in puan-ak laisan te silhsak in a luang puandum in khuh uhi. Kapa bel a tangval tung apat mi kizentak ahih bang ah, samat galmat ah mi tungtuan / thangsuah mi ahi hi. Ngeina dan in thangsuah khat si bel mawk a vui ki lawmlou ahih man in vangot dite kisakkholh kipan in kapa luang vuilouh in omphot hi.

Kapa luangbel pangkhang ah sial ahih kawmkawm in kanu'n ann nedin hon sawl a kam limtak in kava ne hi. Ann kanek kawm in kanu ka enzel a, aman leng lungkham chitak in mitphelou hial in hon en a, a lungsim guktak thei hileng bel kei hinkhua di huaini apat ana lungziin pih hizaw ding in ka gingta hi. Kanu'n kongkhak bul a kingai kawm a hon enen a ann kanekzoh in vaki mawl in nalawmte toh honchi hi. Keileng mawl tak mah ka hidia innkong lam kazuan pah hi. Ka inn pam ua kapute pangkhang tau ka en a huai ah khaukheek toh, siambang toh kakongtual ua ka bawngtal sanpen uh kikhih kamuh in mak kasa a lah kava kan tuankei. Ka lawmte innlam kava tung a kholai a hon tuak peuh in hon khasiat et uhi. Ka lawmnu pi houh in "nanu puak gik nancia maw" ana chi a huai hun in bang a agen tup cih katheikei hi. Lawmte toh kipawlkhin innlam manoh a paitou agal apan vok goh ding hileh kilawm khat aham vongvong hi. Keileng ka taitou a inn katun in kavoktal uh ana gou maimah ua keileng hai cih mahtak iit in kava kap maimah hi.. kapa iithuai zaw hinapi in kavok uh asih in kahah kapzaw hi.

Kapa luangkiang ah kava tu a, kapa kei hon iit a lungngai vungvung a adamlouh lai ale ommuang theilou. Ka om nalampeuh ngatsawm a ki vial heihei tuh tu in a kihei nawnkei, a khut kakhoih a phalbi lai a vaiciah lam a kapan luinai a tuivot a honsil lai a huai tuivot sang inle a votzaw. Adamlai a sabeng, gamvak gim mahmah di hinapi a ngaih taktak a kana kap ni a a nuihmai mel kamuh gige tunbel a bilbuk ah vakap lengle hon ngaihsak nawnkei, amaite ka en a, dahmelpu kasa hi. Kei numei naupang hai hinkhua di a gelna toh, kanu damtheilou tak meithai mai di a ngaihtuah nakia lel leng sihna khop natna ade aw ka chi hi. Tuhun a kangaihtuah thak ciah huai hunlai a mite hon lungkhampih dante a nep lua ahi kachi khasek hi.

Ann te ne in khua hon mial ta. Kahtam lou lah dailou, akap ten lah daining chilou, siamgan te lah tha iit, omkhe vengvung in lung-ap huai tak in ka om hi. Huainitak a ni nihni in vuah hahtak in honzu a, kapa a domlut ua lupna ah asial ua, keileng apang ah kalum a kava imu ta hi.

Zingkhua hong vak a kapa luang vui hun hita dia ka gintak man in ka pawtkhe kei hi. Himahleh vui tuak lou khat in nidang dan in a buai ngeingei in abuai uhi. Ani thum ni intuh nanglem a bawmpi ding dandeuh bawlpeuh kamu a mak kasa a kanu kiah kapa cikcia kivui di a ka chi hi. Kanun leng puan tawmte aman chiang un hon chi a kenleng kapa vuidah ni nu ka cih leh kanu mit ah mittui hon luang zungzung tamai hi. Kanu'n hon kawi phei a bawi kap in, nasih matan adin tun kap in, napa kivui nung ciah na khasiatna mittui diteng tun luangbei sak in, tagah meithai a i hinkhua di zaw ahaksa lodi honci a keileng kakap ekek hi.

Tagah meithai a omdi zaw huaihun a ka lungkham tawp ale kangaihtuah khak ahikei. Kadah tawp a kanu leh kapa loukuan hong tunghak hi a, ka khasiat tawp a ka nu leh kapan ka khophawk louhkal ua hon kuansan uh hi a, tun zaw dahluat cih ka thei dekta. Kapa loukuan ahi nawnkei, kapa vai hong tunghak ahi nawnkei. Sawt a ihmu lota, a khanglou hak lota.. votkasak ni a a anglum a hon kawilum nate vuuk bang in avot ta, amai te amual a, amuk te adup a, bawi chi a hon paukhe dia ka lamet lailai intuh kalamet a theipha nawnkei.

Kapa luang pen niguk kikoih hi in kathei hi. Huai hunlai in bel sivui ding thu namai hilou hi. Thangsuah leh mi thupi a si ahihtoh a puanken ding kigaan pan a, pathek, patkap, patkhek, siambang bang ah a rong di asan a eng avom cihteng zon ek ngai hi. Hiai buaina neuhneuh te a vaiveng nung in sivui di vai akigelpan hi.

Ani li (4) ni hon hita. Siam ganten honzou ta ua, huai nangleem a bawm gaan ka cihte LAANG gan ana hilim uhi. Kapu ten laang hon domlut ua kapa asisa tuh a koih uhi. Huaini in Kosah sat in ganlian bawngtal khat aki gou hi. Keibel huaini in huai laang a kapa tu beubuau kiang ah kava kapkap hi. Kapa lutung zawn ah mukha, simbukha leh vaphual mei alom a gakkhop akikhai a, milim bangmai a tu kapa ka en a ngaihtuah mulmal leng kaneikei hi. Aninawn nawn, kapa kivuini ding in kapa kending chi in Kosah kibawl in sa kagou ua, asin alung te kapa keng sak chi in kapa khut ah kasimsak timtem uhi. Kapu in laang khen in kapa luang kongtual a zawngkhia in ahaan gei ah hankuang, singluang lianpi ki toukuak sung ah kisial in leinuai ah akiphum mangta hi. Huaini a kasagoh uh voklu peuh kapa hantung ah akitak a, huai vasamul teleng Akgesawm khuam a cih uah atak uhi.. hucia thil atak kawmkawm un kapu in laa hichin honsa...

Ka von nuai a kumsawt zalta ding aw,
Suanbei kavon ngalliam zaila'n kha'ng e;
Sunni zoupa bang mual ding nanua ciang ah.
Na thai leh von in leidou saibang asat zou diam aw.
Lelliang loveh aw na vonching lelliang.
Nakawi anbang pak zawleh chi'ng e
Vonching anbang pak leh khimzing nuai ah.
Hizong khaleinu'n anbang apak tading aw e...

Si zaw vuizoh ahita, sawmgiak teleng a thengta, laangkhet zulup nabel teleng ahawmta, innsung tuanbuan di ban ah si-annsiah teleng a gota. Tunzaw ka simthu leh zaila sakdi kipanphet eita ve, ka hinkhua sawt a kipanta kasak lai in hinkho taktak acih uh kei adia kipanphet eive cih ka mukhe khonung hi.

Sisuun a kahna thagim taktoh nitak te ka lumsek ua, ngaihtuahna bei bangmai a kei numei naupang ka luplai inleng kanu khitui guk nulnul haih louh kana hi hi. Innsung te adai a, vangtah leh dahtuam kakisak ban ah vangtah luamah leng kahi uhi. Kanu thumna te kazagu zel a, akhen chiang inzaw keibang a nehnou theite adin ahaksa mahmah sek hi. Kanu a daileng chiang bang in kava zuigu a, a kahtam te, athumna ten ka sung lam tantan bang a lawngkha hial hi. Kei tagah, kanu a dia tunggikna tanu kadiam cihpeuh naupang chik himahleng ka suangtuahna ah akilang sek hi. Hun lui sut lou thei hileng kaki chi a lah saplouh leh telpen hilou napi in naupang khothei tuung lunggimna in hon bawm tamai hi.

Zankhat houh kanu akah laitak pangkhang ah kava tuak hi. Kanu mittui kava nulsak a kanu'n hichin hon gen hi. Pa omlou a hinkhua zatzaw ka ngaihtuahciah haksa kasa, kipaktak a na om kadeih, ahi inlah, neih leh lam ah napa omlai a i nopsak na, i annkhing natawm le tua i ngaihnat pen hita. Keilah damtheilou tak imaban di bang atel diam bawi chin hon kahkhum hi. Gen ding lah theilou, genlouh ding lah theilou, ngaihtuah lah neilou lah khasia in kakap a ka nitak hunnuam uh omsun tuh kanu toh ki angkawi a kaki hehnep uh ahi maimah ta hi.

Khanglui hun, dawi leh kau bia a azek thil a ngaih lah tam, kituambawl ban ah tagah kici koihniam leh siikden a omlam kahaih dek kei, thusia tampi zak inleng a om, kanu ngeileng naupang leh nungak saan lel, a thawmhauna thoihdam tu ding le poimoh sakna thu tampi om ahihman in mi kuahiam te bilbuk a ki hou siausiau na ahisek hi. Kanu bang ana fuih ua tapa neile hilou, tapa ngak dile neilou, vuallel/vualeng di phet a om chi in pasal nei din a noh sek uhi. Kanu'n kei hon en zaw hinteh mite thubup nate ngeingaihlou in a om hi.

Kanu ka en a ka hehpih, a cihmohni a panpih ding omlou, ahaksa a kupna ding kei naupang lel genpih theih neilou ka hihman in kapa ka ngaihna niteng in a uang semsem hi. Kapa hon khotuah dante ngaihtuah hun in anuam louthei thil kamaituah huntoh kateh a khasiat na ngen in kadim hi. Hichi maimah a vangtah hinkhua kana maituah bangziak adio peuh ka chisek hi. Vangtah na singkung bang in pou leh kei vangtahna singkung pou pen sang na'n chia, akung lian na'n chia, a hiang in khovel tawp a kilcih dawt pha dia himah leh agah suang di omlou dia kacihciah kakap lou theikei hi. Kapa, kanu, kapu lametna bang a suan leh pak bawl dia lamet kawm lai a apiangkhia keichauh numei ka hih zenhouh bangleng kapa vangsiatna leh kou nutate vangsiat na sawnsawn ahi hi.

A hithei nawnlou ding ngaihsutna kia in ka hinkhua kana saikak ta a, khitui naptul te nulseng lou a kanu toh khosalah tak leh ki hehpih tuah in septheih bawltheih te bawl in ka om uhi. Hunte hon kihei in kakumte bang hon tampian ta hi. Nungak nou khat kong hisam ta a himahleh kaveng kapam ua ka khanvual te pawl taak kahikei kakichi hi. Mite simmoh na leh hehpihna kawmkal a kipahna zon teitei tuh ka hinsan ahita. Ka khanvual te ka en a, akipah hun un bukim tak a kipak uh ahi ka chi hi. Kipahpih tuding kim in innsung kim a nuamsa ka khanvual te eng ing chikhe kei mahleng ka lungsim guktak inzaw englou kahi zenzen kei. Kipahni hon tun hun in kipahna akim theikei. Dahni natawm inle innkuan kim a dah khawm khieukheu hileng kachi vungvung hi. Ka haksat ni in ahithei nawnlou kapa ngaihna in kadim a, kanopsak ni diak in ka lungleng hi. Khovel a hamse thuak di lel a piang zaw keive ka chi khanak hi.

Kanu ngei leng lungkham theilua ahihlam amel ah akilang hial hi. A taksa bang a chau a, ahi inlah lohtheih kaneikei, damlouh hitan katuah ni ua kougel ki etkol mai bang leng haksa pi tak ahi. Khat veivei khovel a kanu toh kia khosa bang a kingaihtuah khak ni hon omkhasek a, lungke dimdem leh sihmai ka ut hun atam hi. Bang chitel kade aw ka chi a kei mahmah natawm le hamsia kakiloh khumsek hi.

Maban nuamzaw leh lamzang zaw ki lamen gige mah le ung lamzan na hinkhua kou adia kisiamlou ahidi cihtheih khop in ka vangtah uhi. Kapan ka vang diteng uh a sih a sihpih ade aw ka chi alah hinkhua theihsiam louhna in kadim hi. Lamen nasa lua houh hidin kaki ngaihtuah a lametna teng bang abeita maimah hi.

Lamet bei a ka om kuan honthei dia? Ka khasiat na kuan ahia houtak leh ngainep thei di. Mi nuamsapen inle ka tantuan, vangsiatna lam a tantuan athuak ngapkei ding. Kavaang in a zou nawnkei, damlouhna huaise tak in hon bawm tamai a, lupna ngak in nungak panphet, zum le zahna hauhdi lai in pitek bangmai in ka lumdap tamai hi. Ka damlouh nalah theihzoh ahikei, hiaihun a kapoimoh lungsim tawldamna ahi cih kathei, himah leh kalung a gim semsem, hehpih tu ka poimoh ngeimai, dawi leh kau leh gamkha mat ahi chipeuh in veng leh pamten hon gen ua, miten hon ten ua, zun leh ek siakngai a ka om hun in kanu maitai na ka laksuh ta. Himah leh kanu'n kamsia katung ah azangkei, kapa sihma a kapa kiang a akichiamna, kei atanu sihna loungal in ahal ma taisan loudia aki chiamna a thei gige hi.

Khosik haipau maimai himah leng tagah ka hih man in kaveng kapam in thusia bawl in kaukeih, dawimat peuh chi in kithoihna naran loutak Gampi thoih in hon thoih uhi. Siampu ki numei chei in, dainawl ah dawite kiang ah umkeu sung a zuha kithun va phiit in phui vasam sek a, dawite kiang ah ka damlouh na apan damdin va ngenzel hi. Achang in khawsik thoih in hon thoih ua, kasou te en a, loului tui a dawi om vadawn kha nahi, huaiziak a votsa nahi peuh honchi hi. Kithoihna gan te ka zoh dandan un kagou ua, kaneih kalamteng uh zaw atawp in abei kuan ta maimah hi.

Akum a sim damlou in ka om maimah ta. Kakiang a kanu om gige in bangteng angaih tuah tadia, kei damna dia sen leh man huaizah zouzai koi a kaisuah adiam aw ka chi a aman bel agen nuamkei, laa te a hon khim zel in a dahna leh haksatna te agenkim zel hi. Sunkhat kangaihtuahna ah sihmai hoihzaw ding ahi chin kithah sawm in kaki sadek a ahi inlah tangzou vual kahikei. Kalupna kaguh katangteng lah lupna toh aki chimat ta, kaning kitel tak lak ah kah louh kei adin gen tuan didan a omlouh man in kakapta hi. Kanu'n hon khouh kawm in laa hichin hon awi daldal hi...

Tondam ka dot kakawi ngaih aw,
Tanglou bang hong phongkik ve aw;
Ziin laitan ituai vonching in omlai vei ven,
Vonching lung aliaplua hi e.
Vonching selung amawl zou tah e,
Nuaiziin dawh-ai tangbang pha in,
Navon pallai alou hi e,

Kenleng gending tuan theilou in kanu hichin kana dawng thuksam hi.

Buanlei tangsa kazua ngaih aw.
Ka tuun tongsuah naza na'm maw?
Nakawi ngaih leh navon hambang huailou a,
Tuangnung nasiah zaw lung namawl hi e,
Lelliang theilou a om diam aw?
Lelliang theilou a omlou zong,
Kei liang simthu tangbang phatuam e.
Tun aw hon zun lou aw.
Dumpuan nadeih telzaw ve maw.
Zempuan na deih telta zaw ve aw,
Navon lung ka liaplua hi e,
Lung kaliap khuamual kasuahpih nuam e
Sang namchin tanbang kimna lengvan kakai nuam e..

Huchin khasetak in ka om ua, kanu'n lah hon that ngam samlou, keilah kithat zou di vual a hatna nei kahihlouh man in ka omdap maituh angaita hi. Lunglen khitkhiak nate leh dahna genna in laa te kasazel ua kumkhat leh akim bang lupna ngak a kalup tuh silah nungta in atawp in ka tangzou panpan ta hi.

Nitaklam khat kanu lah vaikuan hon tunghak toh chim kisa in ka dingkhiak sawm a kuhkal na ziak in tamvei pi akhup athal a kipuk nung in kongbiang kakan theita hi. Ka innkong ua kapa hansuang kiphut kamu a, ka mittui in honzui ngal a huailam manoh in khuk sawnzen in kabungphei hi. Amun katun in katu a, asuang kiphut ah kakingai a, kap huthut kawm in laa hichin kasa hi...

Singchin te palkim lua hi e.
Kei khan honkhual ding omlou hiam aw.
Ka lelliang vual lai ah thang e,
Nun kanop ni'n zong maw kei lianglua ing,
Zokuam sesing bang gil la'ng e,
Pianna zua na nuachiang ah lungnop ki bansam e...

Hiai ka sakzoh in lutnawn kasawm a kadintouh leh kangaihtuahna bang a hatzoulou ka hidia leitual kakizepna hi. Thoh kasawm teitei a himahleh katha kangah nawnkei. Kanu lah omlou sawt pitak kisuanglah tak a kanu maigum phu din kongtual ah kana lum maimah ta hi.

Lamet bei a ka om kuan honthei dia? Ka khasiat na kuan ahia houtak leh ngainep thei di. Mi nuamsapen inle ka tantuan, vangsiatna lam a tantuan athuak ngapkei ding. Kavaang in a zou nawnkei, damlouhna huaise tak in hon bawm tamai a, lupna ngak in nungak panphet, zum le zahna hauhdi lai in pitek bangmai in ka lumdap tamai hi. Ka damlouh nalah theihzoh ahikei, hiaihun a kapoimoh lungsim tawldamna ahi cih kathei, himah leh kalung a gim semsem, hehpih tu ka poimoh ngeimai, dawi leh kau leh gamkha mat ahi chipeuh in veng leh pamten hon gen ua, miten hon ten ua, zun leh ek siakngai a ka om hun in kanu maitai na ka laksuh ta. Himah leh kanu'n kamsia katung ah azangkei, kapa sihma a kapa kiang a akichiamna, kei atanu sihna loungal in ahal ma taisan loudia aki chiamna a thei gige hi.

Khosik haipau maimai himah leng tagah ka hih man in kaveng kapam in thusia bawl in kaukeih, dawimat peuh chi in kithoihna naran loutak Gampi thoih in hon thoih uhi. Siampu ki numei chei in, dainawl ah dawite kiang ah umkeu sung a zuha kithun va phiit in phui vasam sek a, dawite kiang ah ka damlouh na apan damdin va ngenzel hi. Achang in khawsik thoih in hon thoih ua, kasou te en a, loului tui a dawi om vadawn kha nahi, huaiziak a votsa nahi peuh honchi hi. Kithoihna gan te ka zoh dandan un kagou ua, kaneih kalamteng uh zaw atawp in abei kuan ta maimah hi.

Akum a sim damlou in ka om maimah ta. Kakiang a kanu om gige in bangteng angaih tuah tadia, kei damna dia sen leh man huaizah zouzai koi a kaisuah adiam aw ka chi a aman bel agen nuamkei, laa te a hon khim zel in a dahna leh haksatna te agenkim zel hi. Sunkhat kangaihtuahna ah sihmai hoihzaw ding ahi chin kithah sawm in kaki sadek a ahi inlah tangzou vual kahikei. Kalupna kaguh katangteng lah lupna toh aki chimat ta, kaning kitel tak lak ah kah louh kei adin gen tuan didan a omlouh man in kakapta hi. Kanu'n hon khouh kawm in laa hichin hon awi daldal hi...

Tondam ka dot kakawi ngaih aw,
Tanglou bang hong phongkik ve aw;
Ziin laitan ituai vonching in omlai vei ven,
Vonching lung aliaplua hi e.
Vonching selung amawl zou tah e,
Nuaiziin dawh-ai tangbang pha in,
Navon pallai alou hi e,

Kenleng gending tuan theilou in kanu hichin kana dawng thuksam hi.

Buanlei tangsa kazua ngaih aw.
Ka tuun tongsuah naza na'm maw?
Nakawi ngaih leh navon hambang huailou a,
Tuangnung nasiah zaw lung namawl hi e,
Lelliang theilou a om diam aw?
Lelliang theilou a omlou zong,
Kei liang simthu tangbang phatuam e.
Tun aw hon zun lou aw.
Dumpuan nadeih telzaw ve maw.
Zempuan na deih telta zaw ve aw,
Navon lung ka liaplua hi e,
Lung kaliap khuamual kasuahpih nuam e
Sang namchin tanbang kimna lengvan kakai nuam e..

Huchin khasetak in ka om ua, kanu'n lah hon that ngam samlou, keilah kithat zou di vual a hatna nei kahihlouh man in ka omdap maituh angaita hi. Lunglen khitkhiak nate leh dahna genna in laa te kasazel ua kumkhat leh akim bang lupna ngak a kalup tuh silah nungta in atawp in ka tangzou panpan ta hi.

Nitaklam khat kanu lah vaikuan hon tunghak toh chim kisa in ka dingkhiak sawm a kuhkal na ziak in tamvei pi akhup athal a kipuk nung in kongbiang kakan theita hi. Ka innkong ua kapa hansuang kiphut kamu a, ka mittui in honzui ngal a huailam manoh in khuk sawnzen in kabungphei hi. Amun katun in katu a, asuang kiphut ah kakingai a, kap huthut kawm in laa hichin kasa hi...

Singchin te palkim lua hi e.
Kei khan honkhual ding omlou hiam aw.
Ka lelliang vual lai ah thang e,
Nun kanop ni'n zong maw kei lianglua ing,
Zokuam sesing bang gil la'ng e,
Pianna zua na nuachiang ah lungnop ki bansam e...

Hiai ka sakzoh in lutnawn kasawm a kadintouh leh kangaihtuahna bang a hatzoulou ka hidia leitual kakizepna hi. Thoh kasawm teitei a himahleh katha kangah nawnkei. Kanu lah omlou sawt pitak kisuanglah tak a kanu maigum phu din kongtual ah kana lum maimah ta hi.  Tang zoulou sasa in awlawl in kana bokvak a atawp inzaw sangkil bultan kana tung a huah kanu kana ngak maita hi. Sawtlou nung in kanu hontung a, hontai di kasak leh bangmah hon lohkei vanglak hi. Honphong a ka lupna ah hon kha hi. Vangphat huaitak in kaki pukna ah zaw bangmah ka chikei vanglak hi. Hunte hon pai a, akha a sim ka lupzek lai nung in ka hong hat deuhta hi. Tuibang kava tawi a, lou bang kava kuan a, silah nungta keibang adin damkhiat zenzen zaw vangphatna tawpkhawk ahi kachi man in thilteng sep leh bawl hileh kaki thalawp a, kanu hih tangteng bang kasemzel hi.

Maban di zaw genkholh theih ahihlouh bang in phut dandan a phut touh ningneng angai hi. Vaang zaw hon kihei di ahi petmah ta, aselam hiam ahoihlam hiam cihbel cheplawk na omlou ahih man in ka lamet naleh ka phurna te ka khoudai sek hi. Kanu bel tulai teng lungkham chitak in a om a, apau nuamkeia et leng hon enkholkei. Katung a hihkhelh nei bang in kun dedu kawm in hon houpih chiang in a om a mak kasak na niteng in a pung deuhdeuh hi.

Nikhat tuh kanu toh lou kakuan ua, sukhawl lai in kanu hon naihphei a bawi, hinkhua ei deihtelna a paisakthei hile hicibang hinkhua katel kei ding. Telteng tangtung thei hileh haksatna a omkei dia nuam sa zezen lou in haksatna zekzek bangleng kitelnuam di ahi. Nang leng na mawk om ahi theikei, na maban kakhual na vek lah hithou in, na utleh utlouh genlouh in pasal nei mai di kadiam maw hon chita hi.. kamaimel hon en a dawnglou leh paulou a om kahih man in nuam salou ahidia khanglam a paisuk in lou avakhou maimah hi.

Ken zaw ka amen theikei, ka pa thukhah mangngilh ata diam aw ka chi a katha adah a ka lung avai maimah hi. Tu khonung phing a hiaibang ngaihtuah kanu ka hehsan a, ma leng vapang nawn selou in kapai tan uh mukpuak sa in kana tu a kapai natawm unleng kanu toh ki entuah cheuh lel in kihou lou hial in inn katung uhi. Inn katun un ann kahuan a, kahuanzoh in tuiseng a tuithei guang in luinai lam ka manoh hi. Lunai ah tui kadip kawmkawm in kaki ngaihtuah a, kanun hon iitzou nawnlou ade aw ka chi hi. Kanu'n bangteng ngaihtuah natoh pasal hon neihsan sawm a kei belh ding neilou a hon koihsawm ade aw ka chi a, ka khasia a lui ah sawtpi katu nilouh hi. Kanu'n leng paihak honsa ahi dia honsam zezen hi. Inn katun un kanu'n ann honthuk a ann kanek lai un bawi, ngaihsiat in neiken, nang makhua di kakhual nalel eive honchi a keileng kidek zoulou in kading khia a pangkhang ah kava kap huphup ta hi. Kanu leng hon pai a, na theisiam di kasa a hon chi a kenleng, nu bangchin ken ka theisiam dia, pasal hileng bel zi kanei dia inntum loutum suang in nanglou in ka khosa thei ding, himahleh tun ka dinmun enve, ken kua bel tadi, kapu telah eimah bang sam. Tanau laina te belning chileng ka tagah na in hon sulauthawng, kapa om hileh zaw maw ka chi hi. Kanu'n kamit tui hon nulsak a bawi lungkhamken, na damlouh lai a sawktheih sawkmoh a isawk siiksupa pathawi lelphet gougam phial in aneih alam iva ba a, aman leng ei hon hehpih natoh nadam lamen in aneih khamkham iitlou in hon pia a tun bel nadamta a hileleng asum, alom aha ibat te i dinseng nawnkei, tua i hihtheih omsun zaw amah toh kaki ten a sumbat te akimai sakmai louh hihtheih inei kei hon chi hi. Siiksekpa/siiksupa ka ngaihtuah a, mi vangtah tak, tapa ngen ngatak nei, buaitak lai keiziak a buaibeh ka cihciah ka hehpih zel a, a langkhat lam ah ken kua bel di kadiam cihbang ka chiangkuang kei hi. Kenleng kanu kiang ah pasal nei lechin ken kua ka beldia e ka chi a kanu'n leng siksupa lemsak na bang in kei nonbel dia, pathak leh sanggam tampi neita di nahi tave hon chi a huaitak inzaw kouvuak ka om ua chimawh sam ka hih man un kanu lemgel na kasel ngam nawnkei a lametna lianpi toh anuamzaw deuh ngaklah in kanu thu ka amen theita hi.

Hinkho thak

Kanu'n pasal nei a hinkho thak man a, abang bang hitaleh thawmhau vungvung hun a kiang a om vingveng di omta di ka chi a kalung amuang hi. Aleh lamtak ah bel kisuanlah na tawpkhawk in kadim hi. Kei hatlouh ziak a kanu'n zum le zah khuallou a puktaw a alang lang a tai a hiaitan ana thuak mualsuah kamuh in kanu thupi kasa a athu selthei di vual kahih louhdan ka ngaihtuah teng in kaphawk hi. Houchik in genleng kapa sihzoh phet in kanu'n hon taisan hileh leng ka gentheih omlou hi a ka chi a kanu tung a maitaina leh pahtawina ba kahi kaci a athu lou inleng akipah theih nadi lamlam zon tuh kaki chiamna ahi.

Pianpih laigui zoppih buang hilou ban ah chikmah a pa kacih ngeileng hilou pa vacih ahaksa telmai. Chikmah a ka gamtat ngeilouh na innsung pasal ngen khosakna ah ka gammang sim maimah hi. Kuhkal tak in kapang a kanu zahlakna liahkhuh tu a kapan ka mohpuak ahi kachi a lungkiat louh kasawm hi. Himahleh mihing lamet na zaw zuau ahi cih kon musuah ta. Hinkhonuam lamen a ka kinep lai in thil akhep khep a haksa in hon buak ta hi. Mite simmohna katuah ban ah innsung ngei ah simmoh in ka om hi. Miten hon nuihsan ua mouvanken chin hon sam ua, houchik bang mah leh azak zihzeh anuam kholkei hi. Kanu ngei inleng apasal leh atate maivil na in hon sal sek ta, kei zaw kagamtat na peuh ah nin in om kabang a ta, salh leh kou cihte ka niteng hinkhua ahita.

Zingtung apan a nitak zansawt tan khawl manlou in ka pumbuai a, ngeina a kakoih himahleh ka damkol na tha in huaiteng asep inzaw ka bah thei mahmah hi. Zingkhua hon vak a, kin leh buang a thou in tuiseng pua in tui tawi din akidelh a, tui akitawi ngah chiang in ann akihuan a, annhuan kawm in annsuk toh akithuah lunglung ban ah mansiang hun ciah anne in vailou kikuan hi. Nisa daikai nuai a nasem gim leh tawl vaipai in kisil manlou in ann mah kihuan zel a, mansiang hun a kisil somsom in ann ne in khua hon mial inleng nasep di bikhiahsa in adim hi. Buuk te tepkawm in lehkha zial kizial a, huai zohchiang in khau peuh kizial lai hi. Huaiteng akisep nung bek in thuhoih leh manpha zadia kaki lamet lai in simmoh kampau ngen kaza laidep hi. Numei a pian khak kisik na maizen ing a ka chisek a, himah leh kikhek thei kahi nawnta kei. Kazakna bilte bing henla, kamuhna mit te del henla vutlak vailak ah vok vak a vak hileng chih bang ka ut tuntun hi.

Kakhut te hatsak hi henla, kakhete hatlouh na apan kepbit hi henla ka leite dawngdawng lou leh phunphun lou din ziin leh sian in hon huaileh kachi hi. Lawmte chi a sap ding leng kanei mangkei hi. Kanu'n nate hon seppih a omnuamlou a thazoi a ka omhun tata bang in hih ding mah atam hi. Ka sanggam te pasal ngen ahih man un a van uh mahmah bangleng kei dia vasawp pen napi tak khat ahi hi.

Nitaklam khat houh damlou sim chi in ann huanlai kalum a, theihlouh kal in singlem ah ka ihmu khamawk hi. Thakhat in kanu'n hon sawi a bang chi e honchi a kenleng bang ka chikei chi in ka buhbel heilai phawk kheguih in kava suan hi. Vaikuan te hon tunkim un hon kisil ua aman vek tak un ann kon ne uhi. Kabuh huan kanglua ahihman in ka upan, numei a theihsa, ann huankang, nabang buaipih a en manlou e chi in buhkaang lompi in hon deng hi. Kenleng gending ka theilouh toh ka khasia a kunkawm in ka kidik nitnit hi. Ka unau te lak a, a khat zopen in nungak a theihsa, pasal lak a annkuang a kap lai, kintak in pawt inla inkong ah kap in hon chi a kadeksam ah hon kai in sangkil bultan ah hon sawn pawt hi. Tuangpek tung ah ka tusuk a, ka kahna tawpsawm mahleng ka tawpthei zokkei. Ann anek kawm un a phun theiteng in hon phunsan ua himahleh kanu bel kamkhat lel leng apaukei hi. Ann anek khit un kanu'n kuangsil din honsam a kava silpih a tap kotawng a laizial tepkhu lunglung kawm in unau ten hon eng tot tot zomah uhi. Khat inhouh na damlouh lai a nanu hon kap zezen keileh zaw tua nang saguh suak di hita hive chin maw... nanu honkap a kana panpih ua tun nang damtak in na omta, na bat kimkhat ule nape zoukei uh. Tun tha a dindia kon hisap lai in nang tagah nawigoih leh kahneh thuah, ann na huankang laive hon chi a, akhat in ann a huankat teng a amah ahi akang ne di a chi zomah hi. Kanu bel inkong ah apawt a, kapa'n bangmah genlou in atate a en giaugiau phet lel hi. Kazak patna leng ahikei, kazak nanung leng ahikei, kanu'n thagum thatang a hon nawk keinak ualeh thulai gen di kahi honchih man in ka paungamkei hi.

Nitak hon hita a, ann lah hon gaihsan petmah ua, kagil lah agukkial a, kabuuk tep ten kasung atok a ka lung a amm sim maimah hi. Kabuuk tep tawpsan ning chi lenglah kanu vuak in tep al zoulou dia, khua hon vak leh ka sanggam ten tuibuuk kanpah di ua ka maban kisalh hizel ding ka chi a lung-am leh gilkial pi in laizial zial toh buuktep kathuah nilouh hi. Sungte lupkhit tan kanu toh tapgei ah katep ua kanu'n ka omdan hon awilou ahi chih amel ah akilang hi. Sawt kuamtak katep zoh nung un hong al khongkhong ta a huchi in ka lumta uhi..

Kasung akitok a, ka buuk gu in honpei a ihmulou in ka om nilouh hi. Ka gil kial lua ahih man in vok-ann bel a annkang kipaih te lomkhat ka sim thinthen a inkong a pusuak in innsak a lamkhuang kung nuai ah kava ne hi. Kha leng a thak ta, kha tum ding kuan ana hita, khavak kieukiau nuai ah ka mittui nul masak napen ahi. Huih nemtak in a nung hiauhiau a ka lungleng mahmah hi. Kei vuak a khovel haksatna dou dia ka pian sese cih ka ngaihtuah ciah khouhzoh vuallouh in ka mittui te hon pawt a, lunglen luatman in kapa ka ngaihna apuang nawn hi. Kapan kaneu lai a mangsia kamat ni a ihmu theilou a ka om a a anglum a honkawi thinthen a lauken bawi napa nakiang a om chi a hon hehnep lai nite kangai ngei mai, a omlou ngaihtuah louh theihlouh, kadahni a kapa, kakipah ni a kapa, panei hisam ahi inlah tun etsam bei kahita, bang dia leitung a kana pian sese ahi. Hamse tang lel a kei numei, kua zakdah semkei lengle deldep sa hici lawmlawm a ka gentheih chi vungvung kawm in laa kidik hithit in hichin kasa hi.

Lung kaliap ni'n zua aw mubang hon ngai ing e,
Nun kanop ni'n kazua sial thubang ching e,
Nathu zubang kanial a zong lambang non hilh,
Laigil akial nin na sakmin haitheibang loulou ing e,
Lampam kasikkhelh a zong nasakmin kaloh,
Zua aw natuai mel mata nahiam aw ch'ing e,
Lenpih lawmvual zatam lai ah keibang gahliang omlou,
Vonching selung kamawl tuam man hiam zua aw,
Tuun in pak bang hon tawilou a phung in melma e,
Simlei mualhem a suangbang bang hi'ng.
Na von kenliang laia tualkiak na phal hiam aw,
Vangla a siingvual gen tangtuam ing e,
Pham mawh dawh-ai tawi a lelliang zil hi'ng e;
Chik in kon ngilhngam diam zua aw,
Nanglou in haithei bang kahut ding bang e.
Natawi lianu'n zankhosawt in sangsing nuai ah,
Solkha tang nu'ah muantui tambang vasial ing e.
Zua aw na heina gamkuam ngai na'ng e.
Natuai pallai zawl tuibang hon lave aw...
Koi a laileng nahiam zua a na heina ngai veng,
Ziin laitan natuai in om muanmun mel in ma ta'ng,
Phung leh vual in kavaang zubang nial ven,
Vangsel ken aw na heina daidam ngai ing e.

Akmasa khuantan tukawm a laa kasak nung in kalut khongta a kava lum teita hi. Ihmut limtak a ihmut ka utpen huai nitak in kanei mawk hi. Mang kanei a, kamang in ka innlui sak ua sekkung ah kana tuang hi, agal ah kapa seng a tangmai, dawnpawl, mazel leh vaimim gap hoih taktak khong pua in honpai a kenleng kava delhpah a akiang katun in kakawi a kakap hi. Thakhat in kalu honki sawi a ka khanloh leh kanu'n thou in tuitawi hun a chi a, luilam kinleh buang in ka manoh hi. Lui lampi a ka pailai un kanu'n bangchi e kon phawng dek in nana kap a hon chi a kenleng kamang ka hilh hi. Kanu'n leng zan nung a thohlouh nang adia pilvang huai ahi honchi a, kanu le ihmulou hidei ve ka chi hi. Tuidim zou innlam mahoh a ka pailai un thakhat in... kakhe ka siklep a lampam ah kapuk a katuithei teng ka tatkham hi. Kanu'n aseng koikhia in hon phong a katuithei kitam te paih inn innlam kazuan uhi. Ka sungkuan te gending teng leng ka theihsa ahi. A kamsia uh zak get ding lithuai nanchia maw nu ka chi a kanu'n leng gendi tuan theilou ahi dia bangchi kenteh bawi hon cihthoh a atawp in inn katung uhi.

Ka gintak bangtak in ka upa thoupan maiphiat pangkhang tau a ding kawm in agal ah ana mu a.. "ehe naungek, na tuithei teng vazuak namaw, senghawm toh nonkik a" honchi suk lailai hi. Kanu'n bel paulou din hon hasuan a inn tuntan in kakam ka humbit hi. Innsung ka tun in kapa nawn in kanu kiah bang chi ahia a chi a kanu'n leng akhe a siklep a akipuk a a tuithei teng a tatkham a hi achi hi. Kapanawn leng hon heh guih a, kizenlah tak zaw aka pheiphu chi in hon ensal gemgom a, na nuta ua na tuithei di uh nasat ua naki suih di uh. Anu lah hichi, ata lah hichi, nakizenlah ziak ua napa uh khuai nadi uam maw hon chikheta hi. Kanu leng kidek zoulou in nang leng na kampau a khengval tel, hiai tuithei maimai ziak a asisa te min tantan vanlawh tel, huchi ahih leh nangle nakizen ziak a nazi khuai maw? Sihna khong ei kizen leh zenlouh ziak hiloupi, gen di kilawm leh kilawmlou ikhen ngalsam kei di ua hon chi kheta hi. Kapanawn inle gen di theilou pi in "NUMEI" hon dawngdawng kenla ann huan un hon chi a kanu'n leng himah ngei heh aw chi in pasal toupi ngen numei han sansan khong ka ngaithupi kei khop mai chi in buhbel hon suang bouh zezen hi. Kapanawn hong heh semsem a kenleng kanu khou in dai dide in ann kahuan ua, ann leng kanezoh tak un pasal teng vailou kuan in tempawng khat ka tuithei (gua) satna di uh hon nutsiat uhi. Kanu'n keileng hon hehsan ana hi maimah hi. Kizen hileng bel kakhe siklep lou di ing a hiaitan kinakna tunglou di eive ka lungsim in kachi hi.

Kanu'n tempawng ala a honzui in chin a potkhe vutvut hi. Hehlua ahih man in paungam louhial in anung ah kazui a, gopi huanlam ka manoh uhi. Chikmah a gua sat ngeilou, a tempawng ngei leng a kum akum a taatlouh in kou nuta ten gua kon phuksawm uhi, bun mahmah lou napi in kanu hehlung in sikhop tak a kasat laitak un vengkhang a tangval suanhuai Threuhpu sabeng lampai in hon tuak a, hey! nou nuta ten bang hih na maizen ua? Pasal lamlam na sun ua, bang di atamai a hon chi a kanu'n leng katui thei di uh hiveh a chih leh napasal te un bang hih uh ale, pasal huaizah zouzai om ucin ua hon dak bawl na uh e chi in athau puak ngakhia in kanu tempawng asuh a nihvei thumvei honsat makmak hi. Hong nui zezen a, pasal thahat mi guk omna a tempawng hici tel a mol ka theihpatna chi in ama tual kawlzal apan in tempawng hon lakhia a nihvei thumvei sat in hon phuksakta hi. Threuhpu ahih leh amin toh kituaklou tak in tangval muanhuai, thahoih, fel leh samatsiam, khosung a tangval muanhuai lawi ahi. Hon awlmoh mahmah a ka tuithei di uh tawn 10 tak hon suihsak lai zomah hi. Asuih kawmkawm a ki houlim in ka khosakdan te uh kaki kum uhi. Kanu'n agen zel a lamdang asa mahmah hi. Siksupa leltak innsung a hiaibang simmoh na omthei di amaw a chihial hi.. lamdang satak in aki hou ua, asui zoh in innlam manoh a kapai natawm unleng aki houlim ua, keibel kapaukei, lamkatna bul a kaki khenkuan un kanu kiang ah aihleh naunu min bang a chin akan a kanu'n le Goihching@Chingpek ahi a chi a aman leng lu su ngaungau in a lampial ta a mak sakchi tak in hon nung etet hi. Inn katun un puante sawp in sunkim a khatvei sunsun tawldamthei chi in pangkhang tau ah kanu hik ka etsak hi.. hik ka etkawm un kanu'n hichin laa honsa daldal hi...

Pupa satmual kitawi lai ah,
Kawinem laukha ngai na'ng e,
Mabang patchil a tongdam ka san,
Sunni nu'ah kaitheng tah e,
Sau zalna lah tum in dang e,
Kawipham aw hon ngai lua'ing e,
Kazuan ngousai bang lam e.
Zokuam gamkhua adai hi e..

Kenleng kanu hichin kana dawng sam hi..

Ka tuun selung liap aw,
Na zuan zinbang khou nuam ing e;
Hauta siansung hilou a lelliang,
Nihngel phamdong tuibang tonleng.
Muikhoziin albang dahna theu thei e,
Kumkhen puanbang thakten lungzuan nemthei e
Siang ah phungzon mel imulou zong,
Tuun aw selung naliap lou aw....

Kanun leh hichin hon gen a, bawi, khat veivei ka ngaihtuah chiang in pianglou himaileng ka chilua hon chikhe mawk hi.

Kenleng kanu kiang ah puak gik chiatchiat ki hehnem zaw ni nu, i haksana gending chile i genkhin ngei dia hia honchi a kanu'n leng huaizaw hiamah e, idah hun a kigenlou theithil ahi a hia hon chi a, himah e maw kacih thohlel hi.

Kanu ngeileng keisang mah a lunggim zaw ana hihdan huaini in kathei panphet hi, a lunggim natziak kadong a hon dawng nuamkei, amit te ah khitui hon pawt kawm in bawi kei bang a haksa thuak din kon phal dia hia, tua nagimthuak nate kamit a kamuh, kabil a kazak kei adin a hunlua hi, loh theih bangmah lah konnei samkei, pasal telkhial peuh kakisa. Ka nungak lai a kei hon deih a ken amau kana thusim louhten tun nuamsa tak in hon khosak san uh cih kamu a kisikna in kapum dim ta, hunte lakik a haksatna pel a sisan aisan suah/pal a anuamzaw deuh hinkhua ah kon ompih nuamngei, tagah lelphet, deidan leh thulaklouh dia seh a om eitegel taimang maini aw hon chita hi.

Taimang ding chileng ka belh ding ulah omlou, gamlak a mìhing gamsa te bang a khosak theihna lah ahikei a, gamlak a salauhuai pipi te ann nek di lel a om kenbel katel kei. Kanu kakhou a hon dawngkei. Nitaklam hong hih in ann huanzou, ann ne in paulou phunlou in kanu ka en zel a hon taimangsan ding kalaugu a kaven bawl nilouh hi. Luphun kuan in kanu'n mangpha honkhak a keileng kalum a ka ihmu ta hi. Huaizan zaw kamang a mak telmai. Kanu toh kongtual ah kana lam ua, kakiang ah kapa ana tu a, ana enen hi in kamu hi. Kakiang uah khibahte, sana te leh puanzem tuamtuam akilui a ka deihteng leng lamanlou in kakhanglou hi. Kathoukhia a meileng ana kitoh naikei, phaitam aki hong a kanu daileng hinteh chi in ngaihsak lou in mei katoh kuang hi. Mei katoh khit in kanu hon kodawk naikei, kenleng lamdang sa in kava pusuak a huai a kamuh in kalung hon phawng petmah ta hi. Hichibang ka hinkhua a katuah kei a din vangsiatna phet ahi, vangse nalai akhep khep a vangsiatna in hon buahtel lehlam tak ah lamdang kasa a kikoukawm in innpamlam ka delhphei hi.

Kanu khau a kikhai ka bohphei a "nu bangdia hon paisan" kei hizaw leng zaw maw, tua ken kua belta di keita chin kakikou hi. Ka husa zakha peuh in hondelh ua lamdang sa leh gendi thehlou ngen in kahpih ding leng neilou in keivuak kakap a, ka sanggamte kisuanglah takmai in kakiang ah ading ua, hiai hun ah hehnem tu bei hithet kahihdan akilang ta mahmah hi. Hicimai a kanu'n hon paisan na ka theisiamkei. Kathuak bangbang thuak dia leitung a ek nutsiat bang a hon nutsiat kapona lua hi. Aluang natawm leng azek thil a ngaih (mahni kithat) ahih ziak in kongtual ah aki lumsak a vuimang pah in om hi.

Ka hinkhua kipahna in hon taisan ta, dahna leh dah semsem naten hon bawm a, ka etna peuh ah zumna leh kingaih siat luatna in kadim hi. Tagah genthei te panpih tuding omlou ahihlai natawm a tagah sem a honbawl kanu lamdang kasa a ka lung a awitheikei hi. Kei dinmun ah mi bangzah ading di uah aw ka chisek a, kei vangsiat bang a vangsia omleh bang achi di uam peuh kachisek hi. Pa omlou a kaneuchik apat hinkhua kanazat tun Nu omlou a zangden tadi kacih ciah ka lungtang teipi a sut bangmai in ana a kahna mittui tuh kalawm hoihpen asuak ta hi. Minse tak a kanu kivui a, min thupi tak a kapa vui ing a tun kei bangchi bang a vui in ka omde aw chihte ka suangtuah den hi.

Hun zaw hon paipai sam a, kipah ni atawm tamai, dahni lah simseng di ahikei a, hinkhua zaw a haksat ngeingei in silah hilou lah lungsim si dedu in ka zangtou hi. Nikhat tuitawi din ka kuan a lampi a kapaisuk laitak in kanung ah hong kisam a, Chingpek, Chingpek hong kichi a keileng kaki nunghei leh, UThangthreuh hong pai a hucin luitan kaki tonsuk uhi. Kanu sihthu ah poi asak dan hongen a gen di dangtuan theilou in ken katui kadim hi. Kei a kadip zoh in ama a kadip saksawm a, ki suanglah ahidia aphalkei dek hi. Kenleng laksuh teitei kahih man in hon suh gawigawi teitei a, luimun ah tuithei kituh in ka om gawnggawng uhi. Atawp in ka suhzou a ka dipsakta hi. Ka tuiseng honsuan a aman leng ama a pua in kapaitou uhi. Mipaunuam gen di theitak ahi a, ngaihkhiak manlouh dingkhop in thu tampi tak hon salkhia hi. Lamkatna bul katun un kipahthu hon gen a, keitoh tui tawikhop a ut zomzel dan hongen hi. Kenleng hitham e ka chi a kinuihsan tuah in kakikhen uhi.

Inn katun in huai Uhangthreuh in bangziak a kei pautamlou hial khat hon hichi mawk maingal adiam aw peuh ka chi a ka laugu maimah hi. Himahleh kalungsim ah zaw thawmhau na a kiamzou hi in kathei mawk hi. Azingchiang zingkal in luimun ah kava kisutuah nawn ua nui seisai in nong damna maw hon cih leh kazak ata sim mawk hi. Kanui a himahleh kadawng ngamkei, aman leng honlau namaw non dawng zezen ka hon chi a, atawp inzaw kon laukei a hilehle kon maingalkei kachi hi. Aman leng thu tuamtuam hon gen kal in kaseng kakisuan a pai dia kakisak leh hon phalkei hi.

Kaseng adomkhia a ka kiang ah nang bel bangmah natheikei maithei, nanu'n leng hon hilh ka lamenkei, nidang in inu te lawmta ana hi ua tunbel asi tuakta uh. Napian in kei kum kua(9) velmi ka hita. Napa omlai in na nopsakna uh kon eng mahmah nahi. Kei leh kanau tagah tak kahi ua nanu bang in, napa bang in hon awlmoh petmah hi. Himahleh bangthu hiamhiam ziak in ikigamla hiaihiai a ua kimangilh mai di kaki saklai in tun iki muta, nidang a kitanau na bawllem thak le bang na chidia, keilah tagah nanglah tagah, keilah chimawh nanglah chimoh, chimoh chiatchiat tangzang kiguan leng ka ut man a na tuitawi hun kon tang nilouh ahi, honchi hi.

Dawn didan theilou in ka khasiat tha asuahman in kanam kaman zok a kaseng kapua a innlam manoh in katai zezen hi. Innlam leng kinmah ka hilim hi. Inn katun in tunghak man tai kathuak zomah hi. Pau sese lou in kasep diteng kasem a annte kanek khit un loukuan din ka innkhangnu uh kava tawn hi. Ka innkhangnu uh ana man nailouh deuh ahihman in kangak a hon mantak in kakuan uhi. Khawlmual ah Uthreuhpu in ana ngak a amah tohleng kakiton uhi. Chiamnuihte bawl in tagah hinapi in nuam satak in a nuikhe zaizai mai hi. Kongkhat ah mi enhuai eive ka chi a kongkhat ah meipi kaiteng a vuahzu le hisamlou ahi kachi zel hi. Sausim kakiton nung un ka zau pialna uh ka tungta a ka lawmte kiang ah sepnuam chi in ka pial hi. Uthreuhpu inleng pailamciah kiton ni uh hon chi a kenleng awle, vaipaihak kei ni uh aw ka chita hi.

Loukhoh kawm in Uthreuhpu thugen te ka ngaihtuah a, hichibang a pasal kamnem tak in chikmah a kazak ngeilouh leh zadia kalamet louh itna thu hon gente ka ngaihtuah a ka nasep bang apai petmah hi. Tawlman zezen lou in ni ana niam maimah ta hi. Ka tu te kaseng a guang in keileng kingakna mual lamzuan in kapaita hi.

Kingakna mual katun in kisapkholh banghial in Uthreuhpu toh kaki tuntuah kha zezen uhi. Uthreuhpu leng hon paukhe pah zaizai a hon itna thu te genkimtak in agen khe zungzung hi. Kenle ama kiang ah keibang maimai tagah leh cihtak louh non telkhial khading midang telzo mai in kachi hi. A utkei a hichin hon dawng hi, deihpen tel a utpen teng hithei hileh tua ka dinmun katelkei ding, kon telna ziak leh asan thei leteh non nawlkhin keiding, kei a dia kisiam mah hidi neive hon chi a, kenleng bangziakpeuh a hontel neita ka chi hi. Aman leng telpen tang ding hileng khovel a mi nuamsapen tel ding kahi. Himahleh tangtuanlou ding kahi cih kakithei a keitoh kikim, ka lungkham dahna theimi, ka hatlouhna theimi katel a natung atu tave honchi hi. Huaini inzaw kipahna mittui a luang ta, ahi inlah kapa loungal hichi bang a thu zaknop, ka bil a lutthei chitak a genkha om nailou ahih natoh kakipahluat nalam ah kakap khamawk hi. Ka khituite a naseppuan mong in hon nulsak a ahih theih leh nahaksat thuak akintheilam a hon dawn zangkhainuam ka hi achilai hi. Huchia kihehnem tuah a ka om uh tomkha kal in ka innkhang nu uh hon tung a lampi ah kihoulim in ka paita uhi.

Nitaak hong hih in sanggamte laizial dingte zial in buuk tepkawm in kaki ngaihtuah a, hiai innsung a tagah tak a om a mi mitmei veng a ka omsang in Tthreuhpu thuvik kaman ding kiphamoh zaw ahi kachi a huai nìtak in ka thukhun ka lenkipta hi. Nite honpai in kiten ding ni hongtun in ka sungkuan ten vangot ginatak hon kengsak keimah le uh Uthreuhpu khongaihna ziak in ki iit tak leh kingaina tak in kakiteng uhi. Ni thum sung moulop na neih ahih zoh nung bel ka tagah na amangta, ka simthu leh zaila sakte geel nawnlou din Uthrangthreuh ang ah nopsatak in ka khosa a, gil a gah goutan kakiten uapan kha sawm leh li (14) leh ani sagih(7) ni geih in kanei ua amin ding in kapasal pa mintam in ka hinkhua ua ka pasal toh ka zuan na uh thanna genna in Zuanthang cih kaphuak uhi.

*Beita*Beita*Beita*Beita*

@1. Hiai thutun sung a min, mun leh mual kiheltelte phuahtawm ngentang ahi.
@2. Kuamah kawk dia gelh leng ahikei.
@3. Adiklou leh ngaihdan lou a omleh a gelhtupa kiah a complain a bawldik theih ahi gige ding.:-)

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA