KHATTANG LUNGLEN

By ~ Sang Valte

Saturday ahihman in keileng kanu le pa toh loukuan din kahong kisa ua, antun leh meh di teng kanu'n a pua a, loulam manoh in kahong paita uhi. Lou kahong tung chu buh kungte ka kawng tantan apha in a etlawm mahmah hi. Ka neulai khong bang hon ngaihtuah sak hi. Nasep kipan ngal in sawtlou hung in sunkhawl hun ngal hi. Kei bel tau kidoh tung ah ka hunlui te khong ngaihtuah in ka om hi. Huih nung hiauhiau ten buh kungte kituak tak in a mut awn diamdiam a, a lunglen huai mahmah hi. Buh bang a hing dipdep a, a etlawm mahmah hi. Huchia bangbang hiam ka ngaihtuah lai in ka nu'n an nedin ahon sam a, an kon neta uhi. An ne khin nasep kahon pan nawn ua, bangbang hiam gen a kakihou sung un vaipai ahun a, ka nu'n meh di alaak teng a seeng ah aguang khit in kong paita uhi. Kei bel ka vuak pai a, paihat sim kahi ding a inn ka tungpah hi.

Kisil khin an nek ngak a kana omlai in ka lawmpa LALPU ahong pawt a, kikhawm din ahong zawn hi. An kanek khit in kikhawm din kahong kuan ta uhi. Thugen nuamtak mai ka ngaih khit un, ka lawmpa toh kikhen din kong kisa ua himahleh kalawm pa'n lazil dia ahon zawt jiak in kava jui tei hi. A nungaknu Chiching toh khut kilen in ka gei ah apai ua, kilet pih di omlou ahihman in ka jiuh khak bang ka kisik hi. Jui khata ka hihman in va kiksan di nuam kasa nawn kei a, lazil na di mun ka tungta uhi. Chiching in bang chi e, kua toh kisu heh e, chi'in ahon dong a. Ken leng pautam lou in bangmah chi keng ei chih teng in ka dawng lel hi. Sawtlou nung in lazil ahon jou ua ka hong paita uhi. Ka lawmpa toh Chiching a inntan uh kava kha ua, huchi'n kou leng ka hong kikhenta uhi. Ka lup kawm in ka phone a la ka khumte ka ngai kawm hi. NENEM toh ka kingaih lai khong uh ngaihtuah in ka ihmu pah theikei hi. Dak 3 bang agingta a, keileng ka ihmut suak simta ahi dia, ka la ngaih leng ka ihmut santa hi.

Sunday ni jing ahihman in keileng ka thou khia a, biakinn ah kava hoh tei hi. Lalpute inn ah sawtlou kava tu a ka paileh kasungte'n kikhopna nei di'n ana ngaklah man uhi. Kei leng inntung phet kikhopna ka nei ngal ua, an kahon neta uhi. Kikhom dinkaki sa a, huai sung in Lalpu ahongtung man hi. Ka nih un kikhom din kakuan ua, Chiching ka manoh uleh ana kuan man jomah hi. Pathianthu hoih deuh a ngai khin in kikhom kahong topta uhi. Lalpu toh Chichingte inn ah ka baang ua, huai apan nidang a ka hohna jel uh HAANMUAL lam ka manoh ta uhi. Nidang a Nenem toh ka hoh lai utoh a kikhai ngei mai. Kei a din lunglen louhna di vual ahi kei, ka hun paisa te khong uh ngaihtuah in ka lawmte leng ka ngaihsak man kei. Huchia ka omsung un ni aniam ta a, innlam juan in ka hong pai ta uhi. Nitak ann ne khin Lalpu'n kikhom din hon tawn mahleh jingchiang skul kai ngai di ahihman in ka jui kei hi. Ka nulepa te thu hilhna bang in laisim ka hahpan mahmah a, himahleh Nenem ka ngaihtuah khak chiang in ka tha adah sek hi. Himahleh Nenem hon bawl dante ka ngaihtuah chiang in kaheh tha asuak a, ama sang asang jo tan tun ka som gige a ka hehngoh pan sek hi.

Nenem ahihleh apa sepna nei ahihjiak in nuam asa mahmah uhi. Ka neu ua pan skul ana kai khom kahih man un ka kingaina mahmah uh. Amasa in lawm bang in ka kipawl ua, huchia ka kithuah sung un ka kaal uah itna chi ana kituh khin a, atawp in kingai ka hi mai uh. Kum khat leng kingai manlou in, apa (Nenempa) mun dang ah akisuan jiak in kihou kha nawnlou ka hi uh. Ka phone chiang in lah a busy den a, ka phone theihsun chiah le kabuai chih dawnna ka ja gige hi. Na hon ngaih kei lehlah gen inla hon khen mai in ka chih chiang inlah a ut kei jel hi. Ken leng atawpna din message hichin ka khak ta hi. "Ka it le ka ngaih amasa in dam a na om ka lamen a ka lung amuang hi. Kei leng dam in nang ngaihtuah kawm in ka hunte ka jang gige. Hichitan i kingai ta nahon itna leh kithuahpihna te jiak in ka kipak. Himahleh i omna a kibang nawn kei a, na thu gen toh na omdan kituak hia chih ka theikei, kei bel nang a din ka om gige. Na hon phone di ngak in om gige mahleng nang apan phone call kamu ngeikei. Nuamsa tak a om nahi chih ka thei a ka kipak. Tuni apan nahon phone le ka lam en nawn kei, na ut dan in hong omta mai in, nanga din chinglou ka hi. Kei bel i sulnung te khong ngaihtuah in lungleng tak in ka om ding a, nang bel kon mangngilh ngeikei di. Na lungtup toh kuamah englou in hongleng ta un, MANGPHA" chih teng ka gelh a, dakkal khat dawnna ngak mahleng ka muhlouh man in ka simcard ka lakhia a, ka susia a, ka number ka khekta hi. Huchiin kihou kha nawnlou chu kahi mai uh.

Hun hongpai jel in kumtawp exam bang ahong tung a, laisim ka hahpan petmah jel hi. Exam jou result ngak aka om sung in ka lawmpa Lalpu te bang buhpuak khong ka va panpih a, akipak mahmah uhi. Lalpu toh ka kihou kawm jel ua a hon hehnem jel hi. Huchin result te bang hongsuak in sangtak in ka pass a, ka khua ua kaithei nawnlou di khopi ah sunjom dia ka kuan ngai di ahihman in ka kipak petmah hi. Christmas leh kumthak te maban ah om ahihman in ka lawmte aphur thei mahmah uhi. Kei adin jaw lungjuan na di lel ahi. Huchin kumthakte jang jou in admission bawl din ka hong jinta a, ka paneu in bus stand ah ana vaidawn a, kihah khin anejou gimsim ka hihman in ka lum a ka ihmu pah vengveng hi. Jingkal in ka pa neu in ahon phong a, an kanek khit un admission bawl din ka kuan ua, sawtlou ka ngak nung un ka thil hih di teng uh hih fel in innlam kon juan nawn ta uhi. Khopi ah om di ka hihman in ka kipak mahmah mai hi. Skul lut di ngak a ka om sung in ka paneute naa kasep pihpih hi.

Keileng skul lut na ding ni tamlou omta ahihman in kapa neu kiang ah innlam pha jual dia ka genleh ahon phalsak a, innlam ah kava paita hi. Inn ah ka omsung in ka lawmpa Lalpu toh atam theipen hun jat khawm ka sawm hi. Lalpu toh ka kimuh un Nenem anu toh tanau te veh a khua ah om uh ahihlam ahon hilh hi. Ka ngaihtuahna ah muh ka ut a lah kaheh tha asuak jel hi. Bangteng hileh khat vei kamuh tawpna din ka mu himhim di chi'n thupuk na ka lata hi. A inn ua vapawt lah utlou ka hihman in ka buai mahmah hi. Ni khat Nenem muh didan ngaihtuah a ka omlai in numei aw ging kaja a, kei leng tawlet (window) ah ka dakleh, Nenem alawmte toh tui tawi dia hong kuan ka gaal muh a, hoihtak in kana engu ta hi. Kei ngui lam theilou in nuamsa tak in a om uhi. A zing ni kapai hun di ahihman in Lalpu kava mu a, kithujak jel ni maw mangpha chi'n ka kikhen ta uhi. Zingkal in kanu'n thumna toh ahon kha a, huchi'n ka pianna khua ka paisan ta hi. Bus a ka tuang kawm in ka dak khiat leh ka pianna khua meipi'n a bawm a, jing nisuak in tangte a sal vak singseng a, alunglen huai diak hi. Hu chia lunglengtak a ka khodak lai in ka thuanna gari in mual ah ahon tumpih a, ka khua etlawmtak mai muh theih ahi nawn kei hi.

Lungleng tak leh innlam ngaihtuah kawm ka tutna ah ka tu nawn hi. Muana Ngaihte la "sanggah ka suihlung len" chih la bang ka lungsim ah a om hi. Huchi'n LAMKA khopi chu kahong tungta uhi. A zing ni chu skul kai ahi ngal mai. Mithak kahih jiak in lawm di le ka neikei a, innlam ka ngai petmah hi. Kal thum khong bang phata ahia, ni khat keile keichauh a skul kai di kuan a kapai leh kanung ah numei khat in ana ngak in ahon chi a, kenle kangak hi. Ka uniform uh kibang ahihjiak a hon nung delh ahihdan ahon hilh hi. Amin BIAKLUN ahi a, class 9 sim lai ahi. Ken leng mithak kahih dan leh mitheih le neilou kahih dan kahilh a, ahon ngaina mahmah hi. Ka tawp un ahon ngak a, a inn uah ahon paipih a, singpi ka dawn khit un kapai san a, jingchiang in hon tawn in aw ahon chi hi. Kei leng lawm di omta chi'n ka lung anuam deuh hi. Huchia niteng a kakuan kapai ua kiton den ka hihman un ka class pih ten ahon dem jel uhi. Kenleng ka ngai sim a, gendi ka chih chiang inlah chin ka kisa kei jel a kalungsim abuai mahmah hi.

Hun hongpai jel in, singtang lam ah phavang hun ahongtung a, keileng hiai hunnuam jat ka ut man in ka school uah leave ka la a, innlam kahong paita hi. Ka ngaihtuahna khat ah Biaklun om mahleh huchi tel in ka ngaihtuah kei. Ni khat loukuan tung phet kisil dia ka kisak leh ka phone ahong ging a kenle ka etleh Biaklun ana hi a ka la pah ngal hi. Sawtlou ka kihoujoh un buai ahihdan ahon hilh a phone a koih ta hi. Ka lungsim in gen leng jou di bang in ka kikoih mawkmawk hi. Ka lawmpa Lalpu kiang ah thil omdan teng ka gen leh, nungak buaibuai ngailou na laisim hoihtak in kisim lechin himai ahon chihsan hi. Ahitak in Lalpu'n hon deihsak lou ana hikhin hi. Biaklun te minuamsa ahihjiak un, ka lawmpa'n ahon kuppih ut kei hi. Keileng kapai hun nawn ding ahihman in kaphak tawpna din loulam kon manoh ta hi. Kei chauh kuan ka hihman in hih dii le ka theikei, tau tung ah ka tu a, buhkung hing dipdep huih in a mut nalam lam a kituak tak awn diamdiam te en kawm in Nenem toh ka hun paisa te khong ka ngaihtuah a kalung aleng petmah hi. Huchin antehmeh lak theihtheih la in meh huan din kakisa a, ka lou nawl uah luita tui siang kilkel vot ngeingei la kawm in buk kahon juan ta hi. An kanek khit in loulai ah kahong vak kual a khelah takmai in paisan din ka kisa ta hi. Ka buk tau tung ah khat vei ka dak a, ka lou gal ua gammang sing lianpi pi ki khung ngeingoi te khelah tak mai in ka en a, huchin ka buk kong kakhak a inlam ka paisan ta hi. Ka pai kawm in hiaibang thil etlawmtak mu nawnlou din ka kikoih a, ka lung aleng a, ka khasiat tha bang asuak hi.

Inn ka tun in ka kihahsiang a, jingchiang a pai di kahih tak man in kalawm pa Lalpu toh kimuh teitei ka ut hi. Pawt din ka kisa a, Lalpu te in ka juanpah ngal hi. Amah leng ann nekhin phet pawt din ana kisa a ka nih un ka kijui khe ngal uhi. Chichingte in juan chu kahi peuhmah nawn ua, huchia kapai lai un Lalpu'n Nenem in pasal nei dek chihthu ka ja ahon chi phut mawk hi. Kenleng a ut leh a nei ke, ei buaina di bangmah omkei ka chi a thu dang ka gen pih hi. A guk in bel ka lungsim a na mahmah hi. Ka pawtna mun di uh ka tung ua, sawtlou ka tutpih a Lalpu kiang ah kana pai mai di jingkal ka thohbaih ngai di ka luppah ngai di ahi chi'n kaki hem khia hi. Ahitak in bel pai ut leng kahi kei, ka lawmpa thu gen in ka omdan ahon sukbuai jiak ahi jaw.

Inn ka tun phet in Biaklun in ahon phone a, nidang bang ahonsa kei a, ka pau dan alung akim jou kei hi. Bang lungkimlouhna nei nahiam chiin ahon dong a, kenleng bangmah gentamlou in jingchiah hongpai ding kahi huaichiah na hen ut teng hen in, ka ihmut asuak lua a hon theisiam mai in, chi'n phone kakoih ta hi. Phone koih khin phet chu pasal chilou din kamit apan khitui dal vuallouh ahong luang khia a, ka sungte theih di lah lau ka khasiat tha lah suak ahaksa ngei mai, hiai leitung ah bang dia ana piang ka hia chih khong ka ngaihtuah hi. Huchia kana omlai in ka kong uh ahong kikiu a, kava etleh Lalpu ana hi a, jingchiang pai ding na hihleh tunitak giak khawm dia hong pai ka hi ahon chi hi. Ka lup kawm un Nenem thu khong ahon genpih a, ngaihtuah louh ding ahihdan leh amah eng hetlou a om sawm di ahihdan khong ahon hilh hi. Huchi'n kahong ihmu thei khong uhi. Jingkal in Lalpu'n ahon phong a, ka nu'n thumna ahon neih sak khit in bus stand lam ka manoh ta uh. Ka paita ua, dak leng dak khe peihlou in ka om hi. Khuaniim de-du hileh kilawm in ka thei hi.

Lamka ka tun un ka lamet hetlouh in Biaklun in bus station ah ana ngak a, ka paneu te intan ahon kha a, nitak chiah hongpawt in chi'n ahon paisan ta hi. Kei leng ann nekhin ka pawt ngal a, Biaklun in a inn verandah uah hon nangak hi. Vangphat huaitak in anulepa ana omkei ua maingal tak in kava omthei hi. Innlam kapai kal a hon miss dan khong ahon gen a, kumnawn chiah vaigam a alaizil sunjom di ahihdan ahon hilh hi. Huchia ka kihou sung un zan dak 9 bang gingta ahihman in ka paisan ta hi. Inn ka tun in message ka khak a, aman le ahon khak thul jelsam hi. Ka itna thu gendi ka chih leh kingam nailou deuh kahi ding a, mangpha ka khak khit in ka ihmut san ta.

Azing in skul kai din Biaklun ka tawn a, ngeina bang in skul kai kipan nawn chu kahi ta mai ve. Hunte hongpai jel in Christmas leh kumthak te bang jangjou in ka college kaina di ngaihtuah in kabuai mahmah nawn hi. Biaklun leng ajin di nai deuhdeuh ahihman in ka kikhelah tuak mahmah uhi. A zin ma ngeingei a ka itna thu genkhiak ka sawmta hi. Nitak ann ka nek khit in ka phone a, hun aneih leh pawt din ka zawn hi. Amanleng ka hongpai di achih jiak in kana kisa mengmeng a, innkong ah kana ngak ta hi. Sawtlou kangak nung in ahong tung a, kanih un pawtna di le thei tuanlou in ka pai mawk uhi. Koi lah kikoi ngam chiahlou hou lah houpih masa ngam tuanlou in ka om hi. Huchia kapai lai un mun awng liansim mahmah ka tung ua, hiai mun ah tu ni chi'n ka tutpih ta hi. Keileng ki pasal sak deuh mai in ka itna thu gen kahong kipanta hi. Aman leng hiai nahon gen kal ahi ka ngaklah chi'n akipak mahmah hi. Keileng kipak lua in kakoi phei kha mawk a, ka khah thei nawn kei. Huchia kikhelah tak a ka om sung un hun in hon ngaklou ahihman in zan ana sawt sim man ahi ding a, kapai un kholak ah mi muh di a vaang simta hi. A inn tan uh kava kha a, ka paisanta. Inn ka tun nung sawtlou in ahon phone a zingkal chiang a Bus station a hong kha in chi'n mangpha kikhak in mangpha kikhak in ka ihmu ta uhi.

Zingkal in kava kha a, huai ni college leng ka kai peih kei hi. Kalung aleng mahmah a lungjuan neemtu ding bei in gentheitak in ka om a Nenem bang ka ngaihtuah kha jomah a lunglengtak in huai ni ka zang liam ta. Kha thum khong Biaklun toh hoih deuh in ka kihou ua huai joh vaite toh kingai ahi chih thu ka jak jiak in ka houpih thulim nuam nawn kei. Gingta kei sim mahleng ahon phone vaang deuhdeuh jiak in ka gingta lou theikei. Hun hongpai jel in keileng vaigam ah lai kahon sim tei ta hi. Lungjuang leh lungsim genthei tak a laisim kahih jiak in lai deih bang in siam ka kisa zou kei hi. IAS officer tum himah leng ka jou kei a, IPS ka jou hamham hi. Huchiin ka join di ngak in inlam ah ka pai a, ka hunlui te khong ngaihtuah a lungjuangtak a kana omlai in Biakinn apan Christmas la kikhah ka ja a, ka mit apan ka zuanluankhi khaam vuallouh in ahon buak a, sawtlou nung in ka kihah khia a, kholak ah ka va pawt halh hi. Hun leh nite'n hon ngaklou ahihman in kakuan ni di ahongtung petmah ta a, nu le pa lawm le vual te toh mangpha ka kikhak khit un kasepna di mun juan in kapai san ta.

>>>>>> BEITA<<<<<<

©Siamsinna leh Vakiangbu