LAMKA DAMDAWI INN OPERATION BAWL NI A DAMNA DING IN….

By~ Paumuanlal Guite Babs

Naupang neuchik hihlai khawng in zingkhua hongvaak phet in vasa beng ding in dainawl lam lawmte toh ki manohsek hi. Hiai vasa I bet chiang in I mat theihna ding in a vasa I kapkhak a, a vasa inle anat lam atheih a apanzoh louh chiang in amanzou kihipan lel hi. Akiang khawng kap nilouh leng vasa mankha I hizou kei ding hi. Huchibang deuh in I gam uah thu I gen hiam, banghiam thil I hihchiang in a hitak pen hihkha khollou, hihkha ngamlou khawng a I omom man un a hoihlam sang in a hoihlou lam ah honpi zaw hi’n muhtheih hi. Huaiziakin tu khangthak hun ah siamsinte’n lungpi gel a thil ahihna banga I gen, I sep ngam uh hun mahmahta hi.

Gen ding tampi a om ding himahleh tuhun in I gam ua I kisaktheihpih mahmah uh, Mizogamte nasan inleng a muan ua hon delh ngam hial uh I Lamka Damdawi inn uh genzek leng ka ut hi. Genkhak a omte ading in ka thugelh hehhuaipi leng ahithei ding chih ka haihkei hi. Himahleh ana thuakkha tampite ading inleng a hehsantute hehsan huai veve ding hi. Ahitazongin kuahiam mimal a dem sawm I hi zenzen kei a, tuasang a ahoihzawk semna ding ngiimna a gelhdek I hizaw hi. A hoihlam a entheite ading in ahoih dinga, a selam a enkhate ading inbel apoi mahmah ding hi. Hiai ziak inleng a semkhate ana mawk hehpah kei un, zuau kigen dek hilou a mit a muh mahmah, a taktak ngen kigen ding ahihman in.

Mihing a piangkhia kum 20 val bang leitung a hinkhua ana zang a, mite gen leh dem banah ama a khanna himhim a omkei leh huai minu/mipa kuaman mihoih leh khandan dik a khangkhia a chi ngeikei ding hi. Kum tampi ana paisa a mi thulimlou I chihte tutan aleng thulimlou I chihtheihlai leh huai mi in kikhekna, hoihlam a khanna bangmah a neikei chih a chiang mahmah hi. Huchibang deuh in kum sawm val paisa a I damdawi inn tungtang uh I gen uh tunitan inleng a kibang thu mah gen ding a omlai mawk hi. Damna dia zuan maw ahihkeileh khasiatna dia chih bang leng a omthei hi. Mihing sih hun ding kuaman peel theilou I chi na ua, peel theihna lampi om ahi. Mikhat damlou a sihhun ahihleh pel theilou ding, a hihke lah hon dam mai inteh chi’n etthoh leteh a damloupen chu a dam zok a ginhuai kei hi. Mihing in I hihtheih tawp I suah a, huai nung chu Pathian a ngak ding ahi. Lehkha sim ngeilou a Pathian kiang a pass sak dia ngen toh kilamdang lou ding hi.

Mimal a hilou a I gam solkal a ahihman in genthei haksa deuhte ading in damdawi, drip bang hongpai om ahi chih kuaman I haihkei uhi. Himahleh huai haksa taktakte a mukha I tam uh ka gingta kei. Ka damlouh a hoihtak a etkol a athawn a muhtheih thilte ka tansam theihna ding in mi theihphak milian khat kahih angai a, ahihlouh tawp ale a chethei mahmah tanau nai ka neih hiam a semte ka theih a om ngaimawk hi. Hiai hi I Kristian gam a ding in thil hoih leh deihhuai banah a kilawm leng a hikei himhim. A petute thukhat, a na saangtu milian-michetheite bang inleng a lungsim un hiai ken ka tansang in tagah genthei khat in tangzawle, amaute ading a honpai hi ding hia chih lungsim neiban le uh uthuai kasa hi, huai lungsim leng neilou, mahni ading kia thei tampite heutu/makai dia kinei zomah... Heutu leh milian teng sulungkim zou uh ahihchiang a tagah-gentheite adia kua apau ding om nawnlou ding mah ahi. Huaiziakmah in damloute tunga kampau hoihlou zat aom chiang in kuaman bangmah a gen ngamkei. Lungkham ken na hon dampah ding chih kampau zangtam leng uthuai hina e, na hai ngei, mihai, na damzou kei ding,etc khawng kizatkhum sangin….. huaite lah Pathian thu hat mahmahte kampau ngen hi nalai.

Doctor leh nurse I chihte I damlouh chiang a Pathian muan bang a I muan hi maimah uh ahi. A zuau genle uleng atak ahi chia kihih thouthou ding ahihman in amaulam bang inleng pan honla thak le uh uthuai kasa. Nikum in Shija Hospital ah ka naute khat a mit nat ziak in kava paipih kha uhi. Doctorte’n a mit honna etsak masa kei ua, a sunglam tuamtuam khawng, a lusung khawng hoihtak in hon etsak ua, huaite apan a mit na om hia, ahihkeileh a mit na damdawi peleng huai a mundang a sukkhak theih aom diam chihte honna etsak masa uhi. Himahleh eilam ah lu na I chihle luna damdawi honpe chet mai ua, huchi khachi chih leng a om ngeikei hi phetlou in naupang piangtung kha thum lel khawng damdawi nek dia piching nekding zah khawng pe toihtoih mai... Huaikia hilou in I damdawi nek ding bang hon etna hunsang ua leng a lehkhabu a adamdawi ding min hon zonna hun uh a sawtzawk chiang bang in a na nuam hetkei hi. Hiai tengteng panla leng siamna kibang, MBBS zou chiatchiat hihtheihlouh ding a om tuan dia hia. I nurse bang uleng mizawngte lak leh mihaute laka a melsuah uh a kilamdang mahmah.

Government in hunchiam, office kai ding hun hoihtak a bawl chetchet hi. Huaidan chet I zui zou kei maithei, himahleh bangtan hiam bek a zoh sawmleng ahoih ding hi. Damlou ki-ensak ding a dim a mipi om, ngak neinoi mai, lametna liantak toh mi omlai a entu ding pen kailou maimah, ahihkeh a paihun ma deuh khawng a kuan diangdiang pan chih khawng muh ahihchiang in anuam hetkei hi. Sepna tuamtuam poimoh lou omkei mahleh Hospital lam a poimoh diak dan theileng uthuai kasa hi. Hichibang a Doctor khenkhat ut dandan a omthei, va genkha leng lah amau Minister nei uh himawk. I Minister neihluat uhleng mipite haksatna dingphet ahi. Huai banah, abiik in I OPD khawng ua mi damlou ki-ensak dingte’n ngak dipdep, huaikal a lehkhabu zuak chidan khawng I Doctorte hong kuanhak nakkal a ava subuai sawnsawn ding mi tamlawtel….. va hehmawk theih lah hisamlou….. Banah, emergency deuh a gari bang a mi damlou va pawkha I hihleh I gari park man ding neih teitei ngai nalai, sum I puakkhak keile bang nak buaihuai lua…..

Damlou emergency deuh a hospital a puak aom, hoihtak a ngaihsak a omlou, kamsia zatkhum a om nalai chu damloute adia thuakhak mahmah, thuakhak saktu kamkhat genkhe le ulah anasa zawsem a dawnna muhkik a om ngal. Hun bangtan hiam hon enkol uh, a kikhel nung banga Imphal khawng a hon refer mawk uh. A vanzat kimlou ahihle leng a hunlai a kisawl mai hileh lametna neukha bek om thei lai ding hiven. A vanzat kimlou ahihle leng thuneitu sangzawte kiang tut theihlouh adiam? Amau gen a ngaihsak a aomkei leleng I organization tuamtuamte uh CDSU, ZSF, KSO etc te huai ngen a kiphin a ngaih leleng a mansa gige uh hilou maw. A vanzat kimlou chih lah genlou, damlou si ding kuan a aomchiang a vanzat kimlou chihkhawng paulap zel chu kua aphunlou mah dia?

Doctor chih inlah damdawi zuakna kineihchiat nalai, khenkhat bang amau damdawi zuakna a leikei leng I damdawi nek phatuamlou ding bangtop sim. Huaikia hilou Clinic kizoppih neivek uh, huai amau ate lou a hihtheih omlou ding bang. A hospital lam sang aleng amau clinic khawng le buaipih zaw bang mawk nalai uh, a rate lah sang thei mahmah. Mi zawng leh gentheite adia chu buaihuai mahmah. Genta maimai le, kei pianna pa bangle Doctor pa’n ama clinic kizoppihte a zun hon test sak, ahoih chi, hilele kouchu zunkhum neisek ahi chia pang, ama utlou. Khosik a hon enkol, a damdawi nekte a zunkhum toh kihawlua, a zunkhum sanggawp, a sisan a khuak a lutta, a khonung a Imphal a hon refer uh, Doctorte’n kua Doctor e hon enkol chih hon dong masapen uh, hon hehsan mahmah uh, lah kikhelta, sawt enkol manlou a hon beisan hiau mai.

Hospital sianthouna lam bang aleng ngoh a tampen kha mipite ahi gige uhi. Ngoh tuak leh a suthangtu mipi ahi chih bel I haih kei mah hi. Himahleh eimite sanga mimawl zaw, hai zawte omna mun a hospitalte bangleng ei asang in a siangthouzaw hi. Mipite omna chu asianluat ginhuailou mah ahi, himahleh huai mipite hihnitte susiang ding a khateng a lohla bangleng om hi hanga amaute’n a sep ding uh a semtam kei ua hia, ei hospital ngial bang huailam post ading leng a tam mahmah na pawl hi zomah uh. A chang bang a I simmohna hi zenzen lou in a Doctor, Nurse te genlouh a Grade IV te nasan leng mawk a houpih ngam ding banglou tel ihi uh.

Huaiziakin, hichibang a thiltung tuamtuamte beisakta ni. A semtute hi’n a mipite hileh pangkhawm ni. Damna dia mipite zot, kingakna tham, phattak ahih theihna ding in a masa in a semtute hong kipan uhenla mipite’n nungthuap ni. I vanzat uh kimlou ahihle leng mipite toh pangkhawm in government a phu leng a lampi ding aom mahmah ding hi. Damdawi inn pen damloute ading ahihdan theithak in Minister I neihziak hia, tanau hoih I neihziak hiam in chance lakei ni… Doctor leh nurse I chih khawng mi hinna khut a tawithei khat nahih man un mipite’n nou apan kinepna liantak kinei gige ahi. Tulel dinmun et in I hospital uh a lungvei mahmah, damlou khat a damna dia operation i bawl bang in I hospital uh a damlouhna, a lungveina teng operation bawl in damsakta ni.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

  1. Kibawlna dite ah kibawl thei mengmeng le zaw khantouhna khua vak baih deuh himah ve aw maw.. mimal hi'n pawlpi hita leh :-)

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA