PHATTUAM NGAIHNA
By: Thanuam Dahpa
Ipu
ipate a pan ina kep det uleh zuihlouh theihlouh a i na ngaihtuah ua
zuih teitei ina tup uh Phattuam ngaihna ahi. Phattuam ngaihna tom chik
in hilhchian ding chileng gen kim haksa mahmah hi. Ahihziak in mawltak
leh a theihnop pen ding (kei mimal in ka na ngaihtuah dan in hon
hilhchian leng) "mahni punna ding leh eitung a ahoih hong kiik nawn ding
kilam etna om hetlou a mipi/kua hiam ading a tha leh zung senna" chi in
ka hilh chian ding hi. Mi ituam dungzui in ihilh chetna atuam ding a
eimah na khiatdan zil in dik sa in dik isakei deuh khading hi. Bangteng
in hilhchian mah lehang kuapeuh in tuh phattuam ngaihna thupi isa in
hihding in i deih chiat ding uhi. Hihtuak leeng a hihim a hih touhdet
ding a hoih leeng ahi hi.
Khang hong kikheek a mi ihongtam a
ngaihtuahna leeng hong kikhek ahi ngeiding a hiai phattuamna value neu
hiaihiai leh hong neu law khongding ahong bat khak ding lauhhuai lah lou
hi. Kachihna in atung a kei hilhchetna danbang ana hitaleh duh gawlna
leh huaihamna, baan ah Aang masialna khovel ah i om ua khat veivei i
phattuam ngaihna un hon kisathei sak leh hon ki chapou sak ahidiam
chihbang ka ngaihtuah zel hi. Thilhoih hih peuhmah midangte honpahtaak
saang a mahni iki pahtaakna alet zawkchiang in agah khum lou in makh hi.
Huaiziak in ipu ipaten a thilhih hoih uh amaumah in milak a gen naak
sang in midang in agen chiang unle ki chapou saklou in pasalpi tou
himahle uh zumhuai sa in kiniam khiaktak in na om ua tulai in tuh i
thilhih hoih mite genma in miten honthei kei khading/hon pahtawi kei
khading chi hile hang kilaem in eileh ei mite lak ah i kigen uhi. Mahni
aangmasialna a phattuam ngaihna a izat taak ziak in i phattuam ngaihna
ah mite akipah dingbang inkipak zou lou uh abatna tam mahmah ta hi.
Phattuam ngaihna ka ngaihtuah chiang in hiaithu toh ka ngaihtuah khawm
kha naak hi. Khosung khat ah sum muthei mahmah khat in Sawm a khat pe
gige hi. A mah sang a 1/10 petam omlou ahihman in hong kithupi sak in
saptuam sum zatdan a kip a kawi in theih hong ut a committee in mimaltak
a sumzatdan a vahilh louhziak un thangpai in 1/10 piak tawp hi. Ka
ngaihtuah a Bible gendan in 1/10 pen Pathian tantuan hi a ipiak ngeingei
ding a order hon suahkhum ahihziak in Biak Inn a vatawi ei ading hilel
ta hi. Mihing ihihna ah i thohkhawmte hoihtak leh diktak a a kizat deih
chiat mah lehang eideihdan a i 1/10 piak a kizat louhziak a piak itawp
mawkpen
Nidang
lai in i pu ipaten zuihding chi in rules and regulations ana gelhkei
mahle uh mahni sia leh phatheihna kimakaihsak in mahni aangma sialna om
hetlou in midangte a na khual uhi. Mahni Lou zotna lampi bawlman lou
zending in nnasep na awlmoh mah le
uh taangpi/mipi lampi noptak a midangten a zuihtheihna ding un lampai
kawm a ahihtheih liaisiah uh thasial hetlou in hahsiang nathasial hetlou
uhi. Tulai intuh taangpi lampi i niin nengpaihna un i zang uhi. Khosung
lampi nin in se mahleh mahni inn lampi a hoih naakleh changkang hi in i
kikoih ta uhi. Nidang in ipu ipate'n a niin nengte uh mi huangsung a ava
lutkhaak (a va paihlut louh ua mi huangsung a ava lutkhaak/naupang in a
va paihkhaak) leh a niin neite hauhsakna ding niin va tukna huangneite'n
ana tang kha uh chi in a niin neng uh mihuang a ava om khak ding lau
mahmah in mahni niinneng mihuangsung a a vatukkhak ahoihlouhna nagenteh
uhi. Lou kizau in chiang tawn a lougi/gamgi kikhung lel himahleh a
khohkhiat uh loupa a zaute lou a a om khaak ding lau mahmah uhi. Tuhun
in tuh lauh naaksaang in dai hoihtaktak a ki-umkual sung ah iteeng ua
hilele i niin neng uh daitawm kaan in zaankal hiam innvengte omlou kaal
in i innvengte huangsung ah na tawmluut naak hi. Huai gentaaklouh i ek
uih gimte, i vok ek/buuk gimsiate en i napkhak keinaakleh lungkim in
kisiamlouhna neuchik le neilou in i inn vengte i namsak nilouh uhi. I
inn kiim i inn kiangte khual hetlou in phattuam ngaihna ineih ding
gintaak huai hetlou hi. Mipilak ah kiphatuam ngaisak in banghiam bang
lele a i phattuam ngaikei chihtheihsa ahi. PHATTUAM NGAIHNA ICHIH ZAW
MAHNI MEET/PUNNA DING LAM EN HETLOU A MIDANGTE PANPIH LEH HUH AHI i
chihbang in phattuam ngaihna ah itna, hehpihna, khongaihna, mite khualna om
ahihman in na veeng na paam nopsak louh dingkhual lou in na phattuam
ngaihna phattuam ngaihna ahikei a mihing nahihman a na sia leh
phatheihna a khosa na hizaw hi.
Mahni
aang masialna (dawr bawltheihding, inn tun nuamding) ziak liauliau in
Inn mun din lampi kiang ideih ua mi asa tamzaw in ilei ua ahihziak in
Taangpi lamkiang a teengtaak ihikei uhi. I Inn kiang a lampi tawn a
mihongpai dingte khualna om hetlou in a
niinneng leh i tuininte lampi lai ahihhial keileh leeng lamsiik/nawl ah
i kholkhawm ua ei huangsung suksiang na niinteng lamnawl ah thang
nengnung in ikoih hi. Mi a inn kiang uh, amau compound pua a sianthou dan
zil in mibang chi ahia chih theihtheih hi. A mau huangsung leh a gam kigiitna chiang siang kisa a zol zen himahleh a gamgi apan a nin neng
thaang zengzung te aang masial leh phattuam ngaihna neilou himhimte a hi
uhi. Private a kia siang a a kiang a mipi lampi niintak a koihthei
mizaw mipi nnasem taak hilou ding hi. Mipi khualna neilou himhimte a
huchi deuh uhi. Mipi khual a phattuam ngaihna nei mi in a inn huang pua a
niin neng thaang zengzung te kilawm salou in "min kei paih a sakhading"
chih lungsim a nei in a hahsiang lou theikei hi.
A
hon sihsanta ka pu in lou a kuanteng in tempawng a tawi khial kei hi.
Lou alah Tuu a loukhou ua huaikia lou a loubuuk a Tempawng 2/3 kinuse
gige a bang ding a Tempawng paw gige hiam chih kadot hon dawnna a agen
kon share ding. Lou i kuanleh lampi a sing kipuuk hiam nidang banglou
deuh a lampi na om, lamkiang a loupa poute huih mutziak hiam leh gamsa
tatna ziak a lampi su niin a na om ituah khaakleh i hahsiang zelding
ahi. Hahsiang keile inung a numei naupang hongpai omleh haksa tak a
hongpai ding uh, huaikia lou ale i nung a hongpaiten hon muniam ding uh
ahi. Huaiziak in pasal gamlak hoh in tem tawi teitei ding ahi. Gam i
vaak lehleng i nung a bahgawp a chimoh kuahiam hongpai omkha leh eiziak a
thadam deuh a hongpai theihna dia khaugui mi kai awkthei leh misun thei
lingh leh singbul zumte saat khiat zeel ding ahi. Gamlak theigah i muh
lehleng ideihhop nung a suk thaanglouh ding kuahiam huaimun a paikha in
ei kipahpih bang a kipahpih dia en i neek hiam ipuak gaih leng hilou a i
suk thaanghuai leh hon iplah ding a hon haamsiat khading ahi. Theigah i
loh leh leeng kungphuuklouh ding midang lou eimahmah leeng vapai
khanawn theihang a 'na phuuk kha keileng' chi a kisiik tak a omtheih
ahi. Taangpi lampi a apaichiang un amau kikhual lou in a nung ua kua
hongpai ding a chih atheihlouh nasan uh nopsaklouh dinglau in paikawm
mah in na hahsiang tawmtawm uhi. En bel taangpi lampite hahsiang
naaksang in leivui kholkhawmna in i nei uhi.
Hiaikhawng
bang a chia gen ihiam ichihleh phattuam ngaihna pen mahni kikhualna
hilou a midangte khualna, total acts of selflessness ahihziak ahi.
Midangte khuallou a phattuam ngaihna ichihpen sia leh phatheihna lel
ahi. Phattuam ngaihna bang a hiam chi in
kidong hita lehang tampi ten Misi zan hahpih, si inn leenkhawm leh Khul
/haan toh i chi kagingta lah kei hi. Pawlpi khat phattuam ngaihna poimoh
sak man liauliau a ineih uh YPA in a vaihawm theihchiang a a sep atung a
igenteng khenkhat ten phattuam ngaihna ina sak khak ding lauhuai mohlou
hi.
Si
inn zaanhahpih, leenkhawm pih leh khultoh i phattuam ngaihna suklatna
dia neulua hilou a diam? Huaiteng seemkhe dinglel a pawlpi kiphuan ngai
zezen adiam? Ei chihlouh leeng misi zanhahpih lou ki-omlou ding hiveh.
Vaite le mi a sihchiang un ki zanhahpih thou uh hilou naw. Leengkhawm in
lasa khawm keimah le uh siluang omlouh nung ale si inn ahoh hoh thou uh
eive. Khul toh maw i phattuam ngaihna? Tangval 30/40 in haanmual a Feet
6x2 a lian a feet 5/6 khawng a thuuk lei tohkuak maw i phattuam ngaihna
suklatna? Kholian pi a teeng a tangval tampi in huaiteng toukuak a gim
kisa a vui ding siluang a dakchiam a hongtun louhziak a maw i nuak tai
mai? Sivui ding hunchiamsa bang a siluang hongtunlouh ziak a dan bang a
gamtalou chia maw i han phaanphaan? I phattuam ngaihna dan a kigelhteng a
hih lel le zaw i dan bawlte leh eile ei i ki-et thak poimoh ahikha
ding.
Khua khat in misi a nei ua tangval ten han a tou uhi. Misi neite
innkuante khual gam a om ahihman un dakchiam bang in si vuitheilou in
dakal khat bek ngakpih din inn teekten ngen uhi. Ahihziak in ahongtun
manlouh ziak un vuisan ding in ahong kisa ua tangvalten zawng kheding in
hong kisa ua inn tual kheng manlou in a gal ah mikhualte hong pai a
galmuh ua inn teekte'n ngak pih ding in a ngen nawn uhi. Huaihun intuh
pawlpi heutupa a phattuam ngaihna in zounawnlou a hiding a hong heh in
pawlpi dan zui utlou himhim nahi uh chi'n hong haangkhia a tangvalte pai
ding in a sawl hi. Hiai phattuam ngaihna tuh ipu ipate napat phattuam
ngaihna ahi het kei ding. Dan pen mihing zuihding a hoihte gelhkhiat a
hi a dan in i phattuam ngaihna a sukbei dingleh dan bang ahia a poimohna
chih in a om hi. Mun khenkhat ah lah siluang delh a hong kuante vuina
programme honlap hamham a om ua heutute lemgel siamna in haankuang
koihlutma in hong in a ensak uhi. Huchia a buaisung un mipilak ah
tangval khenkhat in inn teekte zaak viatviat ding in 'hunsakta ua
nouziak a mipi hiaizah kibuai chih theilou umaw" chih dan in nahan khum
uhi. Mipi buaisakna din kuaman misi drih pentak lou ing hi. Sihna tung a
mipi buaisak chih kampau zang tuh phattuam ngaihna bang ahia chih thei
hiding in kagingta hetkei hi. Huan ah pawlpi vaihaem siamna ziak in
pawlpi min in misi i vui uh chihman a hi a pawlpin vui kei lehleeng misi
vuilouh a om hetlou ding ahi chih mangngilh louding in hoih kasa hi.
Huaiziak
in ngaihtuah dia hoih isak tuh i kisak theihpih mahmah phattuam ngaihna
misi omchiang kia a suklat ding hilou hi. I gensa bang in mahni a ding
ngaihtuahlou a midang ngaihtuah a awlmohna phattuam ngaihna hipan
ahihman in i niteng hinkhua ah phattuam ngaihna a tel ngeingei ding ahi.
Huai ding in pawlpi Ypa in i hihdingteng hon gelhkhiat sak zoukei ding.
Gelhleng a gelh kim ngeikei himhim ding hi. Huan gelhthoh zui a gamtat
pen hoih mahmah napi in hoih buching zoulou hi. I pu ipaten gelhthoh
hetlou in a phattuam ngaihna uh na sulang ua lungkimna leh kituahna na
neizaw bang uhi. Pawlpin a gelhthoh pen hoihlou chihna hilou in huaiteng
kia a kinga a i omkhaak ding lauhhuai hi. Pawlpi gelhthoh teng zaw
hihdan kibang tangpi leh chihman lel ahi a ki etkolna ding hilel a
sepsuahna pen mimal lungsim a om nnasep a kilang ding hi zaw hi.
Midang
a ding a thilhoih ihih ilungsim a a omlai siah i phattuam ngaihdan
kivel thak poimoh kai ding hi. Mi hau hilou a mizawng petnahte kankuah a
hehpihna toh panpihding khop a phattuam ngaiding in kisa thakni...
Comments
Post a Comment