TUICHIIM

By: Vz Vualnam 

Khekheeiiii.. ana kiging uai... tuichiiim hong luang ei....:-P... thadah ommaimai theilou....

A kua apan Buinu ahong pusuak a, ako gei a apasal nisalum awi a lusu diaudiau’ kiang ah ahong kualsam hi. Agaal ua lamlianpi vom kiang a mihingte’ laimal lianpi a kigelh ‘HUN NANUNG AHITA, NA LAMPI ENCHIAN IN’ chih en kawm in, ‘Tuichiim ahong tung taktak diam? I Nu un eite hon lehngatsan a hon hihmangthang ding in na gingta hia? Taktak bang hileh bang i chi ding ua?,’ chi in apasal adong hi. ‘Tangthu peuh na gingta ahia? Tuichiim ana tung hileh hiai ah i om nawnkei ding uh. Piang leng i piangkei ding uh. I pianna ding nu-le-pate tuichiim in a hihchimih ding ziak in. Piang ana hita him leng le gaal a gingtate’ khua ah i piang ding uh,’ achihsan bauhbauh hi. ‘Ke’n leng mihingte’ pau simtheih leh theihsiamtheih ka ut ngei e. Hilehzaw kei le kei a kisim a kizaak ding ing a, ka lungbuaina veng mah ding hive’n. Tu in zaw mite’n a muhte uleh azaakte uh ahon hilh ua, thutak hi uhia zuauthu hi uhia chihlah ka chianthei ngalkei a. Khatveivei ka lungsim ah hiai mun a teen bit kisaklouhnatak khat nei in ka kithei. Khenchiang in tuichiim hong tung taktak ding bang in ka gingta. I tate hiai tuichiim a taan ding ka lauthawng mahmah. A hong pichin ma uh zaw ka lung amuang theikei ding,’ achi hi. ‘Khai, na kisulungkham thawn nuam maimai ka sa. Ipu-ipa ua pan hiai tuitha piau buh-le-baal tamna ah i na teng ua, itu-ita leh akhang sawnsawn tan un leng ateng lai ding uhi. Hinna hon pia i Nu uh Tuitha hi in pathiante hileh, kuaman ahon nohkhe zoukei ding hi,’ achi matmat hi.

Mualtam khogaal a Tuithalui khou mual bul ah hun sawtpek apan in buite ana teng uhi. Luikhou ahihziak mah in alei ahoih a, mihingte’n lou bawlna ding in azang uhi. Tuaziak in buh-le-baal atam a, kial hetlou in a khosa uhi. Mihingte toh buh-le-baal kikop a kinainehtak a khosa ahihman un khente’n mihingte’ pau theihsiamna a neihloh uhi. Tua bang buite atamkei ua, khosung ah athupai mahmah ua, hausapa nangawn in leng anialngam phakei hi. Amaute apan hamphatna tampi, mihingte apan bit dingdan chihte bang thuhilhna ngah uh ahihmanin thupai ding mah uleng ahi uhi. Mihingte’ loute lah thaang in adim ngal a, a pilvangloute’n sihna tanpha a tuahkholoh uhi. Naupang apan tuailai a luutna ding a etkhiatna poimohpen tuh thaang theihtheihna ahi. Khenkhatte’n hiai etkhiakna zohna ding in kha tampipi ala uhi.  

Huchia niang-le-tai a nuamsa tak a a-om lai un nikhat tuh a khosung pumpi uh tokling a lungzing sak ding thu aza uhi. Tua thu in khosung patausak a nguisak khinzou ahihmanin angaihtuah ding in khosung upate akikaikhawm uhi. Athuzaak uh kichiantak a gen dia asap uh athu hon pawtegel leng ahong tungta uhi. Husapa’n hun hon la a, bangdang gen-le-sak a a-om ma in tua bui tegel athuzaak uh akip-akawi a gen ding in hun apia hi. Khatpa ahong ding a, patauh meel tak in, “Tuni’n leisan zaulam ah kawlkai zuuk in ka va kuan ua, mihingte leng alou uah ahong kuan uhi. Huchia leinuai apan kawlkai ka zuukkawm un a houlimna uh ka ngai nilouh hi. Khat in zaan a ka kawlkai zuukna uh akungvuaite mu a thangpai kisa a ahon haamsiat zialzial lai in khat in hichi’n ahon gen a, ahong houlim uhi: ‘Huai khawng awlmoh dah in, tu in aut-adah un omta le uh tuichiim in atupmang vek ding akei ua hia,’ ‘Eh, huai panta uhia? Tuma in radio ah ka za ngei ngut ka chi.’ ‘Panta mah uh e, kumkhat-kumnih in hon zou mai unteh.’ Akihouna uh ka ngaihzel na apan hiai apan mual sagihna a mihingte’n i Nu uh Tuitha dantan a hiai gam tui tupsak sawm ahi uh chih ka thei hi. A kihoudan ua pan thutak gen mah ahi uh chih leng ka theichian hi. Huaiziak in hiai i Nu uh thangpaihna tuichiim apan i bitna ding a banghiam i lunggeel uh kuul ahi,” chi in naak heekheek in ahon gen hi.

Mit phiatnih-phiatthum khawng adaih deemduam nung un akiim uate chiat toh ngaihdan kikum in apau temtum uhi. Hausapa’n dai a amah limsak ding in mite a khutvaan a, ‘Ka khawnbawl upate aw, tuni a i thuzaak un khosung a patausak mahmah a, ahon pawte’n zuauthu hon pua ahih ulelah i Nu un tungthu uh vaihawm henla, thudik azaak mah uh hon pua ahih ulelah i Nu un athangpaihna apan kihumbit ding a hon theisak ahikha ding. Tu in hiai tungtang ah bang gen ding na nei ua?’ chi in khawnbawl upate a enkual a, etmai in leng pawl nih akisuahkhin uh chih athei hi.

‘Mihingte athupidan uh,’ chi in tuailai hon khat thuzohthei mahmah val upa khat in ahon gen a, ‘a thil hihtheihdan uh i mit un i mu gige ua, mualte a kaihtamdan uh, guamte a vuhdimdan uh, amau ading a singkungte bangmah ahihlouhdan i mu gige uhi. Himahleh tang-a tuan-a ana om a, hinna nei tengteng pianna i Nu uh mihingte’ thuzohtheih a om ding in i gingta ding ua hia? Huaiziak in hiai thuthang ah patauhna ding himhim a omkei. Mihingte’n dongkholh hon sakman ua i sanggamte’ kuahiam golhgu a alou ua pan gamlapi a hon nohkhiat sawm uh ahizawkei ding maw? Mihinpihte itna sang in lah neek ding itna alianzawta ngal a,’ achi a, tampite’n athugen gum in alu uh asu uhi. Huchi in akiim ua teng toh mau ngaihdan chiat kikum a, lah genkhe ngamlou a om vingveng lai un alak ua upapen ahong ding a, adaiduak uhi; apilna leh vaihawmsiamna ziak in lah azahtaak mahmah ngal ua. ‘Tutan eite hon khotuah zel Vanglian i Nu un eite hon kinungheisan a hon sukmanthatna ding in bang hihkhelh i nei ua ahia? Hon hihmanthatlouh a hon khotuahzelna ding in bang hoihna i nei tuan ua ahia? Hon hihmanthat a utleh aman zaw mihingte leng azangthei, singkung leh suangte leng azangthei hi. I unaute’n thudik gen ahih ua, eite hon hihmanthat ding hon theikholsak ahihleh i kihumbitna ding hun hon bawlsak ut ahi ding e. Huaiziak in mual sagihna ah enkhetu sawl in amaute hon thupuak bangbang in vai i hawm mai nake,’ ahon chi a, pawlkhat leuleute’n athugen gum in alu uh asu uhi. ‘Huchi ahileh,’ chi’n hausapa ahong ding a, ‘akua-akua, agingtate hileh, gingtaloute hileh, kuapeuh ading a navaakna hi ding in enkhetu sawl le’ng bang apoi a ahia?’ ahon chi a, tamzawte’n lemsa uh ahihman in enkhetu sawl ding hon thukimta uhi. Tua ding in alak ua mihingte pausiampen Kiatlian leh gamtheipen Hatngal makai ding in asep ua, mihingpau thei bui dang li toh sawlkheta uhi.   

Akipatkhiat nung uh khakhat bang ching hialta mahleh enkhete ahong tunkiik theihlouh nilouh ziak un khosung tuh angui mahmah hi. Zingkaal in ahong tun ding uh lam-en in athou ua, nitak in azingchiang a hongtun ding uh lam-en in alum nawnzel uhi. Huchia thawmhautak a niteng hun azatlai un sunkhat khomuallam ah thawm aza ua, tua buipau vengvung thawm in khosung ahon naih hiaihiai a, huchia bang thu hipeuhmah ding hiam chia ana gal-et nilouh lai un ahong suakkhia ua, enkhetute gamlak a an zongte toh hong kituak a innlam hon zuan ahi uhi. Huchia thusia hon pua ahita zong un, thupha ahita zong in, dam a hong tung ahihman un chi a kipaktak a ana vaidawnlai un alak ua khat ahong kimkei chih atheipah ua, akipahna un sawt adaihkei hial hi.

Nitaaklam in vaihawmte akikaikhawm nawn ua, ‘Thildang i genma in lampi a ka khahsuah uh i sanggam it uh, Khuatneel i suun thu uh ka hon gen masa a, ka hong kiiklam un mun lemlouhna tak ah musi nih in ahon sual a, hinna humbit tum a ka panchiat lai un i sanggampa un koute ka bitna theihna ding un ama hinna ana luikhia hi. A kha i Nu in keem henla, zingni-thaini in i lak uah naungek deihthoh huaitak in hon sawlkiik hen,’ chi in vaihawmte’ mai ah alawmpa uh akhahsuahdan uh agen hi. ‘Gintak sang in agamla mahmah a, ka lunglelh sim lai un ka tung khong ua, taktak ana hi ngei a, athilhihtheihna un suangpite akhentam ua, mualte nangawn amau ading in leisai bang ahi uh. I Nu uh dangtan peetmah ding abang uhi. A lemtaakte uah thil om dingdante a tuang a, i Nu un i tenna gam tengteng uh nawmvalh ding in alang hi. Akihounate ua pan kum nih kaan ahinawnkei ding chih ka thei uhi,’ chi in agen uhi.

Agen khitphet in upa khat ahong ding a, ‘Khemna, khemna. Nachi-nasate uh khem ding in golhguukna in salmat a hon nei eive maw! Natu-natate uh, huai a kongzing khawng a kimawlte khawng en mah dih uh, hiaite sang in golhguukna manphazaw hi in na septa uh maw! Mihingte’ pau theiteng na kipumkhatna tung uah na kiguulluuk uh chih ka thei hi. Golhguukna in maw na gam uleh na buipihte uh na khotkhit ding uh?’ chi in hehtak in ahon gen hi. ‘Pu aw,’ chi’n enkhete’n adawng ua, ‘tua bang hikei veh e, kou zaw ka muh uleh ka zaak mah uh hon tun ka hizaw uhi. Pha nasak bang un vaihawm mai un,’ achi uhi.

Huchi in pawlnih ahong phata ua, agingta pawl leh aginglou pawlte’ kaal ah kinialna thupitak ahong piangta hi. Atawp in akua-akua adia hoihvek ding chi in bitna delh a peemkhe ut lah kham hilou, khua a omden utte lah awimoh hilou chi in vai ahon hawm uhi. Upate’ lak a mualsanglam tui’ tup phaaklouhna a peem utte a kikaikhawm ua, hausapa ngei leng amaulak a atelsam ziak in alungmuang mahmah uhi. Gam enkhe ding mi akisep ua, zingkal a kipankhepah ding in a kisa uhi.

Kal nih nung in gam ente ahong tungkiik ua, gingtate tuh mualsanglam a peem ding in a kisa uhi. A innvengte uh peemlou ua banghang a amau peemkhe tuamse ding chi in naupang bang ahamhaih mahmah uhi. Nidang a kithutuak dialdial a nekhawm-takhawm a na om hinapi in sih-le-hinthu a aginna un amaute khenta ahihman in kikhelahtak in mangpha akikhaak uhi. 

Nite ahong kihei a, tuuk-le-khaalte hong kikheng in kumte ahong ching a, kumthum-kumli bang aliam nung in leng agenkholh bang un tuichiim ahong tung takei hi. Huchia ahong taangtun zoklouh tak in khothak a peem pawlkhatte bang alungleng panta uhi. Huchia a khongaihngaih nung ua leng ahong taangtun louh tak in leh a khothak ua neek-le-taak ahaksat toh tampite kholuilam ah apeemsuk thak uhi. Khang sawm tan in leng ahong taangtungkei lailai a, huchi in tua thu tuh awlawl in adai hiaihiai a, khang tampi abei nung in tangthu gen in agenlel ta uhi. Himahleh pawlkhatte’n ahihleh aginglel tuankei ua, ‘i Nu un i kihumbitna ding hun lemtang hon bawlsak lailai ahi’ chi in azu-ava kiang ah lauhuai hong tung ding apan kihumbit ding a hilh in tangkou in avaak kawikawi uhi. Tua bang a tangkoute’n kholui ava phaak chiang bang in nuihza bawlna in ana zang ua, ana dawmkei hial uhi.

A kogei a sawtkuam nisalum awi a a om nung in akua a luut ding in a kisa a, ni a etleh nisumvel a om a, lamdang sasim mahleh bangpi in angaihsunkei a, alutsan hi. 

Sun khotawn a kokhuak a om nitumkuan in ahong pusuak a, nidang bangloutak in khausi leh thousi-thouvaite’n thawm neidiak in athei a, huihzang nung vevu toh angaih apha ngelkei hi. Sawtlou nung in aluutnawn a, atate nawi pia in akhim ihmu hi. 

Azing in mihingte louzau a an zong ding in a kisa ua, akuan dek un atate’ uh akua uh pawtsan hetlou ding in avaikhaak uhi. Huchia awlmoh tak a an khawm a a om lai un akhanglam uah husa aza ua, ahon naihtou dedeuh a, loutawlam ah zu-le-va leh ganhing neuneute loukhunglam zuan a hong taitou a muthei uhi. A kiang ahong tuntak un bangthu-bangla hihiam chia dot man ding khuukkhaak leng omlou in ahaattheihtawp chiat un atai uhi. Huchia lungbuai leh patautak a a om lai un a innvengpa uh ahong kilang a, amau amuhtak in naaksam zen in, ‘Ahong tungta, i Nu un hon nawmvalh peetmah ding ahita, taizok un,’ chihtoh tummang athuah hi. 

‘Nu ei zouzen!’ chi in Buinu tuh akolam manoh in kintak in ataisuk a, apasal in a delhsuk hi. Lampi ah zuu khenkhat kawt niuniau a hong taitou toh akipeel uhi. Akua agaalmuh tak in tui in nawmvalh ding in anaih huuthuut a, amun atun in akua ah tui a luangluut man hi. Kintak in aphihlam ah a taitou a, aluutsuk leh tui’ tup nailouhna akopi kilkhat ah atate ana kihen tiiktiik uhi. Anu uh amuh tak un kintak in a delh ua, tui in tuum manlou in aphihlam ah a suakta uhi. 

Mualsanglam zuan a sawtkuam atai nung un munkhat ah akhote uh ana kikaikhawm ua, akap toh athuum toh amau vengvung uhi. Kuateng hing a kuateng mangthang hiam chihleng theihbut ahikei hi. Huchia sawtlou a tawlngak nung un tui in bangtan tumtouta a hong khangtou lai hiam chih enkhe ding in tangval nih asawl uhi. 

Sawtlou nung in ahong tungkiik ua, tui in akhokhung ua tawsaw kungpi tan tuum ahihdan ahon gen ua, khang nawnlou ahihdan leng agen uhi. Huchi ahihleh chi’n tua a tawlngakna mun ua kingakkhawm lai taakdih pha asa uhi. Khat-le-nih ahong tunbeh ua, huchih sung in ni bang leng hong niamta ahihmanin koihiam mun lemtangzaw leh bitzaw belh ding ahong kikum uhi.

Lemsalou pawl ommahle uh atamzaw in lem asakman un gaal a gingtate’ khua belh ding ahon sawmta uhi. Lin mahmah mahle uh mun dang belh ding tuan neilou ahihman un leh gulsia-tangsia lak a zaantaamdan omlou ahihman in zum-le-zah khuallou in ahong kipankheta uhi.

Huchia ahong paizel lai un amau gintaklouh bang gingta a, amau muhlouh bang a mu asanggamte uh, amau lak a mi mahmah ana omkhaak hampha akisa ua, masuan ding khatmah neilou a khutvuak a amaute beel ding a apaizellai un asanggamte un ittak a ana vaidawn ding uh a lam-etna uh ahi. 

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA