BUAI NA KHUKPI A KA TAMLAI

By~ Th. SuanKham

Hiei tanchin in ka lung hong khoih lua ahih man in kei tanchin bang a ka hong gelh mai ahi.

Kum thum mi lel himahleh Toupa a goutan ta ka neih masak pen leng a hihziak mah a hi diam a Lianbawi ka muh louh chiang in leng ka om bang lemthei lou hial hi in ka thei hi tuakia hi lou in tei leh ngaih huai mahmah ahih ban ah innkuan sung hulum saktu ahih man in a ihmut chiang bang in leng a thoh ding kal ka ngak lah thei mahmah ua ka hun tam zo a mah toh kithuah na ding in zat ka ut mahmah a himah leh ka zangthei kei, a ziak a hihleh na sem a nek zong mi ka hih man in Lianbawi ki sawi kawm a laa sak leh Bible chang gen khong a lunglut lamtak a hi a anun a hilh te khong papa ken laa kong sa dia huai zoh chiang bible chang kon gen di aw chi in a ihmut kei nak leh ka hulum thei pet mah uhi. Na sepna gimsim ahih kei leh om nuam vak lou, mi khatvei khong hong pawt zenzen chih khong chiang in houlim thei taktak lou a ka om hun uh bang a hong om a huai chiang in ka na tai khanak hi. Himanleh hunte hong pai liamzel in a om dante a hong kituam deuhdeuh a a om na munmun a nguai tak mai in lupkia ut in atuah na munmun a hong lum mai mah hi. A nu toh ka theih dandan un damdawi khong pia in ka en kawl zelua hong hoih deuh hun chu om sam mah leh pha siang zou taktak lou in a kal lak in ann duhlou sungnim banghiam nek nei leh lua chihkhong in a hong om a singtang tong a om ka hih man un khosung a dottheih tuamtuam te khong dong zel in ka hong ki kem ta mai uhchu a chinchi kei khopmai a taksate a hong kiam deuhdeuh a lupnatung taisan theilou in ki ning tel tak leh na sak ziak a kap in sun leh zan kep chihtak a kep a hong ngai mai mah hi.

Bang teng hi leh hiai a ki kepkep na dan om kei Doctor kiang, a kinlam a zawt di hi chi in ka zii toh ka sum neih sunsun teng uh ka hong simkhom ta mai u chu gen masak di thei zo sam om lou chu ka hi ngei di ua ka ki en tuah luakluak kha zo zen uh hi. Ki ettuah luakluak tan bek in hithei leh chu a ut huaidan mailou, bangmah phatuam lou ahih man in pausese lou in kintak a tai kom sim in kholai lam kazuan veng a ka maingal leh hon deihsak deuhding a ka gintak te inn a banlut in a hehpih na uh ngen in ka va thum a, Hi mah leh lamet na himhim nei lou in mi muh khak ding laukom pipi a mittui nul in ka zii leh ta kiang ka hong zuan ta mai hi. In ka hong tung a ka ziin lamet nei hi leh ki lawm tak in hong na vaidawn zaw mah a ki pak loupi ki pak takmai dan a om a haksat dan zo theichiat ni mo?

Mi tampi ten leng a pasal te uh muang lo sam di uh hia, a muan uh a bat louh chiang un bang a chi di ua aw chih khong hong ngaih tuah khesak zo mah lai ve aw. Sun chiang a gilkial di lauh man in kamlim lou pipi in ann ka ne lomlom a ne zou phet lup na tung a ka it takmai ka zii leh ka ta ann ki pia a om te kiang a van ki khek kawm in ka va dingzual a Bawi lou lam a ka va hoh zual di aw ka chih leh aw suaklahsim pipi in papa kei leaw a hon chi a bawi hi zenzen loue na nu toh inn a na na om di ua i meh ding uh om lou hia mo. ken ka vala zualdia kong tungpah di aw chi a kuan sanmai ka sawm leh a ann nek lai leng ne nuam non lou in a hong ki dik hithit a kuansan louthei hi mai leng a ut huai dan chu mai lou ahi.

Kuan khiaksan ding in kin tak a kawng lam man noh a pai in kongkhang/pangkhang zul a bang a gawkui ngeungau a sa tengteng lak a leng numei lauthongpen tenleng laulou a amat ngam pen uh ka Tualsakhaupi ka liang a bat zok in inn kong lam man noh in kong pai a in kong bul a ngaih lolou in awle tunpah kongsawm di aw, noule om nuam chi in loulam hi meimuai in ka hong zuan a ka ngaih tuah na saupai luat ziakhia ahih keileh kei saupai ka hi zodiam a kalou uh ka tunman lamsak leh lamkhang bangzah vei hiam ka phu khamok hi.

Ka tapa kah ging lah kabil a mantheilou mok...... Ka nung leh ma a kuamah muh ding a om kei a keikia lampi a ka pai nolhnolh mai hi. A kuanhak lo lam chu hi peuhmah keive chi in hat theitop a pai kaki chih chiang in leng ka hatthei mahmah kei a nung kaihvei achihte uh chu hi peumah di dan kei ve. Ka Lou uh ka hong tung a ka khut a sana ka hong et leh a kuan haklam hi lou in a kuan baih lo lam dan ka na hi zodai hi.

Mehding khong lou mengmang in ka Tapa damdawi di lei na man ding ka lou uapat mel Thum khong a gam la a mi put nuam vaklouh singat kb khat sawmli (40) manding a chih uh kava pu a ka Tualsakhaupi mehding a dimtak maitoh momtui tuahmah ka hong bang letlet mai chu kei leh kei leng ka ki hehpih zou hial hi. Inn ka hongtung a inn ka lut ma in Beidong tak leh mangbang tak mai a kah awging ka inn sung ua om ka hong za chu kawi a om ka hinglai ka hi hia chihleng ka theizou kei phial hi.

Beidong tak leh mangbang tak mai a kah awging ka inn sung ua om ka hong za chu kawi a om ka hinglai ka hi hia chihleng ka theizou kei phial hi. Inn sung a awl in ka lut a mi bangzah hiam inn kim inn kiangte a na om ua kavan kintakmai a tuang lai a nga zok in ka tapa kiang lam ka neih phei a Bawi bang a na chi e hongtungta keive chihtoh a lutung a khutngak ka thuah leh hakzou lou sasa a hak in papa chihteng aw suaklah pipi in a hong chi khia mai chu a zak a nuam telmai, aw leng ki sangthei nonlou ding a ki gin tak nung a aw kisang thei a om ka hih man un. A nun tu nii a om dan na kuankhiak nung sawtlou a kipat tuam chih tak a hong tuam in chin nakhak khong hong sa a kho phoklou a thum veitakb a na om ka hi uh. inn vengten hong delh ua bang chichi hiam a ka khoihkhoih chiang ua hong nak zou zel a khua khong hongphok zel ahi, Chi in a buai danthu khong uh a hong gen hi. Kei le ki hah siang mengmeng in ann bel thuktung a ka hong suang a anntang khading a kisa in ka anntang tin sinuh ka hawn leh a kil khat a tamlou a na om a a tin dawm zok a nou sung a ka sunkhiak leh pauva khat phadek zo om sam ve aw inn kim in kiangte lak a vatai mai hoihsa in ditpah ding chi a ka va nget hang in ka lawh ching zou kei a inn a pai in taptung a tal sawn leh mittui luang zen in ka ki ngaih tuah ta mai hi.

Khristian gam a ki hehpih na leh ki it na hichituk a bei a hih leh khristian gam lou a om kha hi leng bang ka chi ta phet dia aw chih khong ka ngaih tuah khe hial hi. An ka neih sunsun uh ka huan teng ka zi leh ta ne sak in zing kal chiang a ka ann huan ding uh leh ka tapa damdawi inn ka zotpih nang sum zong in zumleh zah khual lou in ka khosung uah ka hong vakkhia a zing ann huan ding khop mu man hamham in, inn lam a te buai uh a hihdan thuhilh a ka om man in kintak inn ka pai kik a in ka tung chu aw. ka zii leh kata mittui kai neuniau a ki pawm a bawi bang hong loh di ka hi hiam bang hong loh leng nuam sa di e? Hoih deuta hong sa hi ing a. chi a mang bang takmai a ki hiu ka za zo mah hi a thuak a haksat dan mai lou ahi. Hun bangtan hiam ki kem in buai chihtak in ka buai ua ni taklam ann ne lou ka hih ziak ma zaw a hi diam a ka gilsung homchih tak a hom in bang hiam deih tenten nei a ki tuh a ki sual om mah bang in ging chih tak in a ging zo mah hi sana ka et leh zinglam dak nih (2) bang na pel mai mah hi.

Vangphat huai tak in Lianbawi leng a hong ihmu thei zenzen a kou leng a Nutoh a mah dam na ding leh sum batding bek ka muhtheih na ding un Pathian kiang a khuk din kawm a khutkilen in thumna hun ka zang uhi. Zing kal khovak kal ngaklah takmai a ka om lai un a na ihmukhatuak zo ka hi ding ua ka khan loh uh leh khuavak chihtak in a na vak a khang ma chu kana hi mai mah ve ua.

Zing kal khovak kal ngaklah takmai a ka om lai un a na ihmukhatuak zo ka hi ding ua ka khan loh uh leh khuavak chihtak in a na vak a khang ma chu kana hi mai mah ve ua.

Maileng phiatsiang manlou zen in sumbat ding zong in ka pawt khe ngal mai hi. Sum Sangkhat (1000) tan bek a tawmpen a ngai di himah leh zakhat (100) leng ka mu zou kei a thazawi takmai in inn lam ka zuan kik a inn sung lutding nuam salou chu ka hi ngei ding a inn kong a ka dingding maimah hi kong a bangtanhiam ka om nung in pasal khat ka inn sung ua pau ka za a kintak a kalut leh ka lawmpa a na hi a. E Hau nang lah nana hi a bang chisim e ka chih leh na buai dan uh zakha ing a hong delh pah lele ka hi. Sum na va muhia? Bang chih na sawm a? Hiai a ki kepkep zaw ka ngaih dan in hi thei ka sanon kei. A ki khelthei thil om kha thei hi ve aw a hong chih a. Sum mo muzoi lou hi veng aw. Bang chih di a ka lung buai gawp hi ta ve aw ka chih leh. Hong di e ka inn lam uh vapha zual ni chi in a in lam uh phading in ka ki zui khia ua, ah inn uh ka tun takun a na om zual in aw chi in a hong potkhiak san a sawtlou nung in ki pahmeltak mai in a hong pai a hong ou chi in buhbuksung ah sengpi khat toh tomlut a thuah a ka nuisim heuhau kha mok hi sengpi khat dimtek in a buh uh ka domkhia ua hiai pua awle pai non ni chi in sengpi dimzen a buhpua in inn lam zuan in ka pai tamai uh chu in tunkal a ngak lah huai khop mai inn ka tung un ka zii ki paklua zaw a hi dia UHau it tu leh deih sak tu nei lou ka kisak leh.... Chi a a ngong a kawi in a kah khum hial hi. Ka lawm pan lawmta i chih nawp i sak na te kia a nawp hong sakpih a i ki pah na te kia a hong ki pahpih te hi lou a. i haksat nate a hong haksat pih leh hong thuakpih a hong panpihte hi zaw ahi. Na van ding uh ki sa unlan zinpih mai un aw a hong chi a. Hau sum om loupi en ve ka neih tengteng uh chi in zakhat not khat leh ching sawm not guk ka lak hi. Tua bang a ka buai veng vung lai un Lianbawi a hong kap a bang chi e bawi thouta mo chi in ka delh pah uh hi. Ka lawm pan Pathian kiang a ken thum na ka hon nei dia huai chiang inn lam a ka na pai di aw gamkuan ding ka hi a ann nek baih ka ut a chi in thumna hon nei a Lianbawi kiang a Lian Doctor na pa toh va ki en sak un lan hong dampah in aw nang a ding a ka hihtheih om sun chi ing a inn lamna dinga singat ka khawl teng na ki etkawl na ding a zuak ka hi aw hiai zang in va ki en kawl in lan hong dam teitei in aw Lian. chi in SangThum (3000) a pia hi. Kou leng kintak a ann ne in ka kisapah vitvit ua ka zii it tak mai inn a nusia in ka nung a ka vanding uh. Ka malam a Lianbawi pua in ka hong kipan kheta uh hi. ka zii in hong zui nuam mah leh naupai lai ahi a ah naupai kha 8 val ta ahih man in hong zui thei vual a hi kei hi. Bawi...Bawi...Bawi chi in aban lah genzawm thei lou in ka puak lai bang hong kawi in a hong tawp tonton a kaki khen zawkthei kei zaw zen uh hi.

A toptop in khitui naptui toh I Biak Pathian kiang a ki thumpih tuah ni mo dam a ki mukik ding in. Chih toh kintak a taisan ka thuah uh hi. keibang a na chi di e. Damtak in aw painuam. Awling pilhpilh a achih kazaman hamham hi. Ki pasal saktakmai a nunglam ki heikik nuamlou a ka pailiam vungvung hang in haksa zaw sasam ka hi ding a banghiam kham nei mah ka bang meimuai hi. Ban tan hiam ka pai nun un ka naupuak tang lah tanglou thumang tak a ka puak dandan a om chi a ka et leh a thumang a na hi kei a kho phawklou a na hi zaw mai mah hi. Kou pata chau gam mang mial ngeingui lak a ka hong ki khawi taktak mai u chu..... mai lou ahi.

Sawtlou nung in khua a hong phawkthei khongkhong a mailam zuan in ka hong pai thei non ta uh hi. Khua a ki pat ka pai khiak nung uh Dak kal nga (5) khong chingta ahi man in Guite Rood ka hong tung ta uh hi. Lamlian gei a ka dial phah zok in Lianbawi ka lum sak a agei a tu in ka nak huthut zozen hi. Bang tan hiam ka khol nung un ngamkhat in lamkawi a TATA SUMO khat a hong suakguih a kintak a ding zok a ka kham leh khol louin a hongtai suaksan velvel mai hi. Sawtlou nung in khat a hong tai non a ka na kham leh vangphat huai tak in a hong kholpah a himah leh mi dimlua uh a hih man in tatzawh ngaih na a om kei zaw mah hi. Ka pata ua ki pawm in munkhat a ka tu maimah uh hi.

Ka pata ua ki pawm in munkhat a ka tu maimah uh hi. Lianbawi in papa ei ziinlou a hiai a tutu di mo kautnonkei gari a tuangzok ni vot ka sagawp awsuak lah pipi in a hong chi mai chu a zak a nuam kholkei hi. Bei dong takmai a ka om lai un gari ging ka za ua Lamka lam zuan a hih nak leh mi tam in tam leh leng ki hettheih dandan a ki het teitei di chi in a taisuak ding lauh man in lampi lai a ka ding top mai uhi. Hi mah leh Lamka lam a hong ki pan a na hi a hong phak ma deu in kapata un lam nawl a ka na tukik non uh hi. Ka kiang uh a hong tun tak in gintak louh pi in a hong khawl mok ua lamdang satak mai a ka et lai un mi nih a hong kum ua kou atung ah vanlak a ka tuang ding uh kou tutna a nou hong tu un chi in a tutna uh hong on in ka vante uh gari a guansak hongthuah ua den a te hong pi dia hong kik ei ve ua chi in ki pakselua in ka mittui bang hong pawt kha zo zen hi.

Tut na nuamtak mai a kapata un ka hong tu ua Pathian zo panpih ding in mi hing ngaih in ze kai mah leh zekai lou a hunlap gige ahi chih ka thei chian taktak ta hi. A hong taihsan maiding uh ki siamtan lou a hong pi kik uh a hih dan leh thu tuamtuam ban ah Lianbawi damlouh dan khong houlim in ka lumvengvung zozen uh hi. Tua bang a ka awm lai un Lianbawi in papa kalu na lua na khut in hong humsak ou ka luak khong suak ka et nana ki pei. votka salua puan hong silh sak ve awlawl in a hong chi nimnim a puanza ka neih sunsun uh hoih khol lou khat silhsak in a lu ka khut a ka humsak hang in pha tuam tuanlou chu a hi ngei ding a na salua in a kap hithit mai hi a lawh ding dantuan theilou ka hih man un gari tai kawm in thum na khon ka nei ua hi mah leh a om dan hongtuam hiaihiai in nak zoulou, kap lah kap khe zoulou in a chang chiang in a mit kang khong bang a hong dok luakluak a a et a nuam khin khol kei hi bangtan hiam tua dinmun a ka buai mahmah lai un anak a hong khol a ka lawmte kiang a hilhdi kahi dia aw. Hilhloudi. bang chidi ka hi dia aw chi a ka buai mahmah lai in awl a hong nak hi in ka thei a hehpihtak in i kholzual mai di uam ka chi leh a hong khol pih pahua kintak a kumkhiak pih in bangteng a ki khelta thil a hi thei a om non kei ka chi khe ta mai hi.

Bang chih hoihdi a. Malam sawn di mo nungkik di chi a ka buai vengvung lai tak un lamet huai loupi in nakhaksa sapipi in ka ang a kapawm lai a hong nak ekek a. Bawi...Bawi bang chi e hiai a om kahi aw thuak lai hamham ve mo i tup na tung nailou i hi bawi. Hong panpih theilen zaw mo ka ut ngei ka chi hithih mai hi. Lawmte toh bang chihchi hiam a khawi in a nathuak nop na khat a pawka a na om zenzen a huai a kap in maban ka hong sawn non uh hi. nii lah mual a tumding in a ki sa a Bawi ni toh na tum khop ding zaw ngai ngam lou ka hi tumkhomlou ding in pang teitei ve mo Bawi chi in ka beidot man in khophok loupi ka houpih mualmual mai mah hi. mi hing zaw beidongtak leh lamet na neilou a i om chiang a kihai ahi chih ka phok khe hial hi.

Mi hing zaw beidong tak leh lamet na neilou a i om chiang a kihai ahi chih ka phok khe hial hi. Sawtlou katai nungun Singat khua ka hong tung ua khuamuta a hih man in gilkhong a kialtoh singpi bek dawn zual ni lawmten hong chi ua i va chihding lah hi lou. aw chihding lah ki noh gopta ka hih man in a don dingdan a haksa sim mahmah hi ka tapa khophok loupi pawm in gari sung a keikia ka hong tu ta maichu lungsim zaw saupai lua a hi ngei dia. ki dek a haksasim mahmah hi. Inn a ahmah kia a ka nutsiat ka zii bang ka mitkha in a hong ki lang dundun zaw mah hi. Minute. Nga (5) khong lel khol himah le ung kei a ding in nii khat ki ningtel takmai a om hi leng ki lawm hial in ka thei hi. A kin theitop leh a hat theitop inn Lamka ka hong delh ua Gelzang khua kheng man hamham in ka gare uh a hong se zaw mah a. A khoihthei teng in a hong khoih souhsouh ualeh a hong hoihpah vanglak a. I zogam khopi lamka nitak dak 9 lak in ka hong tai tung khongkhong ta uh hi. Bawi khang louta ve Lamka ki tungta ei ve kachih hang in a phatuam tuankei a singbul kiang khong a thilgen mah ka bang maimah hi.

Damdawi inn chiang a hong kha ua ka tuanman uh peding a ka ki sak leh hong sang ut lou in hondam teitei un aw thumna in kong phok ding uh. chi in a hong paisan vengveng uhi. Hih haksat a ka na om zaw kei a ding in vualzawl na ahi. chih bang dik kasa thakthak hial hi. Kouleng kavan uh khut a khai theih dandan a khai in damdawi inn sung a kalut ua puanphah ding neilou ka hih manun Lianbawi sikpek vot dikdek tung a. Lumsak dinga sawl a ka om man in ka lumsak tamai hi. Bawi inn a zaw puan phah tung a hong lumsak sam hi ing a mo ka chi numnum mai mah hi. Dak kal kimkhat khong om hi ta mah le ung ngaihsak in ka om nai kei ua Lianbawi khut-leh-khete lah vot chihtak in a vot a a suklum dingdan ngaihtuah a buai chihtak a ka buaipih hang in a pha tuamtuan kei hi. A tawptawp in Doctor khat awl in a hong lut a. damdawi hiai teng a kinthei top in valei zok ou nata votsa a sisak dek hi lou na mo chih toh etsal gemgam hongthuah zo mah hi.

Ka mi hin na hongsuak sima ka sisan bang lumhut hi in kathei zouhial hi. Kei leng kin tak in ka taipot a himah leh damdawi zuak na a ki hong ding himhim kamu non kei a buaitak a lampi dung a ka din laitak in vangphat huai tak in khat a kalh ding a kisa ka mukha zenzen a huai a valei in katai kiknonpah hi katapa om na mun kahong tung a it tuding, kem tuding neilou bangmai a amah kia a bangmah phoklou a lum ka hong muta maichu a haksat dan a gendi danleng om lou khophial a haksa ahi.

Doctor kiang a ka tunlam ka va hilh a awle ol in kongpai di aw hongchi heuheu zaw mah hi. A hong paitak in damdawi kaptheih teng a hong kap ua. Hiai lai tawi in lan naupang kep na a Nursete kiang a vapia lechin na om na dinguh hong hilh unteh chihtoh pai khiaksan a hong thuah ua. Kawilak tenga Naupang Damloute kepna chihleng theilou ka hih man in ka hi heihuai zozen a, Nurse dutyte khat hongpai a kadot leh hong ngaihsak kholkei a zalou hinteh. chi in kadot thak non leh huai khongtel leng theilou mo. Hiei a paile chin hi mai ei voi khauhdeuh in a hong chi a ka inn khangte uh ak pivom a han laitak phukha/tuakkha hi leng ki lawm in kamit bang kaphe khupkhup kha zo zen hi.

A hong hilh na lam a kavan teng uhtoh momtui tuah bangmai in ka hongpai tultul ua. Naupang tamna penpen a ka lutmok uhleh a na dik vanglak hi. Lup na khat a Lianbawi lumsak zok in kalai tawi Nursete Room a ka va pia a. Kintak in a hong delhpah ua gulcose a hong bulhpah vitvit uhi. Hiai ding danmah eive leh khristian khat i hih ngal leh mi awlmoh na leh it na i neihdi mah a hi. kachi hial hi. Puanphah bei in kapata un kalum thinthen ua sawtlou nung in Lianbawi votsa in a hongling gop a nak zoulou in. a awm khong a hong phoh lotlot maimah hi. bawi bang chi e. bang chi e. Na natna bek hong genve damdawi in a ki omta ei ve. Chihtoh Nurse dutyte samding in kintak in ka taisan a himah leh a na ihmu uh a hi diam a kong khak uh suging kawm a ka sapsap hang in hongdong a om kei ua. Lungsim sa vengvung in katai kik non a ahloh dingdantuan theilou in katapa ka ang ah ka pawmbelh maimah hi. Beidong tak a khoulkai neunuau zena ka om lai in kagei ua damlou ompih nupi khat in hong na enzou nonlou chu a hi ngei dia a puansilh lai uh khat a hong pia a. Hi lou hi ve aw hichi pi gulcose i khai teitei dan uh om lou ahi a hong chi a. ei mah ve, a ki khai lamlam le phok kha nonlou ka hi chi in kintak in ka dok khepah uh hi. Nursete lah hong tung ngei lou uh a hih man in lungzing takmai in ka om ua. A toptop in ka gei a hong panpih numei khat ka nau pawmlai pezok in Nursete Room lam kahong zuan a ka aw neih tengteng suah a ki kou kawm in kongkhak tup kathuah khamok hi. Beidot manchu a hi peuhmah a. kintak in a hongdelh ua. Maipha muhnang chu a om kei khopmai kou zialzial leh tai ekek katan ahi maimah hi.

Maipha muhnang chu a om kei khopmai kou zialzial leh tai ekek katan ahi maimah hi. Bangziak a gulcose nalak khiak uh a theikisa na hih uh leh hiaimun a hongpai louh a inn a kikepdi eivoi. 

Huailamdeuh a ana kihemkhia uah, hihtheih neikei u teh, hiai ah nak zouloupi na um kheukhou ua a man kawi a huihsiang dik leh chi uh e? khong a hongchih leh dik mahmah hi in ka thei. Damlou gim mahmah a panpih thei lah hi lou a kiang a dingdim metmot chihchu a huihsiag diknang/dawnnang ki nang khathei eimah ve ka chi a. Himah leh Hehlou in ol in genleh chin leng kihem khethei thoudi zo hiung a ka beidong manua umdim phetphut zo hi ung a. Hong delhpah hi le u chin zo ka lungsim in kachi numnum mai mah hi.

Kata a sihleh leng a nakbeilai takbek muleng ka chizel a ka thei louh kal in a kiang ka na tungkhaman zel hi. Sun nitum a Gari tuang ni tak ann lah nelou ka hih man in. Gari gim ka nam toh ka gilkial toh zinglam dak Nih (2) bang a hong hih leh a haksa sim mah hi. Nurseten Lianbawi a buai pihpih hang un hoih lam a not theituan kei a beidong sim hi le uh ki lawm in ka thei hi akian nai a ka om ding lah hong phal lou uh a hihman in damdawi inn varanda lam zuan in kapai a Pa aw hun nailou ahi katapa hina nangthu ahi a mah hin na ding a pawimoh leh a kisam khempeuh na hong pethei chih kathei. A omsa la mangthei leh a omlou om sakthei tu nahi. Nang leh nang hong ki pahtawi in nahotdamna ka hong ngak uh hi chi in zumleh zahleng khual zoulou in varanda a kakap tamai hi.

Lianbawi nu lungmuangtak in a ihmu na dia aw? Ahih kei leh hong ngaihtuah in houh a kapkap maidia aw? A mah chauh om a hih bana naupai lai ahih toh chi in kalungngai dedu a. Kha tumding kuan in ka om na mun hong salkha/tanvak kha a hih zokmah toh a langlang en in ka dakdak a vanlam kaet leh meipi a lawmlawm a patkapsa bangmai a om ka muh chiang in. Lailung zuan nin don kimvel veng, hiai leitung gam kikhenna mun; lungkham meipi in mualchin bawm, ka laukha lungkham in a vai.Aw, hongpi in damlai, lungkham meipi bang zing nuai ah; Hong ompih in...... Aw ka TOUPA.... Naubang kah lai bang ning. Ka chikheta maihi. hiai laa gelhtun kei a ding a hong na gelhsak eive kaihlam tangtunga khodak a hiai laa a phuah lai in a lungtang bangchi tuk in a na dia aw chi in a laa gelhpa tanchin khong ka ngaihtuah hial a Pathian ompih na lou a zaw lungkham leh beidong tak a kah sihtheih di ei ve TOUPA Nanghongthei tu leh natheihte lak a ka pankhak man in kakipak vangtah ka kisak leh mi hampha penpente lak a telkha ka na hi mo kachi numnum mai hi.

Kalungsim a huai laa a beithei kei a chang thum na a hong lut a. Aw, ka laukha, na lungkhamna, leitung dahna tuangnung siah in; Khuva bang in valeng in lan, Nunnopna gam van khawpi ah. Ka chi ngutngut mai hi vantung katun na ding gam mubanlou chu kanahi chih ka hong phok khia a mit hak kelkul a mitduk a na hi dan keive mo kachi hial hi. Katapa hiainat na ziak a si ding in ka gingta kei a Pathian in hunkhe ding in muan ngam na lianpi ka neithei mok hi. Kintak a in sunga lutding in sap in ka om a Nurseten oxygen hiai a om lou inchin na leithoh mai uh ngaidi a hong chih uh leh ka kiang ua papi khat in a na ngai siamlou lua chu a hi ngei dia na Room sungua kitung hi lou mo mi haute a ding om a mi zongte a ding om lou hia a hong chi phunphun mok a Nursete toh a hong kisel/nial ekek ua a nuam khol vak kei hi.

Sawt lou nung in oxygen a hong tawl lut ua a hong bulh ua leh a nakdan nuamtuam deuchu a hong hi dia a etleng a hong nuamtuan mahmah mai hi. Guhvuak bangmai a gong bangmah theilou katapa A gei a lumkawm in ka enen mai a guhvuak bang mai himah leh a melbang hoihsa in bawi dam hi lechin na hoih mah di mo khong ka chi khekha zozen hi. thum na khong nei a ka om lai in lamtetlouh pi in a mit a hong hak tamai chu kintak a dingzawt in kaki kou khekhadek hial a ka manglam bang kasa phial hi.

Lamdang sakmeltak mai in a kim a kiang khong ah hong enen a pauding a ahong kisak leh a aw a hong suakthei kei a kisa thakthak mahleh suak tuan lou a hih man in genut tenten khat chu nei a hi peumah dia a kaptop maicuh aw. kidek a haksa khopmai. Ki deksawm mahleng kidek zoulou chu ka hi ngeidia ka anga pawmbelh in ka kah khum mai ta ve. Papa ei kawi lak a ki om a? Hong chihkal zo ngak lah lua hi ing a. Natna aw nathil hih theih na hat hinatel e. Bawi lungkham ken aw. I PATHIAN IN BANGKIM HIHTHEI A HI Aw. Bawi. TOUPA THILHIHTHEIH NA LEH HOTDAMNA I NGAKLAI DING AW. Kasetak a ki dik huthut kawm in ka chi ta mai hi. Kidek haksalua hi ven damlou a hih lamlam leng ki phok khalou phial hi e. Bawi na gimlo lai a ahi awl a hong pauzou nadi nahi aw. Na gil a kial hia. Damdawi inn a omta i hi aw. chi in ka houpih temtum kha zozen hi.

Bawi na gimlo lai a ahi awl a hong pauzou nadi nahi aw. Na gil a kial hia. Damdawi inn a omta i hi aw. chi in ka houpih temtum kha zozen hi. Ni danga dawnseng leng hi louphial a pau temtum a kamtei mahmah tua ah duh a deih bana a natnate leng genthei lou ah khut leh a omdan a chinthoh maichu a nuam lo khol kei chile leng theisiam mai ni mo. Zingkal khovak dingkuan huihsiang khong a hongnung heuhheuh ta mai chu aw avak khiak kal a ngak lah huai telmai. A hongvak khia a chikmah a kuamah in a muh ngeilouh leh amuh nonlouh ding uh nii thak ka hong muta uh chu ki paklua ka hi ding ua katapa toh lamdang sakmel takmai in ka om heihuai zozen uh hi. Lianbawi kiang a bawi kenthumna ka hong nei di aw a na mitsi aw. Chi in a lupna gei a khuk din in thumna kanei a huaizoh a mahkia taisan in ka ki hahsiang nanguh tui zongin ka potsan a ka muzou kei mai mah hi. Lianbawi kiang ka hongtung kik leh siangtak mai in a na om a lamdang salua in bawi kuan na mai khong hong phiatsak a na ki lawm e. Ka chih hang in a hong dong theikei a ki paklua zaw a hi ngei di nuihmai tak in a lu a hongsu ngaungau mai hi. Damlou a lupna tung A ngak nung ah nuihlam ka muhpat na a hi. Annn kawi a lak di ahi dia aw chi in kabuai gusim pannon zel a hichih lai in. Nursete a honglut ua nanau in bangmah ne naikei mo? bangmah a neklouh di ahi aw. A hongchi ua bang ziak in mo zana pat bangmah nelou a om a gilkial lo lou di hia kachih leh. Neklouh di i chih leh nek saklouh di himai ei voi hong chihsan vat zomah chu maibang sanpuap hi leh kilawm in ki ngaih tuah vungvung in zaw a om sam a ka. Sotlou nung in numei fel meltakmai khat a hongpai a laikhat a hong pia a hiaiteng tun va Test un aw. chi in ka Test na munding uh ka theihsiam theiding dan ua hoihtak a honghilh in hong paisan hi. Hiai in bangziak a hi chituk a hong awlmoh a hi dia aw kachi hial hi. Test ding a ah hong gelh sakteng uh chi 6 khong a pha a. Ka sumneih teng un a hong daihlouh ding laukom pipi in ka hong ki pawkhe tultul ua ka hong test ta mai uh chu sawmthum (30) toh damdawi inn ka hong lutki uh angai maimah hi. Ka gilkial gawp ta a hih man in sinpi cheng sawm (10) man kava dawn a cheng sawm (10) in Lianbawi nektheih ding ka lei a cheng sawm (10) ka neihlai hamham hi. Sun a hong hi a ka gilkial a thuak a haksatdan chu a hong maimai nonkei a thawl hawm min lamgei a apaih uh kuamah muhlouh kal a katop uh ninsim belbual khat in. Ka dawnding tui ka va zong a munbang zah hiam a neilou chihleh ngaihsak non louh katang a. aw hiaite lengtui neilou a hing a hih uh leh keileng hingzou na ning chih ngaihdan bang kaheh lungin kaneidek hial hi. Mi inn kong khat a tuikul (well) kamu a kintak a vanaih in min bangteng gen leh leng dimthouthou di chi in maingal tak in ka va dim a Nakleng nakmanlou zen in thawl khat ka hong dawnbei tamai chu aw kamit bang a vak kuau hial hi. Kintak a pawt khiak ka sawmleh inn sunglam a kipan aw khat a hong ging a. Hei nangpa Khawl ou hong ki chi tamai chu utlou a pai teitei dinglah hi lou valutding lah bang hongloh dinguh a chihtheih hi lou, a buaihuai geigui khop mai. Dek khuat luailuai kawm in ka naihsuk a pauleng paungamlou a kongbul a kadin lai in inn sung a kipan naupan kum sawm leh nga (15) mi ding khat a hongpai a kapin honglutheh a chive a hong chi a inn sung a kalut leh gintak louh pi in nuihmai tak in hiai a hongtu ou chi in a hongsam ua. Bangziak a huai inn kong a tui na dawn a? Namin bang a? Kawi a om? Nanu napa kua? Chih khong a hong dong ua.

Ken leng tui kava dawn na ziak hoihtak in ka hilh a. Ka min leh tulel a damdawi inn a om a buai mahmah ka hihdan uh ka gen leh inn neitupa heh in a hong heh a bang ziak a inn sung a honglut lou a huai tui ninpi na dawntel a hi chituk a gilkial a om in panpih tu ding zawngthei loutel mo hiaimun khristian gam hi lou samo? chi in mittui kaineunau kawm in a hongtai a kintak in ann a om kei leh huan unla nesak un a hong chita maichu ka gilkial na tengteng kawi a om a chihleng kathei non kei phial hi. Ann a hongpia ua kenleng maingal tak in hiai ah kane keidia kata toh kanek dingun ka tawi maidiam kata a mahkia kong nutsiat ahi a kachi leh keileng ka hong ding aw chi in a paun a hong zuitamai chu kipah na inn kadim a ka gending bang kathei kei zawzen hi. Kata a hongmuh chiang in hehpih luachu a hi ngei dinga na pawimoh taksap uh a om leh kisuanglah lou in hong gen un aw chi in. Inn lam a hong paisan a kavan dinguh pawi moh hi a atheih teng kintak in a hongpia a tunchuh Mizawng hi lou in Toupa a Mihausapi kahi chih ka hong ki theikhe ta mai a kipah na ziak in kabiang a mittui a hong luang a Thuak na khen a vualzawlna chihzaw kei a din a diktel mai mo kachi a. Bawi i Pathian in i thuakgim na hongthei ahi. Ei hong panpih ding a man sa ahi aw. Chi a ka na om vengvung laitak un Nurseten nathil Test na Result uh la? chi in a hong kan ua alak dilam mangnglh kha kahihlam kahon phok khia a awla nailou ka chi numnum hi.

Nurseten nathil Test na Result uh la? chi in a hong kan ua alak dilam mangnglh kha kahihlam kahon phok khia a awla nailou ka chi numnum hi. Doctor in en nuam di ahidenchiang a hongpai di a kintheilam in a na lave ua mo hongchi hiathiat maichu a kisuan lah huaisim velvul hi. Kintak a valading a ka kuan dek leh PaThang in. Hiai Naupang a mahkia a nutsiat gige nadan omkei ken kava la di aw chi in a mah a va kuan a Doctor a honglut leh a hongtun a kituak khachet vang lak a. Doctor in a Result a hong vela bangmah a hoihlouh na omkei chimah leh lungbuai chisim mok hi in kathei a. PaThang a hoih lamhia. A hoih loulam. Nangtheih teitei hong sawm in aw chi in ka hilhgu a. Doctorpa a paitak in a va zuipawt pah a bang chi a? Kikep a hoihthei laidi hia? A vachih leh Doctorpan nang a kua uh e? A na chipah a. zuaugen ding hisathei louchu a hi ngeidia.

A hihna diktak a vagen leh. Bangchi kei Lametna om laimah inteh. chi in a na dawng lel hi vadawt lailai ding leng nuamsalou chu a hi ngeidia a hongkik maimah hi. Damdawi leiding bangzahhiam hong gelhsak ahih man in Katapa kaena ahmah kemtu ding a hongmuang mahmah leh hong lamen mahmah hi in kathei a gendi chu a vang khopmai. Ka neulai a kapa sanga Hatzaw. Sum-leh-pai neizaw leh hausazaw om dinga gingtalou a ka muanmah banga ka tapapan hongmuang di hia. Ken lah cheng sawm (10) chaunei chihkhong ka ngaihtuah chiang in kadip kawm natchihtak a na in votvungvung zawzen hi leh ki lawm in kathei a. ka khoul in hongpumtuam in ka ki nulnul mai mah hi. Beidong luain a kal lak teng in heiha bang kachi kha huthut zawzen a. Amhai vungvung zenin kaki ngaihtuah a. Huaichu ka hihtheih tawp a himai dia aw ka chiphial hi. Sumzon nang theilou a Beidong takmai a ka om lai in PaThang in damdawi bangchi lakdi chi e? Sum bangzah nei e? Hongchi a. Theilou bangchi lakdi a. Sum mo chi in kaneih sunsun cheng sawm (10) dawk khia in Lianbawi lupna gei a hiaiteng chihtoh koihkhiak ka thuah tamaichu a manleng gending theilou zaw a hi ngei dia ki entuah in ka beidawt nuih veivuai maimah uh hi. PaThang in bangmah genlou in hong paisan vengveng a.

Chimohlua ka hihman un kapata ua kipawm a kiet tuahtuah mai chuh ka hihtheih tawpuh ahi. Nursete a hongpai ua na damdawi lei uh koi a hongchi ua ka dawng zok theikei zozen a atoptop in a leipa hongtung nailou. Sumva zongtawm in chin. chi in ka zuau kagen tamai hi. Zuaugen zo ka utlam ahihetkei. Himah leh ka taksap na leh ka zonna liahkhuh na ding a kisiamtan loupipi a kagen numnum a ngai maimah hi. Khua a hong muihial takin Nurseten a hong tungta hia a hongchi non ua kazuau gen selna ding in zuau ka genbeh ahong ngai tamai chu a haksa khop mai. Thil hoihlou khat i hihleh huaiselmang na ding a huaisang a thupi zaw i hih ngainon a hihlam ka honthei khia a hiaithil hoihlou kahih in nounei a ahtop chianga sihna tanpha hong tunthei a hi chih ka hongtheih takin zumleh zah khual zoulou zen in ka kapta mai hi. Lang louding a seltheih thil omlou a hihlam a na mangnglh kha kana hi maimah hi.

Nii tumpetmah ding a hong hita a bang chiding kahi mahmah dia aw chi a kalung ngaih vungvung lai in. Ka kiang uah Numei khat Bag a banghiam khai in a hongpai a kapan damdawi lai hongtawi henlan inn a hongpai heh a chi ve. Ken nau ka na ompih dia ann khong kana pedi aw. honchi mok a lamdang satak mai in ka enen a. Napa kua e? ka chihleh tu nii a hiai a hong pa a hon chi a kenleng aw nang PaThang ta mo chih toh taipawt kathuah a nak huhu zen in a inn uh ka hong tungphei pah hi. PaThang a na pawt a hong paipah ding ka hi ana kihahsiang henlan ann khong a na ne heh chi ahi. A hongchi ua kinul nang dialkhat a hong pia ua hiai a na kisil nang bawlsa in ka koih a hongchi tamai uhchu sapkhual zinte leng bang ahi tuanua kachi hial hi. Ka kisil zawh in ann ne ngal in aw chih a hong hi non a e huchi sawnsawn di hia bang kabchi kha zozen a. sawnsawn hi zenzen lou e bangziak a ki suang lah e Kou neihsa ne ding hi louchin a PATHIAN VUALZAWLNA Ka na tan uh neding nahi kisuang lah nang khatleng omlou ahi a pu uh kum sawmgat (80) mi di khong in a hong chih leh ka ngaih tuah na naktak in a hong khoih a ka neihteng kei a ka nasak leh kei a hilou a pathian a ngen a nahi ei ve chih a hong theikhe sak a. Sadan a et ni putek simmoh huaipi hi mah leh a hinkhua, a nopding dan leh pathian ah muhchet dan khong enhuai kasa petmah hi. Chikmah a ka nek khak lamleng katheih louh leh manglam a leng kamat phaklouh ann limtak leh mehlimtak mai ka hongne bangchu kine lum zouhial leng ki lawm.

Ki Nawh chitak mai in PaThang khoulkai neunuau in ah hong pai a. Eh ann nana nena mo? kawi e Na Damdawi lai chi in a hong ngen a, A Pa a muthei ding leng hi loupi kiang ah Pa den a kikhop na i neihlai ua kagen pen hiai ahi en mahve chin a Damdawi lai a va lak mok a lamdang sakna in ka dimhial hi. A pa melte a hong ki lamdang a bang tanhiam bangmah genlou in a hong dai dide mok a. Kouleng kadai zawt zozen uh hi. Kanak ging leh kachil valhging khong bang ngaihlua hi leh kilawm in kathei a ka ngaihtuah na saupailua ahihman in A hoihlam ka kipekei a ka om na munkhong a tummangthei hi maileng ka uthial hi. Gen dingthei zawsam omlou ka hihman un kaki entuah luakluak ua huchih lai in a hong ding khiamkhiam a awling pilhpilh leh Mit tuikai neunau kawm in Beidong takmai a na om a Pathian na taihsan khakding laulua ka hi Bawi.

Naupang siding kaen ngamkei chi a Hagar Gamdai a akah na aw Toupan zah ahi. Naupang tuiduh dangtak takmai a sihsual a gamdai gamkeu lak a aom lai in anu ngaihtuah na bang chiphet in a om dia aw mo. Gamkeu lakpi a tuimuh a ki lamen kei hial ding. Naupang phong ding a sawl a ah om lai in..... Thathak la lou in phong kei leh gamkeu tui om louhna pi a tui a mukei ding au Naupang chithupi tak a bawlding a, Toupa thiltup nangtu a hi ding. Naupang ziak a na kahna aw zalou ding a Toupa na/bil ngong lou ahi chih mangnglh hetken. Kenleng ka na tuak kha a kei ah nanung pen hi in keitan a tawp leh chih ka ut mahmah zaw hia a hong chi hithit a. sum leh pai neihsa neilou himah leng a Bat ding in ka zawngsak a hiai in damdawi na lei diua thumna toh i pangdia Toupan hong damsak na ding ahi. Chi in SangNih (2000) a hongpia hi. Mipil ten a theihsiam zawhlouh uh, it na theisiam a. Mi hauten a neih zawhlou uh. Mizawngte sumding a man neizou ahi chih ka mukhia a lamdang ka sapet mah hi. Chikmah a kithei ngeilou chikmah a kimu ngeilou hichi tel a hong deihsak ua hong it theihmok uh lamdang kasa a khovel min a neihlouh uh khat a nei uh om ahi kachi hial hi.

Beidong leh taksap laitak a panpih na hong om zaw ki pahna mittui louang lou chih zaw vang eive mo. Hiai banghun a ihmuhte vualzawl na hi diak khol leh ki lawm in lang ve aw. Damdawi tawi in kata kiang ka hong zuan zaw kipaklua kahi ngeidia Paithoh kahi hia Taithoh chih natom leng a kiang katun a ka ngaih tuah leh ka theikhe zoukei mok hi.

Damdawi Doctor in piak ding a chih teng kaneih dandan a lei in Lianbawi ka pezel a phatuamzek bang mah leh hoihthei taktak lou in a kal lak in Oxygen bang piakngai in a hong om zel a lungngai vungvung leh beidong takmai a ka om hun lah beithei tuanlou khat in a om a Kal Nih valbang Damdawi inn a omta kahih man un Doctorten ah natna taktak theizoulou a hihdan uh gen in phai lam a paipih ding in a hongsawl ta mai uh hi.sum leh pai neilou ka hih ban uah pauthei lou kahih man in bangchih ding ahi dia aw chi a lungbuai tak mai a ka om lai in ka khote uh papi khat ka kakiang uah a hong a. Na hoihzel na uh mo? Bang na chi ua? Chiin a hong chibai a kenleng ka om dan khong uh gen in. Bangchik a hong zin e inn lamte bang na chi ua? chi a ka dawt leh.

Tu nii a hong ka hi. Inn lam te zaw hoih zel chihding hi ung. Lianbawi nu leng na lawmpa Haupun zanhal masa a kipat a inn uah ompih ding in pi phei ve aw. Huai chia na lawu a leng Ngal lut a na Buh khong le hah suksiat sim hi ve aw hon chi a. Hawh nang kin kanei a kanapai di aw khua hongmial law mankha dia. Hi na lai ding na zii hongkhak ahi. Zanhal masa niitak a na ziin Damtak a Tapa nei ahi ka mang nglh ka dek. Hongdam pahun aw chi in a hongpaisan hi. Lianbawi khawphok lou a om katung a ki ngaisak in ka zii hong laikhak simding a ka hong kisak patpat leh mei a hongmit a simtheih na vual om lou a hih man in kakhut a kiptak a sim in ka haa bang ka gawi tuah motmot hial hika zii in naunei ahih leh kuan a puan ninte sawpsak ahi dia aw lungngai leh mangbang takmai a hunte a zatlai tak a naunei hia haksa bangchi phet in a sa dia aw a pasal leh a ta a gei a om hile ung zaw a gimthuak na neuchik bek nuamtuam kha di hia Tuiduh in dangtak leh leng a kiang nai ah omkei leh mi a sawl dingnuam salou a dangtak takmai a om dihia huai kia hi lou a ah puan nin leh a niknin te kuan kheksak a hahsiang a hi dia aw chi in ka ngaihtuah a, Nau haksa na salua hia.... Chi in ka ngaihtuah na saupai lua a hihman in ka mittui kham zawh vual louh in a hongpawt a kamit te mialdudu in ngaihtuah na mumal leng ka neithei non kei phial a Thilbang hiam valhkhelh nei hi leng ki lawm in ka om ekawk zawzen hi. Zum na leh zahtak na neizou nonlou in kagei a te candle a detlai uh khelsak ding in ka ngen a ka zii hong laikhak simka hong pan ta hi.

Ka It Kapasal leh kata eite hong it tu i pathian kep na ziak a Lungsim leh taksa dam a na om uh kalam en hi, Na ziin khiak ni ua kipan in nou a ding in i Pathian kiang a thunget ka tawp naikei bangteng tuakmah le uhchin hong hunkhe ding ahi. U Lunglel hetlou in hong om in aw. Na muan Toupa na kiang a om ahi...

Ka It Kapasal leh kata eite hong it tu i pathian kep na ziak a Lungsim leh taksa dam a na om uh kalam en hi, Na ziin khiak ni ua kipan in nou a ding in i Pathian kiang a thunget ka tawp naikei bangteng tuakmah le uhchin hong hunkhe ding ahi. U Lunglel hetlou in hong om in aw. Na muan Toupa na kiang a om ahi Chih na mang nglh louh ka deih, panpihtu ding neilou in ih om ngeikei. Mangbat hun om mah leh huai a kipan suahtakna nii ei a dia hongsuak ngeiding ahi aw. U Nangzaw ka lungkham hun a hong hehnem siamlua hi chin a mo, chik chiang in awte kisang in melte i kimuthei ding ua aw mo. A ngak lah huaingei. Sing leh loute ka et chiang in a etlawm nate uh beikhin hi in kathei. sun a honghih chiang in zan himai leh bangmah ki mulou deuh di hia kachi a zan a hong hi a khuavak tamai leh kachi zel a Ann leh Tui kei a ding in a lim na om loubang mai ahi. U kahai lua mo kaut teng ka hong gelh kha mok a na mit tui pawtsak louhzaw ka ut hia Hong ngaidam in aw.

Pa hong chi ding Tapa melhoih takmai nei ta nei ve. Na muhkal na ngak lah mah di mo. Na Lawmpan a inn ua hong pii in chin huai a ka dam ma om ding ka hi hong lung hi moh het ken aw a mau mo siam a siam uh ahi aw. Ka puan te khong Na Lawmpan sawp ei voi u gilkial leh dangtak lua in om ken aw na taksa a bah louh na ding in pilvang in nang leh i ta a ding a meh limtak mai hong huansak kaut ngei. Kei leh kei leng Pathian zal a ki hah thei ta ka hi aw. I Tapa toh dam in hong tung un aw. Na tanchin uh a hong hilhthei ding a om leh thei ut lua ka hi. Toupan hong ompih a Dam a i ki muhkik uh ka lam en. Hunsak phot mai ni aw.Laigelh tuNang hong it na zii,Chih a hong gelh a simsuak hasa sa pipi in mit tui luang zungzung kawm in ka simsuak a. Na lawmpan ka puante khong sawp ahi a hong chih ka ngaihtuah chiang in haksa bang chituk in a sa dia aw ka lawmpa ziin bangziak a sawpsak lou a hi dia aw banghiamthu chu om ei ve. Nau na gentheitel mo mit tui luang a sun leh zan a hun na zat tan lel na pasal in hong tunpi zou hitel ing a mo.... I tapa mo tutan a natna kimuzou nailou ei ve ni dang a nunu papa chi a a ki kou vengvung laikhong a ngaih huaidan mailou ahi. Nau a aw i zakding zaw lamet huai nawnlou ei ve.... I lung kham na leh i haksat nate ki kum khomthei hile zaw mo Nau mi Sun leh zan a aki vehtuah zungzung lai ua kou kapata ua veh tuding neilou a om mai keive ua bang na chi uh na hoih deuhta uh hia chih khong nii khat nii nih halbek a zak aut huaidan mailou ahi. Chi in a mah mubang mai in ka na om kha mok hi.

Hei ha kamang lamhi henlan khang louta maileng kaut ngei chi a ka om lai in Lianbawi a mit a hong hak a ka mittui te nulsiang mengmeng in na zun a suakhia kachih leh ka aw a hong suaklah sim khamok a Lianbawi in hong zetheih chu a hi ngeidia lamdang sakchitak mai in a hong enen a Bawi bang a ka chih leh a mittui khong luang in a hong ki dik hithit mok a kei leng kipasal sak di chimah leng ki pasal sak zoulou in Bangthu a kap a chihleng thei loupi ka kahpi ek mok hi. Nunbei dong leh lungngaite aw na tan banguh katang samta chihmai lou chu gending a vang khopmai ki ngaih tuah na in zanhun ka hongzang bei a zing khua a hongvak tak in. Doctor in a hihtheih leh a kinlam in Phai a kipaw mai ve ua mo a hong chi ua. Sum neilou ung a hiai a ki kep theih danding hong ngaih tuahsak lai ve ua mo kachih hang in vanzat ding a om louh toh a lawhding dan om lou hi ve aw hong chihsan maimah uh hi.

Bang chih ding a hi dia aw chi a Lungkham takmai a ka om lai in kagei lakua nupi om ten bangchih hoih na sa diam a Thumdamtheite va naihmai veua Doctorten damzou nawnlou di chi a Damdawi inn a pat a pawtsak uh leng a dam tampi om eive a hong chi ua. Kenleng Thumdamthei om hia a om in chu naihpah ding kahi uh. A om na mun leh a min na hong hilhthei di uam ka chih leh hi SialMat a leng om huai lou a Gouchinkhup veng lak ale om chiin mun bangzah hiam a honghilh ua kenleng mi hichi om bang na honghilh hakngei uh. Ka chih leh naut louhlam khong a hih khak ding kalau ua ahi mi a ut hetlou a gingta lou kong om in chin a hong chi uh hi. Kenleng Pathian sang a Eitheihna leh Siamna khong muangzaw mi i tamthei lawta ua eive mo chikawm a ka ki nung hei leh ka nung a Pathang a na ding a. E Hong phaphei man mo? bangchih hoih nasa chi in thil om dan khong ka genpih pah a. A manleng tuadan a hih leh inn a ki pawkhe phei in huai a bang loh a hoih di a chih ngaihtuah le chiin. A saidingteng a hongsai mengmeng a aman tak in damdawi in pawtsan ding in kata a lupna a kipan ka hong phong tamai zaw a haksat dan genvual a hi kei. Mi a tam zawten damtak leh kipak takmai a hiaimun a pawtsan laiua en lamet na nei nawnlou a pawtsan mai di i hi aw Bawi Hong it tu I PATHIAN Loungal en zaw lamet na nei nawnlou i hi chikawm in kanung a puain Damdawi inn ka pawtsan ta mai uh hi. Laa gelhtun Goumanpha latna Moria tang ka tungta tan leh tan thuak leh thuak sih leh sih dam leh dam a chih khong ka ngaih tuahkhe vungvung hial hi.

Lungsim hi meimuai kawmpi in PaThangte inn ka hong tung ua. Ann ne phot in lan huaizawh chiang in maban ding genkhawm ni a hon chi ua. Neklut haksa sapipi in ka ne luailuai mai hi. Hiai nii chet in zaw ka mehduh penpen kihuan leh leng a lim na om ding in ka gingta zoukei. Zaitha nemtawh laikuang um zongleng laisung gilkial hongnem zoulou. A chihchih uh tangkha ka hita mo ka ki chihial hi. PaThang in a himhim in hiaimun a na tanau nai uh kua a nathei hia? Na zi a lamte hi leh leng a hong chi a Kenleng huchi ding dan theilou hi veng aw meltheih na tanpha leng neilou ka hi kachih leh lamdang sakchi takmai in a hong en a. A pan a hih leh NaNu NaPa kua a? Na Behmin uh Bang a? chin a hon dong a kenleng kitha lawp vaklou in ka Nu leh Ka Pa min ban ah ka Behmin chih dandeuh uh kagen numnum leh. Aw ki Beh khat i ve ua mi dang lou a ki panpih dingmah ki panpih kha i hi uh a hong chi a. Inn kuan vailam hong dong mahmah keimai leh ka chihlai in NaNu NaPa damlai uh hia kumbang zah khong a hita ua Nou Unau mi bangzah e? A hong chi a. Dawn ding haksa satakmai in Nuaikun dedu zen in. Ka lungsim in Hong dawnglou hi zaw mai lechin zaw mo chi vungvung kawm in. Ka Nu leh ka Pa mo hiai leitung a muhding in a om non kei uh. A hong Nutsiat na uh kum sawmthum (30) valta ahi.

Tapa nih (2) a hongnei ua ka chih patpat leh kagawl hong bing guih mawk a. Awl in tunkei chauh kahita. Chiteng in ka dawng a bangmah theilou uh a hih man in. Na sang gampa bangchik a si a? Bang natna ziak a? Hong chinon zelua. Mi kuamah in leng ka damsung hongdawng mahmah kei leuh ka na chih gige. Ka Gen Nuam ngei hetlouh a Hondong uhzaw a dawnkik a haksat dan genvual a hi kei. Himah leh genlouh theih louh Namun banga ka ngaih man in. Ka sang gampa mo kum Li (4) mi a hih in. A natna zaw hiai na ahi chihding tuanleng kathei kei chi in mittui kai zungzung kawm in. Gil kial lua chihding hi penmai in teh ka chi leh lamdang salua uh zaw a hi ngeidia bang chidan in mo a hong chi ua. Awl in genmai ni chih tawh ka dinkhiak sanhang in ka sang gampa gimthuak laimel ka mitkha a mangthei non vual louding khawp a thamden man ahih man in kapsim kawmkawm in hi chin ka hong genita mai hi. Kum guk (6) ka hih in kapan a hong nusia a ka nun kum sawm (10) mi ka hih in a hong om louh san non a kemtu ding kichian tak kaneih louh man un ka Nau tawh kaPa sang gam neihsun ka niin a honkem a. It na leh hehpih na tel lou himhim a kep in ka om uh hi. Hunte hong paizel a Nii khat ka Naau a damlouh ziak in. Na bangmah ka semthei kei a ka Nii a pasal tawh loukuan a hong tung un.

Semlou in Ngawl hen chih a hi na Nau ziak a semthei lou na hih leh. Chiin ka Nau ihmu hithit lai Lukham zang a Humlup/Thah a hong sawmtak un kenleng ka thaneih tengteng tawh pang in ka nau ka hunkhia a ka Nii tawh a Pasal singkhuah a khen ek kahih man in thahding a delh in ka om a panpih tuding leh hon huntu ding neilou kahih man in Gamlak a ka Nau ka taipih a huaizan in Huihpi leh vuah zankhua in kathuak ua zingkhua avak kuan in ka Nau in vawtsa leh gilkial a thum hithit kawm in a hon beisan ta. Ka sanggampa mo khakhat phial ann piaklouh a om ei ve a gilkial lua zaw hi di hia a khutpi a tawptawp na lampang bang a khut me sang a Neuzaw phial ei ve. Ka nii ten keithah hisak ua. Thah ding a mi khongtawh hongzong unchin ka taitai na lam a hiaigam lamtan hongtung kha kahi. Ka pi leh ka pu te tanpha in leng tualthat pa chi a thah hongsawm un chin Huaiziak a ta Nauding leh it tuding Pathian loungal neilou ka hi.

Tun nou na hong it ua nahong pan pih ua hi ven. Mi it louh leh Deihlouh pa hong it nahi ua Nou a kipat zilkhiak tampi ka nei. Khristian inn kuan diktak leh Pathian pahtak inn kuan na hih na uh ka mu a. Kakipak law petmah chihtawh kintak a ding khia in kisil na buksung a lut ka thuah maimah hi a louthei lou a hongpha a om man in. Hun bangtan hiam daidide a ka om nung un Lianbawi kep dingdan ka genkhawm ua sum leh pai leng pathian in a hong zatsak kei leh a man na ding om lou bang lel hia sum leh pai a Dam na kuamah in lei zoulou hia Thumna loungal lamet na ka nei nonkei. Sum laknang lah om lou a hih chiang in Thumdam theite kiang vanaih maile hi louhia? Ka chih leh na lamet leh chu naihtheih tham ei mahve hi leh leng khatvei a hong thumsak manding ua Sangval piakngai ahi a hong chi ua. Aw huaidan hia ken sumsen ngai sese lou di kasa a. Pawi hinatel e mo? I Toupa thil hihtheih na sum a i zuaktak mai uh. Ei hih theih hi leh zaw tam i sathei mah ding uh mo? A leizou mi a vangmah di. I Toupan a thilhih theina leh a thupi na bana a Pathian na hihlat/suklat na ding a ahong thil thawnpiak sum a va zuak chihtel a Pathian nate bang mahlou suah a. Sum thupi ngaihzaw i hih leh Pathian thangpaih na i tangkhak ding uh lauh huai natel e mo ka chi vungvung maimah hi. Panpih theih na a om hiam MLA te kiang a vatai ni chi in kintak mai in PaThang tawh ka kuankhe pah ua vangpha ka hi dinguam a MLA pa tawh ka ki hawulim theipah vanglak uh hi.

Ka haksat na uh leh Beidong takmai a om ka hihdante uh MLA pa kiang ah kagen ua. Na hihtheih na tantan a na hong Panpih maikei leh lamet na bei hita ka hi uh zakhat zanih hi leh leng ka chi ngatngat mai mah uhi. MLA pa a hong kipan taktak chu thil hihthei na hi lou in thilgen theihna chu a hoihneih khop mai. Nou a himhim a tanau neilou tel mo? Na ki dong khawm dingua na ki en kawl bek keidi ua. Ngaihsiam louh in ngaikei unlan tulai tak a fun bangmah om lou in chin. Huaiban a kenleng sumnei mahmah lou ing a neiliai hileng hong panpih ut luachu hi ing a tutung chu na hon theihsiam maiuh ngai di ei ve. Huaichia mipi nasem ki hi in chin Family lampang buaipih vaklou hi veng aw. chiteng in a hong dawng a. Bangteng chu a veng a hi mai ve. Sum a neilouh dan hoihtak a hong gen bangzaw naksiamlua hi in mo. ken sawmthum (30) ka neih nalak a SawmNih bek hawpding in hoih kasa hial hi. Family A om ziak a mipi hong om thei zawhia Mipi na semtu hi lou a. A Gen tu lam nei leltak voi. Keileng mipi te lak a mi khat zaw hisam hi ing a mo.

Tagah meithai leh chimoh mangbangte panpih ding ka hi kachin nak leh chihzaw hi chin a Huaite sang a nang leh nang ki panpih zaw neita ve mo.ka lungsim in ka chi numnum maimah hi. Mihing a muan na ngakzaw lungkham na leh khasiat na lel ahi. Chih ka mukhethak a ka munding pa leh Kaet dingpa enkhalou chu a na hi dan kei ve. PaThang te inn kong ka tun un. inn sung a Beidong tak leh lamet na himhim nei nonlou bangmai a kap a thum huthut ka za ua. Ngamkhat a khawlguih in mitleng phelou hial in kaki en tuahgegu maimah uhi. Daidedu a kadin laiun Lianbawi. Damna ding a Pathian kiang a thum a hih danuh ka hong theikhia ua. E Thumna nei eive ua ka chitawn kha zawzen uh hi. Inn sung ka hong lut ua Lianbawi lupna nuamtak mai a siangsitset a lum leh a kim a ah Dam na ding a thumna nei a omte ka muh chiang in. Kipak lua ka hi ding a lungkham na mit tui a hong pawt nasekpen a kipahna mit tui a hong pawt ziahziah ta mai hi. Ki khawp na hun ka hong zang ua. Thum ding a ka kisak hang in kathum na la ding himhim khat leng kathei kei a thumthei lou in ka om maimah hi. Suntang laitak a ki khop na nei kahih man un inn kim inn kiangten lamdang hongsa uh zaw a hi ngeiding a hongdelh kheukhou ua mibang ka tamsim thepthup uh hi. Inn Tekpan thugen na hun a hongzang a. Pathian loungal lamet na nei nonlou a kikawp na hun zangmai ka hih dante uh bana Pathian thil hihtheih dan leh Mi hingte a hong kepdan taklat na ding in. Ka tanchin uh mittui nul kawmkawm in a hongen a. "Honsam lechin, ka hondawng ding, thil thupi leh thil kisel na theih ngeilouh ka honensak ding" Chipa a hi. A om salamangthei a ah omlou kawihbeh thei a hi.

A Hotdam na Thupi tak ngak in samlai ni a hong chi hi. Huchih lai in lianbawi Lupna Room lam a lum nakzawu lou in a hong buaise mahmah mai a aet tanpha nuam lawmlawm khol lou in a hong om a khat veivei a nakte honkhol in tunzaw bangteng ahi dingteng hi khinta hihtheih nei non khang chin bangzah veihiam ka om man uhi. Hi mahleh a hong nakthak zel a. Bawi haksa na satel mo.... Na nat na munte bek genthei in lan hiaidan in hongkem un bekchithei le chinzaw mo. Bawi bang hong chikep di ka hita dia aw mo khovel pil na in Nanat na mukhe zoulou... Na naau melbek muding in hong damve mo. Bawi papa khatvei bek hongchi ve. Chih in en ngam nonlou in konglam a katai pawtsan a lamet na himhim nei nonlou a chimoh chuka hita maive. Kelkong(Gate) bul a suangtung khat a tu in lampi a mi paisuk paitoute ka et chiang in englua in kaki dikhuthut a himah leh ka hinkhua lah khek in a om theituankei. Sing leh loute ka en a huih in a mut na lamlam a nuamsatak bangmai a awn diamdiam kamuh chiang in sing leh louten a tankhom ua kipahna neiua. kei Pathian batpih a siampan kipah na himhim mo ka neihtheih louh singleh loute sang a thupi zaw hi lou ka hi hiam chiin kakap sukzel a. Chihmoh man in vanlam kadaktouh leh Bangmah phoklou a meipi awl a kikhin diamdiamte kal ah vandum kikiaite kamuhta hi tua vandum kikiaite khen a Pathian thupi na vak a lungkham na himhim theilou a nuamtak a mi siangthoute tawh ka om dingdan ka ngaih tuah chiang in ngak lah na in kadim a. Laa siam hikei mahleng hichiin Laa in ka sakthoh tamai hi.

1. Leilung kham haksat, na leh buai na simlei Tuangnung siah in leen ka nuam ngei e Lungdon kihtui toh, khesate leen na Aw van kanan nun nawp tawplouh na gam.

Ka ngak lahngei gim gentheih om louh na gam nun nawptawp lou a ka leen hunding tua ah natna leh lungkham na te bei ding Aw salemthak khopi tun kal ka ngaklah ngei.

2. Aw lei hauh nan a lei zawh louh muan na kim krist vang a ka tansam hunchiang in ka lungkham mittui pahna tang ding a hiai lei bukim louh na ngai nawn kei ning.

3. Pa aw hon ngen ing hatna tha honguan in ka niteng kros puak a ngai ngal a keimah hatnan sualgal ka douzou lou muanhuai ka Toupa nang honpan pih in.

Sawtlou chiksung a laa khat phuakzou chu kahita mai ve. Hi mah leh laa phuah a nuam luazaw a na hihet kei.

Sawtlou chiksung a laa khat phuakzou chu ka hita mai ve. Hi mahleh laa phuah a nuam luazaw a na hihet kei. Ni dang khong a Laa puaktheite ka na en gige himah leh tunzaw mi en huailua a na hi veklou ah hih na uh ka theikhia ta hi. Ka tapa kiang a om utmah leng Gimthuak a Haksa satak mai a om kamuh chiang in ka enzou kei a katai khezel maimah hi. Mi hing tangzou nonlou dingbang a kaki ngaihtuah lai un nitak dak sawm (10pm) lak in lamet louhpi in a hong halhdeuh a Bawi ken kon pawm di aw chin ka hon pawm chu aw a nuamtel mai hi chi lawmlawm a ta pawm a nawplam ka thei nai kei hi.

Ni dang a papa hong pawm ve chi a ka pawmut a hongnget lai a ka gimluat man a pawm utlou a ka om lai hunte ka ngaihtuah chiang in kisik na in ka pumdim ta mai hi. Dak sawm leh khat (11) bang a hong gintak in nitak leng a sawt taktoh Thumkhopna nei in lumphot ni uh mo Tunzaw hoih leng i hoih lota uh ka chi a thumkhopna ka hon nei ua lum ding a ka hong ki saktak un Pa Thangta nunun kei Lianbawi kiang a lumding kahi buaipih a ngaih a thohpih a ngaih leh leng tuzan chu ken buaiphih ding kahi lung himoh lou in, Tawldam tak in kalup na ah valum in aw chin Lianbawi kiang a hong tuh a lupna dang a giahsan maiding haksa sasim mah leng nangzou lou in Nungak lupna nuamtak leh siangthou takmai a ka sepaih lup zetzat mai hi. Ka lupna zaw nuam mahve aw ka lungsim a nuam theituan kei a ihmu theilou in kaki lektuah kaki lektuah mai a Lupna nuam tak tung a lungsim nuam loutak a lup sang a Gopek tung a lungsim nuamtak a lup a ut huai zawkdan kathei khe hial hi.

Bangbang hiam a tungleng hi nailoupi Ngaihtuah a hon hichi kha leh chi a a KHA LEH Teng ka kah pihpih lai in Lianbawi gimthak in a hong hi awkawk a kintak a thou in ka gei a kinul nadial teng zawk a delh phei kaki chih leh a mun katun in puanpak/puanzem hoihtak khat tengkha kana hi a kaki entuah ua ka nui ek maisam uh hi. Ka hihtheih danteng uh suah in ki kem mah le ung lawhsam ding bangmai in a nakmai et in a hong om a. Gending theizawsam omlou chu kahi ding ua daitakmai in katu kun ngetngut mai uh hi. Hi chia katut laiun Lianbawi in hong beisan leh a kha hotdam in a om dia aw chih khong ka hong ngaihtuah a bawi awte i kisan theihlai in ka theih dandan bek in HOTDAM NA THU Hon na hilhkha lengzaw mo Naupang lua kon na chihchih lai in thilteng a ki khel zouta mo. Toupa khatvei tomchik hi leh leng Hun hong pelai ve mo. Chi in zum na himhim neilou in naupang bangmai in kakap khe zawizawi tamai hi. Hi mah leh thilteng a ki khel ta Kata houpih theih lah a hi non kei a kisik in kapkap mahleng a phatuam tuankei Bawi Na Damsung nii te haksatakmai a zangbei a tangtawn a Haksat na mo na thuaklai maiding a pawi ngei Bawi a hi thei kei Bawi kon phalthei kei Bawi...Bawi a pawi tel mo Bawi.. Ka chi huthut mai hi.

Beidong takmai a ka kahkah lai in Lianbawi chikmah a Pathian kiang a Pe khelou/Lanlou ka hihlam ka thei khia a kei a hilou Pathian in a hong kepsak Gil a gah Goutan ta hong piak a hihlam ka hon phok khia a Toupa a neitu kiang a Sihna hi in dam na hita leh A tuah bangbang atung a tung bangbang lungkim ding a pekhe ding in ka hong kisa tamai chu aw a haksa telmai... Zinglam Dak Nih leh akim (2:30am) lak in Bangteng hi leh Toupa nang thu hita hen. Ginna a Pathian lawm chih a om pa Abraham aw na thupi tel mai mo. Bawi tu mahmah a Toupa khut a pekhia ding/Landing in thupuk na ka lata chi in. Toupa hong panpih in nang om pihna lou in ka puk kha ding. Bawi hon lanlouthei kahi takei chin hiai Laa kap komkom i ka honsata mai hi.

1. Khalam vualzawlna leh Lal thukhun tungding din pian na gam, Laizom leh pa inn paisan a kul, Suaknu leh piang masa, Nauchil pen khah khia a, Gou manpha lan ding in Toupan a hon sam hi.

Sak kik.Ahaksa ngei! Athuak hak ngei! Gou manpha latzaw, Dimlet khalam vualzawlna tang ding in khak khiak na ngai ahi Manhpha ka gou manpha.

2. Sual gallian douding leh gou manpha landing in, Sapna ahong tung a dawn ahaksa ngei e! Lungngaih na mittui tawh bangkim ka gel chiang in: Lung lai ana lua hi, aw ka neih gou manpha.

Kapkawmkawm in chang thum na ka hong sa non a.

3. Gou manpha latna mun Moriah tang ka tung ta, Tan leh Tan, Thuak leh Thuak, Sih leh Sih, Dam leh Dam, Gentheih chiteng thuak a sisan a hon tantu, Ka it Toupa sapna sangding in ka manta.

Chin a ban sazawm thei lou in Toupa Bangkim nang thupi na ding hi hen aw. chi in a ban chang li na ka gen thoh ta mai hi.

4. Ka hin na leh bangkim Toupa ka piak ni in, Kata lung kham ken aw kon len dia kon thuam ding; Taikhua a hong vak chiang in napa na suakding hi, Chihthu a hong tung a. Hallelujah Amen!

Chin Thum huthut kawm in ka om mun ah ka tusuk tamai hi. Ka om na inn sung uh chu kahnan in a thon zuazua mai hi. Beidong leh lamet na himhim nei nonlou a ka om tak a Toupa na kiang hong zuanpan ka na hi mo Pa hong ngaidam in aw chin ka tapa ka pawm tonton mai hi. Bawi khang louta ve mo ka chihchih hang in a phatuan kei. Khovak kal ngal lah takmai in ka om uh hi.

Tuabang a ka om laiun hihtheih lah bangmah om nonlou a hih chiang in Sihna tuakding ka hih uh leh leng inn lum a si in kivui mai leung Sumtampi seng a sihnung a ka ki puak sang un bangteng hi leh inn lam a ka na ki paw maiding uh ka chita mai hi. Hi mah leh phal in ka om kei ua. A Damding ma na om ding uh ahi. Hiai Naupang hichi pi a puak kik na dan om lou ahi Na gin na suhat in lan thilteng a hoih lam ding ngen in ngaihtuah in PATHIAN eilam a apan leh kua a hia hon zouding? Bangkim hihthei PaThian neite hi lou i hi hiam? "Na lak uah thil hoihlou thuak a om uhia? Thum uhen. Kipak a om uhia? Phatna laa sa uhen. Na lak uah china a om uhia.... Chin Jakob Bung 5 chang 13 aki pan 18 Tan Inn Tekpan a hong gen a Lamet na hing mu ding a hong piangthak sakpa hi lou a hi hiam. Hotdam na ka neita Jesu Khrist ziak in HOTDAM Ka hi chingal chin a. Bangten a hon HONDAM a? Hon ngaihtuah zualmah dile? Hiai Sih na leh natna. Lungkham na leh mangbat na a kipan in mo hon HOTDAM Zohlouh ding? HOTDAM Zohlouh neilou a hi chi ngal hang a.

Bangziak a ginglah na maizen a. A hong chita mai chu aw Hotdam na theichian loupi a Hotdam a na ki chiden ka hi na ka hong phok khia a. Toupa ka muanding zah a muang zoulou a lung kham takmai a hinkhua a nazang sawtlua ka na hi mo. Ka chi vungvung mai hi. Lianbawi lu sathau nuh in thum na a hon nei a ah mah chauh a ging a thumtum kasak leh Amen ka chih uh leh Thumlual na/ Thumkhop na. Nei ka na hi maimah uh hi. Chik a a ging a thum khekha ka chih katheih zoukei. Inn tekpan ei te a ding a i bet na ding uh zaw Jesu chau a hi. Taksap nan leh mangbat na. Zawn na leh lungkham na chiteng bana Sihna leh Natna tanpha a Hon HonDamtu a mah kia a hi. Chiin. Jesu kiang ah ka bitding a ang sung nuamtak a chih laa a hong tel a ka hon sakhom uh hi hichi lawmlawm a laa in honzoh ziak a mittui ka nul lam kathei naikei hi. Laa phuaktun khat in Jesu Neih hin na nuam kipah na thuguk hi ka kha a hin na hon piak Jesu neih kia kipah na. A na chih ka saksak hang a theichian loupi a laa ahih manlel a sa ka na hi mo. Thei chian hak hi na tel ing e theichian baih hi lengtua ka mittui luangteng Toupa phat na leh ki pahthu gen na a luag hi mai zen leh katung a Bang zahta in a lungkim dia aw ka chi hial hi. Zing khua a hong vak a. Ka mai khong phiat a ka ki hah sianglai in PaThang tanu nu a honh ki kou khia a keileng bangthu a hita mai a chi in kintak a diphawm pi a ka tailut leh Lianbawi kiang a ah na ding seusuau ua ka lungsim in. Aw ka chihchih mah eita ve. chin En ngamlou sim kawm pipi a ka va et leh Lianbawi a na ki Nuai thilthil a ka ki koukhe khadek zozen hi. Ki paklua chu ka hi ding ua ka gen uh kingai khuk om lou in chiak in ka chiak vengvung mai uh hi. Ann nek ding lambang ka phok ei kha zozen uh hi. An ka neklai un ka inn geite uh papi khat a hong a. Tu zanbang chi na mai uh? A khen chiang in kap na hong bang ua, hoihtak a ka hong ngaih chiang in.

Thumna nei mah na bang zel ua Thum na nei na hi uh ka chih chiang in Laa sa na hong bangzel ua a hong chi a. Ka om dan uh ka na hilh uleh. Aw a damlou pen lah a hon chi a ava et leh hehpih luazaw ahi ngei dia a hong hi nemnum sim a Doctor in bang na chi uh a? Ah Natna thei zoulou uh hia? chin a hong dai dide a awl in a mel om dan TB hi ding in ka ging ta kaTapa pa Tawh a om dan uh ki bang ka sa a hong chi a ah Tapa pa omdan. A kipat tung a kipan a aom dan a hongen leh Lianbawi om dantoh a hong ki bangsim mok a TB Damdawi ngaihtuah theih dandan a ngaihtua ni nii Thum sung bang ka hon piakzawm uh leh a hong hoih deu a ann khong tam loulou a hon nethei ta a kipak lua in ann peding bang kaki tuh ta mai uh hi. Dam siang nai kei mah leh Lupna tung khong a sawt loulou khong a hong tut zawh tak in mi inn a kal khat valbang omta ka hih man un inn lam a paiding dan ka hong ngaihtuah taua. Hi mah leh kuaman a honphal kei ua. Nii kha Nii Nih Bek om pihlai maive mo? Na pai Law na ding uh chi a Naktak a hong khouh souhsouh ziak un, Nial ngam lou in Nii Nih om lai ding in ka kholthak uhi. Zing ann nek ma a Inn kuan ki khopna hon neihpih gige a hi man un Lianbawi leng halh thouta hi ven chin ka pawkawm a. kikhop na pitu in ka pang hi. Na hong panpih na uleh na hong it na te uh ziak a mi hi louding lai mi suak a hiai tantung ka hi uh chin ka kamsiam theih tawp suah in kipah na mittui luang zungzung kawm in kipahthu ka gen a Lianbawi tung a sum mi a ki latengbek a baihthei lam a piakding dan hong ngaihtuah ding kahi chi a ka tutsuk leh Lianbawi in Papa.... Nang... Kap mo. Dang awk tak mai in a hong chikhe mok a lamdang salu in kavek un Haleluijah. Chin ka ki kou khe tamai uh hi. Chikmah chiang a za non dinga ka ki gin taklouh Ka TaPa aw ka hon za tamai chu aw. Kapian nung a ka aw zaak khak tengten lak ah Nempen leh zaaknawp pen ahi chi lengleng genkhial ding in ka ki gingta kei hi.

Zing kal khovak kal ngaklah takmai a ka om lai un a na ihmukhatuak zo ka hi ding ua ka khan loh uh leh khuavak chihtak in a na vak a khang ma chu kana hi mai mah ve ua.Maileng phiatsiang manlou zen in sumbat ding zong in ka pawt khe ngal mai hi. Sum Sangkhat (1000) tan bek a tawmpen a ngai di himah leh zakhat (100) leng ka mu zou kei a thazawi takmai in inn lam ka zuan kik a inn sung lutding nuam salou chu ka hi ngei ding a inn kong a ka dingding maimah hi kong a bangtanhiam ka om nung in pasal khat ka inn sung ua pau ka za a kintak a kalut leh ka lawmpa a na hi a. E Hau nang lah nana hi a bang chisim e ka chih leh na buai dan uh zakha ing a hong delh pah lele ka hi. Sum na va muhia? Bang chih na sawm a? Hiai a ki kepkep zaw ka ngaih dan in hi thei ka sanon kei. A ki khelthei thil om kha thei hi ve aw a hong chih a. Sum mo muzoi lou hi veng aw. Bang chih di a ka lung buai gawp hi ta ve aw ka chih leh.

Hong di e ka inn lam uh vapha zual ni chi in a in lam uh phading in ka ki zui khia ua, ah inn uh ka tun takun a na om zual in aw chi in a hong potkhiak san a sawtlou nung in ki pahmeltak mai in a hong pai a hong ou chi in buhbuksung ah sengpi khat toh tomlut a thuah a ka nuisim heuhau kha mok hi sengpi khat dimtek in a buh uh ka domkhia ua hiai pua awle pai non ni chi in sengpi dimzen a buhpua in inn lam zuan in ka pai tamai uh chu in tunkal a ngak lah huai khop mai inn ka tung un ka zii ki paklua zaw a hi dia UHau it tu leh deih sak tu nei lou ka kisak leh.... Chi a a ngong a kawi in a kah khum hial hi. Ka lawm pan lawmta i chih nawp i sak na te kia a nawp hong sakpih a i ki pah na te kia a hong ki pahpih te hi lou a. i haksat nate a hong haksat pih leh hong thuakpih a hong panpihte hi zaw ahi. Na van ding uh ki sa unlan zinpih mai un aw a hong chi a. Hau sum om loupi en ve ka neih tengteng uh chi in zakhat not khat leh ching sawm not guk ka lak hi. Tua bang a ka buai veng vung lai un Lianbawi a hong kap a bang chi e bawi thouta mo chi in ka delh pah uh hi.

Ka lawm pan Pathian kiang a ken thum na ka hon nei dia huai chiang inn lam a ka na pai di aw gamkuan ding ka hi a ann nek baih ka ut a chi in thumna hon nei a Lianbawi kiang a Lian Doctor na pa toh va ki en sak un lan hong dampah in aw nang a ding a ka hihtheih om sun chi ing a inn lamna dinga singat ka khawl teng na ki etkawl na ding a zuak ka hi aw hiai zang in va ki en kawl in lan hong dam teitei in aw Lian. chi in SangThum (3000) a pia hi. Kou leng kintak a ann ne in ka kisapah vitvit ua ka zii it tak mai inn a nusia in ka nung a ka vanding uh. Ka malam a Lianbawi pua in ka hong kipan kheta uh hi. ka zii in hong zui nuam mah leh naupai lai ahi a ah naupai kha 8 val ta ahih man in hong zui thei vual a hi kei hi. Bawi...Bawi...Bawi chi in aban lah genzawm thei lou in ka puak lai bang hong kawi in a hong tawp tonton a kaki khen zawkthei kei zaw zen uh hi.A toptop in khitui naptui toh I Biak Pathian kiang a ki thumpih tuah ni mo dam a ki mukik ding in. Chih toh kintak a taisan ka thuah uh hi. keibang a na chi di e. Damtak in aw painuam. Awling pilhpilh a achih kazaman hamham hi.

Ki pasal saktakmai a nunglam ki heikik nuamlou a ka pailiam vungvung hang in haksa zaw sasam ka hi ding a banghiam kham nei mah ka bang meimuai hi. Ban tan hiam ka pai nun un ka naupuak tang lah tanglou thumang tak a ka puak dandan a om chi a ka et leh a thumang a na hi kei a kho phawklou a na hi zaw mai mah hi. Kou pata chau gam mang mial ngeingui lak a ka hong ki khawi taktak mai u chu..... mai lou ahi.Sawtlou nung in khua a hong phawkthei khongkhong a mailam zuan in ka hong pai thei non ta uh hi. Khua a ki pat ka pai khiak nung uh Dak kal nga (5) khong chingta ahi man in Guite Rood ka hong tung ta uh hi. Lamlian gei a ka dial phah zok in Lianbawi ka lum sak a agei a tu in ka nak huthut zozen hi. Bang tan hiam ka khol nung un ngamkhat in lamkawi a TATA SUMO khat a hong suakguih a kintak a ding zok a ka kham leh khol louin a hongtai suaksan velvel mai hi. Sawtlou nung in khat a hong tai non a ka na kham leh vangphat huai tak in a hong kholpah a himah leh mi dimlua uh a hih man in tatzawh ngaih na a om kei zaw mah hi. Ka pata ua ki pawm in munkhat a ka tu maimah uh hi.

A aw ka zaklouh na a kha a simbang phata ahih man in a Aw zanuam in ka hou pihpih mai hi a hongpau chiang in kadip kawm honsun om hi in kathei a khat veivei bang ka gawlkhong a binghun a om mokmok sek hi. A ziak a hihleh Nii dang a dangnal mahmah dawnseng leng hilou phial a pau ziahziah pa tu a Agenut penleng gen khethei zokzok lou a liing tungtung zen a haksa satak mai a pau a hih na a Kasunglam tan hong khoih kha hi in ka tehei hi. Mi pha zoulou deu leh banghiam chi deute khong chiamnuih bawl a sim mohtak a i bawl hang a A nu-leh-pa te a dia anat dingdan khong ka ngaihtuah chiang in Ka thuak thei hetkei mok hi. Hunte khol lou a paizel a hih man in iin lam a paiding ka chih ni uh a hong tungta a PaThangte inn kuantoh Khut ki len in Thumkhop na kanei ua. Ki khelah takmai in mittui luang zungzung kawm in. Na muan Toupan hon makaih in hon ompih tawntung hen. chin in ka ki khenta mai uhi.

Pathang in kavante uh pua in gari munchiang khading in a honzui a lampi a bangbang hiam gen in ka houlim uhi. Lianbawi hiai leitunga ah pian khiak nun Lamka khopi a muh masak napen a hih man in a dakdak a papa hiai inn khong a ki om leh a nuam mah di mo? A inn te uh thupi thei e mo? A dai khong uh hoihthei e mo? A hon chi a ken leng. He..2 Thupi theilua ei mahvoi mo hi leh leng en hiai innte sanga hoihzaw leh thupi zaw van a inn nei i voi. Hiai daite khong mo hoih in hoih leh leng a sung a teng te ah dai in humbit zou tuanlou in chin mo huai sang a ei Dai hoihzaw ahi chin ka dong mai hi. Mi en na hong neihdet khakding laulua ka hih man in. Gari a tung in Pathang toh mangpha ki khak in ka it ka zii leh kata om na ka hon zuanta uhi. TaTa Nungkuag a ka pata ua ki pawm a tu ka hih man un. Khat veivei bang lawu halna meikhu lak a taikha kahi ding ua aw, chih nop huaiphial in ka thei hi Gari lah lampi om louh na suang lawmlak a tai bangmai a hih man in. Lianbawi in lau a hi ngei dia papa kum ni. Khe in pai thoh ni. kaut nonkei. A hongchi a i pai nang gamla lo lai ei voi bangmah chilou ding i hi. Lauken aw kenhon pawm na ding ka aw. E Lamka nuam na sa hia? Bangthupi na sapen? Inn i tun chiang in Na Nunu kiang bang na gen di? Chih khong dong a lungmuan sak kasawm hang in. A lung muangthei tuan kei a singngat khua katun un kumkhiakpih in ihmut suahna damdawi kapeta mai hi. Gari a ka kalpih dek chiang in utlou in a kap a damlou simpi a hihtoh a buaihuai sim mahmah mai hi. Bang chichi hiam in gari a Tuangding in ka ki zawlzawl ua gari in hon ngakthoh mai ta a hih man in kap in si hialkei na ve chin ka kalpih ta mai hi. Sasankawl lak katun un a hong buaise petmah a Bawi.. Bawi bangchi e ka chihchih hang in a ki khel khin ta. Ki sik in pawi na e ka chi vungvung a ahih hang in a phatuam tuankei.

Ka tuan pihte uh khat singtang Doctor i chihsekte uh. A zilna neibel hi lou a ki zat tam ziak a thei. Khat a na om kha a huan hongsuh zawk in. Bang chichi hiam a ah hong khoih leh khua a hon phokthei khongkhong a maban sawn in ka hong kipan khetheinonta uh hi. Mangbang tak leh panpihtu nei lou a amite a om ding uh zaw Pathian in phal mahmah lou ahi. Ka chi hial hi. A hun leh a mun dungzui a panpihtu ding a honpekzel dante ka ngaihtuah chiang in lamdang ka sa a. Hautupa PumKhoThang. in. TOUPA Hong pidan ka ngaihtuah theih phak louhte a honthei a Bangmah loute a honphok a.... A na chih diksa lua in kei a ding mahmah a hong na phuahsak a hi dia aw chin ka zak khop in kasa suak thithe mai hi. Lianbawi Ka damdawi piak in zoulua hia. Ahih kei leh gimlua houh a hi zaw dia a. Mitsi in a nak hithit mai hi. Ka zii leh ta muhkal ngaklah simchu kahi peuhmah dia ka Gari uh bang hatlou khong kasa hial hi. Ni Taklam Dak Thum leh akim (3:30pm) lak in kakum na munding uh ka hongtung ua Gari a kumkhe phet a lou thei lou a dak kal Li (4) khe a painang neilai kahih man un kagim lua a Ka tawldam photding chih na vual omlou ahih man in Lianbawi ka ang a pua in kavante uh ka Nung a puaktheih dandan a pua in ka ki pan keukeu tamai chu Gari tuang zouphet vangiktak pua a lampai a haksatdan chu mailou ahi. Keipang lou katop chih dia hoih mai ahi.

Lianbawi phong bawlbawl mahleng ka phong zou kei a laa khong sa kawm a ka paipai leh lamkim bang tung ka na hi maimah hi. Khua a hon mialdek simta mok a. Ganhingte a giah na munding khong ua ham zilzil ka honzak leh ka ngaihtuah na saupailua houh a hi diam a ka biang lak a hon votsuk diakdiak a kintak a ka khut a ka khoih touh leh, ka mittui a na hi mai mah hi. Mailam not a ka hong paizel lai in Gam mang kawm ka hongtung a meivak chih lah neilou ka hih man in kama banding khong maikawm simsim in ka hongpai ua lamNawl a Thum veitak Lianbawi ka tawlh khiakpih hialtak in zaw a hon khanglou khong a. Papa ei koi a kiom a inn ki tung nai lou mo? a hon chi a. Hi tung dek geigei ta chin ka om na mun uh a. Papa ka gilkial lua a hon chita maichu a zak a nuam hetkei hi ka na tuah khak sa a hih man in Ka sang gampa gimthuak leh mangbang takmai a ah kikou na awte ka honphok kikthak a gawlbing ekawk in ka om hial hi.

Bawi khua a mial lua a ahvak na deu i tun chiang in I Nahtang puak na ne na di aw kachih a. Awle Pai mengmeng ve leh ka gilkial gawp ei voi a hong chi hithit nonzel a. Awle chin kapaihat theihtawp a pai ka ki chih hang in zing ann ne lou kahih man in kahat zoutaktak kei hi. A tawptawp in Gam mang mial bengbung lak ka hon khengthei khongkhong ua suangtung khat a tu in Nahtang ka neih sunsun uh gap Thum ka la khia a Lianbawi kiang hiai ne in aw Bawi Inn i tun chiang in ann nane pah na ding chi in kapia a kenkhat nekmai dihi chi a ka sitbawl sim leh Papa beita mo? Ka duh lo lai a hon chi a ka pe tamai hi. Kapan kei leng hi chituk a hong it di hia damlai hi leh dinkik nuam na tel ing e, Inn sung a nu leh pa leng pausak ngamlou a Gentheitak a om sak, ahih kei leh hawl khia. Taisan/Inn tuansante khong hai hi na maizen uh e. Nu-leh-Pa hon pethakthei om hi maizen leh aw.... Kachi vungvung hial hi. Papa a dang om lou hia ka duh lai a hon chi zel a. Hi beita ei voi Bawi ka chih leh Tawm na pawlua a ei voi a hon chi aTawm lawkha ei mah ve mo chin kadong maimah hi. A Nahtang nekna hawng khong ka muh leh kagil zaw kial losam a hi dia ka chil bang ka valhpuak khut kha zawzen hi. Bangtanhiam ka khawl nung un kapai kheng na sa uh kanunglam uah Mi kipak a nui zawizawi hi leh ki lawm aken chiang a mangbang takmai a kap hi leh kilawm a hong om a. Hiai mun a khawl Sawt hoih kei e chin kintak in ka paipih ta hi. Himah leh kanung uah, ah gen mumal theihlouh a mi bangzah hiam houlim hi leh kilawm a lumtumtum zawzen. A khen chiang a lah pasal piching Bahlua a thumhuthut mahbang zel khat in bangtan hiam honzui a hih man in. Lianbawi in papa tua bang a kalau chin ka ang ah amai a phualmai mah hi.

Lau zenzen lou e Simbupi eivoi kachih hang in dakkhe ngam tuanlou in a dai dide a Laulua a hih man in a nawpkhol kei hi. Bangtan hiam kapai nung un ka zii leh ta om na khua ka hon galmuh tamai chu aw. Ka gim na teng a beizawt mai sam hi. Inn ki tungdekta en ou huai a meivak na hita. kachih leh kintak in a hon dak khia a papa ka nunun hon na dawnlou di hia? ka nunu ka ngai e a hon chi hi. Nutate kawi ah a om di ua aw. Inn tungsuak di ka hi dia aw. kalawmte Inn tawn di. chin kabuai mahmah mai a bangteng hi leh inn a vanbek ki nga masa hen aw chin ka Inn uh ka zuan vengveng ta hi, ka inn geiuh katun in NauNgek kahging ka za a Hei...ha chin a nui lah bang a kap lah bang in ka hi melmual maimah hi. Kintak a Inn sung a lutdia kaki sak leh ka kawngpi uh hong nailou ka na hi a katal in ka phupuak buk kha zawzen hi. Hongzok in Naau ka hongtung ta uh bang nana chi ua chihtoh kongkhak laih hong geih di chi a kalaih leh a na kikalh a ka om zawt kha zawzen hi. Ka inn kalh na uh singtawn Thazawi pi in ka dawm khia a. Inn sung mialbek buk leh khing dekduk kuamah om ngei louh na hi leh ki lawm ah kapata un ka honglut tamai uh zaw mi teng sigai a kou pata chau dam hile ung ki lawm bang kasa maimah hi. Lianbawi in papa ei inn a pai ni hiai lak mial lau ka Nunu kiang a paizawk ni a honchi a. Kavan uh tuanlai a nga khezawk in ka Lawmpa inn lam ka zuanta mai uhi.

Ka Lawm pa inn ka hongtung ua Nuta te melmuh ki nemtakmai a lutding a ka kisak uh leh akong uh hoihtak in a na kikalh zel a kawi lamzua a bang chih a hoih di a chih theilou in a inn katung uah katu maimah uh hi. Nutate bangchi uh a hi mahmah dia aw bang thil tuak uh a maizen a. Inn a lah om lou hiaimun a lah om lou kawi a om ahi mahmah di ua aw chin ka ngaihtuah vungvung a kipak leh maitai takmai a kimuding a ka kinep lai a hiai bangthil om zaw a theihsiam hak khopmai. Papa ka nu ka ngai gawp in a paita ni chin Lianbawi a hon kap a Tawpding a ka ki nepnep na lam un kakap khom khadek maimah uhi. Sing leh suang giktak mai puaksang in lungtang neuchik sung a puakgik pen gikzaw a na hi mo, kachi hial hi. Bawi Tawpta awle min hon zadia hon koukha ding uh. Tawpta awle inn a painonta ni aw chi a, kadin pih leh. Lianbawi...e ei... Hiai a ka om uh hongpai uai Bawi. Hiai ah a na om ka hi uh na nau tawh chih aw ka hon za a huihnung sim a hih man in kawilam a chih kathei chiankei a kadak heihuai maimah hi. Den a Naungek kahging kazakbang a ka ngaihtuah na lel houh hia leh chi a ka om meimuai lai in. Awling pilhpilh kawm in uu hiai a na khang ua om keive ua hongpai ve ua mo. Lian Na Nunu kei ve ka Aw thei nonlou mo Bawi? A hon chih hithit non a. Lianbawi in Nunu hongpive Nunu ei chin a hon ki kouzak tamai hi. Kintak in katai lutsuk ua kuateng om a chihleng theilou khop in. Naau bang a na chi e kou hong zawngzawng keive ua chin munkhat a naupawm a tulai a ngong a ka kawi topmai hi. Bangmah genthei lou in a mittuite luang in a hong luang a. A Naupawm lai la zawk in Lianbawi ka Pawmsak a.

Chihmoh man in chibai bang ka banhawm kha zawzen hi. Tapa melhoih takmai melmuh chu a nuam khopmai. Chibai homzou meikiang a Katapa pawm in katu a inn neipa Pa Lian in. Thil bangmah theisiamlou a hunsawt a na zang lua kahi uh. Mipil ka na kisak leh mihai kipil saklel a na hidan keive ua. Hon Ngaidam in aw. Hon chimok a lamdang salua in. PaLian bangchidan e na gen ka theisiam hetkei? Ka tung a na hihkhelh ngaihdam nget na dinghial lah thelou ing a. Ka zii leh KaTa hon na kepsak chin a ken na kiang a kipahthu kongen a. Ka kep zawh louh dingpi zii leh ta nei kha ka hih man a ngaihdam kon ngetzawk di hi zawlou hia? Ka chih leh hi zenzen lou e. Ka mi hinpih it loupi a Pathian ka it a nachi ka hi. Ni dang in Pathian phawk kha hamham ka na hi ua tunzaw Pathian theite leh Pathian theihte ka hi ta uh. Naunei ding a na ziin gimthuaklai in na Lawmpan a inn uah a hong pi phei a panpihtu ding kuamah om lou in a maugel a ki en kawl maimah uh hi tua hunlai in beidong in a honsam ua linpipi in ka va delh hi haksa sapipi in tapa a hon neikhia a Na lawmpan kipaktak a pawm in na zii ninte khong a hon hahsiang kamuh chiang in lamdang sa in ka ngaihtuah na a adaithei kei a Pathian ka muhloh hial hi a hon chi a. Kon ki pahpi lua PaLian chin chibai ka buk a. Ahih leh ka lawmpan a et kawl ding a ah inn ua pi a Bang chidan a nang nana kep khak a chin ka dong kikpah a. Na lawmpan na zii a piNung a zii toh ki na den un chin. Deih a na zii dia pi na hih leh chi a a zin paisan a Na lawmpan na zii hoihtak a en kawl in chin, amah lel a mah ki thohthei, ki hah siangthei a a hong omtak a ah zii samdia kuan khedek in chin kou in kuan in ka na kep uh a hi a hon chi a. Ka kipak lua PaLian katung ua na hoih nate uh hondin ding hi le ung kou inn kuan in chikmah chiang a hondin zou ngeilou ding ka hi uh.

Himah leh I Pathian in chik ni hiam chiang in a leh tampi in a hon din ngeingei ding chih ka gen ngam chin kikhop na hun saulou i zang uh aw chihtoh din kathua a ka gentheih dandan in. Pathian in a mi siamte a hon it dan leh Lianbawi toh ka thil tuahte uh ka gen a thum khopna nei in hun ka zawh pih hi. Kou le hong tung khongkhong ka hih chiang un a inn lam a va giak pahmai le ung Lianbawi leng gim lo petmah di in chin ka na paiphei pah mai uh aw chi a pai kasawm leh a hon phal kei ua tuzan hiai a na giakding ua zing ann Nezou in Inn a na pai na ding uh. Hun bangtan hiam na om louh na nung ua tua zannungpi a na om ding uh zaw hi theilou deu ahi a. Na ann ding uh leng minta kisil siang in lan ne pah ua a hon chi ua kisil mengmeng in ka lung gulh gige Sakhi sungkua khasim leklek ka hon neta mai u chu a limthou e. Zing an ne lou gilkialsim a hih toh ann bang kithuk zihzeh maidan hi in mo. Inn tekpa PaLian in. Na hongtun hunhun ua gawhding a ka na sit uh Ak zingkal in i gou ding ua ann kuang um khomlai ni a hon chi zawmah chu a zak nuam hi ta ven. Lianbawi a nu kiang ka tun nung uh bangziak ahi dam, a pau nuam het kei a houpihpih le uh leng a houpih zoukei mok uh hi. Ann ka neklai un hong dawng khak leh chin Bawi na duh zahzah ne in aw ka chih leh paulou in kipah meltak in alu a sungau a hondawng tuan keimok a lamdang sasim a ka houpihpih hang in Hi leh I kia in a hong dawng a Kipawm a meikiang a bangtan hiam ka tut nung un ki suang lah leh litmel takmai hi leh kilawm a mittui kai zungzung kawm in papa ka damdawi nek hunta a honchih leh a nun Bawi bangchi e dangawk lah na bang a ahon chih leh a hong kap zak a.

Bawi Tawp aw... Tawp aw Bawi.. Na Nunun a honthei naikei a ahi na dam chiang a hon pausiam mai di na hi ni dang sang a hoihzaw na hi Bawi. Na damdawi i Bag a om di vala ni aw chin ka inn uah damdawi ka va la ua Dak Kua(9) bang a na gingta a hihman in lumdin ka hon kisa ua ka nupa ua kakut taklam tuak uh kilen in kaveilam ua katate uh len in ngaih lawlou in thumkhop na ka nei ua kipak lu chu ka hi ngei di ua mi inn chilou in ka houlim kha ek mok uh hi. Ah gentheih dan leh a thuak gimdan te khong a hon gen chiang in kapasal zoukei dekdek mok hi. Ka Lawmpa a zii sam a hoh kal khat khong hon ni tuang ahih dan a hongen a eiziak a mi nupa kituak laipi ki khen loh chih kangai thuah chiang a pawi salua ka hi Nazin ni uh bang a ki hahnak dan uh mailou ahi a hon chi a. Pawi hi na tel e mo Naau a mau ei hon panpih hi lou in en a mau panpih hi zawle hoih di hia mo ka chi hithit ta mai hi. Hunte hong pai zel a ka lawm te nupa leng a ta uh ziak in a hon ki gawm kikthei non vanglak uh hi. Lianbawi leng ka khua ua siamsin na om sunsun a ka kaisak ua vanhoih guan zoulou ka hih ban uah a Dangawk den mok a hih man in khan vualte sim moh leh kholak mi chiam nuih bawlna a hon suakta maichu a natdan genvual louh ahi. Pathian Nii khat ki khom ding a ka kuan lai un ka ma a ki lawptak in a tai a huchih lai in papi la khat in dang awkpa chi a tawng in apau a na chin leh hehlua zaw a hi ding a suang la zok a deng in kapkawm in ka kiang a ah hong tai a bangmah a genthei kei zaw zen hi.

Kapkawm in ka kiang a ah hongtai a bangmah a genthei kei zawzen hi. Bawi bangchi e kipuk kha mo Nasik na ding hoihtaktak in na en pahpah keidia ka na chi behlap kha zawhmah a heh law petmah zaw ahi dia a ling tungtung hial hi. Biak inn kai ding khong i kah leh hoihlou ahi Chi a Biak inn lam zuana paiding a ka ki sak lai un Heh meltak mai in pasl khat in a hon naih a. Naupang hi lou mo ba kon chiamnuih leh suang a hon deng e. Ak Ngonghek in Napata un na Ngong uh ka hek de. A hon chi a. A kampau na sadeu chu ka hi dia Kahin na a manphat na mangnglh in ka sisan bang lumhut hial hi leh kilawm in kathei a dawng kik ding a ka kisak lai in ka khut a Bible ka mu a Pathian min in ngaihdam kangen tamai hi. A hehlou leh a kampaute na salou zaw hilou ka hi. Ka tung ua kialte ka ngaihdam bang un nangleng ka khelh na uh hon ngaidam in chi a ka na thum khakzel man leh Mi kua hiamtoh ki lemlouh na nei zenpi a thil lat Pathian in sang tuanlou a hih dan katheih khakman ahi zaw. Ngaihdam ka nget hang in Khosung a khut dawh a vak lel na hihlam uh ki theilou mo. Nou khong mok bawl vualding hi lou ka hi ki Pathian misak in Pathian minbang na lou vial a. Mi nasep na van bang lel khongtoh Biak inn kai na hi lam uh ki thei lou mo? A hon chi a. Ki dekzaw a haksa khop mai PauTheilou leh mi hai bangmai a min ut leh dah a hon hou zialzial uh ngaih khiak tohmai zaw khovel a mi haipen in leng haksa sa hial leh ki lawm ka sa hi. A ut danteng a hon hou a kapuan nak ang a hon mat hon mu khaten a hon delh ua tangval dekpan mi thum hiam in kin a kin a kai khia in sim moh tak a hiai naupang tawng chin a aheh leh mo a pa bangmah theiloupi tan ut leh dah a hou a atung a khutkhak na sawm.

Hi chi tuk a heh ding in mi tot louh di ei ve le a chih uh leh. Bangmah ka chisam lamgei a om lai suang a hon den ziak ei vele a chih patpat leh. Khat in na gei mahmah a om ing a na hou nateng leh a hon Den na ziak leng thei in zuangen ngam mo chih toh a mailak suk a hon thuah ta maichu. Kei leng kidek zounon lou chu ka hih dia Lianbawi leh ka Bible lamlai a kawih khe zawk a ka Bawh phei leh ka Lawmpa Haupu leh ka zii hon na man ua khut khalou in katawp kik theivang lak hi. Min hong delh kheukhou ua honphelh pah uh hi mah leh kuateng khut thuak kha a chih theihman louh in si kai zutzut in lampi lai ah a lum maimah hi. Huai tangval nou ten kihou nang a om a banghiam gennawp na neih leh koutoh ki hou in Nathuak hun nasak naikei leh chin toh paikhiak san a thuah ua kouleng Biak inn lam zuan in Biak inn a ka lutsan uh hi. A hon hou dante ngaih tuah kha den ka hih man in Katu muang taktak theikei a. Khat veivei bang ka kisat lotlot kha zawzen hi sawt lou tu in inn a ka pai a. Inn a ka om hang in ka ngaihtuah na a ah beithei tuankei a tutleng tukip theilou in ka ki vial leh hehu a ngaihtuah na chu a saupai khop mai. Ki khomte a hong tawp ua mi khong a hong pawt uh leh a dan a hong om deu a hi mah leh kal bang zah sung hiamtak ka ngaihtuah khak chiang in ka hehtha suak in ka hi tungtung kha nak hi. Bangteng ah zaw kidek mahmah haksa hi tel ve aw mo. Hunte bei zel a hih man in Lianbawite leng a U nau un siamsin na lam a Pawl Li(4) bang a hong hi ta ua Lianbawi a genlam a gen khiak zawkzawk theihlouh hang a lai theithei thou ka chih himah leh pawl Thum a kipan chau a honchau mok a hihman in.

A nau in pawl Li(4) a honpha khak lawh ahi. Lianbawi in Papa lai simsim leng leng phatuam lou di ahi. Na sem in nek kazong zaw di Na nung ka hon zui zaw di sumhek sak maimai a hi ka laisim. A kal lakteng in a hon chisek a. Hi mah leh phal lou in mitung a na lentheih nang uh leh mi sim moh leh nuaisiah a na omlouh nang ua lai hoihtak a na sim ngai ahi Bawi chi in. Laisim laiding in kasawl teitei sek a linpipi in akuan khe sek a. Ni khat kenleng a mahchau mum khat a sam in Bawi thu khat ka hon dong dia im hetlou a thudik tak na hon hilh di ahi aw kachih leh Hon dawng ve a hon chi gaih a. Bangziak a School kaitawp na sawm a? Ut lou law mahmah mo? Ken kei dandan a bangmah theilou a na om ding hon phal lou ing a haksa leh leng chi a hong kaisak ka hi ka chih leh. Lai theithei lou ing a huaiziak ahi Pa Chiteng in a hong dong a. Kenleng min hon haibawl in chiam nuihbawl nan honzang leuh leng na Lungsim in mi phalahlou ahi. Mi theihteng leh a hihtheih teng uh nangleng hihthei na hi Pan honla thak in aw ka chi a leh. Awle papa kei Hailou taktak mo a hon chita maichu. Kasin kalung min Teipin hongdawt le uh leng tua a nat tuk a na ding in ka gingta tuan kei. Lai a siamlua hi kei mah leh ni dang sang a hoih zaw thamtham a hi chi ka za a ka lungmuan mahmah lai in Hun a hongpai zek a Lai a theilou man a gawt a om gige ahi chih ka hon za non a bang ziak ahi mahmah dia aw bang loh a hoi di a chi a ka ngaih tuahtuah lai in. Nii khat a Naupa Liang a kibai in khebai leihleih in a U Nau un Inn a honzuan ta mai uhi.

Nii khat a Naupa Liang a kibat in khebai leihleih in a U Nau un Inn a honzuan tamai uhi. Bang honchi uh e? Na kimawl Naua kisuliamkha mo? Inn sung a na Nu a na ensakmah di uh. Chi in Na ka sepsan a inn sung a lutpan uh kasak leh Tuanglai a hon gingbuk a kenleng ka zii sam in naute bangchi uh a? Ana en mahdi ka laklohsim a ka chih leh Kachih zawhphen in a Naupa a Vanleng kikhek manlou in Temta khat toh a hong Taipawt a Ka nasep honsep pihdi sa in Na vante vakhek phot ou ka na chi leh et leng hong en lou in kholai lam a zuan vengveng tamai hi. Koi a hohdek e? Hongkik photdih chi a kasap hang in A zalou bangmai in a paitum vengveng a banghiam thu om hi di ei ve chiin a Upa kiang a Na nau koi a hohdek a ka chih leh hong dongzawk kei zawmah a hehsim in. Na Nau koi a hohdek a kachi ve zalou mo? Ka chih non leh ka School ua chiteng in a hon dawng a.

Bang hihdek a Temta tawi lah a bang a kachih non leh Mi Thatdia kuan. A hon chimok a. A ziak leng kanman nonlou in kin a kin in ka khonung delhta mai hi. Mok a Hehlou a Heh vanglak leh mok a lungkim dite hilou. Kuamah lauh himhim neilou Mi a hihman in bangteng a na hih manta dia aw chi in nak Huhu zen in ka delh a school tan kava tunhang in kamu kei a, ah kim leh kiang lak khong zawng in ka ki vial leh hehu hi. A Upan a zuau honhilh hidi eive chi a Kintak a pai kikdia ka kisak lai in School huangsung a Singkhuah khat toh Temta tawi in hatdeu in a hong ki khohlut a School Room Kongkhak khat singkhuah a khen ek in pauselou in a Pawt masa sa Temta a dawt di hileh kilawm in a om a. Ka aw neih tengteng suah in kua ma kong a pawt naikei uau kachih leh ka genkhit man. Kua e chihtoh kongkhak honthuah in khat a hon dakman a Pauselou in ahna khet petmah a. Avang om deulai a diam a khen khalou deu in a lutkik man hamham hi. Kong kalh un lan bangmah genlou in a na om phot un aw chin a temta tawi laksuhdi chi a ka va naih leh hon naihnon ken Non nai leh nangleng honkhen di ka hi hon chi a. Na Pa nonkhet ngam leh honkhen ve chi a kanaih leh hon na khen petmah a.

A thu ka manlouh ma a tuak khachu ka hi mai ve. Hehpetmah a hi chih ka thei a Awl a bang chichi hiam a khem lungdam ka sawm hang in. Phuba ladia kuan kahi keileng sidi a mahleng sidi inn ah anapai aw. Chiteng in a hondong a. bangziak himhim hiam chi a kadawt hang in a ziak a gen tuankei a. Banglawh a hoih di ahi mahmah di aw chi a ka buai mahmah lai in ka inn vengpa un a hondelh a pummat in a vantawi teng ka laksuh ua. A Sirte uh kiang a mok a Lungkimlou di a hi Denchiang hiam nitak hiam in hongmai veua mo chihtoh inn lamzuan in kapai ua Ka inn vengpa un Hiai chiang lel a hiaithu na veng saklouh di ahi. A Tupmong ua a thil hih uh a hi. A kinlama ahong kei ua leh lungkim huai loudi ahi. A hon chi a Bangthu a ka chih leh inn a pai photle na Thei maiding chiteng in a hon dawng a Ka tapa pa a Ban a len in Bangthu a hi mahmah dia aw chiin inn lam kahon zuan uhi. Inn katun takun ka ziin kapkawm in Hichi lawmlawm tel a mi sim moh leh khut thaksiak na a i om det tel uhzaw theisiam zou nonlou ka hi Na kasalua enve a Nungzang. A Tanlak leh a khenuai kap kawmkawm in a hon chi a. A Nungzang kaet leh chingpum a zepna ma mun Nga(5) val muhtheih in a om a.

A Tanlak kaet non leh munthum hiam liansim taktak a Dup keihkuih a. A khenuai a hih leh simtheih louh in a dupsuak a bangziak a hichi lawmlawm tel a hon zep a. Bang hihkhelh nei e? A diktak gen aw ka chih leh a honkap a Kaplou in hoihtak in gen ve bang hihkhelh nei e? Mi toh na kisual ziak uh mo? Bangziak a ka chi ve zalou mo? Chiin ka han thohsim kha zawzen hi. Khase deudeu a hih man in a hon Dongtheikei deudeu a. Ka in vengpa un a Tapapa sam in na lawmpa bangziak a na Sirpa un zep a hongen mahdi a chih leh a hongen a. Laithei louteng hongding ua chi in chin. Kalawm dinglou a mo khatkhat a hon gensak in chin ka lawmpa a Gensak leh ka Sirpa un a Gentheithei siamlou inchin na theikei bangziak a honkhem e chi a mo. Lianbawi in kathei mah voi a chileh heh a SawmNga vei a zep ahi. A hon chi a. Mi dang huai zahvei a zep om hia? Ka chi leh. I om lou. Kathei chi a tu athei loute Sawm leh Nga(15) vei zep. Huai chia Zanlam a leng ka lawmte uh khat Homework diklou in chin Lianbawi ngoh a zep ahi chih a hon gen a. Hi chi lawmlawm tel a mi sim moh a om lailai tel ka hi mo. Chi in Na salua in ka mittui bang a pawt khadek zawzen hi. Lianbawi thuak na mate kaet chiang in. A mahchiah ka melma manleng leng tuadan a khoih ngam ding in ka ki gingta kei a. Ka ki ngaihtuah vungvung mai hi. Sum leh pai neilou a kata hoihtak a ka et kawl theihlouh man a tu ni tan a. Mi sim moh leh nuaisiah na thuakden a om hia. Kei theih pihlouh in bangteng a thuak dia aw chihkhong ka ngaihtuah chiang in ka thuakzou kei dekdek mok hi. Nitak Ann ka nek laiun School toh kisai a ah Lianpen pa a hong a Natapa school Dan Bawhsia a Sirte Thahsawm ahih man in Tu ni a kipat. A U nau ua School a kipat. Nohkhiak/Nohsuah ahi a hon chi zawmah hi.

Ka selung suan Tuibang honsou a Nung leh ma khual lou in ka hangzak tamai hi. Hiai hun chet in chu kaNeih leh Lam Ka Hin na tanpha ka it zoukei. Mi hing Ngaih tuahna Nei khat hi sam kei ve. Nang leng Tanei hilou na mo? Na Tapate lak a khat Hiaibang a sawisak in om leh na Lungkim diam? Tup mong a Thilhih ahi. Ah Liam na teng na kepdam kei ua leh mok a lungkimlou di ka hi. Pupa Dan a ki hou hia na ut uh? Huaisang a sangzaw na ut ua NaTheih uh leh leng na chih na tantan ua dia man ka hi. Lubuk pahl a ki Beih di na chih uh leh leng pawi salou ka hi. Kachi suk miatmiat tamai hi. Paulou in a hon paisan a. Heh lo mahmah a mun khat a leng Tukip theilou a kaki vellehleh na lam in Ka Lawmpa Haupute Inn bang katung pheikha thepthup hi. Ka Lawmpan Bang chisim e? Bangthu om a. Na mel khong mual in a hon mualmok a Banghiam Lung Gimluat na ahih kei leh Heh na nei hi lechin a ki lawm a ahon na chipah a? Ka Dawn zok kei leh. A Ziin Nii dang khong a Pathian leng a na laulou ing a Ken Nawp ka saknak leh chi a ut leh dah a pauzialzial ing a Tuazaw Genthei na Keitung a leng chiklaipeuh a hong Tungthei a hi chihtheita kei ve Bible ka simsim leh kahin khua Tampi honkhek ta ahi.

Kisuang lah lou in hon genve mo a honchi a. Kenleng ka om danteng uh kagen leh Nasem katun a Kenleng zakha ing a Denchiang a kanih ua hongphei kasawm uh ahi konkisa ding ua Tawnphei ni aw. Ka hongding uh chin ka Tawnphei uhi. Sawtlou inn a katut nung un Saptuam Makai bangzah hiam leh Pastor a honglut ua. Bang nana chiua nana hoih na uh mo a honchi ua. Hoih thousam mahung chiteng in ka dong numnum a. Ka ziin tut na khongpia in chibai a na buk a Hun bangtan hiam peulou a kadaih sipsip nung un khat a hong ding a Tu Nitak ka hong nasan uh a hih leh Lianbawi a Sirpa un lai a Theihlouh ziak a, a na zepnak khasim a hi chihthu ka na zakha ua ah veh ding a hong kahi uh. Chin thum na a hon nei a. Hun hong ki bankhak ua Bible pansan in Naupang zep pawimoh a hih dan khong a hon hilh ua. A mahchau School a kizep hi lou a mi dangte leng kizep ahi. Na ngaih siamlou dinguh hi lou ahi khong a honchi ua. Nana ki et kawl na ding un chin SawmNga(50) School min i a honpia ua. Hon haibawl uh leh honsim moh uh kasak man in Lanuam lou in. Nou Nagen Nopteng uh Genkhinta na hih uhleh ken kon Genphot dia Huaizawh chia kalak ding leh kala pan di. Chin Na hongveh ua ka kipak huaikia hilou in Naupang zep pawimoh ahih na khong na honhilh ua katheih louh tampi Theihbeh hi in Kaki Thei. Himah leh tu ni a Thiltung chu ka theisiam theikei. Na leng kasa Saptuam a Makai lianpipi ngen na hiua. Muanleng kon muang mahmah huaiban a kon na et ton gigete ngen na hi ua. Hiai thute ka honDong di aw. Na Ta nu hiam NaTapa hiam khat, a Dangawk a Thil a Genkhiak zawkzawk theih louh ziak in kuahiam in a pau Theisiamlou in ah Lawmte Sawm leh Nga(15) vei a zep na ah aMah SawmNga vei a na zep leh. Na lung uh a kim diam? Naupang zaw zepding mah ahi a Lawmte leng zep a om ahi uh. Na chi thei di uam? Huaikia hi lou in. A Lawmte khat Homework gelh Diklouh ziak in NaTa zep in om leh bang na chiding uh? Na mit mahmah un en mah diuh. NaTa taksa tung zep na ma hiaibang in awm Henlan hiai SawmNga(50) in a na ki Enkawl un aw. Chin a zeptu min in hong pele uh kipak tak in nasang dinguam? Ngaihtuah na nei khat hi sam ing a Nonsim moh na uh chu Nasadeuh kei ve. Hiaidan zaw kamelmatung a leng tungkei leh kaut.Tu ni tak mahmah a Singpi khai a Na khutkhelh man uh Sum SangNga(5000) Toh na hong kei ua leh Mok a lungkimlou di ka hi. Ka chi ziahziah tamai hi.

Khat in leng a hon dong kei ua. A Tawptawp in Pastor pan Pathian in a hon Ngaihdambang a ei gingtute leng i khelh na te uh i ki Ngaihdam ding uh a hihdan a hon gen a dik sa in ka lungsim a hon khoih sim mahmah a. Himah leh Ngaihdam nget na kampau zalou himhim ka hih man in ka Ngaidam Theituan kei hi. Awl in a hon paisan maimah uhi. A ni zing Nitak tan in leng Kuamah a Hongkei ua Bang chih a hoih di a chi a Hehlung a Thil hoihlou tampi ka Ngaihtuah lai in. Ka ziin Uu Thil omdan ka ngaih tuahtuah chiang in haksa ka sa himah leh I Toupa ei khelh na ziak a vuak leh Eng bawl a ah om lai a leng dai dide a thuak hia mo. Ka ngaihtuah chian a bangteng Pathian khut a ngak hoih sa zaw hi veng aw a hon chi a. Mi hing toh Pathian i kiteh theimok di hia. A mah Pathian hia ei Mi hing i voi. Hoih nasak dan a hih leh nang Nga in aw ka chi veuvau mai hi. Uu Ngai tuah mah di I Pathian a ki dekzawh na. A Tapa ut leh dah a sawisak a ah om lai mu lawtel di hia mo Khorst Tung a Siding a gim a thuaklai a ah Eng hou nate uh Pathian in za lotel di hia mo A Ta it lou a hi diam? A sawisatu leh a Enghou tute bana a That tute Tatna ding a ah hon Piak Thouthou Hunkhethei Lawtel di hia mo. Ei te a hon it ziak a I Pathian a ki Dek na a Haksat dingdan ngaihtuah mahdih a kidek zawh na bang ma lou i suahsak khadiam? Uu a hon chi Ngatngat ta mai hi...

Pathian chu Pathian hia mo Ei mihing toh tehtheihvual a hi di hia. Tunhiai mi sim moh na leh nuaisiah na hi chin kawih denmok in dai le min hon Nuaisiah deuhdeuh keidia. Chin maban sawn ka sawm thouthou a panpih tuding leh ka hihding dan hilhtu ding chu mi a tamkhop mai. Mi a tamzaw tham in hon gum hi un kathei. Hunchiam ka bawl a hiai ni tan a hong keilai uh leh kei kasi hiam a zeptupa a si hiam Hiai ni chu luang kikham ni di ahi ka chi tamai hi. Ka nii chiam ni Tung petmahding ahi ta a kuamah lah a hongdak tuankei ua. Ngaihsak keile bangmah chihNgam mahmah kenteh a chih uh kazakha zawmah hi. Tangpaih na in ka pumdim a. Ngaihtuah na tampi toh Nii Tak khat kalup lai in ihmuthei mahmah lou in lupna tung a ka ki lektuahtuah tamai hi. Pasal hangsan leh Lungtangpha ka hih na taklat utlota ka hihman in khovak kalbang kangak lah hial hi. Hichibang a ka om lai in ka zii a hong khanglou a. Bangchi e tutan ihmu nai lou mo? Denchiang a nataksa tanpha bahloh di hive aw Theihsiam hamham sawm in lan Ihmut sawmta maive Uu a honchi a. Napasal nanghon thuhilh ka ngaikei. Kei ngaihtuah na tan ngaihtuah le chin paw leng paw zoukei ni teh. Ka chi sukmuatmuat tamai hi.

Bangtan hiam a hondai vengveng a Uu Lianbawi Damlouh na ziak a Lamka a mi inn a na om lai ua Pathian kiang a Lan/Pekhia Neive mo. Khovel a mi hangsan pente lak a mikhat hi ding in ka hon deih. Uu Na Hangsan na leh Pasalpha na hih na sunzawm laive a honchi a. Ki siamtan ka utman in kisiamtan loupipi in Lianbawi Pathian kiang a kaLat hang a ei a kemtu i ve leh ka chi numnum a. Ka Hansan na leh Pasalpha ka hih na bang eita ka beisak na? chi a ka dawtkik gega leh Khovel a mi Hangsan penpente mo. Midang Hin na ding a aHin na Pe ngamte ahi a chisek ua Himah leh Huaite sang a Hangsan zawtham kasak a om. Ni dang in nangleng huai mi Hangsante lak a na telkha. Huai mi hangsante a hih leh Phuba la ding a kisalai A Heh na leh a Thangpaih nate. Phu himhim kei lakding ahi chipa awn a la lou a pekhe ngamte khovel a mi hangsan penpente ahi uh. Huai bana Thil hoihlou chituamtuam leh Khamtheih Chituamtuamte Hihding a kisa lai PATHIAN Min a Hihlou a Tawpsan Ngamte ahi uh mi hangsan. Uu Nanle hiai mi Hangsante lak ah Tel lai ve Mi Hangsan leh Pasalpha na hih na Bangmahlou honsuah mahmah ken aw. Phuba lakna kichi mo mi Dawilok penpen leh mi Lauthong penpente a ahi. Min huai honchi kha leh Min hichin honhih kha leh chi a Atung leng hi Nai loupi. A KHALEH Teng Buaipih Chih khong chu mi dailawk Tawpkhokte om dan ahi. Pathian in a mite Thilhoihlou lak a kipan vengbit thei ahi chih muan Ngamlou ahi uh. A hon chih leh Pathian mun awnlou a sau a na ki gawlh lo kha ka hihdan leh Pathian sang a kei leh kei kimuang zaw ka hihdan ka hong phawk khia a ka ziin a hongen Pathian ki Dekzawh nate ka ngaihtuah na a honglut zungzung tamai hi Lumthei nonlou in ka thou kia a Pathian mai a ka khuk dinta mai hi. Ka zii mi a ding in sim moh huaitak leh ki zenloutak himah leh kei a ding in chu Tangton lampi Haih a ka Gam manglai a Lamdik a hongpi tu. Mi zahtak huai leh mi Fel takmai ahi.

Ka zii hih na ka honthei khia a minleng ka zii bangbang zii Neisam leuh aw chin zii bang nei Fuh ka kisa hial a Pathian in zii Hoihpi honpiak ziak a kipahthu kagen khit in Ka zii kiang a ki Pahthu kagen a kipah na ziak in ka kapkhom Tamai uhi. Hunte a hong beizel a ni khat ka ziin Uu i tate mabanding ka ngaihtuah chiang in haksa ka salua. A Lawm a vualte School kaivek ua ei ate Loukhong kuanpih hi hang a mo? Mitheih bangtheilou a ei bangbang a mawl Takmai a hon om dinguh ka ngaihtuah chiang a hithei salou hi veng aw a School a kipat a Noh khiak na pen uh Ngaihdam va Ngen mai le hi lou mo? A hon chi a Kenleng Bangchih di a hi dia aw chi a kabuai pihdet khat a hih man in. Awl in hi heh aw kachi a Nii bangzah hiam nung in ka tate kasam a Siamsin na poimoh dan khong genpih in school kaithak dingthu ka genpih a hi mah leh utlou himhim ahi dan uh a gentak un a ut kei ua leh Sawlteitei louhmai hoihsa in Lou ka kuan pihpih Tamai hi.

Khat veivei Temlou a hon Ngong tan a ka Leitung gawu manpha penpen leh kaki ngak na ka Tapate miphalou ding a hon kawih sak a kanek gawl honbawh tansak chih khong ka ngaihtuah khak chiang in ka mi Hin na bang a honsuakdek mokmok hi. Lianbawi te Unau school a kai Nawpthak khak Nauh a hih leh chin Ni teng in vuahzu leh leng lou ka kuanpih a Lou nasep Hichi tuk a haksa ahi. Na kaithak mai dinguam ka chizel a hi mah leh Mi sim moh a om sang in a nuamzaw a hon chihsan maimah uh hi. Hunte a hong thakzel a Lianbawi te Unau mi Theih na Tan Theilou uh a hih man in mi sim moh na leh Nuaisiah na a daithei tuankei a chikchiang a hiai Nuaisiah na Khristian Gam a bei di a hi mahmah dia aw chi in a Beihunding ngak lah tak in hinkhua ka zangta maimah uhi.

Hunte beizel in Nite a hong thakzel a Lianbawite Unau leng piching hinkhua zang in a hong om theita uhi. A Naupa ahih leh a neu a kipat Pathian hehpih na toh mi damtheitak ahih man in a tha leh zung in mi aphalah kei vanglak a akhanvual lak a leng a Thahatpawl a pang ahih man in min a sim mawh thei taktak kei uhi. Lianbawi a hih leh a damtheih louh na ziak mahleng ahi dinga a khanvual Tha a phazou kei deuh a Thilgenkhe zawkzawk theilou ahih zawkmahtoh A Neu a lian sim moh leh a ut louh na teng ua a sawl un a hon om den maimah hi.

Hiaibang a hinkhua ka zatlai un Lianbawi in Ka nu leh pan leng na hon it kei uh chih hun khong a hon neithe mokmok hi. A Naupa van neihteng bang haza ahi dia aw chihnawp huai phialphial ni a hong om a ah Inn kuanpihte thu himhim laktheih salou in a hong kephaksim mahmah mai hi bangziak ahi mahmah dia aw chi a ka buaipih lai in Mi bang zah hiam a mah deihsaktu bang a ki bawl a Thudik kimkhat zang a aNa thuhilh zel om a hih lam ka honthei khia hi. Huchih lai in Vangphat huaitak mai in khosung a HawtDamna Camp Saptuam in a honsai ua Lianbawi in Jesu khrist HonDampa in a honsang a Huaitungton in a Hinkhua naktak mai in a hongkhek a Pathian a ding a ka hihtheih om sun a Genthoh lah Gentheilou ka hih man in chin Biak inn kong a Laa a hon sazel hi. Siamlou lua ahih man in mipin a awng zakzuazua zel ua. A nuam kholkei hi Nangchu chikmah chiang a Laasiam ngeilou di nahi kisin a saksak leng nang a ding a pawimohlou ahi khong a chisan zel uhi. Himah leh Pathian in a Thupi na kapuan zaktheih na ding a Aw a honpiak ahi. Uphawk/Ukeng tenleng a Aw uh a hoihziak a Pathian thupi na pia a ah Aw uh suah ahi kei uh chin a dongzel hi.

Nitak khat Biak inn a Thugen na ka tangkha zenzen a Papa ken Laa sadi aw chin a hong ki lawp mahmah mai a. Aman laa sa in KenThugen na hun kazang hi. Ka nih un nuamsa in ka kipak mahmah mai ua himah leh mi bangzah hiam in hunsawtsak maimai a siamleng hilou hunleng piakpiak louhdi ahi a chih khong uh ka zakik pahzel a huainun laa sanuam a hun a get chiang in leng hun omlou chin bangzahvei hiam piaklouh in a hon om hi. Khasia kisa in Papa min a ut uh leh laa sathei ua ken ka Pathian phat na ding a Laasak nading huntang zoulou mo a chi ngatngat tamai hi. Minhun a honpiak kei leh mo hun ngetnget lou a ei om dandan a om maimai di a hi. Mipi a ipan leh nuampen ahi kachih leh aut hetkei a Ka siamziak a Pathian laasa kahi kei Pathian in Thupi na puanzak na ding leh a Mahphat na ding a Aw honpiak ziak a kipak a kasiam leh siamlouhthu genlou a ka hihtheih sunsun chi a sa kahi Papa honzumpih le chin leng ken ka Pathian zumpih lou ka hi keiziak a zumhuaitak a bawl a om a ken a mah zumpih lai di? Zumpih theivual hilou ka hi. Ka sihpih leh leng ka sihpih ding a katel ahi. A mahziak a minsiak na kathuak a vuak na leh Bawlsiat na katuah leh leng ka tuahpi ding ahi. A honchi a. Ka Tapa zumpih ka kisak leh Pathian zumpih ka na hi mo chih ka hon phok khiathak hial hi. Lianbawi a mah hihtheih na tantan in saptuam a hon kizang a Pathian thuziak in ka inn kuan un ka nui khomthei zel uh hi.

Hunbangtan hiam a hongpai nung in khodang a pem ut na liantak mai a hon nei ua paulam tuamtuam nei mah leng Banghian haksat na genkhiak ngamlouh nei uh hi a katheih man in Nii.3/2/2008 nii in Neih leh neihlou genlou in Naute maban ding khual na ziak in I Zogam Khopi a ka hongpem lut tamai uh hi. Inn kuan khosak na kipanthak chih mahtak a nuam khol hetkei hi. Mipil misiam tampi te om na mun a khosa ta ka hih man in ka ngaihtuah na in Nuam mahmah ding in ka kawih hi. Hun bangtan hiam ka hong khosak takun Tanau Deihsaktu ding Neiloute a ding a thil bangmah a hithei omlou ding hi leh ki lawm in ka hon theikhia a. I pu-leh-pa ten Nga in a tam sihpih a Mihing in a tam Hinpih/Dampih a na chih uh ki leh bulh hita eive mo kachi maimah hi.

Mi a pildeuhdeuha Theih na a Hauh deuhdeuh leh mizong mi gentheite hehpih deuhdeuh it deuhdeuh uh ka na sak leh Ei zomi kichite i pil deuhdeuh au Theihna i Hauh deuhdeuh uh leh ki liansak deuhdeuh. Midang hehpih na neilou deuhdeuh. Mah ni leh mah ni ki hehpih deudeu, ki it deuhdeuh. Mizong Mitagah leh Migentheite Panpih na dingteng mah ni a ding a Heilut ziahziah mai i hihdan khong uh ka hon mu a hiai Inn nei Pa/Nu Hausak chi na e Nuam a samah di ka chihte khong ka theih khiak thakthak leh Mi Genthete sang a leng gentheizaw. Tagahte sang a leng tagahzaw ei ve kachih bang a hong om theimok hi. Ka zii mehzuak in a hong kipei a kou a dangteng ki lawh theih dandan a ki lawh in ka hon khosa tou nimnem uhi. A chang in Upate pau leh Meikuang paisuak phial a ka om ni khong uh bang a hong om hi. Inn kim in kiang te lah Annking mehking nei leuh leng ka vok uh a di chia, a Mi hinpihte uh sanga a Vok uh it zaw Ngen khong a hong hih zawkmah uh leh a haksa sim mahmah mai hi Singtang lam a zaw i Thagim a i lungsim Tawldamdeuh hia. Hiailam a zaw i Lungsim a Gim a singtang sang in i Tha a Tawldam zawdeuh ka chizel mai hi.

Pathian hehpih na ziak in Ngawl hial samlou in ka hon khosa ua. I Belhding leh i Muanding uh om sun Pathian ahi chi in Saptuam lam a ka hihtheih dandan un ka hong kihel ua lamdang takmai in Pathian vualzawl na tang in. Inn kim inn kiangte tanpha in lamdan hon sahial uhi. Pathian a ding a ki zang a Pathian toh hunzang tam mite kan a khovel a mi nuamsa omlou ahih dan ka phawk khe hial hi. Lianbawi leng lamdang takmai in Ka om na saptuam ua Tuailaite lak a Makai in a hongpang a Lawm leh vualte Ngaihnat na leh deihsak na a hongtang a Nuam salua in Papa Bangziak a hiailam a non pempih pahlouh a honchi hial hi. Mi bang a thagum Neilou a hihman in na semding a mi kiang a akuan chiang in min a na ngaikei ua a hong kik nelnel zel hi.

A naupan ken na Konsem dia Nouzaw Thagum ngailoudeuh ki lawhnang khong a om chiang in honsep pih lelmai un aw honchi a. Kou leng Lianbawi toh a kal lak in mi Huandai bawl leh Huankhou peuh khong in ka seppihzel ua. Hun tamzaw om maimai na hun a zang ka hih man un. Lianbawi in Saptua a ding in a hun tamzaw a hong zang a nuamsatakmai a ka om laiun ni khat a Khe a Honbawk a Nasa in a Baileihleih a. Doctor en sak in Damdawi tuamtuam zang mah leung a phasiang taktak theikei a Bawi ki dawmdeuh in lan a lou theilou a hih kei leh Saptuam lam a leng na Damsiang ma ki hahzat lo dah phot ve mo ka chizel a. Himah leh ka khou zoukei a. Khena pipi in a langlang a Saptuam vai in a diang zel hi. Hun bangtan hiam Lamka a ka ki kep nung un Phailam a ki ensak ding in Doctor in a honsawl a pau leh ham a thei om lou ka hih man un ka guk buaisim mahmah mai uhi. Kuan hong pihthei di a hi mahmah dia aw chi a ka om lai un. A Lawmte khat in ken ka hongpih ding chi in a hong pih a. Damdawi tuamtuam zang a ka hong ki kep uh leh Pathian hehpih na lamdang takmai tang in nii dang bang naikei mah leh hoihlam ka hon man noh theipah vanglak uhi.

Himahleh sum leh pai naktak a ka hon zat uh leh ki Lawh nang om louh a hong ki tuak kha a ka inn Luahman uh pezou nonlou in Ganhing hawl bang mai a Hawl khiak in ka hon om mai mah uhi. Lamka khosung Inn tampi om na himah leh Inn luahding muzou lou in ka om ua. Mi Inn Bawlzawh Nailouh a Bangleng ki umzou nailou khat. A Bangding a Tuipuan khong zak in ka luah Tamai uhi. Inn nei tuten Kal Nih na om thei ding uh a hon chi ua. Kal nih ka om nung un leng Inn luahnang ka muzou naikei ua Beidong takmai in zum na leh zahtak na Neilou Bangmai in Lawm leh vualte inn khong a tu zanbek na Inn uah hong giaksak mai veua mo chi in. A langlang a ka vial tai tamai uhi. Mi thulim hi le u chin minleng hon muang dia Inn Luah na ding khong le na mukei diua. Chih kong mi hon hou na nempen pawl houh a himai dia aw ka chi phial hi.

Hon Dampa a Pianding a khualbuk a leng Tangzoulou ahi chih khong Nuikom a ki genzel na in chin a dinmun taktak a i hon om khak leh zaw kinui khol loudan ei ve. Kal Nih bang Inn luah nang mulou a ka vakvaih nung un. Vangphat huaitak in Meithai khat Inn luahding ka hon mu zenzen ua. Huai luah in ka hon khosa non panta uhi. Ka khosak na uh kibang deuh a hih man in a pawi mohmoh Ann khing mehkhing tanpha ka neih bangbang uh ki it lou in ka hong ki kawmthei ua. Thuak na khen a vualzawl na a chihchih te uh ei ve ka chi hial uhi. Pathian Vualzawl na leh a thupi na te hoihtak a i muhchiang theih na ding a banghiam haksat na i tuah masak Pawimoh ahi dia aw ka chi hial hi. Sumleh pai neih leh lam neikei mah leung ka tan khom ua kipak in ka nuikhom thei non panta uhi. Lianbawi leng Damdawi nek ngai nonlou in a hong hi thei ta a. Ki paklua in a hun tamzaw Pathian Gam Nasep na ding in a honzang a Inn kuan khosak na lam himhim Ngaihsak lou in a hong om hi. Pathian gam na nasep ding hong kham zaw ka hi hetkei himah leh hiai dandi hi hial lou a hi.

Inn kuan khosak na lam leng buaipih zel ngai ahi chimah leung a hon ngaihsak tuankei hi. Hunbang tan hiam a hong painung in. Zingkal khat a hong thoh leh a mai leh a khete bawk in a na Bawkmok a hong hoihmai na ve chi in a Damdawi nekluite khong ka piakhang un a hoihthei tuankei a Sum zontheih dandan a Zakhat ZaNih khong a mi tuamtuam a Batlak in kou Neihsa toh SangNga(5000) pua in Phailam a ki Ensak ding in ka zinpih Tamai uh hi. A khe in Leisikthei non lou a hih man in. Phai kholai a Naungek puak in a langlang a kaki pua ua Doctor in Test ding tuamtuam a hon gente Test in kataituah hehu tamai uhi. Ka Test te uh a kinthei lama a Result suakding ngen a hih zokmah leh a Test ding teng ka zawh uhtoh kiton in ka sum uh a hongbei a sumlakzual nang lah theilou a kabuai mahmah lai un Doctor pan Damdawi in a lut ngaiding ahih dan hon gen zawmah hi. Sum Nei nonlou a om ka hihdan u gen in. A hihtheih leh sum konzong ua zingkhong a hong lutding hile un bang a chidia ka chi Tamai uhi.

Doctor pan hong dong zawk kei a Test Result khong en Thakthak in a na kholzual un aw chin a hong pawtsan a Bang chi a hi dia aw a hoihlou banghiam om ahi dia aw chi a lungnuam loutak mai a ka om lai un Numei khat a hongpai a Doctor pan mi khat hongpai uh heh a chive chi in a hongsam a Ka lawmpa uh. A hong hohpihpa ka sawl uhi. Doctor pa tawh a ki housung un Nurseten Damdawi khat in a hong kap in ua Bangbang hiam gen in a hon houpih ua a gen uh ka theih louh man in ka nui veva maimah hi.

Ken houpih masa hi leng a mau hondong theilou di ua mihai suak di zaw hi u hia. Ka lawmpa uh a hongpai tak in. A honkap na uh mo? I thil Test uh a suak Nailou Nih om laidan eive Ni thum nung a suakding huai a suah ma Damdawi taktak ki panthei nailou di dan ahi. Doctor pan huai ma hiaite a na ne phot heh chi in chin ka hon lak ma ahi. Den a honkap na pe uh toh SangNih beichet dan ei ve. Inn tunlam chiang in ngaihtuah na ni chi ing a kei Sum konzat ahi chin a hon pia a. I ut leh paitheih ei ve Kimanta a hon chi a. Inn lam zuan ding in ka hong ki pawkhia non ua. Bangchih di ahi mahmah dia aw sum lah chengkhat le kinei nonlou chin kaguk buaisim mamah tamai hi. Lungsim sa vutvut a ka om lai in. Lianbawi In ka gilkial lua ORS Bek hon leisak ve Pa honchi zaw mah a Gilkial chihchu eile kial a kial ei mahvoi zing ann nelou ngen kihi hia mo Inn lam delhmai ni aw Gari i lapkei khading ua chin kipasal sak takmai in Lamka Bus Station ka delhpih vitvit Tamai hi.

Ka phone a hong ging a kaet leh Katapapa a na hi a. Papa Bang na chi ua na hongpai kikdek uh hia? Doctor in bang hon na chi a? Chih khong Awling pilhpil hi leh ki lawm in a hon dong a kenleng ka om danteng uh gen in bang chi e ka chih le bangmah chilou Lampi kapai kawm ahi a hon chi a Den a sum zaNih bek a na zong in konchih na na mu na mo ka chih leh. Hi na hongtundek lamchiang un honhil un aw Station a ka na om dia Na Tuanman uh huai a i pe na ding uh ahon chi a. Ka u pe dih le a chigaih a ka lungsim in banghiam chu om hidi eive chi in. Lianbawi ka pia a. U Bangsa na duhpen na mehdi na duhpen ka na lei di aw a chih leh a Upa a hong ki dik hithit a Nau ken mo Nga toh Aksa kangam duh kahi. Kagil kial lua i Paten bang mah hon ne saklou un chin Nang om hile chin ORS bek hong leisak di hi chin a mo a chi leh a nau in ann leh meh tampi ka na huandia tampi na ne di aw. Na sum kenteng uh a bei ahi chi in a heh nem tuatuau maimah hi. Ka lungtang uh hon khoih kha tuakzaw a hi ding a ka lawmpa uh toh ka ki Nulnul maimah uhi. Thil tampi ka ngaih tuah a khopi lai Mi tam na laktak a om lou hi leng ka Aw neih tengteng suah in kap khehial leng ki lawm. Huai ni a dia Lamka zuan a Bus paidingte lak a dia a na nungpen Bus a Mun katun ma deuh un a na Taikhe chet a khol sak sawm in ki kou mah leung a za kei ua a honthai tumsan vengveng Tamai uhi.

Kilap zawulou eita ve chi a lung buai tak a ka om lai un Pasal khat in hon na phone sak a Pam a hon na ngak uh ahi Non zekai deuh ua ei ve kindeu in delhphei uau a honchi a kipak chi a kadelh phei u leh gamla sim a hon na ngak ua kintak a ka lut uleh tut na teng a mi a na tudim ua tut na neu a ki phanthohte khat a tu in ka honki pawm tamai u chu a Liantuak ka hih zawkmah uleh a haksa sim mahmah mai hi. Gari tuan man a hon dong pet ma ua kamai khong sanpuam puam hi leh ki lawm in kathei a ka kiang a hontun tak in. Pa nou a zaw na kum chiang un aw honchi a kipak lua in Awle chi in ka lu bang kasu ngaungau hial hi. Kuaman lah ka tut na kon Awn ding chilou uh ahih man in gari a kisin chiang bang in ka ki khahsuah dekdek ua hon mukha ten a hon nuihsan heuhau maimah uhi. Lamka ka hontun un 6:30pm a na gingta a ka Tapapa lah a na om kei a Tawmchik hon ngakpih maive ua mo Kasum teng uh zangbei kha ung a ka tuanman uh peding pa hontung nai lou deuh hive aw kachih u leh Ngak manlou di ka hi uh. Ki suang lah hetkei un aw Damlouh na tung a zaw hi chi nuamlua ahi Na Auto tuan manding uh chin Zakhat(100) hon leh hawp in hon taisan maimah uhi a tai khiak phet uh leh Kata papa Auto khat toh hong tung chet a ka Auto uh lampi a honsia a ahi Gari neite la? Natuan man uh bangchi kuan honpiak sak a? Honchi pah a. Thil om dan ka gen uh leh. Aw kipah huai na e mo Inn lam a pai ni awleh Nagil uh leng kial lo di hia mo chin inn kon zuanta uhi.

Inn ka tun un ann ka Nepah ua Lianbawi a Naupan Lamdang sakchi takmai a enen in. Uu Lim na sahia khong a chi tuatua zel a bangziak a hi mahmah dia aw chi a ka ngaih tuahtuah lai in Na gari tuan na Navante namse lua hiai silh in aw chin a vante lak a hoih penpen bang hiam nipi Nii lou a leng a silh mokmok louh a hon pezel a. Ann akham tak in a mahmah in a silhsak zaw mah mok hi. Hi chih lai in Lianbawi veh ding in ka saptuam ua a Tuailaite a hong ua. Ki khop na ka neih laiun. Lianbawi in Kei lah ka Damding hun ki genthei lou a hih Toh chin Tuai laite van a kepteng a lawmte kiang a hon pe zel a Thil om dan Lamdang sa in patauh na in ka dim hi.

Tuailaite painung in. A Naupa kiang ah. Bawi bangmah hon im ken aw. Na U bangziak a Na van hoihlai pi na piak a chin a kadawt leh. I Damlai a i ki itt tuahkan om lou ahi chi ing a Huaiziak a kavanlak a ahoih pen leh ka it mahmah Ka it na ka suklat na a kapiak ahi. Lung hi moh nang bangmah omlou ahi pa. Tu ni a sum Batding 200 Lamka khosung zong ing a Muzou loudek kahi. Huaiziak a Ka Nu-leh-Pa Ka U-leh-Naute Ken ka it kei leh kuaman hon it pihlou ahi chih theikhia ing a huaiziak ahi Pa. Chi in a hon dawng a kalung a Nuamdeuh pan hi. Gimlua chu ka hi dia kalup uleh ka Ihmu sukpah a ka khanloh leh zingthoh a na hun maimah hi. Kintak a thou in Ni dang mahbang in Biak inn a thumding in ka kuan hi Lampi a kapai lai in. Sun chin ka kiang a tengden in aw Toupa kei zong na kiang a om ka ning lou. Chih Laa ka lungsim a om in a hong om mok a Sa kawmkawm in Biak Inn lam ka zuan hi. Biak inn sung Ka lut tanpha in ka lungsim ah a beithei kei a ka thumthei zawk kei hi.

Kathum theih vanglak tak in ka Thumna pai in a hongpai a Dak kal Thum valbang hun ka zangkhathepthup hi. Inn ka tun kik in Lianbawi leng a na thouta a Bang na chi a na Nawplouh tuan na khong a om hia? Ka chi leh I om kei zankhong sang in ka Damzaw a chi a. Zing ann kong ka nekzawh un lupna tung ninhuai lua chin in a hong tu khia a Laa khong sa in Bible khong a simzel a zingchiang in paithei leng ki lawm chi in a kipak mahmah mai hi. Ni taklam an ka nekzawh un ka gilvahlua ka tuzou nonkei chin a lumpah a. Kou leng kikhop na khong nei in dak Sawm lak in kalum uhi. Zinglam Dak khat lak in Lianbawi in Pa..pa...paei hong panpihve chi in a hong ki kou khia a Bangchi e, Bawi Bangchi e, chin in kintak a ka delh leh. Ka Dipkawm salua hon humsak ve salua ei ve chin a hong ki kou tamai hi. Ka tung a ki ngaisak in a Diplak ka khut in ka humsak a Doctor in a Nathuak nawpna honpiak in ka kap ua hi mah leh a phatuam tuan kei a. Damdawi inn a hon pawzawk ve ua nalua ei ve a hon chi a. Ka inn kiangpa un Gari khat honsapsak a huai in ka om na ua kipan a Damdawi inn a nai penpen ka zuan Tamai uhi.

Ka pawm ut nonlou in. ANau kiang a Bawi hon Pawmve chin a ngen a aUnau un a kipawm thinthen mai uhi. Damdawi in ka tun un Damdawi tuamtuam a hon kap uh leh a dan a hon om deuh a. Hi mah le zingkhua a vaktak in Doctor pan hiai a lah O2 om lou a hih toh Damdawi Innpi a kin lam in Naih maive ua a honchi a kou leng kintak a Damdawi innpi zuanding a ka kisak lai un. Doctorpan na om man uleh na Damdawi man uh Sangnih pe loupi a taikhiak sawm mo hon chi a. Tua sum ka neihteng Sang leh sawmnga ahi a huaiteng loungal Neilou ka hi Hehpihtak in huaiteng Honlak sakphot in lan TuNitak lam dak Nih ma a adangteng konpiak din hon hihsak ma ve mo a kitheilou leng ki hi lou hia vengkhat Saptuam khat hi hang a chi in ka ngen tamai hi.

Himah leh a utkei a Napiak kim ma uh na pawt theikei ding uh. Sum Neiloupi Damdawi Inn a honglut louh di ei voi chih in hong paikhiak san a Beidong takmai a ka om lai un ka Tapapan a na sepnapa uh phone in thil om dan a gen leh kongpai diaw a na lungkham kei un chin Ka Bat uh Sangkhat hong piaksak a Damdawi Innpi zuan ding in a Nau in Lianbawi a hong pawm pawt a Lei lak khatveibek ka khe in ka sikNuam chi in a Naupan pawmkawm a lei a siksak leh Aw suak lah pipi in Toupa ka kipan lei Na hon sik khaksaklai ziak in. Hiai mun Mitampi te Damna hi sak in aw hon chitamai hi. Gari in Damdawi innpi lamzuan a ka pailai un Lianbawi in a Naukiang a Bawi bangziak a kap e. Pathian in damding a hon chih leh Lamka Damdawi in a leng Damding ka hi. Pathian thu ahi. A hon chi a A nau in kaplou ka hi a chih leh Na mittui in ka gawl lak hontak kha ei ve. Bawi kei ziak in lungkham in kapken aw chi in. A Ban pauzou non lou in a hong om maimah hi. Nakhaksa sa in. A Awm khong a hon hahphawh deuhdeuh a Damdawi in katun tan un a et a Nuam non kholkei hi a Naupan U pang lai hamham in aw Damdawi inn tungta i hi chin a Sawngtunglam zuan in a mahkia in a pawm kaitou vitvit Tamai hi. A sungtang zoulou in Lampi gei a ahon lumsak ua. Doctor in a hon delhpah a O2 kintak in a hon bulhpah uhi.

Damdawi a kin Theitawp a leiding Nih a hon gelhsak a hiaipen. 150 man ahi. A khatpen 1000 man ahi aw honchi Tamai chu 50 chauh nei kahih man in ka Dekbang ka khuat luailuai maimah hi. Suaikai khong a kabuai vengvung kal in lamdang takmai in min Sawmkhat SawmNih a vehna a honpiakte uh 1500 bang a na phamok a Dak kal kimkhat lengpai nailou a hiai zahzah ka muhtheih mok uh lamdang salua in Toupa ka kipak Na vualzawl na muding a na honpi na tun kamit in ka muta ka chi khamok hi. Damdawi lei ka tun kik in. Ka Tapapa ka samkhia a sumka vazong dia phailam a na U pawmai le hi lou mo ka chih leh pa ka Un a sawmkei nak leh Sawmdah mai ni aw sensak maimai ahi. Chihtawh paikhiak san a honsawm a khawl di. Kipaw khamai leh zaw chi a kisik khaktheih hi zawlou hia. Sum leh pai sang a I hin na mah pawi mohzaw ka sakman ahi. Kachih taman ahi. 

Sum leh pai sang a I hin na mah pawi mohzaw ka sakman ahi. Kachih taman ahi. Hondawng lou in a nuai kun dedu a. Bangbang hiam ka ngaihtuah a. Sum leh pai it na ziak a. Apianpih a U-leh-Nau. A Nu-leh-Pa ban ah A mau Hin na naTawm leng it zoulou te Lamdang sa a hong phakding kalauh mahmah in hon na phakhinta ahi mo. Laa phuaktun ki it na a kiamta hehpih na a bei. A na chih zaw eitave mo ka chih lai in. PaPa ka U it louzaw ka hi kei. Hiai a i lutngal uh leh Doctorte thungaikhe phot le ka chihman ahi. I puak ua phatuam lai di ahih in chu i ki pawtham mah kei dia Sum-leh-Pai sang a i hin Pawimoh zawtham ahih chiang a mo. Chi in hon paikhiak san a. Bang louteng ngaihtuah kahih man in ka ngaihtuah na pawzoulou in ka tusuk kha maimah hi. Bang tan hiam ka tut nung in Thathak la a dingtou di ka chih leh ding zoulou in katukik maimah hi. Ka dinzawh tak in kamai khong kintak a nulsiang in Lianbawi kianglam ka va zuan hi. Kava muh leh Damzou non ding in ka gingta keimok a ka ngaih tuah na saupai lua ahi man in. Kamit tui pawtding in a hong kisa a kintak in ka taipawt kik maimah hi. Dor a hoh ding in ka kuan a Dor lamzuan a kapai lai in. Lianbawi toh Hiai leitung a hunzang khom nonlou di hi ung a chih khong ka ngihtua leh lampai ka hih lam mangnglh kha chu ka hi dia Damdawi in Gate khuam bang kaphu khadek maimah hi. Nii lah Ngak neilou a paipai a hih man in tumding in a hong kisata a mangbang takmai a Nii tum kuan en kawm in Toupa Lianbawi toh hun Nuam khatvei bek hon zangsak lai ve mo chi in Naupang Hai bangmai in ka kap zawizawi mai hi. Lamka a pem utpen a mah hia kumkhat valzek khong om pan a. Hichia om mai chihkhong ka ngaih tuah chiang in ka Ha bang ka gawituah mawtmawt mai hi. Lianbawi kiang a om ka ut a hi mah leh ki Dekzoulou simsim khanak kahih man in ka Taikhe thithe mai hi. Nitak an khong ka nek zawh un Ka saptuam ua Tuailaite leh mi tuamtuam in a hon delh ua Mibang ka tam zawzen uhi. A mah lah Gimlua ahih man in pauleng a pauzou non kei a. A nakmai ka e keukhou uhi. Hi chihlai in a Nak a hon khol a. A Nun Bawi Dam a awte ki sang lai ding a kaki lametet tawh mo Na lawmte en ve Hiai a Nagei a ding uh eive. Bawi...Bawi chi in a hong ki kouzak a. Doctor leh Nursete kintak in a honglut ua. A Awm khong bangchichi hiam a ahon Sawn uleh a Soukhong a hon om thak a Doctorpan. A na pai khephot un aw Nou damlou gimagim Umdim phetphut mok. Na Hu maimai u leng a man lel law di eivoi. Mi Nih in tutpih un lan a dangteng kawng a om ua chiin a hon Sawlpawtvek a. Kawng a ka ding neinawi maimah uh hi. A naupa Inn lam a van la a hoh hongtung a kintak a lutsuak in. Uu bang a na chi e. Chiin a pheitung a ki ngaisak in a ki nulnul a Nurseten sawlkhiak sawm mah le uh a sawl khezou kei uhi. Kamuh louhzek chiang in ka om theikei a bang a chita dia aw chi in ka vaen thithe hi. A naupan it takmai a, amai khong zaawt a. A khut khong a meksak lai ka muh chiang in enzoulou in ka ki nulnul maimah hi. A Nak khong Awl in a hong hoih deuhdeuh a 10:15pm lak in a mit khong a honghak zouta hi. Pauzou nai lou hi mah leh a sisa ki mu non bangmai a ki ngai in Kipak lua in ka houpih temtum ua. It leh ngaih a na paimasate tawh vantung a i ki muh non chiang a ah Nawp dingdan bang ka ngaihthua khehial hi. Mi bangzah hiam in hon ompih ua a kiang khong a om theih dandan a ka om laiun Lianbawi Pauzoulou pipin a hon Paukhia a. Bawi Pathian a din... Na Hun a Tam...Theipen zang in aw...Kisik na om loupen ahi. Na heh hunchiang in Bible sim le chin bang mah hih khial lou di na hi a hon chi mok a. A nau in U katung a Lungkim lou na nei mo? Bang a ka hihkhelh hon gen ve mo? U Pathin min in hon ngaidam in aw? Ahi theidiam? U hon ngai Dam in aw. A chih leh Lungkim louh na neilou ka hi. Tu ni taktan kan hon dampih lou di ka hi. Hi mah leh ka Pa kiang a tawldan tak a hon na ngak di ka hi aw Bawi Kathuak gim lawta Ka tawldam Nuamta. Katun Na ding mun katun kal ka ngak lah lua chi in a Nui heuhau a. A nupan u Honpai san mahmah ken aw... Pathian in hon Damsak lai di ahi Na Duhpenpen gen in lan zing chiang in i lei dia i ne kawn di aw. Phai lam a na thil Test uh a Result zingchiang a hongtung di hia mo huai hongtung chiang a Damdawi hih di hang a hon Damdi na hi a nau in a chi tiautiau a. Ka ompih te uh khat in A ki houdan uh nuamsa chiahlou chu a hi dia. Tua dante gen tamlouh di ahi a zak nuam loulua ei ngal. Den a na gimlai a mo ka mangbat dan uh chin ka om dankhong uh a hon gen a ka nui khom nainai uhi.

Lamdang takmai in Lianbawi Leng a hong halh deuhdeuh a. Kipak takmai in bangbang hiam khong gen in Damlou kem ka hihlam uleng phawk loukhop in ka houlia kha zawzen uhi. Lianbawi in Den a zaw honsih san dektak hi ing a mo. Khuavak zawk leh hoih di hia chin a nui heuhau a. Tui khong dawn in. Ka ihmut honsuak na e kon ih muzual di aw chin a mit si suk a Bangtan hiam a ihmut nung in a hong khang lou a Nu ei kadip nalua Honpan pi ve Nalua eive chin a khut in a nu a ban semsem a. Lumleng lumthei lou in a hong om maimah hi. Bawi banghon lawh le ung nuamdi a hi mah dia aw mo Damta na hi chi a lungNuam dekpan ing a. chin in En ngam nonlou in ka mitsi mai mah hi. A naupan a Ang a pawm in. U hontaisanlou di ka hi aw. Lung muang tak in om in aw. U honpanpih thei in hon thuakpih theileng zaw mo. Na thuakgimtel mai mo? U a chi hithit a. A om dan khong a hong ki lamdang deuhdeuh a . A hin na humbitsawm in panla mah leung Humbitzou nonlou in. Nii 30/9/2009 zinglam Dak 3:54am. In Lungtang Natna leh Hiai leitung haksat na te Thuak nonlou a Tawldam ding in Toupan a kiang ah api ta hi. A luang puaknang khong ngaihthuah in Inn lam ah ka kipaw khepah ua. Inn ka tun uh leh ka Inn uh. A na ki hemsiang khin a. Lianbawi luang Inn sun a ka lalut pah uhi. A gei a tu in Bawi Inn ki tungta eive thouta ve. Mi liankhual zintung bang mai a min hon na dawn uh ei ve. Chibai bek buk ve. Chin Naupang sia bangmai in ka ki kouzak a. Himah leh bang teng a ki khel ta. A Naupan Papa I Tan a i lungkim ngai ahi Phai a na Hawh ua Doctor pan Mihing hihtheih na a. Ahin na Humbit zawhding hi non lou ahi. Bangteng ki khel ta honchi ahi. Huaiziak a Na thil Tese na Result uh hong pekhe ngamlou ua tu Nii a hong khakding chi uh ahi. Na lungkham law khading chi ing a Hon hilh ngamlou ka hi. Hon ngaidam in aw Pa a hon chi hi. Inn tungpan kaki sak leh Inn sung leh Inn pua a Mi a hon dimta ua. Laa khong sa in Hun ka hon zang ta uhi. Tangval kum 20 valzek mi ahih ban ah Saptuam lam a mi ki zang mahmah lehTuai lai makai a hih man in mi lungsim khoih chiatzaw ahi ding a mi tamchih tak in ka tam uhi. Lianbawi luang tung a bangthu ka gen mahmah dia aw a Bul bangchi a pan a Bang chi a zou di chih leng thei lou in ka buai mahmah mai hi. Hi chih lai in a Tuailai pihten hun a hon zang ua a tanchin khong hongen in a Gal na in Belkat a honpia ua a mahtawh hiai Leitung a ka hunzat tawp na uh a hih man in a Luang hantan ka pawk uh honphal sak un chin a hon ngen ua. Nitum Ngei lou zion khopi chih Laa mittui luang zungzug kawm in Laa pawl in a hon sa uhi. Mi teng lungsim sukha a hi ngei dia mittui luang lou om lou phial hi in ka thei hi. Kei hun a hong tungpetma ta a ka gending thei zoklou in ka hi meimuai a aTawptawp in Tu ni Vantung mite kipah ni. Mawupi ni ahi. Vantung mite mawuding khathei a ka om man in Pathian min kaPhat hi ka chin tamai hi. Mi tuamtuam leh Pastor in hun a hon zang ua Hun in hon ngak lou a hih man in. Lianbawi luang puak khiak hun a hong hunta a Bawi hon ngai mah leng ki khen louthei i hi kei Mangpha man in aw Bawi chin khe lah takmai in a mel et lawmtakmai ka en liam vungvung mai hi. A Lawmten it takmai in a luang Hanmual lam zuan in a paipih ua. A Nung uah hi mei muai simpi in ka zui ua. A ki vuinang mun katun un Tuailai ten a luang khak khiak na Laa a hon sa non ua huaizawh in Pastor in hun saulou zan in. It na mittui luang kawm in ka vuiliamta mai uhi.

Simtu tengteng Toupan Na tan uah vual honzawl hen aw.

Hiai Tanchin a bul a hon pansak a. A zawh na tanDong a hon ompih a honpitung Toupa min ka phat a Thupi na hiai tungtawn a tanding om tengteng a mah ka pia hi. Khovel mi neih lou Lung muan na leh Lunghkim na nei a Pathian mung zou gige ding in Pathian in hon om pih hen.

©Siamsinna leh Vakiangbu