JUGALI HIMAH LENG..!!

Written By: K Lianthansang

Ka nnasepih-te, ‘Simbeng’ upat sim kengkang khat in,” Tuni I paibaih ua leh, ka ‘Evening Office’ uah nang le khatvei beek hong baang ve maw Sang..?” hon chi a, a dawn didan zok kathei kei. Sawtsim dawnglou a ka-om tak in,” Huaimun ah hong baang lechin; na chigolh teng pha dia, I pai chiang a lampi a neudan theichian semsem zomah di nahi. Sum naneih kei leh leng, kei hon muang lechin…kou office na-na-na chu…” hon chih behlap nawn hi. Atawp-tawp in,”Huaimun ah hong baang kei leng le; Ka chigolhna-te a damlah tuankei dia, lampi aneudan phet hilou in..nulla kuak aneu luat ziak a vuah zuk chiang a hawktui in lampi ‘capture’ gige  ahihdan khawng leng katheihsa ahi. Na Office uah hong maingal law leng, inn a ka pa leh nau-te mi lak a maingal zoulou di ahi uh. Huaiban ah, na Office uh khotaang’ deihlouh khat ahi “ chi’a ka dawn leh, bangmah dang genzom lou in adai vengveng hi..!!

Sawtlou nung in,” Khotaang’ deihlouh ahih leh hihlouh zaw, nitaaklam hongpha lechin..Office kai-te apan nathei chian mai di…” hon chi a, huaizawh in,” Nou bangchi khosak himhim uh e Sang?” hon chih behlap hi. Ken leng,”Iim di bangmah omkei..!! Ahi hi in gensuk mai le; Ka nu’n, nikum(2014) in kou unau mi 3(P-2, N-1) leh cancer natna vei ka pa hon nawsia in, sihna hanmual lam honna zotsanta..!!. Tu laitak bel ka pa ahalh laitak ahi. Ka nau pasal pen in tu’n Class-X a exam zou chet a; numei pen in ahihleh, zingchiang(18-03-2015) in Class-XII exam a zou ding” chi’a, Cement tok kawm a kagen suk bualbual leh, hon-en vungvung zozen hi.

Bangtan hiam zawh in, ka lawmpa’n,” Tangval nou, lawm-le-vual  polhnop hunlai tak a, utna teng a le teltheilou a om a, na nau-te leh na pa na etkolna gah, tunung chiang a hon lou di nahi aw Sang. Eh…Lailam lah bangtan na-na zilkha himhim..?” chi’n, Cement hon tokpih kawm in hon dong hi. Ken leng,”Akhenchiang in zaw, hin thaman om hi’n le kakoih kei…himahleh, ka nau-te beek in a lawm-le-vual te uh nuamtak a apolhtheih na di uh ahih naakleh, chi’n ka pang teitei sek a…amau’ tungtawn a Pathian in a vualzawlna ka innsung ua hong luanglut sak nuam le hithei, chi’n kei leh kei kaki hehnem zel....” chih tan gen in, ka dang hong awk a, ka mittui bang hong dai-om sim ahihman in, aban kagen zomthei kei..!!.

Akhawnung sawt kihal lou in,”Pathian in..kei..chidamna hoihtak honpia a, ka nu’ omlouh nung a ka pa kem dia honmuang ahi chih katheih man in leng kipahhuai kasa. Huaiban ah, ka nu’n hon dampih lai in bel;….suun in siam agaan a, nitaaklam chiang in Bazaar ah mehzuak in a tuu sek a…ka khawsakna uh bel adan om mahmah ahihman in, kou khomkhom in nuam kasa mahmah uh. Hun-te hongpai zel in, B.A zilthei di’n ka om a…Government’ School thulimlou(huailai a; tulai a bel hoihlua) chi’a mi te’ gen ka zaak man in, sih-le-sih chi’n Private Business Institution ah kana kai a…..” chihtan genman hamham in, ka mistry zuih pa’n,”Sangboi…Cement leh Teklei(Brick) bei ei…..” hon chi kuau-kuau a…kava pepah ngal hi.

Ka lawmpa’ kiang lam kazuan nawn a, ka lawmpa bel biltung zen in ka thugen ngai dia mansa diam hi’n kamu. “Ehem” chi’a ka gawl khuah zozen in,” B.A hoihtak a ziltouh di chi a, lunggeel a ka-om laitak in..ka nu’n hon omlouhsan maimah ziak in, B.A hoihtak a zillou in;…tua I nnasep te hoihtak a kasep mai chu alou theilou ahi maimah ta..!!. Hiai-te ahihleh, kei a dia thilthak ahikei…!!. Nidang pek apan a, School ka khawl sung ua; Admission Fee, Tuition Fee leh Fee dangdang-te suk buchinna ding a ka sepsa ngen ahi” chi’n kagen hi.

Sawt kihallou in, “Tu’a leng College KAINAWNLOU kahikei…FEE CHIKIM leh kou INNKUAN’ KHOSAKNA di ngaihtuahna ziak a KAIMAN NGEILOU kahi zaw. Ka puaknat mahmah khat bel; College kaiman(Tuition fee) di sum kazon ziak in College kakai man nawnkei…Huaiziak in, ka kailouh man(Absent fine) leng kapiak angai.!!. Ka nu beek damlai hileh zaw….ka College kailouh man beek piaklouh a hithei di hiven..!!. Leave letter gelh di chileng lah; Jugali ziak chih gige ngai dia…hon gintaaklouh ziak un, ‘medical letter’ bang hon ngen thepthup le uh…ken ‘Cement Natna’, I Mistry pa’ kiang a latheilou zel di kahihman in, kailouhman tawh kaiman ka piak gige chu kei hihtheih omsun ahi…ka nu beek….” Chih tan gen in, ka awm abing mai a, ka nu ka ngai ngoihngoih ngei mai. Ka khaw-ul tawh, mittui tawh..ka pumkawt hial a, ka lawmpa’n kei zaak mialmial di’n,”hampha hina maizen ing e maw….” Chi’n, ana naak huaihuai zozen hi.

Dakkal bangzah hiam ka sepnung un, pai hong hun a, ka vanzat-te uh heem in innlam kazuan pah vengveng hi. Innsung ka luut leh, ka nau nu’n(Class-XII exam pen) Candle tumbang(akim chiang) khat de vaak kiukiau in lai ana sim a, ka nau pa ahihleh ka innveng-te uh kiang ah candle man di sum batlaak di’n ana pawtkhia hi. Ka pa bel, lupna ah ana lum biimbeem a, ka luut phet in…”Bawi…I Gas neih sunsun uh lah bei a, hol tamlou om pen in ann kana min zou hamham uh. I Veng ua transformer sia bawlna di’n Rs.200 hong dong ua, huai hilou hileh zaw…hol man di beek om di hi a..!!” hon chipah hi.

Ka pa’ thugen apan in, meh huan nailouh a om ahihdan ka manpah ngal mai. Meh omlou a, chini neih sunsun tui-awm suk a..meh dia set di chih gige lah, ka ngaihtuah chiang in, zingchiang(18-03-15) a ka nau exam di…gilkial pipi a lai asim di kaphalkei zel..!!. Ken ann ngawl leng le, ka nau-te gilvah a a-om naak ualeh khawk kasakei…!! Neek di omlouh ziak in, Pathian tung a ka khasiat kampau dek chiang in lah; Jesu’n ei-te hon iit ziak a mihing hong suak a, ni 40 leh zaan 40 bang gilkial-dangtaak’ thuak hi a, chih ka ngaihtuah zel ziak in, ka phun ngamkei.

Huchia khuaksa vungvung a ka-omlaitak in, ka naupa hongpai a, akhut langkhat ah candle tawn 2 hong tawi thiintheen in, akhut langkhat lam ah Rs.10 note 2 sim ton nimnem hi. Candle pen a uu nu(laisim pen) apia a, ka kiang ah, “U Sang, kagil kial gawp…hiai 20 in innkhang-te’ bawngnawi kava lei dia, meh di’n zangmai ni aw…” honchi nguut-nguut a, ka khasiat tha bang asuak zozen hi. Ka pa’n leng, ana ‘amen’ ahi chih katheih man in, ka ‘aw’ pah a….ka nau in bel alai sim kia ana buaipih lel hi. Ka nau’ laisimnuam dan bel lamdang kasa..!!. Job Card nnasep tawh kibang niing-niang a laisim chih-te a nei ngeikei…!!

Ka nau hongtung pah a, naak hehu kawm in,” U Sang, I inn luahna-te un le bawngnawi ana lei chet ua maw…a nu un, ‘Innluahman zingchiang a nong piakzawh kei ua leh mundang na zong mai uh ngai di…na sung-te’ kiang ah ana gen ou’ hon chi eive..” hon chi zomah a, ka tha azoi zou hial. Himahleh, ka lungkham lam bel ka sung-te’ muh in ka langsak nuamkei a,”zingchiang pay-day hiven…ki pezou mahmah inte bawi…hol man di le kidaih law di ahi..” chi’n, ka dawngthuk hi.

Huchi’n, ka nau-te’n ann gum silsel hon thuukging selsel ua…ka ki uumkualh pilpel zawh un, ka pa’n thuumna honnei a, ann ka neta uhi. Ka ann uh tawm dia ka gintaak man in,”Tu’ suun singpi leh sangh ka hahmeh lua ua, kagil kial lawlou hi veh aw…” chi’n, gilkial pipi in ka ann-te….ka nau-te’ kuang ah ka baan hawm hi. Kei neek di taang ka nau-te kapiak laitak in; Zodawn lam a Teacher a sem dia mohpuakna Solkal in apiak khenkhat in, va semlou ua..midang a sepsak dan khawng uh bang ka phawkkhe thepthup hi. Huaikia hilou, Liandou leh Thanghou te unau, miimtang ki phelhawm ahihdan uh..ka nu’n adamlai a honhilh bang ka phawkhia a, ka nu kangaihna alian ngei mai…!!

Tui haksat tawh chi’n, ka ki ‘half-bath’ a…tawllua kahihman in ka bench neih sunsun uh, puan neihteng ka siatkhopna uah ka kizan zual hi. Ka tha atawl hang in, ka lungsim ah; ka iit mahmah, ka pa kem ding a leng sithuailou Niangboi anui hiuhiau gige hi. Phone neih sunsun ka lakhia a, “Ann neta u’maw Niang?” ka chih leh, bangmah dawnkikna ka mukei. Khat vei a kibang mah ka khaak thak nawn leh,”Ann nelou,hiai ciahciah pha di’n non gingta a hia..? Non thildot le hou lawngal” hon chihkhum motmot maimah hi.

Lungsim a, ‘Bang dawh-ai thu zakha adia aw?’ chi vungvung kawm leh, hehlouh teitei sawm in,”Niang, huai houlua sa nahih leh; Dimapur Central Jail a, Numei Rape chi a ngawh a-om, Muslim pasal khat Naga te’n Jail apan va kaikhia a, a soisak lupna uh tawh kisai bang ngaihdan nanei..?” ka chih suk nawn leh,”Hahaha..U Sang, na lungsim pi ching ngei…heh di konsak leh na hehkei a..na lungsim kon etna ahi…kou maw ann nezouta…honghoh peih di maw..?Tuni nagim mah di maw U Sang, nii asat tawh..?” chi’n, dotna honglut duanduan a……a reply di dan bang ka theikei zozen..!!.

Hun bangtan hiam zawh in, Niangboi te’ inn ah ka om a, a nuneu-te khat leng a-om banah, hon muhkhak patna leng ahi bok hi. Niangboi’ nuneu in,”Nou bang veng a om uh e Sang” hon chi a, adawn didan katheikei. Sawtlou nung in, “Tua chu…New Lamka a om hi ung ua, zingchiang in koilam ah ka-om di uam a..?” chi’n ka dawng suk mai hi. Aman leng honna theisiam mahmah a, “Ei innluah a khawsa-te lawi kha..nidang a I omna mun min zang a Bank account hong hang a, tua I omna munmin tawh kituak a Aadhaar Card leh Voter I-Card vel khawng I hon bawl chiang a, Adress hongtuam vek-ta inchin, LPG GAS bang le Agency khenkhat in Bank tawh hon connect sak nuamlou ua, innluah a khawsa; ei azawng-te mah in amantam a kilei kha zel ahi” hon chih zawh phet in, mipi kikou zuazua kaza guih a, ka khanglou guih hi.

Ann nezou, Niangboi tawh ka ki text kimlai ua, ihmu kha a..ka manglam a vapawt veve kahihlam ka kiphawk suah hi. Mipi kikou zuazua ka zaak bel; ka nau-te banah, innkiim-innkiang a naupang hon in, electric hong vaak zenzen kipahpih a, kikou husa tawh ana vaidawn uh ahihdan ka theikhe sawnsawn hi. Ka nau’ kiang ah,”Bawi..lai hoihtak in non sim dia, kei lupna ah kana lum di… ‘JUGALI HIMAH LENG’ nou-te hon chawm zomzel dia mansa gige kahi. Ken leng ka hun awng kal a kei lai enman thou na di kahi aw bawi.” Chi’n, ka lupsan hi. Lupkawm in, ka itt Niangboi’ kiang ah; Ka tawlluat ziak a Ihmutsan kha kahihdan leh ka manglam a mu kahihdan kahilh a, aman leng honna theisiam mahmah mai ahihman in, lungnuam tak a mangpha kikhak in, ka ihmusuk ta hi.

Laigelh-tu’ Lungsung Pan:
Hiai Tangthu,”Jugali Himah Leng..!!” kichi in a taaklat khak-te ADIK mah ahi (kua hiam’ hinkhua diktak chihna hituanlou). I taaklat nop teng leng, ‘ABC’ simthei chiang in I theihvek mai uh ka gingta. Huaiziakin, Ki simmoh leh nopneh tuam di omkhang maw, Job Card Holder Chiat-chiat….!!

2003 - Kakipaak - 2015

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA