ZUNG THUKPI TAK NANA KAI MAW.

By ~ Thang Haulai Ffetg


Tulai teng ka om dan hong tuam a, kei ah kikhek na banghiam khat om ahih man in kaki naih pihpen, ka houpih tampen leh ka ngaih pen zong, ka theihlouh kal in ana hul kha ban hi. Kal nih sung khawng ka houpih dan leh ka dawndan tuam ahih man in, nidang (kaki ngaihtuung lai uh) lai bang ding in ka gingta kei hi. Atam zaw mihing te pen, minu/mipa te houpih dan ahih keh bawldan zil in a ngaihna uh kiam in khang a, khat te houpih dan leh bawldan zil in khotuah in, ngaina in, khem in it thuk uhi. Bangchik chiang in mi hon bawldan zil kia hilou in, eimah apan gah khe thei ding in zung ikai thei de aw?



Kikhek zek na nei kahih man in, amah le a om muangthei kei a,a ngaihpha theilou ahih man in nikhat a hon call hi. Tutna sautung ah tukawm a singpi ka dawn laitak in ka phone ahong ging hi. Ka phone nasan le kakiang a ka koih ut louh laitak ahih man in a gin lam ka zapah kei hi. Khatvei a ginkhit nung in ahon call thak a, kanau in ana za ahi di, u na phone ging ei, chi’n hong ki koukhe chenchen a, kenleng ka room lam a ka koih, ka phone pickup ding in ka dingkhia hi.



Kua a de aw hon call chia ka et leh ‘hoihte’ ana hi a, kenle lapah in, “bang chi zenzen e non call a?” ka chih leh, “ usuan tuni na mandiam? Va pawt zual le bang achi dia ?” hon chi a, hih dipen le kineisak lou in, inn a om a kimawk ngaihtuahtuah sah pawtkhe himhim le hoih inte ka lungsim ah ka chi a, awle hoih’ chi in, pawt di’n kaki houlem uhi.



Hoihte te’ inn bazaar lam paina lampi in tawn kha ahih man in kenle kou innkong apan in zenhang lamka lamtan tai, auto te ah ka tuang a, ka kipan khe suk hi. A inn uh katun tak in amah ana mankhin diam ta ahi ngei di, a innkong uah hon na ngak ta hi. Asam le tantom zek hi in kathei, nidang a zaw sauthou kachih hi a, tuni’n chu a liang tan pha haam haam in a om a, nidang sang in amel nousuak zaw in kilang hi. A etlawmna behlap ding in, puanak a engdaang(light yellow) silh a, a duang etlawmna sulang tu ding in cotton jeans hon teng a, azoh converse khedap vutrong te bun in, bag neu khat aliang ah baat kawm in a innkong uah ana ding hi. Kakum suk ma a hon na galmuh ahih man in, a sakmel kilawmtak te apan nuihmai tak in hon na dawn hi. A sam atan thak ziak hia? Ahih keh tawlkhat teng bangmah ka ngaihsak khol louh ziak azaw diam ah zaw ka theikei, amuk san hiuhiau toh, nidang sang a etlawm zawtham leh kilawm zaw in ka thei a, chidam mel pu kasa hi.



Kakum khiat khit phet in, a innsung uah le hon lut pih se lou in, tangtak in kamit ah hon en kilkel a, “hong tung khong khong ta maw usuan, paile pai ngal ni” chi in bazaar lam zuan in khe in kapai khe suk uhi. (tutan in bang hon hihpih dek a chih le ka thei naikei, kan dilam le phawk khalou ka hi di). A hon houpih zeel a, lamtawn in hon chimsak mankei hi, akhen chiang in nuihzat huailou pipi khoh hong nui kakalh zeel hi. Ka et phei laitak toh akituah chiang in , amah nuihmai kamit a kamuh, ka lungsim ah alut a, ka lungtang sung a tanvak zeel hi. Lungkham leh hehmel pu hetlou in, hon kiton pih a, ka theihlouh kal in bazar ka tungsuk uhi. Kihou kawmkawm a kapai lai un munkhat ah hon khol pih zot a, lamdang sasim a ka et phei leh, “pai hiai ah va lut ni” chi in, restaurant khat ah hon lutpih hi.



Hon lutpih gelgel a, aning khat a minih couh tutna omte ah hon tupih hi.


Nek di teng ka order khit un, a gamtat dan ka ngaih sunsun a, banghiam gen nuam/hih nuam nei hi in kathei hi. Kenle, ‘hoih’ bang thu om ahia le, chi’n ka dong mawk hi. Maitai mahmah laipen amel hong daang deuhdeuh in, hon dawng pah zozen lou in khawl hong dai dide phot hi. Khatvei hu hon la in, en le hon en ngam kei a, kuun kawm leh ngaihlo lou in “usuan, tulai na omdan tuam hon salua ing a, lah hon ki kan ngam pahlou. Nong hoih na di chi’n kaki hehnem zeel a, kal nih khawng ahon chin hial tak in ka om amuang thei nawnkei hi. Lamdang salua kahih man in, aziak asan kikup khop lung gulh a tunia pawt dia kon zotkhiat top ahi. Na ngaihdan lou ahih leh hon ngaisiam in aw” chi’n hon gen khial khial hi. Hon zahtak na leh aki suanlah na mu kahih man in, kenle, “hoih, kisuanlah ngailou ahi aw” chikawm in table tung a akut koihlai kalet sak hi. Asam in amaikhuh suk sim ahih man in, hong daktou zek a, “kei ziak zaw hikei maw??” hon chikhia hi. Amah ziak hilou mah ahih chiang in kenle, “hi zenzen lou e, nang ziak hilou ahi , keiziak hizaw ahi” chi’n ka kamsuak awk sim nupnup a dawng chu kahi ve. Kakhut kip zaw sem in hon len a, “non hilh thei diam? Keile hon sukha ahih man in, inih a idam poimoh ahi” ahon chi hi. Gen khol louh di ka chih himah leh, kamdam tak in hon dong a, amah apan hon zahtakna mu kahih man in, ka iit luat chu hilh lou thei vual kahi nawn kei hi. Tomchik ki ngaihtuah zek a kakhawl nung in, ka aw kon khuah siang a, “hmmm… tu laitak a ka poimoh pen hilh hilhtu hilou a, ngaikhetu ahih man in hoihtak in hon na ngaihkhiat sak in aw” ka chi a aman le tangtak a hon enkawm in alu asu ngaungau hi.


Kenle hun zekai saksak lou in ka genpan pah hi. “ tulai teng, kal bangzah hiam paita in, ka hinkhua ki lual tak a pai hialhial pen ka thilhih ziak in lamnawl lam ka manoh hiai hiai hi. Bawl di penle ka theikei, Pathian kiang ah ngaihdam nget di bang le kaki suanglah mai ta. Ngaihdam kingen zel, ki khial suk zeel, ki ngen nawn, ki khialsuk nawn zeel mai (kuun dide a om kawm in ka genzom zeel a) thohkik ka sawm a, hun tomchik sung in ka puk kik zeel hi. Thu kazak leh kasim te, zatsawm thak in pan kala zeel a, nidang bang in ka lampi ahoih nawn kei a, a naal gawp ta hi. (hiai teng ka gen khit inleng hon lenkip tinten lai a, bangmah genlou leh kihong tak a ngaikhe di’n aki sa lai hi.). Hoih na khat le ka neikei, iki ngaihtung lai bang hizou nawnlou kahi, iki ngaih ma leh iki ngaih tuung lam kha giat (8 months) bang paisa ah Pathian toh kaki zopna ahoih mahmah a, amah deihdan zui kahih man in ka hinkhua le a paizang mahmah hi hon kaikuun thei thil tampi kal lak ah. Pathian lam kana ngaihsak a, kaki piak ziak a hon ngai a hon beel nahi hiam chih zaw ka theikei, ken chuh hon ngailua kahi. (zum kawm tak leh amel le en ngam zozen lou in, kisuum kawm in ka gen zom a) Huailai a ka hindan toh tulai a ka hindan kilamdang ta ahih man in non iitna non ngaihna zong kilam dang ding in um ing, kal nih bang non houpih louh ngal a ken hon houpih lou hi ing a, non ngaih lai a kahih pen, kahih louh man in hon ngaidam in aw…….. hiai ziak a hichia om a, hon naihngam nawn taktak lou kahi.” Chikawm in khase tak in kagen mialmial hi.



Awl chichik in ka ngawng ka hei tou a ka dak khiat leh, aman le hon na en a, ka ngaihpen mit apan, mit tui ana pak khe niuniau tuh a et hak tel mai. Tutak in zaw kaki suanlah na toh, a mit tui siaksak din kakhut le ka zankhe ngamkei hi. Second sawmthum (30 sec.) khawng ka daih nung un, awlchik in ahong paukhia a, agawl a banghiam om hileh kilawm hial khop in a aw hong ging thuau thuau hi. “usuan, iki ngaihma a kumkim val vingveng iki thuah a iki hou lai nathei lai hia?” a hon chi a, kenle lamdang sasim in, “hi theilai mah ing ei hoih” chi’n awlchik in ka dawng hi. A gen hon sunzom zeel a, “ iki thuah a iki houtung lai a,hoihtak a kon na et-tel (study) ahi, na hih na tengteng ka theih louh hang in a poimoh pen “chihtak na” nang ah mukhin kahih man in, muangtak leh ngaihtuah detdet kawm a na itna kana saang ahi. Pathian adia naki zat lai in, kon na enen a, kon na thumpih zeel hi. Ka ngaihpen Pathian adia kizang ahih man in ah, setan khemna tuaktam ding hi chih zong ka theih sa ahi a, ahoihlou in hon sualtam ding ahih man in ken zong thuak kha ding kahi chih kapom khit sa ahi. Nang toh thuak khop pen ka puaknat pen ahi kei a, khat khat a atuam tuak a ithuak khak di pen ka lauhpen ahi zaw hi.” Chii’n hon gen ngiat ngiat a, gen di penle theilou in ka kam khatvei le kalou in ka dai dide hi. ( ahon gen zom zeel a..) nang apan hoihtak a houpih na leh ngaihsak na mihing hihna ah kinem le kinem mah kahi, ahih hang’ keizong mihing khat, itna neithei chiang khat kahih man in, non bawldan zil in ka itna heilam dang sawmlou hi ing. Non bawldan ziak hilou in kon ngaihziak leh kon itna ziak mah in, hon it in hon ngai ding kahi. Na hihna thei kahih man in, piak khiak di laulou kahi. Nangle non it a, midang non ngaihsan ziak hilou peuhmah ahih chiang in, na chihtak na kamuh sa pen ka chian zaw semsem a, nang ah zung kakai thuk semsem zaw hi.” Chih teng hon genkhe nawn a, hiai hon chihtak in, lamdang kasa a, ka lungtang bang aphu dutdut mai hi. Kinem lou lua kahih man in, ka mai bang hong votzou hial a, kahi heihuai maimah ta. (hoihtak in hon en kilkel a, hon letna pen khahkol tuanlou in hon sunzom tou hi.) “Usuan pangkhawm ni aw, tu laitak in non itna pen non pekhe theikei zong in ah, kei a pen kikop phot ni maw, kei adia na pan nate, ken kon dit kik hun ahi ta hi….. paikhawm in zoukhawm ni maw. KON THEISIAM LUA, KON MUANG A KON NGAILUA.” Chih toh agen hon zou a, a mit a khitui pak niu niau pen a romol ngou siangsitset zang in awlawl in hon hahsiang a, azoh tak in, vangik tampi koihkhia hileh kilawm hial khop in amel ah zaang na leh lametna maisuak kamu ahi. Mohsakna toh hon houpih lou a, kathu ngaikhe ding a hon sap na pen thupi kasa mahmah hi. Ka poimoh hun laitak a amah poimoh (ngaihsakna) pen hon koihkhia, kei ading a hon kalsuan khiat ngam thupi kasalua a, ka itna toh ka zahtak na alian semsem hi.



“Mihing hinna in, thuhilh na I poimoh mahmah a, thu ki ngaihkhiat sak tuah na zong poimoh a, ki theihsiam na zong i poimoh tuak hun om hi.”



“ eimah suangtuah na maimai zang a, ki mohsak masak sang in, a thutak thu pen kan masak hoih penpen hi”



“ hon gente na gintak louh di mi pen ki zop pih sese phamoh lou hi”



Khat tang naki sak ziak a nungak/tangval naneih di ahi kei a,
Neih hun ta nasak ziak a naneih di zong ahi tuan kei a.
Ahon ngai omziak maimai a nangaih thuk di le ahi sama kei hi.


Na it ziak, na ngaih ziak mah a na it a na ngaih a , naki zop pih ding ahi zaw hi.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA