LIAMSA NUNLUI

By ~ Paumuanlal Guite

Zawllui nei tengteng adia dedicate ahi.........


Sakmel muhchiil pan in “Na sinlai dawngkot mun a awnglai diam??” chi’n hon dong ut mahleng, “mabang kong pat ding, sinlai gubang hon zenlua e, theisiam ve maw ngaih aw…” chih nguutnguut ding bang uthuai…. Na siang ah vangngaih simthu hong leel nuam zongle’ng kal ah melma dougal za in tam ding bang, ahizong in hong leel lou thei ka hikei hi…..

Anbang kong itluat man in na lunggel bang simthu hiam aw? Na lunggulh leh na kipahna banglam hiam aw…chi’n na lawmvualte siang ah nang sinthu kana kanvel hi. Na itpen ka hikei zong in “nikhat kong muhlouh kum kivei bang..” zou hial in ka thei ahi. Nang leng aguuk in na hon thei a, tulaite chih dan leh chance non piak bawl simsim chih ka lungsim tawng in ka thei hi.

Mi zatam lai ah zehzumna te ka tuah hun chiang in na hon hehpih mahmah chih ka thei, ahihhangin hon hehpih bang in na om ut hetkei a, na kiselsel hi. Huchibang mah in kei leng milak a nuamsalou a na om ding ka ngaithei kei a, lawmvualte’n nuihchiam hong leel khum chiang bang un ka heh a, vuak mai bang ka ut, na khasiatni bang a tun chiang in keileng ka lunggel puaksing bang ana gik mahmah zel hi.

Kong itna simthu hong leel kei mahleng ka lailung sung nang ah a dimta, nang leng na haih kei a, mualliamsa hun sang in kei na hon buaipih zaw chih ka thei hi. Ahizong in itna damtui ah tui leh nga bang in I bualkhawm naikei hi. Kingai tuah mahmah, lah nungak-tangval kingai hinkhua zang nailou, hiai bang hun leng hun nuamtak ana himawk ve aw…..

Lawmvualte toh nuam a I heikhawm hun chiang un lawmvualte’n na siang ah kei na tangvalpa chi’n hon tawng in nuihchiam hong leelkhum zel ua, na zum mahmah, amaute kiang ah “ka kingai mahmah kei uh” chi’n na gen zel hi. Kei kiang ngei aleng lawmvualte’n hong gen ni un “kingai hilou kahi uh…” chi’n ka genzel hi. Ahitakin zaw “Ka kingai kei uh…” I chih mun deuhdeuh leh ki-itna lian semsem abang….

Kong ngaihdan na thei mahmah a, milak bang a ka mitmei na veeng mahmah chih ka thei, huchimah bang in kenleng nuam nasaklou ding ka veeng mahmah hi. Nang leng na omna apan nonna enen a, kenleng konna enen hi. Ahihhang in I ki-ettuah khak chiang in a entu hih ut zawsam omlou hileh kilawm in I kihei tuak gaihgaih a, mundang hoihtak a en bang I kineih tuah nilouh zel hi.

Itna simthu ana leel khawm naikei mahle hang I kal ah etlawm Rose paak kituh inchu khanlam a noh deuhdeuhta, a paak khe dinga kisa in a nguum panpan ta. Function hiam programme hiam zatna hun hong om chiang bang in nang na hoh theihkei ding leh ka lawm ding tampi om napi in keileng ka utkei zou a, huchibang mah in kei tel theihlouhna ding mun ah nang leng na hoh ut nawn takei hi. Va hoh khawm hileng le a va kihou a, a va kizui tuam ding bel I hi hetkei chih nangleng na thei mahmah hi. Kihou sanga leng kigal etet mah nuamzaw sa I hia chih ding abang……

Hunte hongpai zel a, nang leng kei ading ahihnakleh bangpeuh poi nasakei a, huchi’n kenleng nang a ding inchu ka neihlouh dong a pang ding bang hial in ka omta hi. Ahihhang in itna siktui dawnkhawm kha nailou I hi lailai hi. A tawptawp in ken leng zehzumnate khuallou in, kong itna simthu na siang ah hong leel ing. Nang leng ka leel simthute tak a naubang sang in na hong pomta hi. Hiai ni kan a nuamsa a I kipahni chikleh tuang hong tung nawn diam aw……..chih louh vual ding ahikei.

Lung a deihpen, anbang itpen toh kingaih simthu lunga geelgeel in nunzia bang anuam mahmah a, mualliamsa hun a I peihlouh, I ngaplouh tampi zong tu in kingap mawk hi. Innsung kuan mite kiang banga nidang sanga nuihmai zaw, thumang zaw a I hong om chiang in amau leng lamdang bang a satuan uh hi’n a kilang zozen hi.

Nungak-tangval ki-itna hinkhua tak I hongpat chiang in lenmual akhumsa nunnoplai hunte toh hong kibang gige nawnkei hi. Ka lawmhoih a na theih gegu nungak bang ka zuih khak, ka hoih houpih khakni in na hon hehsan simsim a, ahihhang in ka heh a I kisiat ding na ven ziak in na hehna na hon sulang ngamkei. Huchibang in kenleng tangval na houpih khak hiam, na kizuihpih khak khawng ka theih chiang in ka lungsim teipi a dawt ana bangsek a, ahihhang in kon itna a let zawk ziak hiam na sakmel ka muh chiang in abei zel hi,….. A kingai hi hetlou, I lawm maimai chia I theih gegu tuak bang leng kimuanmohna hong om theita mawk hi.

Huchi kawmkal ah, amau adia poimoh kha mahmah lou, a hun manpha uh pammaih sak maimai ding in mi khenkhatte’n I kal simthu ana bildoh mahmah uhi. Ka pawtna teng bang, ka houpih teng bang, ka hih teng bang na kiang a honna tut ding ana phur mahmah, ana talented mahmah bang adim in hong omta. Huchibok in kei kiang ah leng “tuni huai ah huai toh pawt, huai hih…” leh thu tuamtuam hong gen ut a phe tettet ana tam mahmah. A nekzonna uh lah hibuang samlou a maw…..

Ei mahmah inleng I hun paisa a bukimlou I hihziak mah a I hoihlouhnate mangngilh sawm a hinkho thak pat ut tenten a I omlai in, chikmah a suut ngeileng hilou, adamsung teng uh suut le uhleng a lohtak ding uh cheng khat lelleng omlou ding hinapi in I hinkho zatsa a I hihkhelhna teng bang hong suut ua, nang kiang ah kei hih hoihlouh, kei kiang ah nang hih hoihlouh teng hong gen a chimtaak thei mahmah kei uhi. Lunglutna tuamtuam chi mai ni….

Huaiteng kia in abei kei, I hih hoihlouhna teng hon gen kia un abei sak kei ua, khenkhat diak bang Tangthu phuahtawm gelh le uh asiam mah ding uh chih vungvung theih ding khop in I hihlouhna pi ah honna hisak pawl bang hong omta uhi. Khatlam ah I ngaihtuah leh I nuihza, khatlam alah milak a kisukzahlakna bangsim, heh huaisim geuguau, amau kihuchi gen hileh tempawng toh kivai ut ding khawng hilai uh…. A kjpahhuai ngei mai, amau gentu a pankhaklouh chih ding ahimai…..

Hun nuam I zatkhawm chiang bang in I ki-itluat ziak hia nuamsa in I kikhelah thei mahmah hi. Hithei hileh hunteng a omkhawm det bang I ut mahmah. Mibang a koimun hiam khawng mite gen minthang deuh mun khawng a va hohkhawm I utsam a, I va hohkhawm chiang bang in nuam isalaw na a, Opposition party te’n honna muanmoh ua, honna demna ding bang uh ana tam thei mahmah zel hi.

Abul tung in zaw mite simthu leel siat vang in I kal simthu gui khaubang tatsak kei ni chi’n tong I na chiam hi. Ahihhang in hunte hong paipai a, thu leh laa bang hong tamluat banah tanau lainate kiang nasan a thu leh laa a hilouteng ana gengen pawl hong om chiang in I kaal in siatlam hong manoh hiaihiaita hi.

Nidang banglou in I kihou vang deuhdeuh a, I kihehsan na ding bang hong tam hiaihiai. Kimuanmohna hong lian deuhdeuhta. Bawldik sawm mahle hang leng polam a kidaihlah mahmah mite thubang I lungsim ah hong suaksuak ahihman in bawldik hong haksa mahmahta hi. A tawp in kingai mahmah tuaklai napi in gibing khenna tungsunni lenmual ah hong suak khong hi.

Kei aw zuang ing, zuanglaw veng e,
Ngaih aw na vaang ngei ing….
Chia ka zuan simthu na siang a khaubang kong suut ni in nang zong
Keile ka suihlung a leng e,
Ngaih aw na vaang ngai in…..
Chia lungsung tawng pan simthu khuaizu bang khum na hon luanlai nite khawng pakbang a vul mai ding in mel lawmlou lua sa’ng e…….

Gamkhuva bang a leeng thei hileng, lengnuam veng selung hel in,
Genthei sanggah lungzuan ban na’ng,
Ngaih heina gam zaang a leng nuam veng… chih khawng lungsim ah hong lut zungzung mai,….

Lawm leh vual deihsaktute’n na kikhen nung ua na puaknat luat a bangmah phatuamlou ding ahi chih hong genle uleng enleng lawmte kiang a I na gengen sa ahizel, a tuaktu apang toh a hilhtu apan a kibang hetkei chih I theichiat. Enleng I utthu a I ngaih teitei lah hilou a, I lungsim eivele chih ding lah hilou…. Mangngilh mai bang I sawm deuhdeuh leh I lungsim ah hong kilang semsem hileh kilawm nalai……

Bangteng-bangteng hileh, mihing hinkhua zaw I utbang teng a pai theilou mah hi. Ka itpen tu’n kei a hi nawnkei mahleh Pathian in makaih in a lampi zuihna teng ah kithuahpih henla, a ma pii henla, hun paisa a amittui luanna tengteng tu in kipahna suahsakta henla, a lungkhamna tengteng lungmuanna suaksakta henla, a haksatna teng nopna suaksakta henla, a nekzonna lampi ah makaih in lohchinna, heutute deihsakna tuamtuamte tang ding in pii henla, a hatlouhni a phawngtu ding mihoih leh mi fel lawmhoih taktakte pia henla, damtheihna leh hatna pia henla, amah hihna bangbang a it a, keem a, amah sep ngailou a nuamtaka omsak thei a, amah vuak hilou a a sungkuan, tanau lainate tan adinga kingakna hithei ding Pasal hoihtak pia hen chih amah adia ka thumna ahi…….. Huai kawmkawm in gibang kikhen mahle hang dougal melma hilou I hi chih phawk ni chih toh khin ni.

Bangteng hileh, kei adi’n zaw hun bangtan hiam
Simthu leel leng na vangngaihna simthu,
Maimi’t siing leng maimit laukha’n lang e…
Sambang zalleng zalmang in melmu’ng e…
Zaila awi leng na vangngaihna zaila….
Chih hong hi nilouh phot lai ding abang….

Huchi’n hiai bang hunte hong mualliam dia, nikhattei ken leng mailam en in kal ka hong suan ding a, Pathian panpihna toh mikhat ka hong hi ngei ding chi’n Pathian hatna ka muang ahi.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA