SENCHIIL PAN ITNA

By ~ Hrangchal Biak Valte

Ka lupbaih simziak in zan sawtnung in ah ka khanglou a ka ihmu kiik zok theikei hi. A lang-lang nga in thil tuamtuam kangaihtuah nalam ah ka hunlui, kum 4/5 vel paita a itna kulhpi sung a kana omlai khawng kangaih tuah khekha mawk hi.

Singtang khua lianlaw tellou ah 10/04/1995 in hiai khovel mudi'n kana piangkhia hi. Ka Nu-le-Pa ta neihsun kahi a, ahon duat petmah uh. Ka pi leh ka pu'n ka neulai in ahon sihsan ua, mi 3 chauh in ka khosa ua, mibang in hau lawkei mahle ung minuai ah ka omtuan samkei uhi.

Hunte hongpai zel a, kum 10 vel lel kahih in mi 'hoihsak' chihkhawng kana neimawk ta. .

Ka khawpih temah keisa kum 1 lel a naupang zaw numei 1 Liani (Liani) kichi a om a, huai nu'n ka lungsim aluah petmah. A Pa'n asihsan ahita. Mi ngou hiuhiau ahi a, nuihmai kilawmtak, kamsiam hiathiat, mit hah nalhtak mai ahi. Midangte theih inle ahoih a, kuapeuh pahtaak aloh hi.

Kenleng hoih kasa petmah ahimai, atawp in ka lawmhoih pen Joshua kiang ah kagen khia a. . . .

Ka lawmdangte leng ka hilhpah a, a hontheih khiak hunhun uchu ahon dem ek pah uhi. Adik lah hingal azum huai ngeimai, Liani in hoih kasak lamleng ana theipah a, kazumna aki behlap diak. Nu te khawng bang in honthei lai zomah uh chu. . . . .himai!

Ka naupang mahmah lai utoh Liani bang mi'n adem chiang un heh petmah hi. Kenle ngailua kahih chiang in, aliante hihsek dan mah in ka lawm Josh toh laibu tuamtuam en zen in laithon k'on gelhta uhi (Ball pen asan khawng kizang zomah). Tamveitak botsiat ahihnung in a final na pedi'n kava kuan ngei ua, azumziak hia, alawmte lak ahihziak, ana sang utlou zomah. Hilele bang chi chi hiam in kava pethei uhi. Skul kaikhawm kahi ua, skul ah leng mi hondem kahah tuah mahmah uhi.

Hunte hongpai zel a, theihlouh kal in a kingai taktak kasuak mawk uhi. Houlah ka houpih ngamkei a, amanle ahon houpih ngam samkei. Omkhop khakchiang a, ki-et nui chu kaki itna uh alahkhiak theihna sun uh ahi. Huchi kialel le anop! Liani om nana ah ka om ut a, a tuitawi na khawng leh a singpuak nalam uh khawng kava zuizel uhi. TV ka khua uah a tawm mahmah lai a, ka etkhak chiang ua, k'on tukhawm kha bang uh tuh, nop kasa petmah a, ka thil et uh bang bei baihthei kasa thei mahmah hi.

Naupang himahle ung kaki ngai petmah uh. Milak a ka om khawng chiang ua kaki et nui cheuhcheuh te uh kan a nop a omtuan kei. Biak-inn bangle kou adia kimuhna remchaang tak asuak a, kikhop bang ka taimaak lawh in ka thei. Amel et ka chim theikei hi. Liani adi ahih peuhleh thilteng kahih ut. Ka lawm Joshua toh sum kakhol zel ua, Pathianni chiah Liani adi nek di khawng kalei sak sek uhi. Christmas ahongtung a, anop ngeimai. Puan thak kilawm takte toh ahong kizem kamuh chiang in vakawi tuntun bang ka ut hial hi. Nitak lenkhopna ahleng amah tawh kinai chik khawng k'ong tukhawm kha uzaw. . .kipak lua in kanui gugu mai hi, kimelh cheuhvheuh thei kahih man un. "Khatvei bek namel muleng, simlei nunnop paallun sang in aleh za in etlawmchia. ."chih laa ka lapi uh ahimai. Hoihtak in ki houpih ngamkei mahle ung mun khat a omkhawm chu nop kasa tuak uhi.

Ling kimawl ahat ua, keileng pasal chilou in Liani kamuh utziak in alak uah kava tel sek hi. Koulawm tate'n lah "thank" te kimawl kathang sak mahmah ua, Liani te muh a siamdeuh in k'ong omkha zaw a nop ngeimai, hihthak zihzeh theihleh achih huai.

Nuamsa tak in hunte k'on zangtou ua, himahleh mihing apiang phot in nuamsa gige theilou ahihman in kou gel kal ah leng hun nuamlou pipi hong omdi abang ta hi. Pawl IV bang k'on pass a, keimah deihtel na hikei mahleh, ka Nu-le-Pa thu mangngai ahihman in pawl V Lamka vangkhua a zir di thu ahong omta hi.

Kha tampi kimulou a omdi kangaih tuahkholh chiah haksa kasa petmah. Ka zinma nitak in zum pipi k'ong kimu ua, lampi ah k'ong kizui kheta uhi. Naupang chik chih mahtak, a pau zawsam dile ka omkei uhi. Atawp in Liani inle a khut ka kawng ah ahon koihphei a, nuam kasa telmai. Kenle ama liang ah kakoih thukpah sam hi. Huai in tha honguan deuh in ka thei. "Lian, k'on ngailua. Zinkhe leng k'on ngailaw tel di" kachi khe gomgom hi. "Ulal, kenle k'on ngai lawtel di. Nuamtak a i omkhawm nasa a keikia a kana om di zaw. . ." chiin a hon dawngthuk pah hi. "Lian, i damdia hoihtak in n'onna omdia khatvei kimu nawn na di ihi aw. .? Kachia, 'Ole' ahon chihkawm in a ang ah ahon pombelh hi. Nervous tuak hi in kaki thei. .chii bang ahong liing pianmawk hi. Sawtsim tak kaki kawi kha zezen ua, thu tuamtuam genzel in kaki ngaihdan ukhawng kagen khawm uhi. Dak in tampi ana khenta a kikhelah tak in inn lum zot k'on sawmta uhi. Khut kilen kawm in Liani te inn lam k'on zuan uhi.

Kikhelah tak in k'ong kikhen ua. . .kenleng inn kazuan pah hi. Lumpah di kachih leh ka Nu'n vanpuak di khawng bawlkhawm di'n a hon zawn zomah hi. Eilah lungsim nattoh heh lamlam bang suak hi. Vanpuak di bawlzou ka Pa'n kikhopna ahon neihpih a, sawt kasa a kaning maimah. A zingchiang zingkar in ah baihtak a paikhe di'n kahong kisa ua, ahaksa mahmah. Liani zinkhiak san di haksa samah leng, ka Nu'n ong ompih di ahihtoh kalung a nuamzek himhim. Gari sung a lut in awl in k'on taikheta ua, ka Nu theihlouh in kakap gugu mai hi. Anitak lam in Lamka kahong tung ua, inn lam ngaihna ahong puang pahmai.

Hun ahong paizel a skul bang k'ong lut ta uhi. Skul ah lah inn lam a Liani tawh skul kakai khawm lai ua homework khawng kaki gelh sak lai uh kangai mahmah. Nuamtak a kimawl khawmlai khawngleh, final exam dek a zingkar baihtak a skul kakai lai uh khawng kangai petmah hi. Lamka a ka omsung in Liani adi laithon kagelh a, avan di tuamtuam khawng kalei zoh sunsun leisak in, kakhua lam ua om ka lawm Joshua ana piak di'n kakhak hi.

Theilouh kal in hun ahong pailiam zel a, a 'ber' kha bang ahong tungta hi. Liani muhkal ngaklah petmah kahita. Skul kai ditan ni omzah bang kasim kasim mai hi. Huchi'n final exam k'on zou ua, lungsim chu khaw lam kia a om hita. Liani muh didan khawng, kahoupih masak didan khawng ngaihtuah in ka diip bang ahi hemhawm zezen hi. Van poimoh tuamtuam khawng lei khin in vangkhua lam zot k'on sawmta uhi. Gari kham mahleng. . .ka itpen Liani mel muhdiing chih ka ngaihtuah ciah nop kasa veve hi. Khua tungphial ta chih diing in ka om alem thei nawn mahmah kei, zum in kazum mawk hi. Khua lutphei petmah hita, ka kho nawl ua 'Luitaw' guam kichi a om a huai ah mi'n tui khawng tawi in kisil namun di khawng in kazang sek uhi. Huaini inleng tua lui ah tuitawi om ahi chih kagal muhphei pah a, kenleng Liani a om kha mawk d'e aw chihkhawng kangaih tuah hi. A lui mun katung phei ua ama mel muh di a omlam ka theikei hi. Ka khengphei zek un khatvei ka nung et thak a, chihlem lam-et nawn louh pi in ka it kamu mawk hi, kakipak lua a himahleh ka zum ziak in sawt ka en ngamkei. Aman ahon mukei a, alawmte tawh anui zaizai uhi. Amel ana hoihtuan luatziak leh ana khang zawk ziak a haih hi di keive chihkhawng in kei le kei kaki houpih hi.

Inn lum tung photphot chu a nop ngei. Nu-le-Pa toh inn lum a i hong omkhawm nawn chiang in chu a kingek sak huai mahmah. Katun ni zingchiang in kapawt pah a, ka it pen kamu ngam zok kei. Himahleh muh ut law tel kahihman in, ka U' te inn ah hongpai di'n mi ka samsak a, k'on kimu utuh ka kipahna uh alian telmai. Ka omkhop louh sung ua thu omte khawng kihilh in kagen d'u atam mahmah hi. Winter vacation nuamtak in ka zang ua, huchikal ah, mi ahon subuai thei di a omsek hi. Mi tuamtuam in Liani kiah angaihdan ukhawng ava gensek uh. Akhenchiang bang in hon tawpsan mahmah inteh kachih hun a omsek a, kana lungkham thei mahmah. Himahleh Liani kei adia ana muanhuai lua ahi a, bangmah in ahon subuai taktak theikei hi. Ahon it dan leh ngaihdan thupi kasa petmah. Amah kana neihkhak hampha kaki sa mahmah hi.

Ni-le-kha te a hongpai zel a keizong siamsinna lam paingai zel ahihman in ka kikhen hun uh ahong tungzel hi. Akallak ah, kakal uh hon su nawngkai thei thil omzel mahleh aveng theizel hi. Nopna-dahna te kal ah, kenleng pawl 8 bang zou in pawl 9 lutnawn di ngak in inn lam ah ka om hi. Huchih hun in Liani ngei leng pawl 8 di ahita.

Kilian deuhta a, ki thupi sakna bang hong omthei ta hi. Pasal aki hihna ah kei ngeileng thil hoihlou tuamtuam k'on hih khapan ta hi. Khamtheih in kei ngeileng ahon buak khata. Thil hoihlou kahih tata chiang bang in Liani kiang kapha utse a, kisuanlahna chu nei kahi ngeidia, ngaihdam peuh kava ngen pupuih sek hi.

Thilhoih lou pipi ka hihchiang inle Liani in ahon hehsan maikei a, hoihtak a kaveng chiang in naupang chik himahleh ahon thuhilh sek hi. Ka huchih hunchiang in, ahon itna leh ngaihna te thupi kasa deuhdeuh a ka kisuanglah na alian thei petmah hi. Kakal uh hon hihbuai zou di ama lam a pan omkei mahleh, keipen a buai huai gige kasuak hi.

Kei leh Liani in kipah huaitak in ka lawm-le-vual te ban ah ka U te apan inleng deihsakna leh khotuahna kahah dong mahmah uhi. Panpih theihna lamchiat ah ahon panpih ua, ka lawm Joshua diak bang ka phattuam pih petmah uhi. Lawm gin-om leh muanhuai neihkhak chu a hamphat huai petmah hi.

Pawl 10 kahih di in Liani pawl 9 di ahita. Lamka mah ah ka omlai a, Liani ngeileng Lamka a hong omta di chih ahita. Ka lung anuam petmah mai, amah leng akipak petmah hi. Lamka k'ongzin tou ua, nuamtak in hun kaneih chiang ua kimu in ka omzel uhi. Gintak louh dantak in thukhat ahong omta. Liani pen Lamka a omdi chih himahleh Shillong a apaneu te kiang a omdi chihthu ahong omta hi. Ka kal uah ki-itna om mahleh hoihtak in ka omkhawm kha ngeikei uhi. Hoihtak in kihou kha manlou in Shillong ahon zotsanta. Hoihtak a ka omkhawm khak theihlouh uh bang vangtah ka kisa mahmah hi. Mi angaihte utoh nuamtak a kuamah dang eng tuan lou a om kamuh chiang in ka engthei lua hi.

Khattang kisakna bang a om a, numei dang bang ka sai bawl kha dekdek ta hi. Buaina khawk pipi keimah ziak a hong om di a bat melta hi. Pawl 10 kahih in kum 16 kahong hitouta hi.

Kum 16 chiang k'ong hih chiang in chu lian kaki sa mahmah ta. Liani tawh lah ka omkhawm kei ua, ama thu lah hoihtak in ka thei nawnkei hi. Khaw lam a omlai inbel lawmte panpihna in kathei zel hi. Tuamah bang in Liani inleng kathu ahon theihpih tuankei. Kei bel lamdang pi ana tung kahita. Khattang kisakna leh mi eng nate ziak in numei dang ana saisai kha kahita. Khatvei Biak-in kikhopna khat ah, ka vengte uh Lily kichi Imphal a skul kai suty a hongpai toh kaki maikha uhi (Hiai thu toh kisai detail tak a damleh khatvei gelh dia limsit ahi). Phiik (twins) ahi ua Lily pen a uzaw ahi. Amah toh kakal uah ki-itna chi theihlouh kal in ahong kituhta. Ahuchih chiang in, Liani, senchiil pan a ka it tuh ka phawk kei hiaihiai ta. Huai hun in kenleng mobile phone chu ka tawita a, achaang in Liani toh kaki thuzak thei thou uhi. Phone ziakmah in ahidia, Lily toh kakal thu uh Liani in ana thei hi. Liani in Phone ah ahon gen a, a puaknat dan leh a hon ngaihdan te ahon gen a, ama kiang a kiik nawn di'n ahon ngen ngutngut hi. Ka omkhawm louh ziakmah uh ahidia, ahon gente bangpi inle kavei tuankei. Kakal uh kitat hial ta di abangta hi. Liani leng katung ah alungkim kei petmah. Kenleng Liani khenhial dichu hi kasa thei mahmah kei a, ka lungsim in ahon phal theikei hi. Kenleng Lily toh kakal uh susiang dan a om in, Liani kiah ngaihdam kangen ta hi.

Hiaithu ah ka lawmpa Jo leh Liani u te'n le ahon panpih petmah ua, Liani inleng ahon itna beilou ahihman in ahon ngaidam hi. Kipah huai kasa. Himahleh hunsawt adaihkei, keimah ziak in ah. Hoihtak a om kasawm lai in ah, mi gin-om lou leh hoihlou pi dan a omkha kahita. Liani toh kakal uh hoihnawn panpan kachih in ka hinkhua ah midang ahong lut zel hi. Hiaithu Liani in ahon theihchiang in chuh Liani ngaihdamna tangzou vual kahi nawnkei. Kam nem tak in ahon gen a, SENCHIIL PAN ITNA chu keimah ziak in suktat in a omta. Liani apan katan khak zoh sun chu a lawm maimai khat a om ahita. Ahi a, Liani toh ka kingaihna uh tungtawn apan zirlai leh kibawl hoihna di tampi kamu khia a, phattuam na chu kanei himhim hi.

Mi'n itna dik a ahon it a ahon ngaihleh chu huaite mawkbawl di ahi hetkei. Khamtheih bang leng eimah adia hoihlou phetlou in ngaihzawng te toh kal hon subuai thei tu liantak ahi. Mi'n gin-om tak a ahon it ngeingei leh enle gin-om tak a it thuk sam ding ahi a, huchi lou a ahon itna khitui te uh eitung a hongtu kha thei ahi. Lawm bangleng ei adia muanhuai te leh gin-om neih diing ahi a, telsiam poimoh hi. Lawmhoih neih ibuai hun in phatuam petmah hi.

Hiaibang tengkhawng ngaihtuah in, keimah chitlouh ziak hi e, katuah bangbang ka pomtaak ahi chih ngaihtuah kawm in, hinkho hoihtak patthak tum in nuamtak in ka ihmu thak nawnta hi.

(Hiai thu ah 1st personal ngen kizang mahleh agelhpa tanchin ahikei a, himahleh a thu pen a taktak a mi thiltuah ahi a, kibawl na di a omthei hiam chih lam-et natoh k'on gelh ahi. Ana simsak tengteng tung ah kipahthu kahon gen hi).

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA