MIHING BANG ATEL HIAM, THIANMANG!
By ~ ZM Tonsing
Thu i chih laa ahi a, laa i chihzong thu ahi i chi a, banah thu a i
genchiang theihlouh laa a chiangtaka gentheih chih le om veve hi. A diak
in lapau khenkhat bang pauvangtang(kholakpau) a genchiang haksa mahmah
om di'n i gingta, gingta phetlou in a om tham hi. Pau khauh mahmah lah
hi ngal, lapau a i genchia nem daldal thei. Huaiziak in, lapaute pen
deihthohhuai in ngaihnathuai biik a, kepbit a khang hong paizel di a
zong kihilh touhtouh kiphamawh petmah hi. Tu'n leng i lapau te uh a
mangthang(phial) tamtak om ngei di'n i gingta a, supna liantak ahi i
chilou theikei.
Laasiam kumlui, nidang a ana lar leh minthang mahmah Nu Vungkhanching
in "Mihing Bang Atel Hiam Thianmang" chih laa a hon-awi biahbiah
maichu a siamdan genbut ahi kei! A nungak/khangdawng lai hun theikei
mahle'ng huailai toh a kilamdanna om di'n ka gingta kei. Om a hih zenzen
lele huailai in bangchituk in a siamtel d'aw...vondeih bangzahhiam(?)
tawi nung a le hichitel a siam, 'aw' hoih leh thupi nei ahih in chu.
Huan, hiai laa mah Nu Ngaihlun in hon awi nawn ngiahngiah chuh tehpih di
a omkei renreng, ka bil ah a lutnuamtel mai. Lasiam, 'aw' hoihnei i
chihtepen mihampha tungtuante ahi uhi. Tuabang hihtheihnapen mikim a
hilou ahihna ah lasasiam te bel Pathian a kipan vualzawlna tuambiik
tangte ahi uhi. Khenkhat ngialngial lasak siam mai hilou, melhoih
zo-mahlai sawnsawn!
Ahi a, michih in bel siamtu Pathian a kipan vualzawlna i dongchiat
ua, i dongdan uh a kibangkei chihman thulel ahi. A hoihlamkia vualzawlna
sa a, a selamte i tuahkhakchia hamsiatna i sakkhak ding lauhuai hi.
Lungkimna omlouhna gam a khosalai ihihna ah a hoihlam i tuahkhakhun om
dia, a selam, lungkham mangbat hun in hon bawm nikhua leng om dimah ahi.
Vualzawlna i ngah leh don bangbang a lungkim leh puaksiam kizil poimoh
petmah hi. A hoihlamkia mitsuan a, a selamte midangte' aa dia i
khiatbawl lebel leitung chikmahchiah nuam ngeilou ding a banah,
kingaisia a leitung hinkhua nutsiatkhak baihsam mahmah ding hi. Ei a
kipan midang in vualzawlna ngahthei a, tuabanah midang in le ei a kipan
ngahthei veve uhi. Natna hiileng tuamtuam a tam a, damlou a tam zelzul
bangle daktor leh damdawi zuakte' a dia vualzawlna himailou di hia??!!!
Vualzawlna petu leh lakiik theitu Pathian i nei ua, a hon vualzawl
ding deih in i thum un i ngen ua himahleh, mihing kilam-et bangtak a
vualzawl a om kivaang mahmah kha ding hi. Vualzawlna i nget bangbang uh
mu in tangtung ziahziah mawk lele vualzawlna hon petu phoklou,
mangngilh, nuamtal a leitung hinkhua zangchai dimdem di zong kihi
khamawhlou ding hi. Pathian minsiangthou su-botloh tulel ka hikei ding
kua'n a chi ngam a(tu'n ka mihoih chihna hilou in). Banah, vualzawlna, i
deih, kul leh poimawh i ngette bangle bangkim hihthei, amah' a dia
haksa bangmah omlou Pathian' a dia houlua, bangkim hihthei pa' kia
ngetdia taaklou, ngaihsak thamlouh le bang ahi khamawh dia eita??!
Neih-le-lam in a chit zohlouh deuh ziak le zaw hikha'n teh. Neulai
in kikhop chiah thohlawm di'n cheng khat/nih khawngngen kizang a, cheng 2
khel kithoh vaang mahmah hi. Ahizong in tuchiang natawm in le huai
cheng khat/nih pen khekkhiat haksa mahmah laisuak hi! Neih-le-lam a
mivantang' tung a leng, ana hau leh khosathei zo-deuhte'n leng 'a thawm
neilou deuh' in khekkhe theisam lou uh a bang! Phalle hang piak ding om
a; phalkeile piak ding omlou chih dandeuh piansim in a thawmneilou
deuhte piak/thoh diing thasial deuh lampang zaw kihi kha ding hi!
Sawm-a-khat (10/1) natawm le piak di thasial vungvung, pekhe ngam
mahmahlou kitam mahmah ding hi. I hihna bangbang ua Toupa'n hon thukkik
ding hileh hiai tantan ne leh dawn gentaklouh hing-le-dam in i om
nawnkei hial ding. A' vualzawlnate koi a, bangziak a honglutkha leh ngah
di i hia?? Himahleh, a huchikei, a vualzawlnate muhtheih hi'n
muhtheihlouh hileh simseng di vual ahi zenzen kei. Mihingte' Toupa'n hon
itdan a lamdang, Mihing Bang Atel Hiam, Thianmang!?
A hon itna, vualzawl leh khotuahnate ziak a Pathian kiang a kipahthu
gengen dia kilawm hizennapi kipahthu natawm le genpeihlou banah, i duh,
deih, kul leh poimawhte natawm le ngen peihlou telte ihi uhi. Milian leh
lalte' kia maivil to-tot, seplouh a nekna di kia ngaihtuah,
angmasialtak a gamtang a nnasem! Mihing' lungsim se-pi a i ngaihtuah
chiang'n bel deihsak, vualzawl leh ittak mahmah louh i bang! Himahleh,
mihing' lungsim leh Pathian' lungsim bel tehvual ahi zenzen kei. Huan, I
khosakna hong changkang leh nopzawk deuhchia huaitan i tunna dia honpi
a hon makaihtu phawklou: zawng leh genthei kisak chia Pathian' min
gense zel! I lak ah Pathian in mun a tangzou nawnkei, himahleh aman bel
hon itziak in a kidang koihtuankei. Mihingte'n taisan, pampaih leh
nawlkhin mahlehang a hon it, itlai leh ittou zellai veve ding.
I gintak a, i zuih le zuihlouh bel thutuam. I pian khiat a kipan
Pathian' thuza, Pathian neinam a piangkha chuh ihih photpeuhmah ziak un
i hampha uh! I neih-le-lam, thilkhatpeuh chuh Pathian a kipan, a
vualzawlna hichiat. Sih-le-man tuahni khua a lah "Toupa'n honpia a, a
lakik nawnta. Toupa min phat in om hen!" chi deuhzut! Himahleh, I kam
in a genhang in i lungsim takpi un i chithei chiat na d'uam? Polam
kilawmna lel, huaituh, mipite' ngaih a nuam, kipahpihhuai leh kilawm
lel dia i gen ahihkhak ding lauhuai hi. Pastor khat in
thautui(petrol/diesel) 1ltr a thunna ah a receipt ah 5ltrs in a gelhsak
chihbangleng i za ta, huaisa thupi zaw leh huaise zaw le a tam di!
Niteng a Pathianthu gen a, midangte' khalam' ann pezou gige-te natawm
in le Pathianthu polam kilawmna lel, khalam sang a salam thilte' aa dia
zang a, leitungthil leh sum-le-pai tampipi huailutna lel dia zang ahih
un chu midangte bang i chitaphet d'aw?? I piankhiat a kipan Pathianthu
za, huaikia mai hilou a midangte' kia gensawn theilaite'n i zuih louh
leh gintakke'h a thu ana zakha himhim loute' sang'n i thuak leh
maituah, a gah i loh ding uh thupi zaw lou di hia???
Kidiksak leh kikhamisak mahmah ngal lah, om dan, khohei gamtat leh
ginna kituak hetlou chihkhawng bangle kitawm liailou hi. Saptuam ah Upa
in ka pang e ka bang e chi a lah pension( a diak a sepaih) lohlakchia a
hong paiteng, laktheih-lakmawhteng la...zuak zo-mah! Mi diklouhna
chuh muhthei viau, mahni ki-en lou a! Min i nung a hon nuihsan lel
ahihkhak di lauhuai hi. Ahi, khovel a om, taksa a khosalai ihihna ah
khalam kia a hunkei mah, salam thilte bangleng a loutheilou mah ahi.
Himahleh i hihna toh kituak chiang deuhbek in gamta le chu, maw? Banah, i
hihna-na ah chihtakna mah poimawh hi. Chitaktak a nasep leh kalsuan
ding, nekguk lele chihtak deuh ngai hi ve aw!
Mihingte' om dan: gitlouh, zulhzau leh angmasial dante theilua tua
kawmkal ah Pathian in mihingte hon itdan muchianglua ahi ngei ding, Pu
H. Chinlang in "Mihing Bang Atel Hiam Thianmang" chihlaa hon phuakkhe
tel hi! A laa a hoih in a thupi telmai! A laa a hoihziak le hi'n teh a
sakha peuhmah siam kasa vek mai. Laphuaktupa'n awlmawh leh veina
lianpi, Pathian in mihingte a itdan lamdang sa a alungsim tawng a kipan
a phuah ahi chih haihvual ahi kei. Hiai laa pen chikmahchiang in a tul
ngeikei ding. Huan, hiai laa unau Hmar-te'n a maupau a a letdek ua leh
a laa thu gillua in letmawh hit-het chitazen ve uh aw! Thilkhat pepeuh
hih ahih chiang in chitak, awlmawh, veina liantak leh lungsim taktak
toh hih ahih chiang in mite' lungsim leh ngaihtuahna zou leh bun in,
kuapeuh in kinethei chiat deuhse hi.
MIHING BANG A TEL HIAM, THIANMANG!
~H. Chinlang.
1. Mihing bang atel hiam, Thianmang!
Na Ta, thangvan nusia n'on sawl:
Na itna thuk! Na itna sang, Thianmang!
Mihing pilna lung in gel maw'ng.
(chorous/sakkiik)
Gel maw'ng e, gel maw'ng e, gel maw'ng,
Mihing leh Na Itna simthu;
Mihing pilna lung in gel maw'ng, Thianmang,
Laukha'n lailung ah hon gel hen.
2. Mihing bang a tel hiam, Toupa!
Vanmang tutphah nusia N'ong tat;
Na lainatna lian in za e, Toupa,
Simlei siingta' lung in gel moh.
3. Mihing bang a tel hiam, Thianmang!
Kum sang zatam Na lunggimna;
A gawl haan, a lei khemna hilou hiam!
Nau bang Na dopna kansang sa'ng!
4. Mihing bang atel hiam, Thianmang!
Van gouluah dia ngaihkhua Na tuah;
Itna sang hi! Gupna sang hi! Thianmang!
Mihing simthu Zaila'n leel moh.
~~~BEITA~~~
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment