ZAWL-AI HOIH PEN

By ~ Tha Suante


(Nungak/tangval lai)



Mihing ngeina a piang ihih nak leh lwmngaih pen a ngeina hi.Zum ngaihsut ding hi lo hi. I khankhit ciangin zi/pasal ding zongin kiten kineih ding mah ahi hi. A masa in zi/pasal ding kibulphuh pah loin, kivang ngaihin,mithek kipia in, kingaihna kipan hi. Tua bang hun khit ciangin zi/pasal ding tak2 ngaihsutna leh hoih isak telna hun hong hipan hi.



Kingaihna pen nuam kisa bek tham loin,lungsim pumpi heizo mah2 hi. Mi khempeuhin nuam a sak mah2 thu hi. Khangluite in, "Ngaih toh khensang kaphung toh khen nnuam zwng e, Tuakkhial kawisang ngaihvang tulpih nuam zwng e.


Ngaih toh khenhen nong cih leh ka tunnu aw, Ningthol suan aw lengvan kaipih nuam zwng e"na ci ngut2 hi. Kingaihna in bang zahin lungsim zo hiam cih kitel mah2 hi. Hih zah a lungsim zo ahih manin, mi pwl khatte in nasep silbwl, a nuntakna nangwn suploh bailoh thei hi. Tua pen ginat lohna hi leu2 hi. 


Lawmngaih manin isep ibwl, lelh loh mawk leng teng thei giak thei leng zong i nuntak kivak na haksa leh nuam tuan lo ding hi. I ngaihte toh kingaih thuk tuak tazen a, ki-et giau lel pen aman zah kiseh thei lo zahin manpha sa in,i lung akim mah2 zen hi. Tua zak taka nuamsa ihih bangin i ngaihte ong ngaih theih nang a thupi mi khempeuh deih lian pen suak hi. Lawm ngaih vai ah i ngaih sutna leh deihnate mit toh muh theih hileh zumhuai liang ding hi. Hizah i ngaihsut i buaipih iki-it kingaih theih nang a thubul twm lamlahna kikum ni.



Pasalte zat ding zwl-ai te;-



1. Na ngaihnu utna leh deihna a lungsim paizia thei phwt inla,nang deihna toh makaih swm kei in. A ma utna leh deihnate atangtun theih nangin, semin bwlin. A kilang lua a na zuih luat leu2 leh hong neu muh leu2 ding hi. Na hauhna,napil na siamnate suang kha kei in. Amah leh amah a kiphat nuam tangval peh nungak pilten ngai nuam loin, kinamkhiat a aphat theite it nuam uhi. Ama deihna zuihna ah pilvangin,numei gina lo ahih leh hong zong sang ding a, innkuan nuam tuan lo ding hi.



2. Hong ngai pian cih na theih ciangin,lungdam lua in,asun azan ci loin,zui2in, kual pih2 kha kei in. Hong ngaih cimman lo ta dingin koih zw in. Tua hileh hong itna hong ngaihna khang sem2in,hong iplah tek2 ding hi. Kimuh kik ciang hih cin khacin genin honing cin a lungsim gel2in,kilai sak2 ding hi. Na kinuh takpi ciang un,a gel nate a deih bang hong gen thei lo liang ding hi. Na ciah khit ciangin ka tuacih loh,ka khacih loh cin na ciah khit ciangin kinuai lum dek2 ding hi. Tuiduh dangtak pha theilo bang koih lecin hong ngai tek2in ngah nop zw ding hi.



3. Na muanhuai na kilangsakin. Muanhuai ing ci a kiphat ding hilo hi. Numei gina tak2 ngaikha na hih leh a deihna zuihna toh kingah lo ding hi. Pasal gina,muan huai takpi ding hiam cin hong tel et pha2 lai ding hi. Na hihna ahilo akhengval in khemna zang kha kei in. Innah bang mah hilo,nei lopi,nungak kiang kihausak kha kei in.


Na muanhuaina icih ciangin, inn kuan sung kizahtak,kithumanna, kiho kibwlzia a nop tuakziate,inn ma loma zohnate icih na hi.


4. Maizumsak,hehsak,dahsah ngei kei in. Numei khempeuh pasalte sangin, thu khatpeuh ah zumbaih, dahbaih,hehbaih,lungdam baih zw ahih lam thei in. "Ki-itna uang lua dai bai,"(Hot love soon cool)Ei pau nak ah,"Mui zang lua kipei sat,"na ci hi. Dahna lungkhamna,haksatna khatpeuh atuah,a thuak ciangin,a thuak haksatna pan huhin,a suah takna ding lampi zwnsak inla, va honkhia in. It selua kisan midang toh demkha kei in,zuak noppi hi kha thei hi. Midang khatpeuh toh a om khop ciang muang lah pah2 kei inla,kobwlin,selpho kei in. Mai- zum leh heh thuahin kingaihna sia sak thei hi. Lungsim laigil itnakipia na hih uhleh lungmuangin khah zan lel in. Numei gina ahih leh hong ngai ve2 in,navang na tang ding hi.



5. Hehpihin :- Nungak lungsim ki- cing,mi gina takpi ahih leh muan-tak takpi ding hiam? Nu leh pa nusia in belh tak ding hiam?ci-in hong enkhia2 ding hi. A ngai bek hi kei inla,itna,hehpihna leh khual na ama tung nei in. Iplahna toh khoih ngei kei in. Naupang khatin muan ding dang aneih loh ciang hong belh bangin,hing muan theih ding in na hinkhua zang in. Numei zumbaih zwdeuh ahih man in ciamnuih uanglua zang kei in. A khelhna,hoih lohma a om khak leh zong milak ah genkhia pah kei in. Phwksak tuak a on leh amah bek toh gen khwm un. Midang gamtat hoih lo nasakte genpih lecin amah na kiphwk lel ding hi. Hehpih na hihna kilangsak den in.



6. Pahtwi inla phatin. A melhoihna a kamsiamna,nasep akizenna,a thukhualtheihna,a silh leh tente toh a kilwmna,a ngaih ban na a kipan a hoihna om khatpeuh ama tunga om takpite phwksakin phat in. Phat theih nang a om keileh zong kosia in,gensia ngei kei in. A pil a hai,aneu alian mikim in adeih phatna aw,pahtwi na aw akiza nuam ciat ahi hi. "Kamkhial Sial liau,Kamsiam siallei sang,"Kam siam ngaidah,lamphei twn dah omlo"cih in hong kitelsak mah2 hi. Leitung mipil ten zong a thupit sak leh zak nop thu ahi hi. Tong dam ngiingei no in gual va holeng Lwm aw hong cilo ding ten zong lwm aw hong ci ee,............Ngaih aw hong cilo ding ten zong ngaih aw hong ci ee. Hong kiphatna leh pah twi na kamte khum kisa in, hong kigensiat nate kha kisa mah2in,ki heh mah2 hi. Nungakte phatin ,pahtwi lecin na pauteng a bil ah kamkhum suak pah lel ding hi. Pil hongsa in, hong pakta in, nagen khempeuh zaknop sa lel ding hi. Kamkhum kamnem en sum toh kilei hihet lo napi'n manpha mah2 hi.


7. Ngaklah kei in: Na khatpeuh ngak zoh kisan hi. Ngailua kisa neh tut2 zum na neilo in hih tut2 kha kei in." Dam2 ki-it ni in,swtpi kingai ni,"kicih ding hi. Pumpi deih na mah2 zong kidek ding hi. Khangno lai pumpi kep zohna pen aman zah kigen thei lo hi. Hot love soon cool ci uhi.


Nungakte zat ding zawl-aite 



1. Pasal lungsin paizia thei photin:
Pasal khempeuh bang mah ahih loh hangin, kipasal sak tei2 hi. Tua bang lungsim a neite zohnop zaw ahi cih thei in. Tongdam nem no leh maimit heksiam no khat pia lecin vul pah ningniang lel ding hi. Na kammal leh mithek zilzial amit kha leh bilkha ah tham denin, a hong mangngilh nwn kai ding hi. Khat vei2 lupna tungah hong sim zanhah pih2 ding hi.



2. Kihtak bwl loin ngek bwlin: Gamkhat a uk kumpipa ahi zongin abu amang ahi zongin, na deih peuh leh ki-it kingaih na ah,kihta kei in."Numei in zohlah nei lo,"cih na zatsian peuh leh a maan takpi hi. Mangten zong,"The women tongue three inches long kill the man six feet high,"na ci hi. Kihta lo ding icih hang,numei topi a uang kua in om kha kei in. Na naute itna toh na kep bangin,ngek bwl, it bwl lel ding hi. Pasal gina,thu khual thei ahih leh hong mwknwh thethu thei numei khoval sai2te zang hong deih zaw ding hi.



3. Kiniamkhiatin : Kiniamkhiatna pen neu na ci'n ngaihsun kha kei in. Kizepna nikten puansilh, powder akipan a tuam2te toh pasal na zon sangin, pasal gina, muanhuai hong tuaksak zaw hing hi. Tua in khantwn nopsakna,na thupha ngah hipah lel hi.



4. Maitai nuihmai denin: Maitai nuihmai na in kingaihna piangsak bek hi loin,a twntung nopsakna hing tun pih hi. Mel hoih hehmai sangin,mel hoih kholloh hang nuihmai hiuhiau et nuam zaw hi. Lungkhamna leh dahna do na zatui hoih pen hi. Maitai nuihmai dung mangngilh ngei kei in.



5. A kilwm akituak ding thei in: Na khempeuh ah alua hoih lo hi. A kilwmciang,a hun bek na om hi. Maingal lua in gen ding gen loh ding khual loin,pheng pau lua2 het kei in. Thu ngaihsun thei khat ahih leh lung kia pah ding hi. Mai et kisa zuau peuh,mi gensiat peuh zang kha kei in. A khengval gamtatna leh a uang lua in hong valsak ding a,a kilwm ciang nuntak gamtatna in mi lungsim zo zaw ahih lam thei in.



6. Numei na hihna kithei in: Numei leh pasal kibat loh na thei cian in. Numei in pasal huh ding leh lungnuam sak ding ahi hi. Numei topi pasal lungsim nei in,lungkhauh, kiniamkhiat nuam lo cihte numei pianzia ding hilo ahih manin,pasalte kizuangsak zo lo ding hi. Tangvalin hong khiat lah nangin,a deihna zui in huh masa in. A kiang na om ciang a lungkim nang,lungdam nang sep ding hi. Hih lampi na zuih theih nak leh pasal hoih,a gina ta2in hong zuan twm lel ding hi. Pasal pilte khiatlah leh ngaih theih numei pen melhoihna, hauhna leh kizepna nate hi masa lo hi cih thei in.( The win of my love is not their beauty,but her kindness. No wise person will marry for beauty mainly) Pasal pilte in mel bek toh it leh ngaih zong lo ding hi. It leh ngaih na pen melhoihna hang hilo hi.


Hih a tunga thute akicing hi loin,lamlah na bek hi. Mihing i mel a tuam bangin i deihna leh lung- sim kibang loin, a mi zil a nuntak gamtat theih ding kisaam hi. 

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA