A TULLOU DING IITNA

By ~ Bhyak Hawxel 

Kei ka hileh ka nu leh pate tanu neihsun ka hih banah sanggam pianpih ka neikei. Ka nu leh pa daktor ahihziak un, amau toh hun tam ka zang kha kei hi. Innvengte toh le kipawl in ka omkei a kei kia in ka hun tamzo ka zang sek hi. Ka neihzoh ziak uh adiamah ka lawm neihsun ka lawmpa Muamuan leng hong hoh ngeikei hi. Ka zot a ka nuak ni loungal in hon hoh ngeikei himhim hi.

Pawl 1 ka sim apat in Muamuan (M.M) toh ka kipawl tou den uhi. Hunte pai zel in pawlnga ka hong hih tan inle midang himhim pawl lou in ka kithuah tou den uhi. Skul tawpchiang in aman ka gate kong chiang uh hong kha a huaichiang in a nektheih lei nang chi in cheng nga siik ka pe gige hi. Skul kuan chiang in bel gari in hong kha zel uhi.

Hunte hong mualliam zel a pawl6 ka simta hi. Ka hihbang dan un ka kipawl tou den uhi. Midang pawl lou in ka om den uhi. Huai kum inchu ni1 M.M skul gate kongah ka ngak den a, hilehle hong kuan ding ka mukei a, hong kailou ding a ka gingtak ziak in room ah lutsan hi. Huaini chu ka lonely mahmah mai hi. Tawp ding kuan in vuah hong zu a, lawm tonpih ding leng ka neikei a, ka pate lah huai kal a zin ziak un hong pi theikei uhi. Kei vuak in vuah pal kom a ka pai napnap lai in, ka nung lama pat MoMawi chi ahong kisam a, ka en zok keia 3vei hiam hon sap zohnung a ka kiang hong nai deuh bang a ka theih ziakin kei hon sam ngei dinga ka theih man in ka et lehMuamuan ana hi a,  “M.M” chi in ka en a aman,“Lamdang nonsak chi ngeiMawi” hon chi a kenle “Ba nong kailou? Ken lawm di le ana neilou keive” ka chi toh ka mittui hong pawt a vuah a zuk manin ka mittui amu kei hi. Kenle a khut a len in “Nongpi a kon treat di bang na duh” ka chihleh“Nang chihchih” ahon chi a, restaurant a ka lutpih dek leh hon kaikik a “Mundang a kei chih na ah va ne ni aw” hon chi a, hotel maimaite ah hon lutpih a, mundang a ka nek khak teng sangin lim ka sa pen hi. Huchin nezou in ka pai ua ka gate kong uh ka tun un cheng nga siik ka pe nawn a huchin byebye chi in ka kikhen nawn phot uhi.

Nitakin tuni a ka omdan leh akhut ka letdante khong ka ngaihtuah nak lawmawk hi. Tuni sanga nidang a ka hahlet zok lai ale ngaihtuah lou inga, tunitak ka hichi ngaihtuah leh ka kipah luat pen lamdang kasa hi. Banah zumhuai bang kasa sim thak hi. Vuah bang zu sim milmial a ka ngaihtuah khakha a ka imu haksim hi. Zingkal in a ngei mah bang in skul ka kai non a, Muamuan le hon kaita a ka lonely nonkei a, thilteng bukim abangta mai hi. Kou lawmta kan a kipawl hial omdingin bang ka gingta kei sek hial hi. Skul hong kuan bang numei toh hon kuan chiang bang in ka lungsim khat ana nuamlou aom mawk hi. Hiai feeling pen gen didan ka siam kei hi. Ka kipah hun penle ka khasiat hun pen in, Muamuan mah ka phok masa hi. Amah kia lawm nei ka hi na a, ka kineisak a midang toh akipolh ding ka phallouh sek khong hai huai kasa thei mahmah hi.

Huchikawm ahunte ka zat kawmkawm un kumtawp exam-te bang ka zouta uhi. Result suah dini in Muamuan toh endin ka kuan ua, ka pass tuak ua lop di himai ka chi uhi. Ka kiklam un ka hotel lutna lui mah uah kava lut non ua, kipak takin hun ka zang uhi. Huchin“Nitak ciah nong hoh teitei di” ahi ka chi a, kisuanlah meltakin “Kong hoh ngam leh” hon chi a, kenle “M.M nong hoh keile chu na lawm in non simkei chihna” chi in ka en kilkel a, aman le “Mawi huaidan hiloupi, kong hohsawm ding” hon chi a, ahon dawng dan ka lungkim chiahkei hi. “Sawm ding chih sese ngailoukong hoh di chi aw” ka chihleh, chihtak meltak in “Awle, kong hoh ding” hon chi hi. Hotel apat ka paita ua, innlam tuak a pai dingin kakisatuak ua, kenle “Nong hoh teitei di aw, M.M?” ka chihleh, a lu asu a anuihkom in a khut liik in hon byebye hi.

Nitakin Muamuan in ka inn uh a thumvei hong hohna ding in a hong hoh hi. ka ngetna hon suk tangtun manin ka kipak lua hi. ka nu leh pate toh ka omlaitak uh ahi a, innkuan ding mah ka bang uhi. Skul kai nawn hun ding khong ka gen uhi. Kanute’n pass hon loppih ua, kou teng kia himahle ung ka lawmpa hong om in hongs u bukim vek hial in ka thei a nuam ka sa mahmah mai hi. Dak tam ana ging man sim a, a paidek in gate chiang uhva kha in, ka pau pah kei tuak ua, Aman “Mawi” hon chih toh “M.M” ka chih hong kituak kha a ka kinuihsan vervur tuak uhi. Kenle a pass lopna dia, khi(neckless) hoihtak a ka tuam pen ka la khia a, ka piak dek leh amanle gift hon piak dek toh ka kipetuah nawn kha uhi. Ka nui ek ua ka kipetuah uhi.Amanle “Mawi,Mangpha phot awle” chi in akiheipah a, kenle “Nangle mangpha hoihtak aw” ka chi a, ka gate ua lutdek in ka kihei kik a “M.M hong hoh zel in aw” ka chihleh hon enkik a hon nuihsan hi. Innsung ka luttan inle hon nuihsan dan ka mitkha a athamden mai hi. Keile room lutsuak in hon present piak ka etleh kei piak toh akibang chet a, lamdang kasa top hi, pekha lou ding bang ka kisa hi. Khi pen ahileh aksi ah forever chih kigelh leh nalh taka bawl ahi a, ka ok ngal mai hi. Lupkom in ka ngaihtuah den a, amah bang lawm neih hampha ka kisa petmah hi.

Ani ani in krismas ding ahon nai hiaihiai hi. Ka lawmpa toh zatkhom ding chih ka ngaihtuah lai in, ka nu’n dt 20 nitakin genkholh louhpi in ka pute veh kawma huailam ah zat ding thu hon gena, lamdang kasa lotel hi. Kenle “Nu bangchik chia kizin di mawleh?” ka chihleh “Zinghal ngai di” ahi hon chi zomah a, ka lawmpa muhman louh di ka lau petmah hi. Zingkar chiah va hoh a va gen mai ding chi in ka lumta hi. Zingkal annek zoh in ka nu kiah,“Muamuan kiangah kava hoh ding” chih toh pot ka thuah le “Hong paipah in bazar i pot ngai ding” hon chihmanin kintakin kava pai a, a inn uah bang kava tai lut loplop hial hi. Nu Nem (Muamuan nu’) in, “Bang chi sim eMawi? Nong kin ngei” hon chi a, kenle,“Muamuan omlou hia Nunem?” ka chihleh, “Muamuan tuni apute inn bolna va huh dia kuan eive” hon chi a, poi kasalua a ka mel ale lang hial ahi dia, “Nunem in bangthu om a Mawi nong tuam zezen a” hon chi a, kenle “Nunem Krismas zang dia ka pute kianglam a zin dek unga zingciang a zin ding ka hi ua honna gensak mai in aw Nunem” ka chi a, “Awle kana gen lotel ding” hon chih zoh in, “Nunem bazar ka phak uh angai a kana pai ngal ding” chi in ka pot khe ngal hi.Huchin nitaklam annekzoh in inntung apat ka gate lam uh ka enen mai a, Muamuan hong hoh ding in kinepna kana nei lotel mok hi. Khuamial simta mahleh hong pai ngeikeia, ka kumsuk a ka room a lutngal ka sawm leh ka pa’n hon sama, common room ah kava paisuak zomai hi.

Zin ding thu leh bangbang hiam gen a ka om lai un, kong hon kihih ging a, kava hon leh ka gingtak louhpi in Muamuan ana hi a kenle, “M.M hong lut ou, hong hoh di konsak louh hia...” kana chipah saisai a, amanle,“Nnasem a kava kuan le ka nasep uh hong lakloh lokha a, paipahlou inga huaiziak eivoi” hon chi aamel ka etet chiangin mual kasa a, “Bang chi e?” ka chi leh,“Ka gim lokha a hinteh” chi in hong nui hi. Kenle “Hon zui teive, kei ka lawm di omlou di eive” ka chih leh, “Midang lawm khong nava pawl dia, non mangngilh dia, nong kik ut nonkei kha di” khong hon chi hi. Kenle “Dawr ah va hoh ni” chi inka pawt khia ua, let ka tum a hilele ka ngamkei mok hi. Huchia ka om lai in hon len thut a, a khut a vawt petmah hi.Kenle bangmah genlou in ka len kip dedeuh hi. Bangtan hiam nung in,“M.M nang bang lawm ka neihkhak ka kipak lotel, ka hampha lua” ka chihleh, “Kei maimai non pawl ut a kipak zo, nang omkei lechin tua hichia ka let dile omlou di” hon chi a, huchikawm in dawr kong ka tung ua, meivak ahihman in hon let na a khah hi. Bangbang hiam ka lei zoh un innlam ka pain awn ua, daktam a gingsim tak toh pai hon som hi. Kenle ka gate tan uh kava kha a, ka ngawng a kaoh(mufler) amah ka ok sak a, huchin damtakin kimu non ni chi in mangpha ka kikhak phot nonta ua keile insung lut in, ka vante khong guang din room ah ka lut ngal mai hi.

Zingkal thohpah angaih ziak in a hon lumpih pah uhi. Himahleh kei bel ka lawmpa ka miss dingdan kia ka ngaihtuah banah, amah toh kimulou aom di chih ka ngaihtuah leh ka mittui khong hong pawt mawk a, keile kei le lamdang kisahial hi. Hichitel a ka vei a midang numei apolh a ahoupih ding ka phallouh na ziakin ka lung a kham mahmah mai hi. Ngaihzong chi dan nei theiding lah ka hikei hilele kingaihna leh iitna a chite uh kei tung a omta abang hi. Sawtlou nungin ka hong imuthei a, zingkal ka khanloh in ka pan thouta ding a hon sap kaza a ka thou ngal a, zin dingin inn nusia in imphal lam manoh in ka hong taita uhi. Huaizoh flight a pai ka hi ua, Aizawl lam ding ahihman in ka tungpah uhi. Ka papi’ tate’n honna dawn uhi. Inn ka tung un ka pi leh pute bang teek tuan kasa mahmah hi. Nitak in ka innlam kia uh ka ngaihtuah den mai a, hichipi a krismas le kumthak zat di chu ka na ngap zou chiahkei hi. Hilehle alou theilou a suak ta a, ka lawmpa hon mangngilh ding bang ka lau petmah hi. Ka papi’ tate toh kipawl mah le ung, Muamuan toh ka kipolh lai kia uh ka ngaihtuah na a hon lang gige petmah hi.

Ka pute innlam apat inleng ka paita ua, hunte hong mualliam zel in pawl 9 bang simta ka hihman in kipiching saktak in ka omta a, ahihhang in Muamuan toh ka kipolh ngeidan un ka kipol tou lai uhi. Keile kum dang sangin class-te khong le houpih in hon maingal didan un ka om hi. Muamuan ngei leng midang khong toh kipawl zel hi.Lawm hoih pasal 1 hon neia huaipen le kei adin ka lom asuak hi.Muamuan hong kailouh chiah le ka kipawl zel uhi. Muamuan ngeileng ka pawlte numei 1 in deih bawl ahi chih aom dan apat ka thei hi. Muamuan kianga na lawmpa Mangboi toh Mawmawi kingai hiam chi in ana dong zel a, Muamuan inle alawmpa omlouh chiah Mangboi toh hon dem bawl hi. Huaichia hon chiamnuihna himahleh ka kinuak sak zel hi. Nikhat skul ah break in Muamuan ka kiang ah hong pai a hong houpih lai in, Catherine in, “Umuan ka homework hon hih pih di le” chi in ahong sam a, kenle “Va hihpih in tawpciah kihou nawn ni aw” ka chi a, “Awle” chi kawmin Catherine kianglam ah ava pai hi. Kenle ka en zel a, a nuihkhom uh khong ka muhciang in ka na thiik gu lua hi. Mel ah lat sak bel ka ut kei himhim hi. Hucih lai in Mangboi hong pai a, hon houpih mahleh hon houpih na teng vuak ka dawng lel hi.

Tawpin kinep bang lou takin Muamuan toh le kitonkha lou in Mangboi toh ka kiton uhi. Muamuan toh Catherine ka nung ua hon pai ua, ka flop gai vek hi. Himahleh ka lawmte toh ka kikhen nung un Muamuan in hon kha dek a himahleh tuni incu nidang banglou takin,“M.M hong kha dah in tuni zo ka baang nopna om” chi in ka khem a, amanle “Kon baang pih keidia” hon chi mahleh “Hilou a hi” chi in ka chi teitei a amanle “Achihle Mawi mangpha” chi in a nuih mai lel le hon lak lou hial in hon ki heisan pah hi. Catherine toh aom ka muh ziaka hiaibang kampaute zangkha ka hi a, hicia ka om mawk pen lamdang ka kisa lua hi.

Huchin skul ka kai non ni un Muamuan ka kiangah break sung hong omden a, lungsim nopna in kana dim hi. Amanzo ka hichilam hon phokpih ding in ka gingkei, ngaih etkia lel hilou iit chih takin ka iit maimah hi. Hiai ziakin pasal dang ka buaipih thei mahmah kei hi.Class lak kawm khawngin le ka ki-en tuah kha zel ua huai hun inle nopsak napi khat ka nei hi. Tawp in kou gel kia ka kiton ua Catherine leh Mangboi hon phak khak ding ka lau mahmah mawk hi. Inntan hon kha non a huchin ka piak ngei danin cheng nga siik ka pe non a, “Tunitakna man di le hong hoh in” ka chi a, “Awle hi tham e” chi in a nuihmai kilomtak toh hon kha khia hi.

Nitaklam annek zoh apat in hong pai ding ka ngak a, gate gal et den in ka innkong uah ka tu den hi. Nitak dak8 tan inle hong hoh keia, ka hehtha bang a suak hial hi. Mundang a hoh ding bangin ka koih mawk a, ka lup tan inle lupna a imuthei lou in ka kihei ehleh mai hi. M.M in ka feeling hon theihpih lou ade aw khong chi in ka mit a ka iitluat na ziakin mittui hong luangte nul seng ding ahi kei hi. Hiaibang a ka iit ding om non ding in ka gingta keia, numei himahleng iitna thugen mai ding ka diam ka ci zel a himahleh ka ki-awitheikeia, banah huaithu genna di’n hangsanna bangmah ka neikei hi. Muamuan omdan lah huaithu hon gen din ka ging ngeikei banah hon lawmpolh lel hi dingin ka gingta hi.Ka iitna ziakin ka thuak naa petmah mai hi.

Skul ah kimuh ngei lamen takin skul linpipi in kai mahleng vangsiat huaitakin hong kaita kei hi. Lung himoh a Mangboi kiah dot ka som laitakin, Mangboi in kei kiangah hon leh dot mawk hi. Catherine kiah kan mai bang ka ut a himah leh ka kan utkei hi. Lungnuamlou takin ka om a tawp chiang a va hoh suak mai ka tum zota hi. Class bei ding ka ngaklah mahmah maia, last period hon off pih ua ka ngaklah hon theihpih mah hon bang uhi. Huchi’n kintakin M.Mte innlam manoh a ka pai lai in, pharmacy apat hong pai khia toh ka kituak ua, “Eh!Mawi koilam pha dek?” hon chi a, amel amual mahmah mai hi.Huai in hon lunghimoh sak lua a ka daang hon awk kawm simpi in,“Nangkiah” ka chi hi. Huchin ka ton phei ua hong kailouh ziak ka dot leh hon hilh ut pahkei a himahleh a inn uh ka tung un anu damlou in ana lum a huaiziak hi ding in ka koih pah hi. Amel bang mual in pau le pau zoulou khop in aom a, keile hon mangbang sak petmah hi. A kaing nai ah kavatu ua, ka khut uh hon len a “Bawi” chi in ka khut uh hatlou sasa in hon len hi. Ka mittui bang hong luangkhe top mai hi. Ka nu taktak damlou tuk in ka ngai a, poi kasa lua hi. Muamuan a nu toh kia om ahi zomah uhi. Apan ataisan ahihziak tak aleng hehpih na leh iitna a diim ka hi. Kenle,“Kava pai phot dia kong hoh thak di aw Nunem” ka chi le mitsi sa in a lu hon su ngauh hi. “M.M kava pai dia kong hoh thak som teitei di” chi in innlam ka manoh ngal hi. Ka pa ana om a ka pa kiah genin a van ka kisuahzoh in ka pa toh kava pai uhi. Ka panle ahehpih luat sa ahi ngei dia hoihtak a en in, a damdoi ding pia in,“Zingkal chiah ka clinic a hon pai un hoihtaka etkol ngai ding a hi” chihMuamuan kiah agen hi. Ka pan emergency a hih ding aneih manin apai sawm pah a keibel kong omlai ding ka chi hi. Nunem ahong imuthei vanglak a, Muamuan inle,“Innkong ah vatu halh ni” hon chi a, a varanda uah ka tu uhi. Muamuan in, “Mawi non panpihnate uh ka mangngilh ngeikei ding uh, din le kon dinkik zou nonkei ding uh” hon chi a, kenle,“M.M huaite chih ngailou,Nunem hong dam ding poimoh pen ahi” ka chi thuk hi. “Mawi....” hon chih zoh bangmah genlou in hon daia ka etpeih le a mittui ana nulaM.M chi in ka iitna leh hehpihna ziakin a mittui ka nul saka ka koi phei a, kikoi tuah in bangmah gen theizo sam omlou in ka kidiik tuakta mai uhi.

Huchia ka omlai un Nunem in, “Muan.....” awl chikchik in ahon chi ging natnat a, koule kikhah in innsung ka lut uh le ana chau petmah ahi dia ka phong zou nawnta kei ua, ka lung himoh lotel ua, kenle lohngaihna theilou in ka pa kintak in ka fone a, ka pan le hon awlmoh pihlua ahi dia, car a hon pai in ka clinic uah ka paw ngal uhi. Ka tung un nursete’n a lumsak pah ua, a check pah uhi. Muamuan lah dah petmah leh lungkhm takin inkong ah ana ding top a, kenle ka hehnep theih dandan in ka hehnem hi. Ahong damkhiat zohlouh ding ka lau petmah mai hi. Huchin bangtan hiam nung in ahong hoih deuhta a, Muamuan toh anu kiangah ka om ua, Muamuan inle va lumta in chi in hon solsol a, a tawp in ka room ah ka paisan a himahleh ka kingaithuah det ziak in ka imuthei hetkei hi.

Hucia omtou zelin Nunem inlah hoihlam manoh lou in kalkhat zoh in ahon mualliam san hi. Muamuan in haksa asa mahmah a, a kap top theikei hial hi. Lungnuamtaka om bang in hon ki gen zel a, himahleh a pona lotel chih et mai inle akihaihkei hial hi. Skul le hon kai nonkei a, ka kimu vang sim uhi. Himahleh kava hoh zel ,a amah leng hon hoh sam hi. Nitak khat kava hoh le Catherine hong hoh guih a, pot din azon hi. Kenle nuamsa lou in kana pai di va pot un chi in ka pai hi. Keizo Muamuan ngai a hinkhua azang ka hita hi.Himahleh Catherine toh kingai dingin ka gingta petmahta hi.Ka gintak bang takin skul ah kingai chi in a hon thang a, kei adin zo a zakhak petmah hi. Zanteng in luankhi toh hun ka zang den hi. Muamuan lah hong hoh ngeilou keilah hoh ngei nonlou in ka om ahihhang in ka mangngilh zou hetkei hi.

Nikhat ka gintak hetlouhpi in room ah ka omlai ka nu’n hon sama kava pai le, Muamuan ka mu a mak kasa petmah hi, “Awi M.M” ka chihleh “Lamdang nonsak chi ngei” chi in hong nui a, keile ka nui tei ringot mai hi. Muamuan in kineplouhpi in,“Mawi hon pawtpih zual ve” hon ci a,kenle “A hehthei aom di” ka chi le, “Na ki-awi ngei” hon chi a, kenle,“Kon chiamnuih hi non ngaih leh pawtpih tham e” chi in innkong lama kong kizui pawt uhi. Hohna ding le theilou in lampi a ka pong pai hang un nuam kasa veve hi. Ka khut a hon len bang chu kipahna in ka dim petmah hi. Catherine toh kingai ua bangziak a kei pawt dia hon zot bang gen ut nei ade aw khong chi in ka lungbuai petmah hi. A kingai taktak hi uh hiam chih ka dong nuam petmah ahimahleh ka dong ngam mahmah kei hi. Lungnuam loupi in ka om mai a,huchia ka pai lai un singkung khat nuaiah hon tutpih a, “Mawi kon gennop om” hon chi,kenle,‘”Bang mo?” chi in ka dong pah loplop hi. Amanle “Kei ka pute kianglam ah paidek keive amau toh kiginni chiah pai di ka hi uh” hon chi a. Ka kiguih petmah hi, nithumkia om mo na omtak di M.M. Ngaikei kon phalkei,ken kuakiah ka haksat na gen a,ka lawm di kua mah aom nonsama, hon ngaihtuah pih ve” ka ci khe ta mai a,ka mittui bang hon pawt a, “Mawi...” chi in ka mittui hon nulsaka,“Kei thu hileh hon paisan lou di keive” hon chi ngutngut a, kenle “Nava omna peuh a kei na lawm maimai himahleng hon manghilh ken aw” ka chi ngutngut hi. “Manghilh mahmah lou ding ka tunga na hoihnate uh le kon dinseng nonkei ding” hon chi a,koi toh hon thuah ngal a ka kidek zoukeia ka mittui hon luang zungzung hi. “Zansot gopta ahi Mawi paita niaw zingchiah kimuh sawm nawn ni maw?” chiin ka pai ua gate tan hon kha hi. Ka gending le ka theikei a bangmah genlou in ka lut a “Mawi mangpha aw” hon chi hi.

Mumuan toh ni nih sung kimulou a ka om nung un a pai ding ma nitak in ahong pawt a kenle gift khat bek piak ka ut hi. Huai nitak chu gending leng ka theikei top hi,apai in sausim kava kha a gift khat ka pe sam hi. Ka lawm in Shillong ah apute kiangah hon omsan ding ahi chu ka lungleng petmahta ding hi, skul lah keikia a kuan in keikia a ka pai hun atam hi. Mangboi in hon ngaih bol in kingaihpih dinga hon gengen ahihmanin ka pawl tam utkei hi, sia leh pha le Muamuan aom sung kingai kei le ung le midang ngaih din ka enthei kei hi. Ka feeling uh gentuah kei mahle ung kingai ka bat hun uh atam lua a, amah gamlapi aom mahleh ka manghilh ngeikei ding hi. Catherine toh le kingai louh uh ahihdan Mangboi apat ka thei a kana kipak lomok hi. Pawl sawm zohchiah Muamuan omna lam a va omtei ka tup ahi a, huai hun ding ka ngaklah petmah hi. Nikhat Muamuan in ka laneline uah hon fone guih a lamdang sa leh kipahna in ka dim hi. Krismas zanga hon paiding chih hon gena kana kipak lua hi. Kipawlnak lua bangmah le ung ka letnung ua ka zatkhom pat nang uh ahi a, ka phur petmah hi. Ka landline no. uh cu ana theiden dan ahi. Mobile hong omna sawt nailou ahihziak a mundang a hon paisan dek a fone tawi ka om nailouh ziak ua tua kihoukha pan ka hi uhi. Ka no. ka pe ngal a huai ni apat chuh ka om louhkal ua ka thiltuahte uh gen di khong atam petmah mai hi. Kihoumun mahmah le ung le ka gen di uh abei ngei himhim kei a, achang chiah ka ki-engbol bol sek uhi.

Krismas hong nai nonta a, Muamuan ngeileng ahong pai dekta hi. December date 19 ni a hon pai dingin ahon gena ka ngaklah mahmah mai hi. Ka ngaklah bang ngei in, ahong tungta a ni tamlou lel krismas nang in asamta a. Huchin nikhat kenle Krismas van lei dingin ka zona, “Kei adi toh leisawm na hileh kon zuikei ding” ahon chi a kenle ka hehsan a ka fone ka koih khum a huaizoh hon msg mah leh ka reply kei hi. A papi tate pasal 1 leh numei 1 toh hong pai ua, amauten lah avan ding uh leipih dingin ka gingkei a banah M.M vante leng amau a dana hoih le om in ka mukei hi. Keile kei kia in kava pawt a kei van ding leng ka et ma in, M.M van dingte bang ka en masa hi. Van dingteng ka lei zoh in, ka pai a Muamuan kiah ahon gingtaklouh a va hoh ding chi in kava hoh a, a sanggamte le ana om uhi. Ka thilpiak ding pia in ka pai di ka chi a pai ka sawm ngal a, gate tan hong kha hi. Date 24 nitak in kikhom dingin hon zona,kenle ka van piakte khong hon silh ding kasa a himahleh, hon silh kha keia ka mufler piak bel hon hih hi. Kikhopna ka tawp un, “Pai pawt ni” hon chi a, kenle, “Hi thamtham e” chi in ka len pheipah hi. Pawt na ding omlou a ka pai kual lehleh zoh un Muamuan in, “Kou innah paini ka sanggamten le hon ngaklah kha ding uh, tunitak zanhak sawm ka hi uh hon tel in” hon chi a phur takin ka zui hi. M.M toh hun nuamtak zat ut ka hihman in hon chihnate nial ka sawm hetkei hi.

A inn uah kizuilut in meiphu bula ka tu ua, a sanggampa Thangboi in bang honna houpihpah a, Muamuan kiangah, “Na kituak ngei uh” khong hon chi chiah kana nui a Muamuan in bel “Hai paupau keidih” a chih sanzel hi. Innkong ah ka tut maimai lai un Muamuan fone hong ging a,a paikhia a Thangboi in hon houpihpih a, ka na cim mankei hi. Hiai nitak chiah inchu Muamuan bul a om det ut mahleng a lemtheikei hi. Nek ding bangbang hiam ka bawl ua, lawmdang aneihte uhle hong pai ua mi ka tamsim ua,  nuam kasa veve hi. M.M pen keia hikei mahleh amah ka muhphak a aom nak leh ka lungkim veve hi. Ka ki-entuah kha zel ua a guk in nopsakna in ka diim a himahleh ka zum lotel sam hi.

Huchia hun ka zat sung un zingkal lam ahong hih in, ka kichibai souhsouh uhi. Krismas chibai dan ahi. Dak nga velin Muamuan in ahong kha a, inn ka tungin ka lum pah hi. Kana imu ngalpah ahi dia, ka mang in bang Muamuan kana mu a, M.M in “Mawi kon ngailua” chih toh ahon letlai honna khah a ka khanloh in ka mang ana hi a himahleh ka lungnuam kei lua hi. Dak 10 bang ana gingmanta hi, ka kihahzoh in Muamuan in kikhom din hon tawn guih a keile kintakin breakfast le nelou zen in, ka kisapah a huaizoh kon kizui pawt uhi. Biakinn lam ka tung un min honna en duamduam ua mak bang kasa hial uhi. Kikhop na a bel tukhom keimah le ung ka gal et det mai hi. Kikhom tawp in biakinn kongah lim kila din hon zawn a keile zumhuai ka chihleh, lawmta limlak deih huai voi hon chi a ka kilata mai uhi. Huai limlak kei adin amanpha petmah hi. Midang numei khenkhat toh akilak chiah bang ka lungsim bang ana nuamkei mawk zel a mulou lem leh puaknat sawmlou in kana om mai hi. Ka van piakte a silh lam himhim ka mu naikei hi. Nitakin va lengkhom bek ni chi in a sanggamte gel toh hon ton uhi, huai in Thangboi in ka van piakte ahon silh a mak kasa petmah alah Muamuan kiah ka dong ngam kei hi. Huai khia le hilou Thangboi toh hon omkhom sak den mawk hi. M.M toh ka tukhom unle a tutna a sanggam pa toh akikheng ua aman innkong a singpi bawlte lak a kava om di chi in hon pawtsan hi. Amah toh omkhawm ka utut toh amanlah omkhawm louhna di lampang ngen zong a bang hi. Thangboi lah pau tam petmah, abul apat apau suak a kana ning petmah hi. Lengkhom tawp tak bang ka ut petmah hi. Dak 12 tan lengkhop zoh in pawt nawn selou in ka paisuak ngal uhi. Muamuan hileh zaw pawt dia zum leh zah khawl lou a pawt pih dia zawt ka tum himahleh thilteng a failed gai abang a poi kasa lua hi. Amanlah hon paisan pah di hizomah lai a kenzo amah toh hunzat det ka ut hi. Omkhom den le ung le ka chiim tak ngeikei ding a, damsung a omkhom di hile ung le ka deihkhop kei phial lai ding hi. Tunitak a M.M omdan ka mang toh ka ngaihtuah khom chiah ka lung anuam theikei hi. Hon text in ka mang pen bang gen ka ut lawna a ka gen ngamkei hi.

Muamuan toh hun zatkhom nuam kasakluat ziak in hun pai kin kasa mahmah hi. Kumlui ni ahong hia, tunitak chu Muamuan kiah le lengkhop chiah le a tuam in om nawnkoh, na lawm bang inle nawn mu nonkei ka chihleh, na theisiam keia hi Mawi, tunitak zaw hoihtakin zangkhomta ni aw hon chi a, kei adin huai maimai le kipahna liantak ahi. Nitaklam in kikhom din hon zawn a ka kuanpah uhi, tuni ka tukhomta ua himahleh ka pau vak kei uhi. Kikhom tawp in lengkhom a hoh ma in a pot zual ding chi in nidang a singkung nuaiah ka tutna mun uh ka zuan uhi. Huai munah bangbang hiam genzoh in lengkhom din kong kizui uhi. Lengkhop bang nuam kasa petmah a, dak 12 bang atawm petmah hi. Krismas lai alah sawt ka saksak maizen toh chi in hunin hon ngak theile ka chi petmah hi. Ka ngaihdan gen ka ut lotel petmah a himahleh ka ngam mahmah kei hi. Ka lawmtakal uh siatna ahihkhak di bang ka lau petmah zel hi. Amanlah hon paisan nawn pah ding ahi ngal a gen mai ka tumna a, kumnon a pawl 10 exam di tuak ka hihziak un exam zohchiang a gen din ka siit zo maita hi.

Hun paikin hina maimah e, Muamuante paini di zingkal ahon tungta hi. I dam dia exam zohchiah kimu nawn na ding i hi chi in ka kivaikhak ta uhi. Atung un ahon fone pah a, ahon miss dan leh hunluite bang ngai law petmah ahihdan ahon gen a kei adin bel a gen taktak leh taktak lou theikei mahleng kipahhuai petmah asuak hi. Hunte hong pai in exam ahong hun dekta hi. Khakhat lel le aom nawnta kei hi. banah Muamuan toh ka kithuzak louhna uh ahong sawt simta hi. Nikhat ka kigintak louhpi in, Thangboi no. apat hong call a, kenle na fone bang chi a ka chihleh sia eivoi hon chi hi. Kenle exam na di na hahsimta hia ka chih leh exam lou ding ahihdan hon gen a mak kasa petmah a, aziak ka dongna a ahon hilh nuam hetkei hi. Lehkha ka sim peih nonkei ahi lel hon chi a, balance bei dek chih leh byebye chi in fone ka koih tuak ta uhi. Huaiban tuh kihou khak in aom nonkei hi. Thangboi toh kihou zel mah le ung, ka dong ngeikei hi, keile kei ka kizephok man a dong ngamlou ka hilel hi. Thangboi inlah hon ngaihdan thu hon gen zel panta a, kenbel lawmta hi hanga bangziaka huai nawn gen khong ka chih san chiangin, kon muhni apat hon ngaih et inga, nanglou midang le neih sawmlou ka hi, khong hon chi zel a. Muamuan inle hon deihsaklua ahi khong hon chi hi. Hon ngaihdan chu a sun leh zan in gen a hehpih kha dek mah leng Muamuan ka hehpih zaw a, aman hon iitna thu gending in gingkei mahleng ken amah lou midang ka ngai theikei tawp mai hi. Ka iitna le bei ngeiding in ka gingta thei nonkei a midang ngaih di chih zo thil haksapi asuakta hi.

Hui!! Exam bang le ka hon zouta uhi. Muamuan inle Thangboi fone mah in ka exam zoh nitak un ahon call a, Mawi kon gennop om eive hon chi a, kenle bang thu ade aw hon iitdan hon gen dekta hiam chi in kana kinem petmah hi. Himahleh kei kinepna zo van a gah a bang lel hi, Thangboi adin ahon gensakta mai hi. Hon ngai lotel ahi Mawi kingaih pih mai ve maw, hon cih mahleh M.M hitheilou ahi huaithu na gen dile hon houpih nawnkoh khong ka chi suk ek a, Muamuan le hehsim ahi dia a chihleh Mawi ana kingaihtuah bek in aw ahon chi a hon koihsanta hi. Kenle huai apat chu Muamuan in zo hon iitlou hon ngailou lawm bang lel a hon en ahi ka chita mai a ka lungkham lua hi. Ken ka ngaihdan bek gen leng kei adin azang tuam deuh di chi in ka gen sawmta mai hi. Huaidin Muamuan mahmah ka houpih angai a fone bang piak mai ka sawmta hi. Innlam hong pai non ding a chihsa hiven hong zinchiang un maitang a ka gen ngamkei lele fone bek a gending ka sawm tintenta hi. Mangboi in hon houpih chiangin hiailam hong pai dingin ka samsek hi. Aman bel nang chih ahihnakleh kong paisawm di hon chi zel a, Muamuan toh hong pailouh di uh kana lau thei mahmah hi.  Muamuan ka muhnop ziaka amah ka zot zel ahi. Kha tawp lamchiah hong zin ka sawm di uh chi hon genkhata hi.

Ka kinepna bang in ahong zinthei ua, ka kipak petmah hi. Muamuan fone ding bang lei in kava pawt hi. Huai leizoh in kava pia a, himahleh ahon sang nuamkei hi. Ka pe teitei a ala nuamkei a, ka kinuak sak leh huchin hon sang khongkhong hi. Huaizoh innlam pai in ka text pah a, nitak chiah kimu ni hon chi a keile huai ka iitna thu gen nang hun om chi in ka kipak petmah hi. Nitak hon hih in singkung nuai pen mah manoh in ka pai ngal uhi. Amun ka tung un bang gen nuam e ka chi le bang gen nuam hilou kon munuam a eivoi hon chi a hong nui hi. Kenle hon ciamnuih kenla gen zawk ka chi leh Thangboi kingaihpih maive hon chi lai a keile kiheh saksim a ka omleh, hon kawi phei a Mawi lawmta hihna ziaka kon gensak ahi hehna in la keive hon chi a, keile ka kidekzou non kei a chibang liing kawmpi in, M.M kon hehsan kei hilele ken mikhat ka lungsimteng a ngai inga hilele aman hon phok pihlou a aomziak a heh ka hi ka chi kheta mai hi. Huaiban ka genkhethei nonkei a ka mittui hong luang a Muamuan inle Mawi na thilgen omzia bang a hon chi a kenle ka pau tuankeia, hon dong dena kenle ka genkeia, pai paini chin ka pai a amanle ka gate tan uh hong kha a, ka lut dek le hon kai a, gen chiang in na thilgen chi in hon ngen ngutngut a, kenle hichin ka chi khe topta mai ka ngaih pen midang kuamah hikei tua ka bula ompen mah ahi ka chi khiat inchu kiguih zot hial ahi dia, hon letna bang hon khah thut a kenle M.M na ngaihdan lou ahihleh hon ngaidam in himahleh kon ngai den di chi in ka mittui hong pawt pen musak nuamlou in innah ka lutsanta mai hi. Khase takin lupna kidenna a nei in ka mittui tele nullou in a luankhiat dandan in ka luang khesak zungzungta mai hi.

Hiaibang a ka om lam ka nu leh pate theihding ka lau petmah hi. Lah a chang in ka feeling gen leng kei adin a zangkhai zaw di chihthei mahleng gending ka ngam sekei hi. Huai Zingkal ka thoh in ka mit bang a bok a, ka nu'n bang chi e chin honna dong pah a, ka imu zok keia hi ka chi teitop hi. Muamuan in hon text mahleh zannitak hun ka ngaihtuah leh ka zum lua a, ka thuk ngamkei hi, hon call tele ka pick up kei hi. Sun nitum in lungsim, buaipi in ka om denta mai hi. Kalkhat sung bang pawtlou in ka om den a, Muamuan ngaihsak lou danin om mahleng ka miss lotelta hi. Nitaklam khat hon call nak petmah a, pick up lou in ka om den hi. Message hon khak a, kimuh zelna ah konna ngak di hong pai teitei in, chih hon khak a ka lungsim a buai petmah hi. Ka zumna in hon pum tuam hi. Va pailouh sawm mah leng ka omthei mahmah keia, kava pai le Muamuan anatu ka mu a kava naih a, va paulou hial in kava ding hi. Amah le hong pau khia a, “Mawi bang chi e? Hichia nang hon hehsan mai di maw? Non theisiam samkei dia, Thangboi in hon ngaihna kon genziak a ei lawmta kal hichi di maw?” chih khong in dotna tamtak hon bawl a, himahleh ka dawng kei hi. Hichin ahon gen nawn hi, “Nawn ngai nawn chi a ka kipak lua, kenle kon ngailua lawmta I hi a kon ngailua, chikmah chiahle kon mangngilh kei di” hon chi khia a, himahleh ama gendan zaw lawmta dan lel a chi ahi ngei dinga, na lawm bang a non ngaih taktak le Thangboi kingaihpih in hon chi zel hi. Kenle ka pawna lua a, “Bangmah nawn theisiam kei, ken nang ahi kon ngaih, M.M na ki-awilua” chi in ka omna apat ka pai khia a, gamla lotel lou ka tungin, “Nang ahi kon ngaih” chi in ka mittui nul kawmin ka tai hi, ahon sapza mahleng ka enkik himhim kei hi. Ka hehluat banah midang toh kingai dia hon sawl pen in hon ngai utlou hihdan alang sak kasa lua a, huai ni apat chu fone ka off dena, haksasapi in ka om hi.

Hiaibang haksatna zo kei vuak in ka pumpelh zoukei hi. Zankhat zan sawtnung in ka call mai hi, “Mawi tunung in non cal zenzen ngei” hon chi a, keile haksa ka sak ziak a kidiik hithit kawm in, “M.M hehpihtakin Thangboi adin hon gen nawn kenla, hon kingaihpih mai ve maw? Nanglou a hithei mahmah lou keive, lawmta dana I omom sunga ken honna ngai keive kana hailua maw?” khong ka chihleh, ahon dawn didan le theilou in adai dide a kenbel ka gen pen mah ka gen den hi. Ka iitluatna ziakin zum leh zah le khual lou a ka om hon theihpih mahmah lou ahi dia, “Nawn ngai taktak amaw” hon chi a, “Hi hehpihtakin M.M, hon thesiam ve” ka chih nawn leh, “Nawn ngaih taktak le Thangboi kingaih pih in” hon chi zel hi, ka posiam kei petmah a, theihle ka theisiam kei hi. Ka kidiik lah uang dedeuh ahihmanin ka fone ah le pau nonlou in Muamuan in “Mawi...... Mawi....” chi a hon saptele ka dong kei hi. Ka fone off dia ka kisaklai in, “Hon ngaizo hon ngai mah hiveng....” a chi teng za mahleng zalou bangin ka om a sawtlou nungin fone ka off-ta hi. Zan khovak in lamdang sa in ka kingaihtuah hi, thilbang hiam om ziaka hon ngai ngamlou ade aw chih theihna chiang bang ka neisim na a lah ka dong ngamkei hi. Midang ka ngaih omziak ahi hon chih khum ding ka lauman lel ahi. Kenzaw ka iitna tulngei nawnlou ding bei hun le nei nawn dingin ka gingkei a, Muamuan ngak a om ka hita, ka maban ding ama tunga ki ga ahita mai ve.

A zingkal in M.M damlou cih Thangboi apat ka thei hi, gimsim dana a gen manin ka nu toh kava pai ua, ka tung un bel ana halh deuh man ta hi. Ka nu'n le kana pai dia nangle hong pai hak ken chi in hon paisan hi. Thangboi in innkong a hon pai zual in kon gen di om hon chi a, keile kava pai hi. Thangboi in, “Muamuan hichia damlou guguih a thangsak lua a, ka lung himoh gawp ahi, anu sihnung apat hong hichipan ahi, banah thilpuaknatpi nei ahi kha diamah, nang a lawmhoihpen na hi a, ngaihzawng chih dan khong ana neikha ngei hiam?” chi in hon dong a, kenle skul kai lai a Catherine toh pen ka gen le, huai hon gen kha a kingai le ahihlouh dan uh hon gen ahi ahon chi a, kenle, “Huailou ka theikei leh” ka chi hi. Huchia thil agen zoh in, keile pai din ka kisa a, Muamuan lupna a lum kiangah kava pai a, “Kana pai phot dia hon dampah in aw M.M” ka chih leh ahong nui a, “Hong hoh nawn in aw, kisatheinu” hon chi a kenle, “Hi tham e, kiliansakpa” chi in ka paisan phot hi.

Ka lungsim ah omden ahi ngei dia sun inle kava pawt nawn hi. Thangboi inle, “Ka nute hong pai ua kavapi ngai dia, nang ka pai ma uh ana ompih in aw” hon chi a, kana kipak gu petmah mai hi. Thangboi pawt zoh nung sawtlou in Muamuan kiangah va tu in a khut kava letsak a aman le kip takin honna len hi. Bangmah genthei zo sam ka omkei uhi. Huchin Muamuan in, “Mawi Thangboi kingaihpih ve mo, hehpihtakin” hon chi nawn a, “Kenle bangziak a huai na gengen? Nang eivoi kon ngaih M.M, nawn theisiam kei ngei?” ka chihleh, “Mawi kei hichi mai hi inga, banah kinepna di le omlou banah na lawm maimai ka hi” hon chi nawn a kenbel lungtangpha takin, “Nang hichia kon kep hun di ka ngaklah lua” ka chihleh, ahong nuih nenalh a Thangboite hong pai dana ka theihman un ka letna ka khah a, atal khong tuilum a zutsak dandan in kana kineih hi. Mi tamsim ahihman un ka paita mai hi. Thangboi kiah, “Nawn poimoh chiah hon sam thak un aw, kana pai di” ka chi a ka pai phot non hi.

Nitakin va hoh sawm mahleng, mi a tamluat ziak un ka hoh keia inn ah Muamuan kia ngaihtuah in ka om hi. Hichih ziaka hon ngai utlou ade aw khong ka chi zel a, lah adamlouhna pen sihna di zen hi din ka koih louhmanin lawmdan lel a hon en hin ka koih nak zo gige mai hi. Muamuan le hong damkhe hamhamta a, koulah ka result uh a suahni ding le hon gen nai hiaihiaita uhi. Thangboi zanciang in hong hoh zel a Muamuan toh hong hoh ding bang kana sa kha zel hi. Himahleh Thangboi in Muamuan utlou ahihdan hon genchiah mak kasa theilua a ka pawna kha zel hi. Hon ngai mahmah lou hi ding ngen in ka koih hi. Nitak khat Thangboi omlai a nuten Muamuan damlou nawn chi in ahon phone ua ka nih un kava pai ngal uhi. Damdoi inn ah puak asawm zomah ua ka lung a himoh petmah hi. Ka nuten le a damlouh lam theisek ahihman un clinic ah hon paipih un, hoihtakin en hiaiah I na kem ding uh hon chi ua, kenle genzok in ka posuk ngal uhi. Amel ah chau mahmah ahihlam alang petmahta hi. A result amau kaina lam ate tunitak a suak ahi zomah a, 1st division in bang a pass velvual hi. Damlou guih keile bel lawm ding unga nuam mahmah ding hiven chih khong kana ngaihtuah mawkmawk hi. Kou a asuah chiah lawm khom ding chi in kana ngaihtuah hi. Muamuan kava muhchiah amual mahmah mai a, ka lung a himoh lua a, ka pan a check up zoh in kava dong tawp a ka pan hong hoih mai di chin honna dawng a himahleh ka gingta ngamkei hi.

Huaizan a kiang naiah va om di le ka ngamkei hi. Huchia aom ka muh hial leh ka lungnuam lou lua ahihman in haksa sapipi in, kana om den hi. Ahong damchiah gending teng ka gen dia Thangboi toh kingai dia hon sawl laileh ama hon sawl ahihziak in a thu ka zui mai di chih ngaihtuahna ka nei a himahleh ngam ding in ka ki gingkei hi. Ka na iitluat ziakin haksa kasa petmah hi, huchia ka omlai in imukha ka hi dia ka khanloh in khua ana vak milmial ta a, imut kik som mahleng ka imuthei nawnkei hi. Muamuan kiah pai ka som na a himahleh a innkuante om ding ua chi in khovak ding ka ngak zota mai hi.

Zingkhua hong vak hoihtakin ki hahsiang zou Muamuan kiah kava pai hi gingtak sah ana tam lokei uhi. Muamuan in thouhak na cia honna ci in ahon nuihsan seisai a, kenle ka thohbaih ni pen hizomah di eive ka ci hi thuk hi. Kar1 bang kep zohnung in ahon hoih ta a, innlam a paita uhi. A om lai ua ka clinic uh nitum a va om gige mahleng amau omlouh inzo kua damlou a cilel leng ka phok pih sekei hi. Muamuan hicitel a ngai inga aman alah theisiam lou lailai hi. Ki gintak louh pi in result ahon suak thut a, ka pass hamham hi. Ka kipak lua hi Muamuan te toh lop ka som uhi. Kou innah lop ka tum ua asuah nitak mah a lop tum mah le ung a lem louh na omziakin zingcia lop din ka gen zo ta uhi. Hon deihsak a hon kipahpih a hon loppih na sum te uh zanga kou lop non ka som uh ahi. Ka lop ding ni unchu bangbang hiam khong sai in ka buai petmah uh. Sa a lop zoh a nitak ciah le hun nuam cih dan a zat ka som uhi. Programme dan in pastor pan, kei leh Muamuan adin hon thumsak hi. Kou pawl10 pass hon loppih tegel u ka hih ziak uh ahi. Huaizoh ka pan annkuang thumna te hon nei in annekkom in hon ki thuhilh hi. Maban skul kai dan ding khong ahi.

Nitak hun ka ngaklah bangin ahon tungta hi. Muamuan toh hunzat khom ka ut manin midang teng in nuamsa a aom vengvung lai un Muamuan ka zong bawl a ka mu zoukei hi. Kenle bangtan hiam ka zong nungin inntung ah, ana om kava mu a, a kiangah dingin M.M hiailak khoh nana om a pai ve paisuk ni, ka cile nang va paisuk in nangziak a hiaibang hun zang hanga hon ci a, nang ale eivele ka ci le, milak a om tam theile I hihlouh pi ahon in, kenle nang omlou in ka utkei ka cih thuk le huaikhong hon ci kei inla va paisuk in ahon ci na a pai ut kei bilbel a a khut a ka len top mai hi. Vanlam khong en in mun tuamtuam ka et kual lai un M.M aksi sim di le ka ci le ahon sim nalnal a huaizoh Mawi simsim lengle ka simseng kei di amah tamlua zen pi a, hon ci in kenle thumu kisalua in kon iitna le huci eive ka ci le ahon nui nanalh a, huai aksi teng amang ciah ken kon iitkei pan di ahon cih in ka ki guih zot hial a M.M a cile iki ngaita o ka ci le, Mawi kingaihpih hon som hetlou ka hi, ahitheilou om ahi hon ci a, M.M huai pentak eivoi ka theihnop hon genve ci a ka dotdot lai in ka etleh, hon naih phei in ahon tawp a kenle kana top thuk teita hi. Huchin hon khah guih a lamdang sak mel tak in ahon om a a et na lam ol a ka etphei le Thangboi hehmel taka om ka muphei ta maimah hi.

Huchin hon kai khe ek a, Muamuan biang a bet sak ek a, Muan na ki oi ngei ka ngaihdan hon gen inga, ka ngaihdan thu gen dia kon sol pen nang adia ana ki gen na hihziak a tutan Momawi in hon ngailou ahi di mo ci in a paukhum ek a, Muamuan in bel ka na hikhial ngaihdam lua, ci a adang le agen man non ma in Thangboi in a biang ahon suk tak in keile ka ki dek zou non samkei a, Thang na khengval ngei ama hihkhel omkei, kei ka hi a hikhial tu, na utleh keikiah gen ve tua Muamuan kiah na genkhum teng, ci khom in ken Muamuan ka ngaihziak a hiaitan tung hi, aman hon ngai utkei, hon ngai ut hileh ka kingaihna uh zo sawt sam ta di eive, banah hiai ka gen lai di kana ngaihsa ahi a, ka ngai den lai ding, amah tangkei lengle kei adin ka ngaihna leh iitna in tulni anei nonkei di, tua hon thil hih le ken ka nget ziak ahi. Huaibek ka tangkhak kei adia bangdang teng sah amanpha zo ci in mittui luang sa in ka ci khe ekek ta mai hi. Adang ka genbeh non ma in Muamuan in Mawi, Mawi ci a ol ahon sap kom in ahon puk a, M.M ci in ka delh ngal a, himahleh ka phong halh zoukei a, Thangboi in inn nuailam aom te kintaka va sam in ka room ah a dom lut uhi.

Muamuan hicia hon damlouh guguih sek pen in hon su lunggim petmah hi. Banah lungsim ngaihtuah na piching thou ta sam ahihman in natna 1 neidia ka ginziak in, Muamuan mel le ka mu ngamkei hi. Huaizan cu nidang sangin a halh khe hak zo hi dak 1 tan ale ahon halh khiatlouh takin tuh ka lung uh a himoh ciat ta a, ka pa leh ka nu'n a hihtheih topsuah ma le uh halh khe lou ahihman in damdoi in ah ka paipih ta uhi. A kiang nai ale ka om ngam mahmah keia, innkong a bangmah le ngaihtuah theilou lungsim a bangmah himhim le omlou in ka om ta mai hi. Thangboi ka kiangah pau hetlou in ana ding lam ka mu guih a, eh Thang ka cih le sawt pi ana ding keive hon ci a. Kenle Muamuan halh ta hia? ka cileh halh nailou ahon ci zohin, Mawi ngaihdam lua o bangmah theilou pi in ka ut teng kon genkha a ahon ci a, himahleh ka dawng non ma in,innsung lam apat hon sam thut ua, koule kintakin lung himoh komin ka diang lut pah ngal hi.

Ana halh zenzen ta hi, himahleh thil ka genciang un hon nuihsan lel hi, keile ki dek zou nonlou in a kiang nai ah kava pai a, kava len a Muamuan hon houpih dih kava cih le Mawi honna ci a, huai ka zakin kipak petmah in ka mittui hon luang kha zel hi. Mittui tamtak seng ta mahleng kinepna te a thon lel ngen suak mah leh, zannitak a Muamuan toh ka omdan uh pen kei tantawk lel abang a, lungkim mai angai zel hi. Mawi ol cikcik a hon ci komin kap keive hon ci zou hamham mahleh adinmun ka muhciah ahon luang nak sem hi. Huaizoh bangmah genlou in ana om non a ka sap lele hong dawng nonkeia, doctor tele kintaka hon pai in, inkong ah ana om phot un, sotlou amah vuak in omsak ni uh, anak dan buai ahi hon ci a, hon letna pen ol a la khia in, ka pot ua kongkhak apat ka gal et den ta mai hi. Muamuan omdan ka lung himoh lua eive ci in ka kianga Thangboi kiah ka genleh a ang a hon belhsak a, Mawi hong damna ding ahi ci in ahon hehnem a, himahleh ka puak gik azang tuankei hi. Ahon halh ding ngak louh keia din hih di dang aom nonta kei hi. Ka lungsim le a hom a, ka dip bang kua in bangmah ngaihtuah theilou in ka gal et pa hon halh ding kia ngen in kana thumthum ta mai hi. Keilah thil sau pipi a hoihlam le ngaihtuah theilou in thil atop tan tung dingin kana ngaihtuah khin man ta a, huaiziak a mangbang lua inga amah lah aomdan hon paisan di toh ki bang kasa petmah mai.

Huchia mangbang a ka omlai in, a mit hon hak zual lam ka mu a, ka delh lut ngal hi. Keileh Thangboi a kiangah kava tu ua, midang te innlam a ki hahsiang din apai kal uh ahi. Muamuan in awl in Mawi na khut hon pia in hon ci a, ka pe pah a huaizoh sawtlou in,Thangboi khut ngen non a, ka nih un hon lenkhom a, ka om nonlouh ciah nougel na damsung uh nana om khop teitei ding uh cih gimtak le mittui luangsa in ahon gena kenle Muan na gim lua hiaite khong gen koh, imu maimai in ka cih leh Mawi imu leng kei thou nonlou di ka hi huaidin hon sol koh hon ci a, Muan huai genkoh ci in ka mittui pawt louh sak teitei ka som hi. Thangboi le amel amual mahmah hi. Keile ki dek zou nonlou in toilet ah kava pai zual ding ka ci in ka ding khia a. Huai toilet ah kava pai in ka mittui te kava hah som hangin mangbat na lianzo leh ka mittui pot sak sem tu ding kava za kha ta hi. Muamuan sungte ki hou na ka zak danin damzou lou ding in hon gen ua, innlam paipih nou ading in a hoih zo ding hon ci ahihman un innlam ah ki puak zok I tum ding uh, a cih lai uh kava za kha citciat ta a, zak hak kasa petmah hi. Ka mittui nul seng louh dinga luang te a luang bangbang un ka luang sak ta mai. Keile Muamuan kiah va omnon ka ut manin, ka kahna te lat sak louh teitei ka som a, hoihtaka ki nulsiang in, ka lut non hi. Thangboi in kou gel hun hon pia ahi dia kana potkhe dia buai na bang na neih uh le hon phone in, innkong vela kana om ding ci in ading khia hi. Huchin hatlou sasa a Muamuan hon pau nate ka zak ciah zo hehpih na in ka dim a, lah ken nuam kasa tuamlua. Ka zak sung di la tom lota ding bangin ka ngaihtuah a, agim ding le khual lou leh ka gente a za teitei ding cih kinepna neilou pi in ka pau pau hi. Ka ngaihdante khong ka gengen lai in hon pau khe nalnal non a, non ngaihtaktak le Thangboi ngai ve mo? Keilah hicita inga hon cihciah ka mittui adai mahmah aom penpawt lou ding in, ka dal zou kei himahle ka pang teitei a, M.M na dam di, hiaibang thu te gen non koh hon hehpih lou na hi hiam? ci in ka ki diik a, hong dam pah ta di na hihziak a, tuni a hon discharge ta ding uh eive khong ci in nuih haksa sa pipi in, ka iitpen adin ka hihtheih sun ka suah zel hi. Amanlah a dinmun ki theilua ahi dia ka om nonlouh nungciah cih telsak in thil hon gengen a huaite genlou dingin ka ngen teitei hi. Na dam ding ci in amah kiah gen mahleng kei ngaihtuah na ale bangcik ciah hon bei san de o ci in ka lungtang na in a thomhau petmah hi. Huaite ka ngaihtuah ciah maban bei tuk in ka om hi. Muamuan apat ka zak masak na din "Mawi senciil vangngaih kici a tullou ding iitna ahi" ci in ngap lou sasa in nuikom in hon gena, kipahna mittui ka biang a hon luang a, Muamuan in hon nul som in a khut awl awl in hon liik a, kenle naih phei a, ka mittui akhut in ahon hetkha lel hi, nul zoh na di tha anei kei cih hon khoih apat inle ka theithei hi. Amahleng a mittui nulsak in, iitluat ziak in, Ka tawp ta mai hi. Ka ki diik hiithiit sam uhi. Muamuan hon iitna ka chepkhak ziakin kipahna leh vangsia ki sak na mittui ka nulseng kei.

Innlam painung hon hoih deuh ci a lungsim a zang deuh hi. Hon damsiang ngei ka lamen hi. Kar1 bang buai na om lou in hong hoih tou vanglak a, keile kava hoh vang deuh hi. Himahleh ka miss ziakin niteng in ka pha den veve hi. Hong damsiang henla, skul bang ki kai khom le cih khong ka ngaihtuah gige hi. Kencu dam din ka gingta mok hi. Ka thumna aleh amah ading in ka ngen tamzo hi. Nitak 1 kava hoh le, Muamuan a paunuam petmah a mak kasa top hi, Thangboi toh kingai din hon sol den hi. Thangboi khong toh hon ki len sak a, ki koi uah ka kipah di na deih ule ci khong in nui heuhau kom khongin hon sawl hi. Koule hon cih dandan in ka om ua, Thangboi kiah Momawi kon ngailua ci dingin a sawl a ahon ci a. Azoh kei kiangah kenle kon ngailua ci dingin hon sawl mah le haksa kasa petmah hi. Ka kipah nang in kon sawl bangbang hi ve ci in a nuihmai ki lawm tak toh hon ci a, kenle haksa sa pi in ka ci khe ta mai hi. Tuni apat kingai na hita uh na thei u mo khong hon ci gop a, lamdang kasa lua hi tuzan Muamuan omdan. Huchin zan hon sotsim takin pai ka som le Muamuan in kon kha ding ci in, ka ki zui pot uhi. Lampi a ka pai kom in Mawi kipaktak in hon om den ta ino hon ci a, himahleh kenzo haksa kasa lua a, M.M huaiziak a nang na kipah dile kipah ka som di ka ci a, M.M nang toh kingai thei mahmah lou di ki hitel hia hicia na om ka ci le hon dawng hoihkeia, ka kipah nang hon hisak na hi hon ci lel hi. Ka khut hon len a kenle kiptak a len in,hiaidan a damsung hunzat di ngak keive, I damsung tomchik sung bek hun zatkhom louh di citel ka ngaingam mahmah kei M.M ka ci a, ka mittui bang hon pot kha zel hi, hon nul sak ciangin lah a wang dedeuh a bang zo zel hi.

Ka gate kong uh bang tung baih ka kisa a himahleh pawt lai ni na peih hia? Ci a ka dot le, peih thamtham e hon ci a, ka omkhom zel na uh singkung nuai lam manoh in ka pai ua, ka tung un, hon letna hon khah in hon koi a, kei adin zo hiai atop na di khong a bang lua ka ci le,a topna hikha ta di eive mo Mawi hon ci thuk a, Kenle M.M ka ci khiat toh ki ton in hon pau tuh a, Umuan hon cive hon ci a, kenle kintakin Umuan ka cile kipak in hon nui a, huaikhong non cih le na ngaih huai lua nau hon cih in ka kiguih lona a, kipahna in ka dim hi. Zansawt sim ta eih man in Mawi eh nau I pai phot o hon ci a, Umuan hitham e ci in, nui leh lungkim kom takin khut ki len in kon ton uh zo nuam hina mai e, hicikan a nuam kei adin aom nonkei di, ka damsung inle ka manghilh non himhim kei di, ka ngaihna bang a pung hulhul a, Umuan ei kingai thei mahmah lou di mo ka ci zel a, nau huaizo hitheilou ahi, ahihmahle ka nau na hi den dia, na U ka hi den di hon ci a, nang cih dandan ahi ka ci mai hi. Ngai mah leng aman hithei sa lou ahihciah ka iitpen ka ngaihpen ka damsung a ka iitna tul nonlou ding himah leh, amah kipahna din hiaiteng ka damsung in ka thuak zo mai angai hi. Gate ka tung un nau mangpha ci in hon let na hon khah dek sima himahleh a kikhah nuamzo sam omlou in, hucia ka omkom un, uu na kipahna dia Thangboi toh kingai dia non sawl pen kipak taktak di mo ka ci thakthak zezen hi, ken amah taisan ding ci haksa ka sak luat ziak lel ahi, himahleh Muamuan in hi nau ka kipak di hon ci takin a, kenle na kipahna di ahih nak le haksa sa mahmah lengle ka tum di ka ci khe ta mai hi. Ka nau cu a fel e o, hon ci a kenle, uu nang kon iitna in bei ni nei nonlou ding ahi manghilh ken ci in, ka khah a ka lut dek le, nau kenle kon ngailua kon ngai den ding mangpha man phot ni o ci in anuihmai ki lomtak toh mangpha hon khak hi.

Tuzan hon mangpha khak dan in ka lung anop hetlouh na hon om mok hi. Ka gal et den hi, khavak huntawk ahihman in ka mu pha a, lampi koi na ah aki hei dek in byebye hon khak komin, a kampau apat in nau kon ngailua mangpha kichi danin ka thei hi. Ka mittui bang hon luang a, tunitak ka omdan uhle ka thilgen uh ka ngaihtuah den a ka imuthe pahkei hi. Ka imut ciah Muamuan ka kiangah hong om bang in ka feel mok a, imutsan ngamlou danin ka om hi. Zinglam dak2 tan inle ka imuthei keia, Muamuan ka kiangah hon om dan cetcet in ka thei hi, nuam bang kasa sa petmah hi. Hucia ka omom lai ana imu kha ka hi dia, ka fon hon ging in hon phong a, ka halh zohciah louhman in kana of kha zel ahi dia, ka hon halh guih a ka etleh Thangboi ana hi a, tamvei tak honna cal man hi. Kenle ka cal kik leh, ala pah keia ahon lak in le genzok theilou a, bang ci e ka ci le Mawi, Muamuan ci in hon genzom pah kei a, bangci damlou non hia? Ka ci le hi hon ci a, ka nu ka phong a ka nu'n ka pa phong in, kintakin ka pai tou uhi. Amun ka tung un innah omte mel amual thei mahmah hi, ka nu ten ava en ua kenle kava khoih le avot petmah hi. Ka pan hon en in a lu a hon pei khum a, huai in ka damsung adia haksa pen ka thuak ding hon hilh na ahi. A khut kava len bek di ci in a khut ka etsak le ka khii (necklace) piak pen ana sim tinten a, huai ka muh in ka mittui bang hon phul khe zungzung ta mai hi. Ka kiangah Thangboi ka koi a ang a kap theilou phial in ka om hi. A thuak hak kasa lua hi, gen ding le ka theikei hi. Thangboi kiah bang ci dana ka theisiam kei ka cih le Mawi kei hai luatman hi, hon ci a na thilgen omzia ka thesiam kei ka ci leh, Muamuan room hon lutpih a hiaia thil om te en in hon ci hi, himahleh kenle Thangboi kiah tunitak a hiaitan hon tung mok bangziak hi hiam? Cih hon hilh masa ve mo ka ci zo phot hi.

Nang hon khak zoh hon tungin room ah lut suak ngal a, koule dak10:30 velin ka lum uhi, aman kei kon tu zek lai di ka diary gelh zou nailou ka hi hon cih ziak un, ka lupsan uhi. Ken earfon a la ngai in ka om a ka imu zok kei hi, dak1 ging ding velin kava thou a zun kava thak lai in, thil puak buk ging kaza a kenle bang vak hi din ka gingkeia, ka lut leh Muamuan thal lupsa in ana om a, kenle apuk maimai sa in kava phot dek komin bang ci e, bang ci e? Ka cileh ka naak haksa ci tengin hon dawnga, kenle ka ute ka phong a lupna a lumsak in a damdoi pen ka zongsung un anaak nonkei man a, a damdoi a ka kap hang un a ki khelman hi. Ka lung himoh a kon fon leh nanglah phok zok lou cina, cih hon genin poi kasa lo petmah a lah ki khel a hita. Thangboi nute le shillong lama pat zingciah hon pai ding uh ngak zek ngai ding ahihdan hon hilh hi. Muamuan rum apat pai khia in, Muamuan a lupsak na mun kava om a, ka iitpen bangmah phok nonlou aom ka muh ciahzo a haksa kasa petmah hi. Anu sihni a ka kiangah hon kah lai te mitkha a hon lang a, ka hunluite uh bang hon lang semsem a, hicia hon omsan di zo ka gingta theikei hi. Zannitak aomdan tuam kasak te khong hiai di ziak hinteh mo ci in, a khut ah ka deih tok a kip din lenkom in ka kap khe zoihzoih ta hi. Ka kiim leh kiang ah kua om hiam ci leng ka khual ban non kei hi. Deih thoh takin len mah leng honna len thuk nonkei a, hiaikhong bang in le hon pona sak semsem hi. Ka neu apat amah kia lom ka neih hi a, ki iitna amah omlou hile ka theisiam kei ding hi. Ki iitna omzia hon hilh tu leh ka iitpen la hi ka lom la hi, in hon paisan cih zo pomsiam ahak lua a, Pathian bang ka mohsa kha dekdek hi. Ki iip zoulou in ka kap a, ka kahdan le buai ta ahihlam ka thei sim hi. Ka hon halh in ka kiim ka kiang ka en a, dena ana kap buai kha ka hih tuak hi. Huchia ka om sung in Muamuan toh ka na ki thuah ua ei ki iitna A TULLOU DING IITNA HI MO? kana kichi uhi. Thangboi nu leh pate hon tung ding ka ngak ziak un tuni a vuiliam lou din zanhak pih ding ngai ding ahi a,Thangboi in va tawldam in tuni a kivui lou ding ahi hon ci mahleh ka utkei hi, ka hitheih sun zo a kiangah kava tut lel ahi ta. Houpih theih dingin aom nonkei hilele a si a hon omlouh san ahilam ka gingta thei himhim kei hi. A tongsuah leh a heidan te mitkhan lang semsem zel hi.

Khelah tak leh iit tak mai in ka kha liamta uhi. Ka khak liam toh ki ton in hon manghilh theileng zo mo M.M kei adia adan om di hia, nanglah tua kei hon phok lou a nuamsa aom chinna kon englua khong ka ci vungvung sek mai hi. Nitak lengkhop zoh in, bangtan hiam ka om zoh in, pai ka som a Thangboi in hon kha a, Muamuan ka miss dante khong ka gen a amanle hon theisiam petmah a, ken konna ngaih se ka ki siamtan kei keiziak ngen hi khong peuh hon ci a, lamdang sa lua in bangziak mo huai na cici a? Ka cih le box lian lotel lou ahon toi pen hon pia a, hiai ana en lechin na theisiam di ci in gate tan ka tung un hon pia hi. Mangpha ki khak in keile innsung a ka lut a, ka rum ah ka lut suak ngal a, huai box ka hong a, Muamuan limlak hon ompen ka mupah a, huai lel inle ka mittui tam tak a luang sak ngal hi. A diary le aom a, ka sumsiik piak sek te bang ka muh in, dan vual ding ahi nonkei hi. A luang dandan in ka luang sak hi, huaiteng in ka hunlui uh a ni a ni a ka omdan te uh hon lang sak hi, haksa hina tel e mo M.M nang tellou a hunzat ci in ki dek se lou in ka kap zoihzoih mai hi. A diary sim dingin ka kisa ta hi, hucia kon et pat leh mittui nul na leh ki siik na in ka pum diim hi. Ka iitna thu ka na gen ngampah louh leh hon iit dinga kana gintak ngeilouh in ka senciil pan in honna ngai cih ka muh a, ka gen ken iitna thu ka gen tum ni in aman le hon gen ana tum a himahleh gen ngamlou in ana omtei hi. Catherine toh ka muangmoh pen le muangmoh khial lua inga, banah amanle a lompa Mangboi toh kingai ding honsa ana hi a hon gen ngamlou ana hi zel hi. Skul top Catherine toh aki ton cianga pona a en ngam a kana kun zel lai in M.M in kei toh ki ton ut in hon nung et kikkik zel ana hi. Atom lam in gensuk zungzung le, kei ngaih bang a hon ngai leh kei ngaihtuah na bang a ngaihtuah na nei in, ken iitna simthu ka lat ngam louh dana hon lan ngam lou ana hi tei hi. Ken iitna simthu ka laat in amah adin a zekai ta hi. Thangboi in Muamuan Momawi kiah ka ngaihdan hon gensak in ci in ana sol a, amanle ahon gen ni in ken ka iitlam ka gen khiat pat ni in, hon ngailou hon theisiam kana cih lai in luankhi tamtak ana nulsam hi. Hon ngailou dingsa a kana hehsan zel khong ka kisik lua M.M hon ngaidam in ka ci vungvung hi. Amah lah huaite za pha nonlou in hon omsan ta, ana lua. Pasa lopni a inntung a ka omni un Thangboi kiah Momawi ka ngai ci a a genkhiat som lai in Thangboi in ahah cihluat na ziakin agen ding gen theilou a, iip mang mai ana hidan eive. A damlouh lai in a damzoh louh di lam ana theikhin hi. Iitna theisiam lou di kasak lai in iitna ziakin lungtang natna vei mahleh sot tak anatna genlou a a thuak manin, ana na se gop a damsiang zou ding hi nonlou in ana omta. Keibek in iitna thu ana gen hileng zo lutang na di zena thuak lou di hia mo, hon ngaidam in ci in ka kapkap hangin phattuam na anei nonkei. Banah, Umuan ci a ka sap ding ana ut gige ahihlam tun ka theipan, sam ut mahmah lengle sap dingin aom nonkei, bangci tukin sam lengle hon dawng theiding in a om nonkei, thilteng ka theih nung in thilteng ki khel ta hi.

Ahon vaikhak nanung te:

*Thangboi lou midang ngai kenla, na damsung na tulkhom pih ding ahi, nidang a non cih bangin ka kipah ding na deih a non iittak tak le kei bang tukin sim inla, kei non iitna zahzah pia in.

*Non iitna ka theihnung in ki khel lota mahleh non iit gige lam non hilh bang in kenle konna iit gige a, kumtam tak kingai ihhi lam manghilh ken o. Senchiil vangngaih ihi lam thei gige in.

*Atul lou ding iitna eigel adia siam ahih bangin, khovel a ka pian non (next life) chiangin nunnuam sawlbang heikhom den ta ding ihi. Na tuhun pen nuam takin hon zangin, ken aban ading a honna ngak ka hita.

A TULLOU DING IITNA TOH

A TUL NONLOU DING IITNA LAMEN IN KON NGAK GIGE.

Atopna: hiai lehkha na muh ni in keizo nang adin ginomtaka ka omlam leh ka hunlui na theihsiam ni ahi ding, ka lom iit tak ka senciil vangngaih leh kana ngaih det ka nau o tu hinkhua adin damtakin mangpha man ni.

Hiaite ka muh in ki dekzoh cih om lou in luankhi toh hun sot tak ka zang hi. Hun hon pai zel in ka Umuan hon vaikhak na bangin Thangboi toh heikhom in, ka Umuan theih gige na suangah ka sum siik piak zel ana kep te in toh ka belh khom uhi. ATULLOU IITNA toh kou gel hun ding ngak ka hita uh.

_____BEITA_____ 

©Siamsinna leh Vakiangbu