KA FIRST LOVE - II

By ~ M Mang Tonsing

Taikhua vak ding buh-al hongkhuang chiaichiai a, Lungthul kawl vum a kipan in tungsunni a hong tangkhe singseng hi. Hiai ni bel ka ute’ kitenni ding ahi. Mihing ‘first love’ te toh kitengkha tam di’n a gintak huaikei. Ka u’n nungak bangzah kiang a itna simthu ana leel, mibangzah toh itna simthu khaubang ana sutkhawm helhel ahia? Tua a kitennpih (di) nu bangzahna ahi peuhmah dia aw.... chihpeuh ka ngaihtuah khemkhem hi. Aman a nakguh mangmu; ken ka muhna dia a kalbi masa tua khuatpan. Bangteng hileh ka kipahdan ubel kibangthou inteh!

Biakinn a kitenna program nuam leh lohchingtak a zangzou in inn lam ah program ka zang nawn leuleu uhi. Chichingte’ lawmte leng singpi awm in a phaphet kei uh. Chiching ngialhouh ‘inntek pan’ hileh kilawm in ka thei. “Hi, Pumuan, Utuang, Upiak, Usiam” chi’n a minmin ua sam in singpi honghawm daudau mahleh keimin mangngilh khazual hileh a kilawm! “Mi va huchi minbei houpih” chi’n ka lung a kim takei a hon singpi piak ka nawlkhin sak ekh hi. A tawp in zaw “Umang” a hon chihkhong ziakin kipaktakin ka sang hi. Kipahnate le houthei lo-zen a!. Kimaituaha “Umang” hon chih kampau ka zakpatna ahihman in ka hi miaumuau zozen a, donthuk di dan le ka theikei. Aman le nidang a ‘gang’ kichi-chi a tua ‘U’ va chih a zum dan a Pumuan kia a gen ka za-sawn.

Kholam ka pai nasan, ka hih di teng uh zouta ka hihman un school kailai ahih zawkmah toh va om nilouh thil hithei hilou hi. Thazoi ngawingawi in leh nungkaih huaise deuh a vei in Lamka lam ka kiiksuk nopnop hi. Kimaituah a itna simthu leel a, houlung kupna ding hunlem omtham mahleh ka gen ngamlouhziak in Lamka ka tun in thaikawi in ka dengtou pah mai hi.

“Lungtup mualsuah pihdia simleitung ah deih chibang ka tel leh ka kinepna om sun, Ching,
Amasa in Limbelh tung Thianmang’ huaina zal a Zolei tangbang na dam ngei lam-en ing. Keizong Sian’ huaina’n tangbang damlel ingh. Ka paisuk ni un leng lungzuan sial za-tam toh ka tungsuk sam hi.
Ching, om na mun-le-mual kibang hileh kimaituah a itna simthu khaubang sutkhop ut-huai hina maizen e! Himahleh, a mun in hon ziltalou ahih man in hiai siamsil thelnah thaikawi tung a maw-tui luan in itna simthu khaubang k’on sut a, lung sitlou naubang honna sansak in aw...”

Chi deuhvel mahle’ng kimaituah hile ung hiai tengmai lelle ka genna di’n kum bangzah a lut tel d’aw? “K’on it, k’on ngai” chih bek le hilou, amin lel sapna dia le 4/5 beek huu i lak kuaikuai masak keh pawtkhe zou mawngmawng lou ahih chia!

School kai sunzom dia Lamka kiiksuk himahle’ng kar khat leh chih kawng kailouta ka hihziakin ka sunzom utnawn sinkei ahi. School kaitawp chu ka hi mai. Kholam ah ka kiiktouh leh Chiching ngaihziaka kiik honna chi kheukhou uhi. Huaiziak hikei mahleh kigenkhiat mai zohvual ahihlouh ziakin kipaktak in mihon gintakna ka pomsak mai ve.
Lou nasep utziak a school kaitawp na hihleh chi’n ka pa’n lou a hon giahpih charchar sek hi. Vuahzu-daikia, thousi-thouvai nuai ah khovak a kipan a mialtan dong nna i hon sem charchar bangzaw mihing’ mel le kipu nawnkei leh kilawm tuk ahi. Hichituk a haksa a nektak ana sutuah a, honvak tute’ zahna sangtak ka pia.

Khosung a ka om sunsun chiangin Chichingte’ inn ngen ah ka giak hi. Ka ngaihluat ziaka va giahpih ka hi kei a, ka lawmpa (Chiching’ Pumuan) in hon hahzot luatziak a va giak ka hi hi. Tangkhaklouh khak di lau a va giahpih ka hi zenhouh kei. Himahleh, min bel teenpih leh giahpih top in hon koih zel ua, ‘makpa sungkhum’ banghial in hon koih uh! Lamka lam ka zinleh Palian in na ‘sungpa’ bang a chi a, ahoihzel na maw? Gan lah a hau lai hia, lou a hoih neihna hia? Chi a hon dongmawk chu gen di a vangtel mai. A zul a ka Pu ana nui heuhau ta zo-mah! Khosung kia hilou, Manipur khopi nihna, Lamka nasan ah leng min hon theitel uh eivoi. Luck huai lo-zen a!

Ka Ngaihnou (Chiching) te’ inn a giak ka hihman in nitak a hel a va pawt chih a om sese kei. A thoven huaikhop mai. A inn uah ka inntek thou ziakin ka sanggam bawl sukmai a! Nitak chiangin lawmte’ nungak peuh ka va helsan zel hi. Nitak ka paihak chiang un lupna anuam theipen dia bawlsa diam in ana koih zel a, huai hun chiangin mang anuam lumlum thei khopmai. Himahleh, huaizaw niteng-hunteng ahi zenzen kei. Hun tamzaw ah pasal khat toh ana om khawm tamzaw uhi. Ahi, a sir-pa utoh!

A Sir pa uh a zing-azan a hongtung ngitnget in, alaisimna a va tutpih nilouh sek mahleh laihilh hi a ka koih ziakin lungnoplouh na’n ka neikei himhim hi. Huan, aneitupa ngeileng a inn ua giak zozen hiven, tangkhak louh di a lauhuaina himhim om in ka theikei! Hiai tan a Chiching in hon nawlkhin lailai a leh zaw, ngaithuahna bukimlou deuh hikha in teh!

Kimuangsak lua ka diam ah lawmte a di peuh buaipih in ka buai phaphet kei. Laithon gelhtu khawngpeuh in ka pang a.... Kikhen dek geigei lai genlemtu chih dan peuh in. Lawmte khat, MP a di Sangte ka genmawk u’leh ka zou mawk zomah uhi. Kam a itna thu maisan zen a va gen tuautuau chih omlou in laithon mah baihlam zaw hi. Niteng a kimu gige, om khawm den chihtheihphial himahle itna thu genna di hial in zaw laithon mah a kizangthou. Laithon ah zaw nervous, dip kisai lutlut leh maisan puappuap chihte a omlouh ziakin nuam kisa zaw hi.

Lawmpa MP in le laithon mah khaksuk pah ngal mai. Laithon mi i khak in chu bangdang tengsang in hon thukkik kal kia uh kingaklah hi. Ahon thukkik ua lah en le thukkik sawn ngal ki-ut zel.... Sangte in le a thukkik sam a, ka simkhawm naihnaih uhi. Gelhsiam lou deuh hia ahihke’h kikamsiam sak lua chih zaw theikhang in ‘Upiak’ chih dia kilawm lua hinapi’n “Ui Piak” ahon chi henghang hi. Aneitupa hilou, Tuatuang a lungkim hetkei. “Ui Piak va chih ‘Ui’ va kichih vial” chi’n a lungkimlouh thu khutvai zen in hon gen molhmolh hi. Khawlphot dih ve, bangteng hileh i simsuak phot himhim kei di uh maw chi kawm a ka sim suksuk uleh... Oi! Maizen! Henu! Ka dah! ‘Khenna lai’ ana hi phiangsan veh. Laithon masa khenna lai va chihpah tel. Gen didang a om sin kei. Bang ‘made’ itna kipe kha ahi peuhmah ua?

Kha 7 vingveng buaina himhim omlou a Chiching toh itna guikhaubang zamkhawm in hinkhua nuamtak leh buchingtak zang ka hi ta uh. Laihilhpa’n le a hilh zomzel a... Atung in zaw lungnoplouhna’n nei hetkei mahle’ng a hong sawt hiaihiai chiangin zaw ginlahna ka neimawk hi. Houh, lungsim tawng a kipan ‘Grammar’ kihilh uh hikha ding hi. Teacher khat, student-te toh kingaih chihpen thil hithei hi a ka koihlouhpen ‘hithei’ hi in ka heilam dang kiik thak ve. Thiikthu siatna tellou itna chu itna dik ahi kei.

Lawmpa MP in, “Mang, paidih, Songtal ah va hohni in, Phone tungtawn in Radio ah Muana Ngaihte’ la ‘Ngaih in sambang khenlou in, Singdang’ siang ah zalta e’ chih Chiching a di’n va telni” chi’n honkum ta nilouh. Ut zozen khang. Kei kam leh ama’ kam mahmah a hiai thu kanchet leh zakchet ut mahle’ng huai di hialin maingalna ka neikei. Kha 7 vingveng itna guikhaubang ana peh a, exercise book leh pen kilawm hunkuamtak itna simthu leelna di’n ana kizangbei ta mahleh ka ‘aw’ malkhat le ka zangkha naikei! Amai a pau di’n zaw kam neilou toh ka kibang tlats!

Lum la lumlou, vot lah votsin lou a om kenkon sangin chi’n nitaklam khat Biakmuan a kan chian di’n ka sawl a... “Umang zaw ngai mah ing, amah bang a ka it leh ngaih ding om kei. Himahleh, ka sir pa un ka fee hi’n sum-le-pai a ka poimoh tuamtuam a hon panpih a hon huh gige ziakin a hon itna nawlkhin ngamlou ka hi. Ahitak a gen in zaw Umang mah ka ngai himahleh, kisuanlahna ziaka ka itna ana hawmzak mah ka hi”, chi’n ana gen namnam vial a. Hun kilawm hunkuamtak nihgel lungtuak a itna guikhaubang ana zamkhawm tua hiaibang thu zakpen ka lungtang teipi a dawtsangin le a na zaw. Ka etna-na mial dundun hial in ka thei.

Ahihleh, khen mai ding maw; khenlou ding? Midang toh hon kop a, denchia ahoihlou lam tunkhak diing lauhna ziakin khensiang mai thoven huai ka sa hi. Himahleh, huaitan itna simthu ka sutpih a, ‘lungtup mualsuah diing’ chi a tong ka chiam tuantuan uh mualsuah zoulou a, theibang huutmai ding ka ngaingam kei. Thupukna lak haksa hina maizen e! Zomite lak a Lasiam leh phuahsiam a minthang, Pu Lengtong Pauno’ phuah “Itna sum-le-pai” chihpeuh ka lungsim ah hongsuak hi. Sesum phung chinlah man a ka ngaihnou, ka itna ka piak masakpen taanmai ding naa ka sa. Sesum aw vaihawm hinatel chia! Kidaihlahna maizen chia!

Nitaklam ann nekawm in ka kingaihtuah nilouh hi. Ka gilvah lamle ka theikei. Ka meh ule bangmeh ahi chihna tawm le ka theibun kei. Ann nezou, laithon hiai zah zouzai ka kikhak tuah nung un a tawpna pen di’n khitui-naptui toh laithon khat ka gelh hi. “Ching kisuanglah hetken, k’on theisiam. Haksa na sak ngeileng ka lam-en, himahleh huaisang in ken haksa ka sa zaw. Bangteng hileh, kei ka na ki-awngsut mai di aw... Tuun’ lung deih, lung a na tup taangpa toh tangbang dam in nunnuam laitual ngabang honleng un la, vondeih zatam hon tawi un aw...” chih ka gelh zoh in kha 7 vingveng lungtup mualsuah dia ka kichiam ngitnget te uh mualsuah zoulou in sunni in a tumpihta mai hi.

Nitakkhua a hong mial a, ak te’n leng a giahna uh zuan siausiau in leh kholak a naupang kimawlte’n leng ‘mangpha’ kikhak in giahna lam zuan sauhsauh uhi. Himahleh, ken ka giahna lam zuan ding maw, zuanlou ding, koi a giak ding ka hia(?) chihin ka lunggimna a behlap sawnsawn hi. Va giak lenglah a mel ka mungam sinkei, giakkei zozen leng lah.... hiai kankan a thupukna haksa ka tuahlam ka theinai kei.

Kipasal sak deuh in kholaipi suk ah ka paisuk phanphan in a inn uah ka lut a... Pautam selou a lupna bawlin ka giahna ngeimah, ka ‘sungkhial’ teh makpa sungkhum a ka va giah thouthou le zaw, toh-chek lo-zen ua!

[Hun, mun-le-mual banah tangthu sung a kigelhte a dik om zeuhzeuh mahleh a tamzaw kia hilou in a love story pentak ngialhouh thudik ahi ka chih theihlouh ziakin poi ka sa!]

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA