KEIMITUI' HAMSIA : NGEISOK A PAALNA AH

By ~ Vz Vualnam Ospa 

A telsuibuuk (laboratory) a Lianpu a omlai in a lawmte khat in a hong sam a, ‘Innkong ah suahlam kelkong bul ah mikhat in hon ngak. Singtanglam a hong kipan abang,’ ahong chi a, singtanglam chih azaktak in kintak in a diangkhia hi.

Kongpi kiang ah mikhat ana ding ngei a, a puansilh leh a kawlzaal kuah apan in singtanglamte ahi ngut chih atheihtheih hi. A vanaih a, ‘Lianpu ka hi, hon zong na bang a,’ achi a, mipa’n, ‘Hi, na lai di khat k’on pua a,’ chi in laithon khat apia hi. ‘Hohna ding dang le ka nei a, ka paipah mai ding,’ achi a, Lianpu’n, ‘Hilou e, singpi beek na dawn ke,’ achi a, himahleh mipa’n kin ahihdan gen in apai teitei hi.

Kintak in asimpah a, agintaak bang ngei in Khupngil apan ahi a, keimi tungtang ahi hi. Bet sawmta ahi ua, a ut leh telsam ding a achialna ahi. Kintak in a telsuibuuk ah aluutkiik a, a lawmpa kiang ah khakhat veel zinkhe ding ahihdan a gen a, a nasep lel uh hoihtak a enkai ding in a thukhaak hi. Huaizoh in a professor pa ki’ah a vapai a, thil omdan ahilh khit in innlam a zuan hi. Zingchiang a gari alem liai leh zin ding ahihdan a sungte ahilh hi.

Azing in kintak in New Bazar a delhsuk a, paina ding gari khat beek ana om a lam-en hi. A tunsuk in truck khat ana kidoh a, akan leh Singngat tan pai ding ana hi a, gari dang lah muh ding a omlouh man in a lungkesim a, himahleh ngak tadih ding in a kisa a, akiang a hotel khat ah a valut a, singpi a ngen hi.

Sawtlou atut nung in mini-truck khat a hong kidoh a, mi tamlou a tuang ua, anntang khawng a guang uhi. Tuan theihna ahihkhaakleh chi in a vanaih a, koitan pai ding u hiam chih a vadong hi. Songtal a Raja Goukhothang College a hostel nek-le-taak ding vakoih dek ahi ua, a ut leh tuang thei ding a chi ua, tuakkha kisa in a tuang pah hi.

A hong kipankhia ua, Tuitha luidung khawng a hon zuihtouh u leh tuma a Ngaihliante toh nuamsa a achiaktouh vengvunglai uh a lungsim mitkha ah a hong lang a, a theihlouh kaal in a mittui a hong dai mahmah a, atuanpihte’ theihkhak ding lau in a kiguuk nul hi.

A lungsim kinoh ziak adiam ah gari bang haatlou asa a, aning a kitel mahmah hi. A tawp in Suangdoh atung khong ua, kum in leivui a kiphiatsiang a, koihiam a leng khawl tawldam sawm tuanlou in Suangdai lam manoh in a hong kipankhe ngal hi.

A daakna lam peuh ah Ngaihlian mel hong lang hileh kilawm in athei a, lungleng leh thazoitak in kal a hon suan a, kipasalsak teitei in a hong paizel hi. Tuma a akhawlna uh singliim a hong tung a, Ngaihlian adia vasalem asuisakna singhalte leng ana omlai ua, a ngaam ngimngem gouh ua, a kideek zoukei sim maimah hi. Lamkiim a The khuangte’n a lunglen apuangsak semsem hi.

Khomual a hong tung khong a, khua agal-et a, a dai mahmah zikzik hi. Kithalawp luat leh lit ngoihngoih athuah a, om didan leng a theikei hi. Sawtlou a dinkhawl nung in khosung luut ding in a hong kisa hi.

Sunkamlai ahih manin mi akam mahmah zikzik hi. A gaal skul a naupang kikou chiilchialte leh a vangkim a akpi kokeek chihlouh thawm zaak ding dang himhim a omkei hi. Khupngil in a inn ua tung ding in gen mahleh ama’ behte leng omsam ua, amau lah ana tanau bawl tabuang uh ahih manin mundang a tun teitei ding nuam salou in abehpa Thanggou inn azuan hi.

Innsung ah siam kitat ging a za a, Nenem inn om ahi chih a theipah hi. Innka a siikging leh kongkhak a aakchiang a hong tang luapluap a, kongkhak a khenging noknok hi. Aakchiang a hong khawl tak in kong kiuh leh luut athuah a, Nenem in amuh tak in kisuanglah tak in, ‘Eh, nang lah na hi zenzen a ULian, aak di hon sa i ka hia. Aak khellaw mahmah a,’ chih toh asiam kisuut ding in akisa a, Lianpu’n kisuut sese lou ding in hilh mahleh kisuut in avan a vasang hi. Dawn ding tui apiak kawm in ann aneek leh neeklouh a dong a, nelou a chihphet in, a ann ding buaipih ding in akisa a, himahleh Lianpu’n duhlou ahihdan gen in buaipih lou dia a hilh teitei ziak in tawpkiik hi. ‘Huchia ann neek sawmlou taktak na hihleh hiai baalke huan ne veleh,’ chi in baalke huan Chiang in alui hi.

Vaikuante a hong tung ua, Lianpu hong zin amuh un a nuamtuam mahmah ua, chibai kibuuk in a zinna san khawng houlim in a om uhi. Annek hong hunsuk pah ahih manin ann hon ne uhi. Ann nekhin amau buai chiat in abuai vingveng ua, Lianpu ahihleh Khupngilte’ hoh ding in a diangkhia hi.

Nenem’ pa’n Nenem’ nu kiang ah, ‘Lianpu hong zin ahihleh zingkal chiah i aaktal khat goh le na chikei a hiam ?’ achi a, aaktal khat goh ding in akhum uhi. Nenem lah hoih mohlou ahih manin siam theihtawp suah a ut uhi.

Khupngilte inn a vatun in ann ana nelai ua, a meikiang uah a vatu hi. Khupngil in mi inn a tung sese lou a amau inn a tungmai ding a deihdan ana gen a, Lianpu’n behte om ngal a, lah a tanau bawl utoh, pelh teitei nuam salou ahihdan ahilh hi.

Ann nezou meikiang ah a kihou nilouh ua, Samat dingdan khawng gen in a om uhi. Khupngil in, ‘Tuma in Chindalte’ Keel a hong la a, khosung a gan omlam theita ahih manin a vangkim in a hong luut ding a, bangchi hiam a hing matzoh kilam-en i hi. Himahleh khosung chikchia hong luut ding chih theihlouh ahih manin gamlak ah thang i siah masa ding ua, huchia i lohsap ua leh inn ah thaang i siah ding uh. Zingchiang in i kipanpah ding uh. Gamkha khaliikma ngei a leh a hoih ding. Zan in Thiaupumte’n Nahkha guamlam ah Sakei khap thak amu ua, huailam ah i pan ding uh,’ chi in vai ding agen hi.

A zing in antah ding Keel khat toh vai akuankhia uhi. A mun atun un a thaang ding uh a buaipih pah ua, thil teng a bawlfel tak un a sawlpa buukbawl uah a ngak uhi. A gim uh azaak theihlouhna ding in a sawlpa buuk uh aaksi a theh uhi. Sun a hong hi a, bangmah muh ding a omkei hi. Kuhkal tak a ngak in a tu nilouh ua, himahleh thawm ging beek leng zaak aneihlouh ziak un leh ni bang tum ding a kisata ahih manin pai ding in a kisa uhi.

A zingchiang in a panmun ngeimah uah apang nawn ua, akuanlam ua a paamzek ua Sakei khaap thak amuh ziak un hong suak ding in a kineem mahmah uhi. Huchia angak khiinkhian lai un a paam uh a hong ging siatsiat a, hong suak peetmah ding hita chia a daawi kiikeei lai un amai uah sakhital kiipha mahmah vengvong khat a hong suak a, a enlah mahmah ua, lah athil taan uh a awlmoh ziak un a kaap ngamkei uhi. Bangtan hiam adak leplep nung in kintak in a zuankhia hi. Huchia a kiginna uh khahkol a, muangchang tak a atutsuk nung un Sakei a hong suak peetmah a, tat leng tang ngamlou in bang a hong chi peuhmah de aw, chi a banghiam a hong chih leh gamtang pah dia kimansa in a kaang khiingkhiang uhi. A Keel antah uh a hon naih peetmah a, aboh toh kiton in amau leng kintak in a diangkhia ua, len a awk Sakei a kibohhuan uhi. Himahleh amau a ding in Sakei a kinlua a, a letkip ma un akipeek kol man hi. Huchia a kitut nalam in a mailam a pang, Pauchin’ mai aphuaikha ek a, munthum ah akiziik heekhuuk hi. Hucia mitphiatkal lel a kibuan nung un apeektol a, ataisuah hi. Chindou in athau tawmzok in kaap zui ding in akisa a, himahleh Lianpu’n kaapke’n chih leh a thau bohkhiatsak athuah hi. A lawmpa uh liamna etkai pah poimoh ahihman in kintak in innlam a hon zuan uhi. A lawmpa uh liam toh, tuni a a sukphang khaak utoh, buhtuh tha-it laitak ahihtoh zingchiang khawlphot ding lem asa uhi.

A nitak in Lianpu leh Nenem mei-awi in sawtpi atu ua, bangbang hiam houlim in a om uhi. ‘Chikchia Lamka lam a paisuk nawn di e, Nem ?’ chi in Lianpu’n Nenem a dong a. ‘Ka nute buh khawng kituh khitpih phot leh huailam chia sawm hi ve’ng aw. Kolez lah luut na’ng gamla lai thou a. Zingchia bangmah hih di na neih tuankei leh lou hong kuan sam ve. Kihihhalhna kawm di’n ah,’ chi in loukuan ding in a zawn a, Lianpu’n, ‘Lou le muh uthuai eimah ve,’ chi in a dawng hi. Zan bang sawtpianta ahih manin Nenem in mei-am a vutphual a, alum uhi.

‘ULian, lou n’ong kuan utleh thouta ou,’ chi’n Nenem in Lianpu a hong phawng a, Lianpu leng a hong thoukhia hi. A kiphiat zoh in ann ane ua, vai a hong kuan uhi. Lianpu’n ama a sengpua a pai Nenem a et-et chiang in Ngaihlian toh kibatna nei sa in ngaihnathuai asa hi. Amau gel lampi a khawl munsim uh ahih manin lou atun un alawmte uh maa ana pangta uhi. ‘Na ut-ut ana hih in aw ULian, kei le maa k’ong pangta di,’ chi in Nenem leng mapang ding in a kisa hi.

Buuk a bangtan hiam a om nung in chim kisa in lounawl gamlak ah a vavaak hi. Guam lianlou chik a luita a ngate kimawlpih a a-omlai in a khou tung hong ging siatsiat in a thei a, dingthou a adaakphei leh khoubang tung ah Sakei khat ana ding gemgom a, amuh in a kiguih a, laulua in tat leng tang ngamlou in a ding khekhaw hi. Sakei in angiik a, gim adiik vutvut zel a, huchia bangtan hiam a et nung in kihei in a taikhia hi. Lianpu a hahuai a, akiim-akiang a-en a, bangmah amuhlouh tak in kintak in loulam a zuan hi. Koimah a vaakkhe ngam nawnlou in buhtuhte’ kiang leh buuk a kawmtuah nilouh a, paikaal angaklah mahmah hi.

Nitak ann nekham Khupngil teh a vapawt a, athiltuah agen leh Khupngil in, ‘Ngaihlian ahi ngeingei ding. Na gim hon thei tumlai hi ding eive. Zingchiah kisa leng i manzou ngeingeita ding uh,’ ana chi hi.

A zingkal in baihtak in akipankhia ua, zan a Lianpu’n atuahna mun ah panmun abawl uhi. ‘Tutung tuh apeeksuah zoh keeilouh na di’n i bawl uh awle,’ chi in len a zalh uhi. A pang tuak ah khoubang a om a, a khunglam ah ngakiik a om hi. Huai sung a akhumkhaak uleh tuh baihlamtak a manzou ding in a kigingta uhi. Sunnitum in angak ua, thoupi leng a hong kilaakkei hi. Ni aniam taak manin pai vai ahawm ua, huchihlai in thawm a za ua, a daak u leh Sakei in khou tung apan khounuai a kel kikhih a ensuk a, adaak vialvial a, awl in apaikhia hi. A hong kilaak nawn khaakleh chi in a hungaih lai ua, lah a hong kilaak nawnkei a, khua leng muita ahih manin a thaang u leh a antah uh huchia nusia in apaisan uhi.

A zingchiang in a kipankhe nawn leuleu ua, a tangpan ding dan peuh uh, a gintaakna mun peuh uh gen in lamtawn in a houlim uhi. Amun atun un, Lianthang amasapen a pai hive’n, ‘Eh, i thaang u lah akisai a,’ chihtoh delhphei athuah a, alawmte’n leng a hon delhphei uhi. Sakei ana awk peetmah a, tutung tuh apeeksuah zohlouh mawngmawng ding a abawl u leng ahihim hi. Singtuai asaat ua, tua in a delhkip ua, huchi’n a khe leh kam agaak ua, innlam ah a hon zawng uhi. Hichi bang a baihlamtak a amattheih uh lamdang sa in lamtawn in a gen nilouh uhi. Inn a tung ua, akul ding a abawl uah akhum ua, naupang hawn in a um lutlut uhi.

A kihtakpen ulah zouta uh ahihman un a lungmuang mahmah uhi. A nitak in Khupngil teh a pawtkhawm ua, keimi toh kisai tangthute khawng gen in a om uhi. Khupngil in, ‘I Sakei mat uh keimi ahihleh khakhat veel nelou in koih lehang a hong bah dia, agial a hong mang dia, mihing a hong suak ding hi. Huai chiang in let lehang mihing ahidenta ding,’ chi in agen hi. A zing in Lianpu leng innlam vapha phot ding in a kisa a, ann nekham a kipankhia hi.

Hunte a hong kivei a, Lianpu leng innlam a omthei taktak tuanlou in a hong zintou nawn pah hi. Nenem toh kithuah in hunte a zangzel ua, a nini a kingainatuah deuhdeuh uh hileh kilawm in a kithei uhi. Nitak khat mei-awi a a-omlai un, ‘Khosung nungak-le-tangvalte a dia kizaaksakna. Zingchiang zingkal ann nekkham in mimang zonna om ding. Nungak-le-tangvalte kisa chiat ni,’ chi in paunaihna in thu a hon puang hi. Akua mimang hi ding ahia akichituah ua, zingchia mimang zon di nei i hihleh lumpah ni aw kichi in alum uhi.Zing ann nezou anntuun pua in kingakkhawmna ding achihna uah a vapai ua, mi ana tamsimta uhi. Kua hihiam chih akan u leh tangval Khupgin zan a zawlsui dia kuan inn tungkiiklou ana hi hi. Pawl thum a kikhen in a vaikuan nalam zong ding in a kipankhia uhi. Ni a kaita a, amau pawl in bangmah muh aneikei ua, alawmte’ thawm leng bangmah zaak aneihlouh man un amau leng muh neilou hi ding in a koih ua, huchia kiikphot mai ding akisaklai un agaallam uate’n thau a hon gin ua, lawmte’n muta uh ahi ding chi in innlam a hon zuan uhi. Lampi ah pawldang khatte toh kituak ua, nou hilou na hi uhia thaugin chi in akikantuah uhi. Khomual ah pawl dang khatte ana ngak ua, khomui dong angak hang un angakkhe zoukei ua, apaisan uhi.

Unau melhaih hun in thauginte pawl a hong tung ua, bangthu hon puak u hiam chia ana kan u leh puanthem leh kawlzal mu ua, akiim-akiang a zon uleh lah bangmah mulou ua , huchia khomui in lap a hong pai phot ahi uhi. A kawlzal muh uh a innkuante alah uleh ama’ a ana hingei a, angaih uh aphakei hial hi. Nitak in a inn uah nungak-tangval a vapawtkhawm uhi.

A zingchiang in sunnitum in a zong nawn ua, himahleh muh ding bangmah aneikei uhi. Upate a kihou ua, ‘Tutan i muhlouh zaw hon zawng nawnkei un, achi a ahita ding. Ninih-nithum i hungaih dia, huchia a hong tunkei leh i pomsiam mai ding uh ahi ding,’ achi uhi. Huchia a hungaih nung ua leng bangmah a hong tunlouh tak in a vuina hun a zang uhi.

Sakei amat nung uh kaal thum bang ahita a, a gilkial mahmahta ahi ding a, ahang mahmah hi. Huchia agial a hong kiam angak zellai un nikhat Lingthuuk khua apan khualtai a hong pai a, a siampupa uh khogal zek a a chiing sahna mun a gamsa in that ahihdan a hong tun hi. A liamdan apan in Sakei khutma hidia agintaakdan uh leng agen hi. Hiai thu azaak un a lung uh aziing mahmah a, ‘I pusa un hon paih ahita ding, kum hiaizah i nuaisiah dawite khut a piakkhiat hita i hi ding,’ Khupngil in achi hi. Lianpu’n Ngaihlian hong kiiknawnlou ding chih angaingam mahmah kei a, hiaitan atun nung a , tua a tawpna hun tomchik sung a vaai teng a hong kikheel maimah apomsiam theikei hi. ‘Bang i genta dia, Lian,’ Khupngil in Lianpu’ ki’ah achi a, ‘i theihtawp i suah nung a athil hihthei zawte’n hon nan teitei u leh bang i lohta dia? Kihihhaat inla, innlam ah paita mai in,’achi hi. Lianpu bel adai dide hi.

A zingkal in mikhat in, ‘Hiai hong en dih ve,’ chi in Khupngil a hong sam a, Sakei’ kullam ah a tonpih hi. A kul atun un mipa’n a thil muh Khupngil alak a, ‘Aman lah apawlam laibal theilou dia maw ! Bang hih hipeuhmah ding ahia ?’ chi in lamdang asa mahmah uhi. Sakei’ kul uumna dia kiphut singtuai aii mahmah ta ahawng akikiatthel nengnung a, sa chin hiam mahmah hiam, ahihka leh haa hiam mahmah in ahihlouh ngal ahih ding dang a omkei hi. A ngaih uh apha hetkei a, akintheilam a hiai Sakei i hihlup uh a chidamhuai ding akichi uhi.

Lianpu’n pai mailouh tuh hihtheih a omkei chih athei a, himahleh hichimai a nutsiat mai ding angaihsut chiang in haksa asa mahmah hi. Khenchiang in houh amah leng keimi suahsuk mai bang a ut hi. A nitak in a ihmu thei himhim kei a, atawl mahmah hi. Aak bang hong khuang hialta hi. Thakhat in athou a, Sakei’ kul ah a vapai a, akong a ding in, ‘Lian ei, kite'n hunnuam zang a ngeisokte’ paakna mun ah k’on hohpih ding ka chih natheilai hiam?’ mittui kai niuniau in a va chi a, Sakei in ana ngik ngumngum hi. ‘Hon ngaidam in aw, Pathiante’n i vaihawm a hon lumleh sakta uh. I kaal ah i kaanzoh vuallouh ding guam thuukpi a hon khunsakta uh. Ngeisok paakna ah ka hon hohpih theinawnta kei. Himahleh nang bel na hoh ding,’ chihtoh a kul tung ah akal a, a kongkhak kalhna singzawl a dokkhia a, a kong a hong hi. ‘Tai in, Lian, na thaneih tawp suah in tai in. Gaal a ngeisok paak nuai ah nang adia pathiante’n a hon sehsak un honna ngak. I omna guamgaal tuak ah lungkim kizil mai ni aw,’ achi pipilh hi. Sakei tuh a pawtpahkei a, ‘Hon taisan ngamlou na hi hia Lian?,’ chi in akikhasiat deuhdeuh hi. Sakei tuh awl in a hong ding a, apawt a, Lianpu a en a, angiik ngumngum a, awl in a taikhia hi.

A zingkal a a khosung uh buai vingveng dingdan ngaihsun in Lianpu tuh innsung alutnawn a, ihmulou ding khat in a lumnawn hi.

Zin-le-sian in tongsa e ka kungtung ah
Deihbel heisa kei in gialzou e
Kei in gialzou e tatna dangzou 
Simlei ah tui bang gawm ngilhta ni e

Sian’ hawm zu bang nial a deihbel toh ton di’n
Kamkei in ka gialzaw diai mah e
Ka gialzaw maw laitan ka pom zaw
Laitan pom ngaih toh ka khenzaw diai mah e. 

©Siamsinna Leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA