PHUALVA BANG IN AW ITNA..
By ~ Pau Lian
(A Zomi folk tales )
Zingni
a hong suak a,ommun muanglou Phualva inbel a iit a ngaihte a nutsiat a
hunta,zankhua a azi atate melma lak apan veng a ihmu kiplou hial a om
in,gim leh tawltak a om himahleh zingkhang daitui kailak ah a lengkhia
a, azi leh a tate, a busung a vahaibuan a khum bichilh,dakkhe theilou a
omte ngaihtuah kawm in a ann ding uh zong ding in a hong lengta
hi.Phualva in a tenna Zodawn tuh mun haksa leh lauhuai gige ahi chih
athei, a lawm tampi takte sihdan leh melma mihingte huhamdan amit a amuh
ten alung liapsak sek mahleh azi leh atate gilkial a a sihmai ding uh
alauh man in haksa bangteng phungap in itna lungtang toh a lengkhe
teitei hi. Tenna taklou Zodawn, sing leh gua phuksiat a omsa, nekding muh
haksat na tawpkhawk leh bitna omlouhna a teng himahleh a lungke nuamkei
a,amah ngeileng a khomuh masak ni leh a lenkhiak theih masak ni a a
lenna gam Zodawn tuh a ngaihna a bei theikei, a pianna gam ngei ah,amah
bang a a tate chiil a khanlet saksam a lunggulh pipen ahih ban ah, a lawm
dangte'n taisan mai di'n samsam mahle uh a pianna gam tuh a sihpha a
taisan loudia aki chiamsa ahih man in a taisan ngamkei hi.
Phualva
tuh daak kawmkawm in a leng a, nek ding singgah gaal khatlam a mualpang
ah a hon galmuh ta hi. Tua singgah limchi mah leh thakhat a vaboh a
nekmai theih ahi kei,melma kuahiam a omkha ding chi in a kimvel ah a
hong leng a,kuamah a muhlouh tak in apam a sing kahiang ah ahong tuang
ta hi, adak kimvel zel a, muh guih ding melma a muhlouh man in tua singgah
etlah huaitak tuh a hon boh a, tuahpha kisa in agil kiallua himahleh ama
gilkial thoihdam masa ngamlou in a muk a a tuahzawh zah kintak a tukhia
in a zi leh tate omna lam a hong lengta hi. A tenna singkohawm a tun in
atate gilvah tak in a nesak a, a iitpen a zi a ding vala ding in kintak
in a lengkhe nawn hi. Tuahpha kisakna leh phur kisa tak in a hong leng
a,tuni sungbek hiai singgah melma kuahiam sukbuailouh in kila thei hi
maizen leh aw... chi kawmkawm in a hong leng a, tua singgah mun a hong
tun in ama a sang a pilvang zaw in a en masa a,bangmah a muhlouh tak in a
lou mengmeng a, khatmah leng nengam nailou in duhsak tak in azi a puak
a, azi apia a, limsa tak a azi in anek ban ah a tate leng gilvah tak a
ihmu uh ahi chih amuh in akipak petmah a, ama gilkial lam genlou in azi
kiang ah bittak a om nahih nak ualeh a limzaw nanek ding uh kava zonglai
ding chi in a lengkhe nawn hi.
Tuahpha mah leh a thumvei
na in bel a dau a kikhek ta, kipak kawmtak leh ngaihtuahna paisau kawm
tak a singgah aduhzah nuamtak a nemai ding aki saklai in a ngaihtuah dan
in paita kei, pilvang huntawk tak in enchian masa mahleh melma huham leh
pilkhelte pilna a manpha takei, singgah nemai dia kisa a atuanna
singkung apan tua theikung a bohphei toh kiton in thau a hong
gingta, koilam apan ahia chi a a etma in Phualva tuh mualpang kenlak ah a
hatlai khate zak manlou in a kesuk a, khophawklou in kawl kenlak a
pawnlak aki denna hi. Khua phawklou a sawt simtak a om nung in thakhat in
melma mihing te pauging tuh azata, a hattheih tawp suah in tua pawnlak
khau guite a phukhia a, lengmang sanmai sawm mahleh a veilam kha in huih a
dongthei takei hi, kawl kenlak sangpi apan a a kesuk a,a taklam kha zap
in awlawl in aki laam suk a, melma sukbuai phaklouh nading mun kawl dang
mun zaang neuchik ah aki zeplut thei hi. Akha apan si tamtak pawtte amu
a, a bil in khua kichiantak in azakei, theikung apan akiakna huaise tak
ahih man in asatung ah liamna tampi a om a, zingtung apan
annelou,zankhovak a ihmut khamlou ahih ban ah a taksa a sisan pawtten
atha bahsak in natna tampi guan mahleh a lungsim tawng ah a iit leh
ngaihte bang ana chi di uah aw chih kia a ngaihtuah hi.Lenkhiak sawm
lelah niamkiak hiaihiai a melma in nuamtak a hon manzaw ding ahi chih a
thei, lengkhe thei ding leng ahi bokkei, a natna in a phata, a liamna mate a
uang a, gum gotang a pawnlak a kidenna ziak in aguh a taangte na asa hi.
Phualva
in hiai hun in panpihtu a poimawh ngei mai, a gil kial mahleh poi asa
kei, akha namah leh aphawk ban zezen kei, aguh atang natna ten zaw ama
lungtang a tok khakei, a lungtang a om bel a zi leh tate tua singkohawm a
a limzaw puak dia a chiamsa, ki lamen tak a omte ahi uhi.Na samah leh
bang chidan hiam bek a bu tuntheih ahih khak leh chi in a khe leh amuk
zang in tua mualpang kawlkeen lah ah ahong kaltouh sawmta, a hattheih
tawp suah kichi mahleh atha ahat nawnkei,a ngaihtuahna hat ahi zota, tua
kawl apan Phualva tuh a hong kiaksuk beh a, himahleh vangphat huaitak in a
omna masa nuailam a kawldang a theipi kahiang a bohkha zenzen
hi. Phualva a vang asia, himahleh tuzet inbel sihlouh hamham nading in a
nek ngeilouh theipi minpeuh ne in tua theipi kung ah khomial tandong
lengkhe ngam nawnlou in a tuan a ngaita hi.
Khua a hong
mialta, a lungngaihna zaw gen a genzawh vual ahi takei, liam leh bai a a
om kia hilou in, a zi a tate a khongaihna kia hilou in tua theipi
kung, nitak a gamsa chi tuamtuam in vaveh ding uh ahih man in lauhuai
thei thil tampi tuak sawnsawn ding bang hi,a liamna mate a enzel a, kigingsa in a om a,a lungsim ah a tate leh azi gilkial dingdan ngaihtuah a
khitui luangkawm a a om laitak in Sachia tuh tua theipi neding in a
hong paita, Sachia bel sa lak ale piltuam mahmah kintak a gamtang ahi
a, ama lentual ah bel feltak a gamtang leh zawhdingte thei leh ngamthoh
mahmah ahi hi. Phualva in tua sachia ki theihlouh sak sawm mahleh tua
sachia in sigim za ahih man in Phualva tuanna lam hon naihphei ta
hi. Phualva ading in ngamhuai kei mahleh lungsim in sithei mawklou
kahi, kazi ka tate asih keingal uleh kei sitheilou ding kahi chi in
theihtawp suah in a pangta, Sachia in Phualva liamna ma a bohsak a,a
taklam khe a keihsak ta, Phualva leng nasa in a ham a,si thei hilou
kahi, kazi ka taten hon ngak ahi chi in Sachia gawl akhe in aham a, amuk
in sachia mittang tuh a tukham a, a khuak tanpha lawt in Sachia tung ah a
vualzou ta. Phualva ading in lauhna a bei tuankei, Sachia bangzah tua
theipi kung ah hon pailai ding ua chih a theikei, gim mahmah kawm in zan
khovak in angak a, vangphat huaitak in zingkhovak tanpha hihbuai tuding
bangmah a omkei hi.
Phualva gimna kuan a theihpih
a,phualva lungngaihna, a dahnate mittui in a luangta,a liamna mate a
damzok kei ding, a zi in a tate pa omlou in bang ape phet dia, Phualva
melma lianpen mihing tedan a nu in a tate a nawizu a vakthei leng
ahikei, innkong a pusuak a panpihna kongzing a ngen theileng ahi
kei, gammang gamdai a kuamah phawkphaklouh a sing kohawm, vahaibuan sahtak
a hukkhum sung a tate gilkial a sihsual mit a khitui pawtkawm a en din
Phualva in azi aphal dek kei, a gilkial dingdan uh athei,kal suansawm in a
tate kiang paisawm mahleh a tuanna apan ataw ki denna ding ahih chih a
theih man in nikhat hungaih lai a sawm, a gil akial a himahleh Phualva in
bang ding in ken ka tate a gil uh akial lai in gilvah in ka omsan dia
chi in bangmah a nekei, sun nitum a lungngaihna toh khitui in ahun a zang
bei ta, akhate a zak a, zingchiang in bangteng hileh ka hatna teng suang
in ka tate kiang katung ngeingei ding chi in hatlou ding himahleh ginna
toh zankhua lauhuai leh daidam a zang beita hi.
Zingkhua a
hong vak in a gilvah theitawp in theipi min tuh a neta a, a tate leh a
zi adamlai khak uleh annek ding uh chi in sache sa gik sa pipi in a puak
hi. Kawldang kenlak ah haksatna chiteng thuak in akaltou a, kezel mahleh
akaltou zel hi. Sawt simtak akaltouh nung in singkungte manpha ta
a, singkung neu apan singkung sangzaw a kal in mualtung vum a singkung
sanna penpen dawn a tuang in sawtlou hon khodak a, a khate zak in, a
lungsim in, bawite ...napa'n hatna neikei mahleh tuni in nakiang uh ka
hon tung ngeingei ding chi in vansang lam a ahatna tengteng zang in
lengtou a, sang theitawp a tun in a bu omna lamzuan a niamkiak hiaihiai in
akha na sakawm pipi in kizap tungta hi.
Lamen tak in
phualva in azi leh a tate omna sing kohawm bul a boh a, asam a, himahleh a
sapna aw dawng in a om takei, patau tak in a hukna vahaibuante a tukhia
a,tua singhawm sung a a tate leh azi gilkial a si a muh in na asa mahmah
mai hi. Aki mohsa a, hiai vangsiatna kei mohziak ahi hon ngaidam un aw
chi in mit a khitui tak keuhkeuh kawm in a tate adia a ann puak a paih
a, kei kizenlouh ziak in maw hiaibang haksatna a tuaklou diten a tuah
uh, ka lawm ka vual in melma lak ah a hinna taan mahle uh kenbel ka
buksung a kazi ka tate gilkial in ka sisak, pasal zoulou kahi ve maw... zi
leh tate khuaai a tate vaklah kahi ve chi a ki ngaise tak a om in azi
kiang a a thuchiam sihpih tham itna apiaksa leh sih nung tanpha a
ginomna a chiam tangtungsak ding in a kha a zak a,''itna ziak lel a hing
, itna ziakmah in ka si ding, hon ngaidam un aw, hiai itna chiamtehna ka
pelthei kei ding ...''chi in vanlam a lengtou in thakhat in leitual
kidenna a, huchi in Phualva leng a it leh ngaihte toh kibang a omkhawm
denta ding in itna ziak in a hinna a pekhe ta. Phualva omdan tuh gamvak
miten amu ua, a itna a thuukdan thupi sa kawm leh ngaisang kawm in amul
etlawmtak te ala ua, hiai phualva bang a chitak leh itna hau, chiampel
ngeilou ding in aw chi in, etton thamching asak uh dungsun ding in
Phualva mul lu a suang in minam ki chiamteh nading in zangdenta uhi.
@Mihingte
ki it kei in itna kiba mah le hang, gamsa/vasate ki itlua uh ahih man
in atung uah gamtat kidek ni,amaute Zogam zemtu ahi uh.@Gamsa /vasate I
nekbei ma un nekding dang boltawm zaw ni-@Zomite chiamtehna Vaphual
nangawn I gam uah imu nawnkei uh, kua mawh puak ahia le ???
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment