HUIHKHUA A KIDOUNA’ MULKIMHUAI : FB WAR…!!
By ~ K.Lianthansang @ K Thansang Zomi
Ngai
dih…kon thilgen dek ‘annkam hou’ bang a hou ahi kei, ka taktak ahi a,
gingta mai ve..!!. Nidang in WW – I, WW – II, Kuki-Zomi War, Cold War
leh ‘War’ tuamtuam tampi petmah ana tungta. Huai te’ a sel(Kg) khawng a
teh di Chile hang; Ahoihlam sang in ahoihlou lam, Punna sang in Man na
lam leh Ki-itna sang in Kikhenna lam in buuk zou zaw di ahi chih, mihing
‘khuak’ neiteng in I theih ban uah, thudik haihvuallouh khat ahi.
‘Lawmlou omlou, khang kidangta……’ chi a laphuak siam khenkhat in a
lungsim sung ua om, hon phuahkhiat te un le tulai khawvel ah gen nei
mahmah veh aw maw…? Naupang piang tung chihtheih phial te khawng Coat
hoih taktak in ithuam ngal ua, honglet deuh chiang un; Activa Fashion,
Mobile Fashion leh Niik Siing Fashion ah hong kibual pah ngal uhi.
Genkha
tavet, gensuk zialzial mai le; I khedap te khawng ua I kiatlup duh a
lauhuai mahmah. “ Hongkumsuk zual inla’n kihou ni….” chihtheih di hial
khop a ‘ Khedap tul sang ‘ bun a, khe ki bilh khak di laukawm pipi a pai
khiankhian itam lawta uh…lampi hoihlouh nak kal ah. Khemuk a pai ut ihi
hia? Figure neilou kisalua? Huchia Pathian in hon bawl dandan I lungkim
kei leh Indirect a, I Pathian uh ‘ Update’ sa nawnlou chihna hi maimah
di dan ihi uh….!!
Sam nuhsan(nuh eng) chih phetlouh, ut hunhun a
sim-le-mal kawk sak, akhencia nawt tang zetzat. Khutchin leh khechinte
‘Colour’ theihteng a Colour in, I muk(lip) khawng uh sansak seksuk, I
mit kiang khawng uh meihol bangmai a vomsak liakluak. Huaiphet le ahikei
lai, I mitmul khawng uh botkhe khen chitchiat…!!.
Indirect a Pathian’
kiang a,” Kasam avom in nabawl sese a, kamuk te khawng le na sansak
deuh dia, kasam na vomsak sang in ka mitkiang khawng bang na vomsak
deuh ngal ke , ka mitmul le na tam pousak lua…Na Update nawnkei, mi-le
bawlsiam nawnlou chin a kuaman hondeih nawnlou di uh kalau…!!” chih
nadan eive..!! Kicheina lam ah Pilvang ni..!
Huchibang a
mihingte’n kicheina khengval taktak te enlah a I om un, Pathian’
‘mitnauta’ sukha mahmah di’n ka gingta. Khawvel thil a et in zaw,
‘Changkanna’ in ingai kha maithei uh. Pathian in hon bang chi ngaih dia
chih le et zelzel ki Phamawh ahi.
Tuabangkal ah, ‘Technology’ lam
ah I khangtou mahmah nawn ua, nidang a Veng khat a TV khat lel khawng a
omlai toh tehtheih ahi nawnkei. Naupang neu chikchik in le Phone a
maimai te deihnawnlou ua, ‘mekthoh’ hilou in ‘khoih thoh(Touch Screen)’
te lou deih nawnlou uhi. Khawl khuaknei(Computer) bang, igam uah
Pumdimta a, huaitoh kizui in, Siatna tuamtuam-te I gam uah hong
inntekpan mahmah ua, Inndongta dan in gen di chile hang, ‘ Thallouh’
bangmai in igam sung uah Siatna hong kigolhlut hi.
Khawvel
changkanna hu(gas) in I omna mun uh hon zaapkha ta a, tutmun apan ut-ut
theihtheih ta ahi chile sau kikhial law di’n kagingta kei. ‘Facebook’ I
chihte khawng uh, ei mimawlpen natan in kitheikha ahihman in, igam uh
‘Facebook’ in hongluah dimta a, Facebook tungtawn a kithei a kingai chih
phetlouh, kiteeng le omta chihkhawng hi zomah hi. Himahleh, Facebook ah
ahun leh amun zil in gen di leh genlouh di khentheilou di hialkhop a
‘theihdan tuam(mihai)’ I na omkha zek lai ua, poi mahmah.
Upa
te’n, “ Chil kivei nalam chiat om “ achih bangdeuh ua, Laisiam tengteng
in School leh College khawng hongthei mawklou ua, sum leh pai bang le
poimawh masa hi. Lawhtak neilou hial a Mipi-te’ khualna ziak a nasem
bang le igam un poimoh mahmah dan ahi. I hauhsak ziak a hausa den dia
kikoih di ahi zenzen kei, zawn ziak a le zawngden dia kikoih tuanlouh di
ahi. Mi’n hon genkhak hiam, chihkhak hiam a I omleh ‘kivelna’ in zang
mai le bang a chi dia…? Nang leh nang na SOU ana kidop lel lechin
chinuam dan ihi.
Ei mizawng te adi’n Parliament Innpi hiam a valut
a ‘Voice’ vaneih theih vual ahikei, sum neilou ihih maimah cia. Huai
banah, function khat peuhpeuh a ‘ Chief Guest’ a pang a ‘Voice’ vaneih
theih le ahi tuankei, Chief Guest dia sum haute mah chial a om ahih
maimah ciang ua. ‘Polythene Culture’ sang in ‘ VIP leh Chief Guest
Culture’ te paikhe masa zaw le nekgukna le atawmdeuh diam chinuam dan
ihi.
Chief Guest leh Parliament House tungtawn a ngaihdan gen di
chih lah hitheilou. Sum I loh ban a imuh te, mipite’n DAMSAWTNA(
‘Kuaisonmark’ DAMSAWT HEN chi a kikou zuazua) dia honvualzawl na di khop
uh nei le bel hoih ngial di hiven. Tua lah, ‘AWW’ isuahtheihna sun
Mipite’ Parliament( Social Networking Site) himaimah ahih chiang a, I
lut(Online) zihzeh ngai. Thilkhat gen le lah I thilgen ‘Missile’ leh
‘Thautang’ bangmai a ngai a, a kapkhak zek chia leikou tak a ‘ kikoukhe
kangkang’ tamlua..!!
Hunpaisa saulou enkik zual lehang; Nungak
heldek chiang a, baang vang leh kongkhak khawng a va etguk masak chihte I
paikhengta ua, Message hiam Call thoh hiam in etgukna apan theihgukna
ah hon pikaita hi. Huai banah, nidanga ‘Pumbuuk’ kichi mite’ houlimna
leh thuvantang genna mun ahi a, tulai in ahihleh ‘Pumbuuk’ hinawn talou
in ‘ Facebuuk(Facebook) hong hita hi.
Facebook Account neithei
chiang in ‘Group’ khatbek Join lou om di’n kagingtakei. A khente ngial
in a ‘Lawm-te(Friends)’ sang a Group tamzaw bang Join hial di un
kagingta. Beh Chih, Nam Chih, Tribe Chih, Pawl Chih, School leh College
chih phetlouh Class chih leh Chi-Chih in ‘Group’ inei tiltel ua,
Changkanna dan in i ngai ua, aak mai(face) chia et in hoih tiltel mahmah
hi. Himahleh, hoihdeuh a ihon ‘Zoom’ naai leh ahoihlouhna tam kimu
hiaihiai abang..!!
‘ Thil uih atamna ah thoupi atam ‘ chih dan
pian a ‘ Mipil a tamna ah Buaina atam’ chih Paunak khawng piangthei hial
di khop in Group teng ah mipil I tam uhi. I Group omna uh, bang Group
hi a, bang tup-le-ngim nei a kibawl a chih I hamhaih khak zual chiang un
mitsiphuai mahmah hi. Huaikia le ahikei, ‘Groupism’ kichi ilak uah hong
maingal mahmah a, ‘ mei-ek neuchik in gam lianpi kangsesak thei ‘
chihdan pian in, thil houchik le thupitak isuaksak ua, tunlouh di tantan
itung khasak sek uhi.
‘FB Groupism kichi, eilak kia a om ahi kei.
Himahleh, IDEA hoih pipi a Vualzawl a I om ziak un, eilak ah a uang
diak chihman thu lel hi. I Idea te uh ahoihthei mahmah a, ‘reject’ na di
khat le katheikei, himahleh ‘Groupism’ kichi ‘Bomb’ toh kibang ahihman
in, huai bomb in I Idea hoih taktak te uh a denkhak chiang in puakzak
pahpah a, sawt daihtuanlou hi.
Group min kibang chetchet nih leh
thum om atam mahmah. Thuneih kituhna ziak hia chih ithei kei. Huaite kal
ah ‘Cold War’ hongpiang a, huai kidouna galpi hongpuang zak taktak
chiang in “ Facebook War” tan bang hongtung thei hi. Missile kapkhiat
bang a, meinei taktak a thugen hong-om a, mi kuahiam ahihna tak a(ua)
akapkhak chiang in na asa mahmah. Omthei nawnlou in, ‘ Comment’ in a
kapthukpah ngal a(ua), Huihkhua a kidouna mulkimhuaitak chu piang
ahitamai. A khente ngial, huihkhua nangawn deihkhoplou in Leitual ah I
kibei nekhnekh ua, a si hial I omlouh ziak un hamphathuai mahmah chih di
hi.
Huaiziakin, I Lungsim uah, ‘ Groupism’ kichi ‘Delete’ siang
sipsip in, ‘Unity’ kichi ‘Copy’ lut siausiau ni. Huchi hileh, ‘ Unity in
Diversity’ kichi ei a honghi ta dia, ‘ Unity is Strength’ kichi’ Zar
izou ta ding uhi. Khenthamlouh te gibing kikhen khen lou in, tuibang
gawm na’ng simthu lel zaw ni. Huchi’n, Diam-diam in Dial-dial lehang I
gamlei hongpallun ding hi.
2101 – KAKIPAK – 2014
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment