HUIHKHUA A KIDOUNA’ MULKIMHUAI : FB WAR…!!

By ~ K.Lianthansang @ K Thansang Zomi

Ngai dih…kon thilgen dek ‘annkam hou’ bang a hou ahi kei, ka taktak ahi a, gingta mai ve..!!. Nidang in WW – I, WW – II, Kuki-Zomi War, Cold War leh ‘War’ tuamtuam tampi petmah ana tungta. Huai te’ a sel(Kg) khawng a teh di Chile hang; Ahoihlam sang in ahoihlou lam, Punna sang in Man na lam leh Ki-itna sang in Kikhenna lam in buuk zou zaw di ahi chih, mihing ‘khuak’ neiteng in I theih ban uah, thudik haihvuallouh khat ahi.

‘Lawmlou omlou, khang kidangta……’ chi a laphuak siam khenkhat in a lungsim sung ua om, hon phuahkhiat te un le tulai khawvel ah gen nei mahmah veh aw maw…? Naupang piang tung chihtheih phial te khawng Coat hoih taktak in ithuam ngal ua, honglet deuh chiang un; Activa Fashion, Mobile Fashion leh Niik Siing Fashion ah hong kibual pah ngal uhi.

Genkha tavet, gensuk zialzial mai le; I khedap te khawng ua I kiatlup duh a lauhuai mahmah. “ Hongkumsuk zual inla’n kihou ni….” chihtheih di hial khop a ‘ Khedap tul sang ‘ bun a, khe ki bilh khak di laukawm pipi a pai khiankhian itam lawta uh…lampi hoihlouh nak kal ah. Khemuk a pai ut ihi hia? Figure neilou kisalua? Huchia Pathian in hon bawl dandan I lungkim kei leh Indirect a, I Pathian uh ‘ Update’ sa nawnlou chihna hi maimah di dan ihi uh….!!

Sam nuhsan(nuh eng) chih phetlouh, ut hunhun a sim-le-mal kawk sak, akhencia nawt tang zetzat. Khutchin leh khechinte ‘Colour’ theihteng a Colour in, I muk(lip) khawng uh sansak seksuk, I  mit kiang khawng uh meihol bangmai a vomsak liakluak. Huaiphet le ahikei lai, I mitmul khawng uh botkhe khen chitchiat…!!. 

Indirect a Pathian’ kiang a,”  Kasam avom in nabawl sese a, kamuk te khawng le na sansak deuh dia, kasam na vomsak sang in ka mitkiang khawng bang na vomsak  deuh ngal ke , ka mitmul le na tam pousak lua…Na Update nawnkei, mi-le bawlsiam nawnlou chin a kuaman hondeih nawnlou di uh kalau…!!” chih nadan eive..!! Kicheina lam ah Pilvang ni..!

Huchibang a mihingte’n kicheina khengval taktak te enlah a I om un, Pathian’ ‘mitnauta’ sukha mahmah di’n ka gingta. Khawvel thil a et in zaw, ‘Changkanna’ in ingai kha maithei uh. Pathian in hon bang chi ngaih dia chih le et zelzel ki Phamawh ahi.

Tuabangkal ah, ‘Technology’ lam ah I khangtou mahmah nawn ua, nidang a Veng khat a TV khat lel khawng a omlai toh tehtheih ahi nawnkei. Naupang neu chikchik in le Phone a maimai te deihnawnlou ua, ‘mekthoh’ hilou in ‘khoih thoh(Touch Screen)’ te lou deih nawnlou uhi. Khawl khuaknei(Computer) bang, igam uah Pumdimta a, huaitoh kizui in, Siatna tuamtuam-te I gam uah hong inntekpan mahmah ua, Inndongta dan in gen di chile hang, ‘ Thallouh’ bangmai in igam sung uah Siatna hong kigolhlut hi.

Khawvel changkanna hu(gas) in I omna mun uh hon zaapkha ta a, tutmun apan ut-ut theihtheih ta ahi chile sau kikhial law di’n kagingta kei. ‘Facebook’ I chihte khawng uh, ei mimawlpen natan in kitheikha ahihman in, igam uh ‘Facebook’ in hongluah dimta a, Facebook tungtawn a kithei a kingai chih phetlouh, kiteeng le omta chihkhawng hi zomah hi. Himahleh, Facebook ah ahun leh amun zil in gen di leh genlouh di khentheilou di hialkhop a ‘theihdan tuam(mihai)’ I na omkha zek lai ua, poi mahmah.

Upa te’n, “ Chil kivei nalam chiat om “ achih bangdeuh ua, Laisiam tengteng in School leh College khawng hongthei mawklou ua, sum leh pai bang le poimawh masa hi. Lawhtak neilou hial a Mipi-te’ khualna ziak a nasem bang le igam un poimoh mahmah dan ahi.  I hauhsak ziak a hausa den dia kikoih di ahi zenzen kei, zawn ziak a le zawngden dia kikoih tuanlouh di ahi. Mi’n hon genkhak hiam, chihkhak hiam a I omleh ‘kivelna’ in zang mai le bang a chi dia…? Nang leh nang na SOU ana kidop lel lechin chinuam dan ihi.

Ei mizawng te adi’n Parliament Innpi hiam a valut a ‘Voice’ vaneih theih vual ahikei, sum neilou ihih maimah cia. Huai banah, function khat peuhpeuh a ‘ Chief Guest’ a pang a ‘Voice’ vaneih theih le ahi tuankei, Chief Guest dia sum haute mah chial a om ahih maimah ciang ua. ‘Polythene Culture’ sang in ‘ VIP leh Chief Guest Culture’ te paikhe masa zaw le nekgukna le atawmdeuh diam chinuam dan ihi.

Chief Guest leh Parliament House tungtawn a ngaihdan gen di chih lah hitheilou. Sum I loh ban a imuh te, mipite’n DAMSAWTNA( ‘Kuaisonmark’ DAMSAWT HEN chi a kikou zuazua) dia honvualzawl na di khop uh nei le bel hoih ngial di hiven. Tua lah, ‘AWW’ isuahtheihna sun Mipite’ Parliament( Social Networking Site) himaimah ahih chiang a, I lut(Online) zihzeh ngai. Thilkhat gen le lah I thilgen ‘Missile’ leh ‘Thautang’ bangmai a ngai a, a kapkhak zek chia leikou tak a ‘ kikoukhe kangkang’ tamlua..!!

Hunpaisa saulou enkik zual lehang; Nungak heldek chiang a, baang vang leh kongkhak khawng a va etguk masak chihte I paikhengta ua, Message hiam Call thoh hiam in etgukna apan theihgukna ah hon pikaita hi. Huai banah, nidanga ‘Pumbuuk’ kichi mite’ houlimna leh thuvantang genna mun ahi a, tulai in ahihleh ‘Pumbuuk’ hinawn talou in ‘ Facebuuk(Facebook) hong hita hi.

Facebook  Account neithei chiang in ‘Group’ khatbek Join lou  om di’n kagingtakei. A khente ngial in a ‘Lawm-te(Friends)’ sang a Group tamzaw bang Join hial di un kagingta. Beh Chih, Nam Chih, Tribe Chih, Pawl Chih, School leh College chih phetlouh Class chih leh Chi-Chih in ‘Group’ inei tiltel ua, Changkanna dan in i ngai ua, aak mai(face) chia et in hoih tiltel mahmah hi. Himahleh, hoihdeuh a ihon ‘Zoom’ naai leh ahoihlouhna tam kimu hiaihiai abang..!!

‘ Thil uih atamna ah thoupi atam ‘ chih dan pian a ‘ Mipil a tamna ah Buaina atam’ chih Paunak khawng piangthei hial di khop in Group teng ah mipil I tam uhi. I Group omna uh, bang Group hi a, bang tup-le-ngim nei a kibawl a chih I hamhaih khak zual chiang un mitsiphuai mahmah hi. Huaikia le ahikei, ‘Groupism’ kichi ilak uah hong maingal mahmah a, ‘ mei-ek neuchik in gam lianpi kangsesak thei ‘ chihdan pian in, thil houchik le thupitak isuaksak ua, tunlouh di tantan itung khasak sek uhi.

‘FB Groupism kichi, eilak kia a om ahi kei. Himahleh, IDEA hoih pipi a Vualzawl a I om ziak un, eilak ah a uang diak chihman thu lel hi. I Idea te uh ahoihthei mahmah a, ‘reject’ na di khat le katheikei, himahleh ‘Groupism’ kichi ‘Bomb’ toh kibang ahihman in, huai bomb in I Idea hoih taktak te uh a denkhak chiang in puakzak pahpah a, sawt daihtuanlou hi.

Group min kibang chetchet nih leh thum om atam mahmah. Thuneih kituhna ziak hia chih ithei kei. Huaite kal ah ‘Cold War’ hongpiang a, huai kidouna galpi hongpuang zak taktak chiang in “ Facebook War” tan bang hongtung thei hi. Missile kapkhiat bang a, meinei taktak a thugen hong-om a, mi kuahiam ahihna tak a(ua) akapkhak chiang in na asa mahmah. Omthei nawnlou in, ‘ Comment’ in a kapthukpah ngal a(ua), Huihkhua a kidouna mulkimhuaitak chu piang ahitamai. A khente ngial, huihkhua nangawn deihkhoplou in Leitual ah I kibei nekhnekh ua, a si hial I omlouh ziak un hamphathuai mahmah chih di hi.

Huaiziakin, I Lungsim uah, ‘ Groupism’ kichi ‘Delete’ siang sipsip in, ‘Unity’ kichi ‘Copy’ lut siausiau ni. Huchi hileh, ‘ Unity in Diversity’ kichi ei a honghi ta dia, ‘ Unity is Strength’ kichi’ Zar izou ta ding uhi. Khenthamlouh te gibing kikhen khen lou in, tuibang gawm na’ng simthu lel zaw ni. Huchi’n, Diam-diam in Dial-dial lehang I gamlei hongpallun ding hi.

                                        2101 – KAKIPAK – 2014

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA