ZEKAI

By ~ Vz Vualnam

Tualgal tuh nunglam pek ah a omta a, chikmah chiang a mangngilh ni omlou ding himahleh a tamzawte' lungsim ah a dai mahmah ta hi. Inn kihalsete bang leng a hihtheih bang chiat un a lamthak chiatta ua, kum sawm nung in bel kholai a naupang tai belbelte leng tualgal theiphalou ahita uhi. Huchih lai in tampite'n khalam dangtaakna nei uh ahihman in saptuamte'n hotdamna kulh khoh ding vai a hon geel uhi. 


Suanpau tuh tagah lainathuai tak himahleh zukham-sakham a a om ngitnget ziak in mite'n a lainat ding bang un lainat theilou uhi. A pu a om nawnkei a, a pi leh a ni pasal neilou in a etkol uh ahi. A neulai in bel naupang thumang leh kizentak ahi a, himahleh a nu-le-pa'n a sihsan nung uh vakthap in a om a, a hinkhua a hong kisekha hi. Zukham-sakham a kiphasak in om mahleh a lungsim guuk tak in a hinkhua a ning mahmah a, a patau a, Pathian a lunggulh tuntun hun bang a omsam hi. Huaiziak in tutung a saptuam in hotdamna kulh khoh ding a hon geel uh a guuk in ana kipaak mahmah a, luut a Pathian toh kituah teitei a tumgu khinkhian hi. Kuamah sawllouh a lut ding bel a lingu mahmah a, a pite’n a sawllouh khak ding bang uh a lau hi. 


Kulh lut ni ding a hong tung a, amah leng aguuk in ana kisa bemten hi. A kilam-et guuk bang a a sungte'n hahtangpi a sawl uh ahihman in thasial hetlou in kisa hi. A ni'n a zanpuan ding va koihsak behlap ahihman in sawlhat thu a lut bang a mi'n a koih ding uh kinem in nitaaklam dakchiam ginma deuh in a tawpna ding chih bawl in a lawmte toh zu khampi in a luut uhi. 


Hun a hon pan ua, a honna leh vai tuamtuam a hon hih nung un thugentu'n hun a hon la a, thugen a hon pan hi. Thugentu a hong paupau chiang in Suanpau in a aw a zakngei bang a sa a, lamdang bang a sasasim hi. Hoihtak a amel a ethoih leh chikmah a a mangngilhlouh ding tuma kum sawm a thiltung a lungsim ah a hong lang duanduan a, a diip a kisai zozot a, a kho-ul bang a hong luang puappuap a, a naak ging bang a ngaih hehu hi.
***
Sangkhat zakua sawmkua-le-sagih kumbul ahi a, Suanpau, kum sawm mi, skul luut kaal ngaklah in a laibute bang a en lumlet zihzeh hi. Laisiam theitak ahi a, laisim taimatak leng ahi. Sundes skul bang ah leng kizen in kithalawp mahmah a, Naupang Ni chiang bang in bible taang gen kidemna leh la kidemna khawng ah pang gige a, kipahman hunkhop a la zel hi. Abial-abial a naupang khawmpi om zel hi ve'n, huaite bang ah naupang chik himahleh va hoh in, kizentak in a va khosa theizel hi. Huchi bang a naupang kizen ahihman in miteng' pahtaak a loh hi. Apa'n Lamka ah clerk nna sem a, anu'n loubawl in mi eng lawtellou in a khosa uhi. 


February a hong hisuk pah a, skul a hong luut uhi. Anu'n lah louvaat awlmoh mahmah a, apa'n a man dandan in a huhzel hi. Khosak haksalua hikei mahle uh mi thanuam ahihman in loubawl gige a, hai a tun chiang in Lamka ah va zingzuak zel a, tampipi ngah zel hi. 'Lou bawllouh di zaw tangmai khawng hong tung dia, tate'n mi englaw di ua,' chi'n kumteng in lou a bawl hamtang hi. 
Sonpaute pata cycle a kingetna uh sawtpi ahita a, himahleh sum a lemtaan theihlouh ziak in a kileisakkha theikei uhi. Tukum tuh a pawl ua khatna a apan leh leisak ngeingei ding in a kichiam ua, Sonpau tuh a kithalawp mahmah hi.


Loute hon haal in haichi hon tuh ua, vuahtui bang hoih in kumhoih hong hih ding lam-en in Sonpau' nu tuh a kithalawp mahmah hi. Sonpau leng skul kai in laisim hon tha-it mahmah a, theihlouh kaal in kumkim ekzam bang a hong hunsuk man hi. A cycle deihna in phu ahihman in kum dang sang in laisim hahkaatzaw a, himahleh ekzam rezal a hong suah in a khatna in a pang zoukei a, a nihna in a pang hi. Apa a lungkiat ding a lau mahmah a, 'Kum tawp chia tuh khatna a pang teitei di ka hi aw pa,' chi'n apa maipha a zong tiautiau hi.


Huchia akua-akua in lam-etna liantak toh kumte a zattouh zellai un June kha in tualgaal nasatak a hong piang a, akua-akua hinkho ngeina a leng hing theilou in a om uhi. Lou kuan ngam lah omlou, ut hunhun a Lamka hohtheih lah hilou, pum in a pumbuaita uhi. Niteng in kho kiluh, inn kihaal, mi kithat chihte zaak ding a om gige a, amau khua Mata bang leng chikchia hong luh ding ahi uhiam chih theihlouh in sunkhua-zankhua in galveng in a om gige uhi.


Huchia patau leh thawmhau a a om nilouhlai un July ni giat, sangkhat zakua sawmkua-le-sagih in a kho kiang ua Khuga Dam ah kilemna suai kaih in hong om a, a khamuang tuan mahmah uhi. Zingni-thaini a hinkho ngeina sutzop theihpahta ding chi in sepding-bawlding bang a lungsim un a guangkhol uhi. 


Galveen chihte bel ngeina bang in a sunzom toulai ua, July ni sawm nitak in Suanpau’ pa tuh galveng ding in a kisa hi. Kilemta hive hang huchipi a duty luat le ngai ke’n teh chih toh khomui kuan in galveng ding in a pawtkhia hi. Huchia muangtak a galvenglai kiginkholh hetlouh in zinglam dak thum vel ding in a saklam ua pan thau in a hong kikap zozot mai a, galvengte leng a ihmu pawl toh, a lusu pawl toh kiguih kisa in a phe vengvung uhi. A kapthuk sam ua, himahleh galte’ thau kizom a ging dodot toh amau a khatvei kap a beizel kinang thei vual ahikei. Sawt kuam bel a nangzou sam uhi. Huchia a kinan sung in gaalte pawl khat khosung ana luut thei ua, inn haal ana pan uhi. 


Aden chiang in galveenbuuk a pan ngaihna om nawnlou ahihman in a taikhia uhi. Sonpau’ pa tuh a innlam uh manoh in a taisuk a, inn tampi kangta ahihman in kholai a vaak ngial hi. A mial nana tawn in a inn uh a va tung a, gaalte khat inn haal ding in a na kisa hi. A thau tawi lah a tang om nawnlou a hihman in tua inn hal dekpa tuh a thau sialphei in a ngeibeng ah a sat hi. Mipa a puk pah a, himahleh huai toh kiton in nunglam a pan thau hong ging in Sonpau pa tuh a puk pah a, awl in a kizia hi. Sonpau leh a nu bel a a kiang zek a innzuutna dia lei laakna kuaksung ah a kibu ua, huai thil tengteng ana mu gige uhi. Huchih lai in den a Sonpau’ pa kap tupa a hong tungphei a, Sonpau’ pa kaap nawn ding a a kisak laitak in Sonpau’ nu’n thuak zoulou in a kibukna a pan taikhia in a va delh a, kap nawnlou ding in kapkawm in a va ngen hi. Gaalpa’n kaplouh malak in a nu leng ana kaplum a, a pa toh mun khat ah a sikhawm uhi. Huai tengteng Sonpau in a na en kilkel a, a chi liing in a awm a bing a, a manglam hileh kilawm in a thei hi. A nu leh pa that tupa meel hoihtak in a mu a, a veilam biang a meima pawn sausim om toh, ‘Paite uichal,’ chia a kounate kichiantak ana za hi. Sawtlou nung in thawm a hong dai a, gaalte kihemkheta uh hi’n teh chi in Sonpau in a nu leh pa a va delh a, himahleh naak leng a na naak nawnkei uhi. Huchia amah kia a patau leh mangbang a a kahlai in papi khat in a hong tuak a, thawm neilou ding in a hilh a, kibuk na’ng hoihzaw a inn khanglam ua guam a zotpih hi. 
***
Thugenpa mel leh aw a zaak phet in tuma kum sawmlai a lainatna tel hetlou a a nu-le-pa that tupa ahi chih kiteltak in a thei a, a thangpaihtha a hong suak mahmah hi. A zukham sim toh a hehtha hong suak a, a diip tei a sut bang in naa a sa a, a hong dingtou hi. Mipite’n lamdang sa in a en kheukhou ua, thugenpa leng a hong dai a, bangmah a genzom nawn ma’n Suanpau tuh, ‘Nang ka nu leh pa hon thahsakpa maw tuni a kei kiang a hinna thu hilh dia na hong hoh? Na zaktalou hia uital? Tuzan in nang leng ka hon that di. Ka innkong ua ka nu leh pa na kapluplai a na Pathian koi a om ahia? Nang ka khua uh hong haalsakpa’n tuni’n hiai mun ah Pathian thu na genkeihial di,’ chi’n a hong kikouzaak a, mipite a dai khipkhep uhi. Thugenpa leng gen ding theilou in adai dide hi. Sonpau in hun a sa naidekkei a, ‘Tuni in Pathian lunggulh mahmah in ka hong luut a, himahleh Pathian haw zawsem in ka pawt ding,’ chi in konglam manoh in a diangphei a, Upa khat in a va naih a, a va khou a, himahleh a utkei a, a paizel a, huchihlai in thugentupa’n, ‘Na gen dik mah e. Huailai a Pathian koi a om ahia? Ba tualthat ding a ka khut ka zanlai a hon khamlou ahia? Bangziak ahia ka theikei. Himahleh tuzan in hiai mun ah Pathian a zekaikei. Na tung a khialte na ngaihdam ngapleh amah leng hon ngaidam ding in a kiman. Hinkho hoihzaw hon pe ding in a kiman. Thupuukna nang a ahi,’ chi’n a hong paukhia a, a gen sungteng Sonpau in a ngai dedu a, a genzoh in bangmah genlou in a pawtkhiatsan hi. Kulh ah a va lut nawnkei a, zu a hahdawn semsem a, kikulhte’ kikhoplai in a kong peuh ah a va kitom zialzial zel hi. Tuni tan in a kiheikei a, zu-le-sa a bual in a omlai hi. Ni khattei Pathian in houpih nawn mai nalou ding hia!


Hiai tangthu ahon hilhlai un kei leng ka lungsim ah hiai a hong luut hi- Pathian zekai hia? Pathian zekai chih a omthei ke’n teh. Zekailou ahihleh ba mihingte’ mihmuh a zekai a kilang naak ahia? Bang ding a khenkhatte a ding a leitung hichi haksat tuam ahia? Pathian in mite a limsak taktakkei a hia? Ah, bang phun theihna i nei a? Amah Pathian hi a, ei mihing hive hang! Haksa taleh i tuahte ei’ hoihna dia hon bawlsak ahi a chi naak uh. Khente huai kihehnepna pomthei om ding a, a pom thei ngeilou leng om ding hi.

[Phuahtawm ahi]


©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA