SIAMSINNA LEH VAKIANGBU: 3G ACTIVATE NI..!

By ~ Sang Quptong
MIHING a piang khe taphot, a siamsa a piang i om uh gintak huailou hi. Pathian in ei a hihtheihna ana koihsa pe'n en Siamsinna tungtawn a i khansak (develop) di dan ahi hi. Gamsung khantouhna dinga poimoh thil tampi omte lak ah, Siamsinna (adiak in lai lam) mah poimohpen hi'n kilang hi.

Thupil in, 'Nga in atam sihpih a, Sial ina kii (horn) sihpih in, Mihing in atam hinpih' chih himahleh, thupil dang khat in, 'Sial-ek sang in aak-ek a uih zaw' ana chi zel hi. Tulai in, Sial-ek tam (Pillou/Uihlou) kia in bukim nawnlou a, tawmchik himahle, Aak-ek(Pil/Uih) bang in pilna leh siamna banah khuak neihoih zawte mah midangte sangin tungnung zaw teitei sek uhi.

Siamsinna tungtawn a i gam khangtou ding ahihdan i theih kawmkawm un, i gam dinmun enzual le i chi hi. I gam (adiak in Zoudawn) ah Siamsinna di kiningching tak in a om hia? Siamsinna di om mawk leh le, a Siamsin sak di mi a om hia? I Zogam khawpi uah bel Siamsinna lam deih bangkei mahleh, adan ana om deuh a, Zoudawnlam i bawldan uh, mitsiphuai mahmah hi. Zoudawn a teng chih ziak in nawlkhin mawk kei ni chidan i hi. Tulel a i 'Siamsinna' te uh i et vengveng leh 'Vakiangbu' mah bang nengnung uhi. I Zogam uh a khan di i deih taktak leh Siamsinnainn leh Sinsak tute puahpha thak ni. Vaite hiam, Sapte hiam in i gam hon zuunsak dia gingta a, 'Tuikang ngak' a i ngak mawk leh mi khenkhat chihdan in, 'hopeless' suak mai di hihang.

Siamsinna i chih i Zogam uah, 'Vakiangbu' bangmai a bawl i hihdan uh a lang chiang mahmah mai. Mahni tang a semdia midang sawl (?), napeih kei leh semdah mai ve maw? Doctor in a sepna mun ah midang a sawl cih a kizakha vang mahmah hi. Siamsinnate houbawl nawnkei ni hang. Teacher hi zenpi, Contractor a pang mahbang, khenkhat taget lah, Politician bang maimah. Government nasem lou i sak te khawng, government buhpang a sum tam pipi la, teacher hi maimah pawl om uhi. Hichibangte'n gam leh mipite khem ahi ua, atung ah dan toh kituak a vai hawm a, a tate uh, sangh kivang zen dia, Jail baang zutsak hoih mahmah ding uhi.

Nu-le-pa te'n le, tate'n Siamsin a, tunung a nuamsatak a hong om di uh deihvek di un a gintak huai hi. Deihvek leng ihi di ua, Sum tam pi-pi seng in, Siam i sinsak souhsouh mai uhi. Tate Siamsinna lam ah bangchi'n ka enkol thei dia chih, nu-le-pa pil taktak te'n ngaihtuah ta ni. Kei bel kanu-leh-pa lou nasem ahi ua, siamna neile ahi kei uh. 'Honna thumpih gige kahi uh, Kou bang a louna sem a haksatak a nong khosakdi hon phallou kahi (uh), lai hon sim suat-suat in aw' chih hon panpihtheihna uh omsun ahi. Himahleh, keibang a omte'n le bangkim hihthei, Pathian i neih ziak un i hampha mahmah uhi.

Siamsinte lam ennawn lehang, i chi nawn hi. Siamsinte'n le Vakiangbu bangmai a siam sin tawpsan ta le i chi hi. Khenkhat ngial, Activa, Bike, Mobile Phone te demand in, 'Nawn leisak kei ualeh tawp di' chi a kiphin pawl le i om zeih uhi. I kidemna uh a sang tel mai, Siamsinna lam ah kidem zaw ta ni maw?

Pu-Pa te hunlai in, Samat-galmat in ana kidem ua, tuhun in Zoudawnlam a te, Buh-le-Bal hauh in ana kidem uhi. Kapa'n kakiang ah khatvei, 'Khua a ding a buh hau lawi ihi' hon chi a, ka lungsim in,' Ist Division a passed neive ua maw' ka chi hi. Lamka zang ennawn lehang, Siamsinna lam i pibawl mahmah kawm un, Fashion, Gari leh Mobile hoih pipi in ikidem mawk uhi.

'Kuhkal lohchinna ahi' chih thei mahle hang, khapet zen a pang i tawm mahmah nawn uhi. Kuhkal te mi lohching chih cu, daileng kawm nasan a i theih uh ahih kawmkawm in, kuhkalna suah thak nawn le i chi hi. State pawlam a Siamsinte thukalzeh dan in enzual le, zu ngolvei (Zulogy chini) a graduate i hihkhak di uh lauhuai mahmah nawn hi. Sum tam pipi i sente uh athawn mai dia phalhuailou eive, ka Siamsinpih te aw..!

Tuabang ahih man in, '3G' ACTIVATE le i maban a limchi mahmah ding hi. Huaiziakin, 3G bang hi a, bangchi Activate di hi hiam chih i ensuk ding:
> '3G' i chih, 'G' thum(3) kigawm a bawl ahi. Huaite ahih leh;
i) GOD,
ii) GOAL leh,
iii) GOOD chihte ahi hi.
> Activate di dan:
i) GOD - Pathian lauh a, amah muang a, amasapen a Pathian i koih ding uh ahi. Aman thil bangkim hihthei ahi.
ii) GOAL - Tup kichiantak neih ding ahi. 'Khut lumleh bang' mailou in khapet zen in, i tup mualsuahna di'n panla ni.
iii) GOOD - Thumang leh hoihtak a om a, i leitung Pathiante uh thu mang ding ahi. I omdan hoih photphot leh aban hong paihoih maiding hi. Nu-le-pa laisiamlou cihte phunna taak hilou ahi. 'Nahke awn in, nahke maam a suang' cih mangngilh kei ni.

Zomite'n tuni'n Siamsinna mah i hahbawl di ua, Zoudawn a teng chih omtuamlou in Siambang i sinkhawmding uhi. Mi khenkhat in, 'ST (Singtang) lamte' hon chih bawl ua, huchibang kampau le kaza mun mahmah hi. ST (Singtang hilou in Schedule Tribe) ihi zaw uhi. General Category aom, i hih kei ualeh, 'ST' cih Eimah tungah zang nawnkei ni. Mi 'ST' hih ut a banghiam a batlai un..!.Scho-Form khawng a ST mah hilou hia i 'Tick' uh. Kampau ah pilvang ni chinuam dan kahi.

*WRITER'S NOTE:
''VAKIANGBU TOH KIBANG NIMNEM I HI UA, SIAMSINNA I POIMOH UHI. TUA AHIHMANIN, I SIAMSINNA UH VAKIANGBU BANGMAI IN I BAWLKEI DI UA, 3G ACTIVATE TA NI AW''
©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA