KEI ZAW SANGGAH LUA ING E (Zomi folktale)

By ~ Es Kay Guite
 
BUNG 1
 
NEULAI HUN

Hun sawtpi paita in Khua khat ah nupa kituak mahmah khat teng uhi. Amau tapa tangkhat Awnthang kichi nei uhi. Vangsiathuai tak in Awnthang kum 2 ding khawng aphak in apa’n damlouhna hon tuak a, aneih-alam teng uh kithoihna di’n zangbei mah le uh phatuam tuanlou in gimlam manoh deuhdeuh hi. A ganta teng uh, buh-le-bal teng kithoihna ding a zang gaivek ahihman un haksatak in nek ding natawm neizoulou in hong khosa tou uhi. Nek ding neihlouh ziak mah in apa uh niteng in hat louhlam manoh in hong gim hiaihiai ta hi. Damzou ding a kigingta nawnlou ahihman in nikhat Thangpute nuta sam in hichibang in hon vaikhak hi.

“Thangpu nu aw, kei lah damsuah zou ding hinawnlou ka hihman in i ta hawmthoh hoihtak in hon enkol in aw. Simlei tuangnung ka siah zong’n, laukha’n na machiang’ sawlbang huai den ding hing e…” chi’n hong laitatta hi. Thangpu nu’n apasal in hiaibang hun a anutsiat maipen ngai ngamlou in a pasal ngailua in a luang tung ah kahtam lou in kap khe ek-ekh hi. A kah za in innkiim-innkiangte’n hong delh khawm pah siausiau ua, khelah tak in Thangpu pa tuh a vuiliam ta uhi.

Apa’ sihnung in Thangpu te nuta haksa tak in hong khosa tou panta uhi. Thangpu lah neulai lua, asia-apha khenthei ding hinai mahmah lou ahihman in anu adi’n khasiatna tam mahmah hi. Nidang a apasal toh kipaktak a alou khohna mun uah tu’n bel amah kia in na a hon sem panta hi. A etna lamteng lungzuanna ngen ahihman in a guk in khitui nul den hi. Thangpu lah neu mahmah lai ahihman in apa si ahihlam zong theisiam lou hi. Anu kiang ah, “Nu aw, ka pa ka ngailua, koi ah om ta a?” chi’n dong zel a, anu’n bel a hehnepna ding dan tuan theilou in kahpih kha zel hi. A khen chiang in, “Nu aw, ka pa hong tun chiang a kei a na tangval ta ding hing a, a hon thei nawn kei ding e maw?” peuh chi’n a nu houpih tiautiau zel hi. Tua thute anu’n a zak chiang in apasal ngaihna puangthak zel in a guk in a khitui nul den hi. A hinkhua haksa salua in a khenchiang bang in a ta it tak Thangpu taisan a pasal dang neih ding bang a lunggulh hun tam mahmah hi.

Hunte hong pai zel in Thangpu leng lawm-le-vual khawl thei a hong hisam ta hi. Amah pen tagah a hihman in a lawmte lak ah vuallel kisa mahmah hi. A lawmte’n tagah pa, nek ding neilou pa, chih peuh in kou zialzial ua, kimawlna te uah ngai ngeilou uhi. Amah leng khase lua in inn ah a lawmte bawldante a nu kiang ah kap kawm in gen zel a, a nuta un ei zaw sanggah lua hang e maw chi’n kikah khum maimah sek uhi.

Thangpu pa a damlai in galhat mahmah khat hi a, khosung ah leng mite zahtak leh thulak mahmah khat ahi. Thangpu leng apa sun in thahat mahmah khat hi a, a lawmte toh a kimawl nate uah amah nang zou ding kuamah a omkei uhi. Himahleh a tagahna in mite simmawh suaksak a, hat in hangsan mahleh lawm-le-vual lak ah vuallel in pangkha den hi.

Tua hunlai bel galmat-samat a kineih hunlai hi a, pasal ngalhat teng galsim in kuankhe gige uhi. Hausapa makaih in nikhat a khokiim ua khua khat vasim ua, galmat leh gou tamtak tawi in vualzou tak in hong kik uhi. Khomual ah hausapa’n thau gin in haanla honsa tuaituai a, tua haanla kisa azak phet un, inn a om teng in zubeel pua in khomuallam kidelh huan in hausapa galhatna phat in nuamsatak in kikou zuazua uhi. Himahleh, Thanpute nuta in zuluup ding zu belkhenei natawm neizoulou ua, ut mahle uh va kihel ngamlou uhi. Nidang a apa uh damlai khawng phawk khia in Thangpu’ nu tuh khasiatna in tuamzel hi. Mite kipaktak a a diang vengvung lai un amau nuta bel a inn uh se mahmah ta sung ah hun mualliamsate ngai in kap kawm in ana kikawi tiktik uhi.

“Zuang hong thou in vondeih zuapa aw, na gual in zaangta man e, kei aw na thai sanggah lua in, laukha khuaimu’n hong leng inla, na thai’ luankhi nul in heh hong nem ve aw.”

Hausa pa’n gaal aih sawm ahihman in khosung ah innlusi ah buhhum leh zu belkhenei khat chiat dong khawm hi. Himahleh, Thangpu te nuta in piak ding neizoulou ua, hausapa heh in amaute gawtna dan in a innkong uah sawl baang sak a, zehtan puankhum hi. Khosung mipi’n gaal ai a, zu-le-sa ne a nuamsatak a a laam lai un amau nuta bel a innsung uah, a liamsa hun luite geel in a zuapa uh ngai in a luankhi un tuum den hi.

Thangpu nu’n khosung mite bawldante thuakzou nawnlou in nikhat Thangpu, a lawmte toh kimawl dia a pawt kal in khodang ah pasal nei di’n na kuansan hi. Thangpu inn a tuntak in a inn uah kuamah a na omlou a, a nu a sapsap hang in “bawi, na hong paita maw.” chi a nuihmai tak a ana dawng ding kuamah a om nawnkei hi. Thangpu leng khase lua in kap ek-ekh a, a theihlouh kal in ihmu kha hi. Amang in apa’n luigal khat lam pan in ana khut van a, akiang ah pai ding in sam hi. Amah leng apa kiang pai ding kilawp lua ahihman in luitui san niauniau natawm kihtalou a pal galkai ding a akisak laitak in “Thangpu” chi a amin kisam kawm a amah sawi noknok thawm in khanglou sak hi. Adak khiak leh apute innsung ah om ana hi a, anu-le-pa ngai in khase lua in kap keuhkeuh hi.
——————————
BUNG 2
 
ITNA HUANGSUNG AH

Hunte hong pai zel in Thangpu leng hong khanglian zel a, a pi-le-pute’ etkolna nuai ah khan hoihtak in hong khangkhia hi. A pa dungsun in melhoih tak leh tha hat tak a hong hi hi. A pute tha khek in niteng in Lou kuan zel a, Lou nasep leh gamvak kop khawm zou ding khop a thakhauh mi a hi hi. Ngal tuk 4 khau a gak in mel 10 tan bang khawllou hial in paipih zou hi.

Thangpu leng hong tangval samta a hihman in nitak chiang in nungak hel ding in a lawmte toh kuankhe thei zel sam ta hi. A khosung nungakte un amah pen melhoihtak leh pasal pha tak ahihman in ngai thei mahmah se uhi. Himahleh, a tagahna hang in nu-le-pa kuamah in a makpa ding un deihlou uhi.

Nitak khat a lawmpa Chinpu toh khokhung lam nungak melhoih mahmah Siamnou @ Chingsutsiam hel ding in va kuan teisam uhi. Siamnou bel khosung a ding a nungak fel leh kizen pen ban ah melhoih pen a theih a hi hi.

Siamnoute’ inn a va tun un tangval dang tampi zong Siamnou hel in a na om uhi. Chiamnuih khawng bawl in na hulum mahmah uhi. Thangpute lawmta leng lut ding nuamsa lou in Siamnou te bikhalap nuai ah a kihouna te uh ngaikhia in dingden uhi. Paikik ding a lah mundang a pawt na ding lah theituan lou uh ahihman un, zakta kawm pi in lut khong uhi. Siamnou in Thangpute lawmta a inn sangkil ua ding amuh phet in maitai tak in lut ding in a na sampah hi. Amau leng kisuanglahpi in lutphei ua, gintak louhpi in Thangpu bang Siamnou kiang ah va tu kha thepthup hi. Siamnou in lenglate kamsiam tak in na dou a, tuibuk pia in a zanah tep ding uh na zialsak pah hi.

Lengla dangte’n Thangpu pen mi tagah ahihman in simmoh in tawng gawp ek-ekh uhi. Thangpu in tuabang a engbawlna thute a zak chiang in kisuanlah na in dim hi. Paimai sawm a dinkhiat a sawm leh Siamnou in a khut ah na mantang hi. Thangpu leng kisuanglah semsem kawm a Siamnou a etphei leh Siamnou mit ah khitui ana galpan likliak mu a, tua in amah nehnou sak semsem hi. Lengla dangte’n Siamnou omdan amuh chiang un thangpai semsem in Thangpu pen engbawl semsem uhi.

Huchih laitak in Khupkhai, hausapa tapa neihsun Siamnou hel ding in hong lut a, tuaphet in lengla dangteng in, “Nah masa pulh masa” mah hiven chi’n dinkhiak san pah uhi. Huchi’n Thangpu te lawmta leh Khupkhai toh Siamnou chauh hong tukha ta uhi. Khupkhai in Siamnou pen sawt pek a pan ana deihta ahihman in Thangpu leh Siamnou omdan amuh chiang in asin-alung vut tenten hi. Kingai ngei ding ua muangmoh in Thangpu engbawl in, “Thangpu aw, nou bang a tagah leh gentheite demvual hilou ka hi, Siamnou kei apan kuamah in hong sutkhe zoulou ding hi. Nou tagah niteng nektawm ding natawm mulahte a di vual hilou ahi.” chi’n gensuk pah muatmuat hi. Khupkhai in a lungsung gil tak ah Thangpu a huatna lian petmah hi. Ama sang a melhoih zaw leh thahat zaw ahihman in a hazatna lian semsem hi.

Thangpu in leng Khupkhai thugente a ngaihsut chiang in dik sa mahmah hi. Tagah a hihdan haih lou a, Siamnou pen a guk in deihta mah leh, ama a ding vual hi a atheihlouh man in kisuanglah tak in paimai hon sawmta hi. Siamnou in tutkhawl lai ding in khou mah leh lawmta gel pai ding in hong kithawi kheta uhi. Siamnou in tuibuk toh delh pawt in kelkong tan vakha hi. Kelkong ah Thangpu tuibukthei ah tuibuk sun sak kawm in, “Tang aw lawm gual te’n nuihchiam hong lel zong, kei lianu lungmawl a di’n kamkei bang lunchia, tung si-al bang pha hi chia.” chi’n la paihkhum ngekngek hi. Thangpu’n leng huai a zak tak in, “Lia aw tang in lunglai ah kon vei zong in, kei ka pianna phungtual niam lua e, sanggah kei di’n sanglua hichia.” chi’n dawngthuk hi. Siamnou in leng, “Uthang aw, hong pawt zelzel un aw.” chi’n vaikhak in mangpha kikhak ua, huchi’n lawmta gel innlam zuan in chiah ta uhi. Lampi ah Chinpu’n a lawm Thangpu kiang ah Siamnou omdan pan Thangpu ngai ding a ummoh ahihdan leh amah toh deihsak a hihdan gen pih hi. Himahleh, Thangpu’n a lawm kiang ah, “Ei tagah maimai, a bawi ding ua zong tak lou in bangchi’n makpa hihna dinmun ka tang thei mahmah dia?” chi’n dawng thuk hi. Himahleh Chinpu’n itna in azawng-ahau, seiniam-seisang khenlou ahihdan gen in panpih theihna lamteng ah panpih ding ahihdan gen hi. Thangpu’n a lawmpa kipiak zohna thupi sa mahmah mai a, himahleh amah dinmun a et chiang in Siamnou tangzou vual hilou a akitheih man in thutanna lak haksa sa mahmah hi. A tawp in Chinpu kiang ah, “Lawm na hon khotuahna leh na hon deihsakna thupi ka sa mahmah hi. Himahleh, keilam ka kingaihsut chiang in phulou lua a ka kitheihman in thupukna bawl haksa ka sa mahmah hi. Nang mah thuthu himai hen. Pathian Lungzai in hon hehpih hen.” chi’n hong kikhenta uhi. Inn a tun in apute ana lumkhin vek ua, a meisel tawi gap-khuam ah tak in amah leng lum ding in hong kisa hi. Lupna tung ah Siamnou omdante ngaihsun den a, amah ngai ngei ding khawng bang in ngaihsun in veinuih heuhau kha den hi. Theihlouh kal in ana imu kha a, amang in Siamnou toh khokhang lui piau ah nuamtak in ana kithuah uhi. Huchih laitak in mikhat hong pai in Siamnou hong man a, thakhat in khanglou guih hi.
——————————

BUNG 3

LUNGKHAMNA TUIPI KIHAWT LAK AH

Hun hong pai zel in zingkal khat Thangpu lungnuam lou tak in hong thoukhe liailuai hi. Zanlam nitak a a mang bangbang mantou kha zel ahihman in a lung nuam thei lou hi. Innkong ah kihahsiang a a om laitak in a lawmpa Chinpu nui seisai kawm in a hong paiphei hi. A kiang a hong tun tak in Thangpu’n, tu zingkal bangthu theikha a hong hichi kipah mawk hi hiam? Chi’n a dong hi. Chinpu’n leng bang mah dang a dawng tuan lou in athiltup uh lohching ahihdan leh Siamnou in a itna sang ahihdan a hon gen hi. Thangpu leng kipak lua in a nu kiang ah alawmpa zu a na luup ding bang in a sawl kha zozen hi. A nu’n leng lamdang sa kawm tak in thu omdan dong a, himahleh lawmta te’n thudang tuamtuam in dawng ua, heh kisa in lawmtate phun khum nulnul phet hi.

Nitak a hong hihtak in lawmtate Siamnou hel ding in hong kuan nawnta uhi. Ngeina bang in lengla a na tam mahmah nawn hi. Amau leng kuhkaltak in lenglate pai hun ngak uhi. Siamnou omdan Thangpu’na et-et chiang in a lengla khawlh dan leh a gamtatdan khawng pilvang sa mahmah in a itna pung hulhul in athei hial hi. Lengla teng a pai khit nung un amau thum teng hong houlim tiptip uhi. Bangtan hiam nung in Chinpu’n leng suanlam bawl in a lawmpa hon paisan ta hi. Amau gel kia a omtak un Thangpu’n a it Siamnou kiang ah,”Siamnou aw, kei chinglou takmai himahleng ka itna na hon sansak man in lungdam lua ing.” hon chi hiathiat hi. Siamnou in leng tuabang thu a zak tak in,”Lunta zatam lai ah deih chibang kon tel hi Uthang aw, nang a ding a sihtanpha a ginom ding hi ing.” chi’n dawng hi. Huchi’n nuamsa tak in ki itte gel in hun hon zang tou uhi. Sawt kithuahman lou in innka hong kisik ging a, konglam a et uh leh, Khupkhai hong lut guih hi. Thangpu leh Siamnou chauh nuihmai tak a tukhawm Khupkhai in a muhtak in heh mahmah mai a, Thangpu simmoh tak in kou siat kou moh in kou ek hi. Thangpu leng khasia leh simmoh a a om pawna mahmah in heh mahmah hi. Himahleh, Khupkhai pen hausa thupi gouluah dingpa a hihman in bangmah genlou in dai dide hi. Khupkhai thugen Siamnou in a zak chiang in a itpen kouna aw thuak zoulou in a biang nou ngingei ah khasiatna mittui hong luangsuk giaigiai a, kideek zoulou in a Uthangpu kiang ah, “Ngaih aw, Mang in tongsia’n hong lel zong leh lungliaplou aw, omlai tangthei leng Mang sungnek in neinuam ing e…Mang aw na lal zong in nihgel kal khaubang hualsa phellou aw, kumsawt kivei zong itna hualkhau bang kipsa phelzou kei nichia…” chi’n kah aw in hon genkheta mai hi. Tua thute Khupkhai in a zaktak in heh mahmah mai a, Siamnou kiang ah, “Sanggah, lai hen ding a ka deihlouh toh itna hualkhau bang na khih zong in, ka angkawi ding hichia, zin in zong hong dal zoulou ding hi e…” chi’n paisan hi.Thangpu leng a tagahnate khawng ngaihsun in khasia kisa mahmah hi. Siamnou kiang ah, “Ngaih aw, ka hon it zong in kei sanggah tualniam a ding in ka phulouh heisa hichia maw…” chi’n amit ah dan vuallouh in khitui tolh khe zungzung hi. Siamnou in a Uthang khasia a kap amuh chiang in a itna pung deuhdeuh a, a Uthangpu kiang ah amah a ding chauh a hing ding ahihdan leh, sihtanpha a ginom tak a pang ding ahihdan chiam thakthak hi. Thangpu’n leng Siamnou in a itdan a theihtak in thupi sa mahmah a, amah leng ginom tak a pang ding a hihdan hon gen hi. Huchi’n sihtanpha a itna mualsuah mateng ginom tak a pang ding in kichiam ua, huchi’n zan sawt tak toh hong kikhen phot uhi.

Hunte hong pai zel in Khupkhai in Thangpu a huatna lian deuhdeuh a, Siamnou a tan theihna ding ngaihtuah in Thangpu thah theihna ding kia ngaihtuah den hi. A tawp in thau a kikap tuah ding in Thangpu chou ta hi. Thangpu bel utlou a, himahleh Khupkhai in Chou teitei ahihman in a tawp in aman leng lem hon sa khong ta hi. Huchi’n anih un apanmun ding uh hon naihta ua, hong kikap tuah ta uhi. Khupkhai in Thangpu pen mudah lopetmah ahihman in thah teitei sawm a, ahihhang in thah a sawm semsem leh kap kha thei kei semsem hi. Thangpu’n bel hausa tapa ahihman in Khupkhai that ngam lou a, a thauvui kuahna guipeuh kaptan sak zel hi. Nikhat pumlum thahsawm in Khupkhai in Thangpu zong mahleh thatzou lou in vuallel suak maimah hi. Himahleh, ahehna uangsak semsem in thuzuau bawl in Thangpu mansak a, henkol bulh in hausa sutpi khuam ah hen hi.

Huchi’n palai sawl in Khupkhai te’n Siamnou hel in zu va luup uhi. Siamnou ut kei mah leh Khupkhai thu a nu-le-pate’n nial ngamlou in mou helte zu ana dawnsak ua, a kitenni ding uh natawm genfel ngal uhi. Thangpu a ding in thuak hak natel in chia, hun teng in Khupkhai in henkol bun a om Thangpu engbawl den in Siamnou toh kiteng ding ahihdan uh genkhum den hi. Alehlam ah Siamnou leng khasia kisa in ann nelou, tui dawnlou in a it Thangpu ngai in a zalkhun tung ah kap den hi.

Hunte hong pai zel in kitenna ni ding hong nai hiaihiai ta a, hausa lamte leng naktak in kisakhol panta uhi. Thangpu lah hausa inn ah henkol bun a omden ahihman in bangmah loh theih neilou in a gamtat dante uh khasetak in en giaugiau den hi. Hehnemtu ding neilou in vul ningniang hi.
————————————–
BUNG 4
 
PAWI GAL

Khupkhai leh Siamnou kitenna ni ding hong nai hiaihiai ta hi. Siamnou lah a itpen hausa sutpi ah kol bun a om ahihman in panpihtu ding leh hehnemtu ding neilou in ann nelou, tui dawnlou in a lupna tung ah lum den hi. A khatlam ah Thangpu leng a it pen in pasal neihsan mai ding a ngaihtuah chiang in naa sa mahmah hi.

Huchih laitak in Thangpu’ pu teeknat in hong si hi. Thangpu in apu’ sih thu a zakphet in Hausa pa kiang ah apu luang beek mu ut in phalna ngen hi. Himahleh, hausapa’n phallou in a henkol sutsak nuamlou a, Thangpu khase mahmah hi. Hausapa’ bawldan khasia kisa mahmah mai a, suahtakna ding hun a neih leh phuba la ngeingei ding in kichiam hi.

Hunte hong paizel in Siamnou pasal neih ni ding hong tungta hi. Hausa inn ah alopna ding leh thil bangkim mansa diam in omta hi. Sa goh ding teng leng gohzoh in omta a, zu te luup in niang-le-tai in om uhi. Hichitel a nek ding tampi om mahleh, a lelliang Thangpu a ding in kuamah in nek ding va pelou ua, a henkol buhna mun ah vul ningniang in khasetak in kap hithit hi. Hun paisa a apa damlai nite phawk kik in apa leh a it Siamnou ngai in kap keuhkeuh hi.

Nitaklam a hong hihtak in moulopna sa ne in khosung mipi niang-le-tai in, nuamsa tak in laam ngekngek uhi. Khua hong mial in moupite’ zong damdam in mounu toh hausa innpi zuan in hong paita uhi. Nungak-tangval, nupi-papi, khosung miteng in zangta laa, saannem late sa in hausa inntual ah, zu-le-sa ne in laam uhi. Mou nu leng a kahkahna a mit bawk thithiai toh hausa innpi hong lut a, a hong lut phet in kolbun kawm a a itpen Thangpu om a muh in kideek zoulou in va naih hi. Kap kawm in a Uthangpu va pumkawi a, anìh un a kihehnem zawsam ding omlou in kikahkhum maimah uhi. Khupkhai in tuabang a a zi om a muhtak in heh mahmah mai a, Thangpu thah sawm in a namtem hon pat sawmta hi. Himahleh apa’n nopni a kuamah thah louh ding ahi chi’n Khupkhai khou a, Thangpu pen innkong lam ah pikhe ding in thu pia hi. Tua tak in Thangpu’n a itpen Siamnou kiang ah, “Siamnou aw kon it kon ngaih hang in mi phung, mi taang tangta na hih chiang in kei a hi nawnta lou na hi. Huaiziak in na hon it taktak leh na pasal a di’n ginom tak in hong om in aw, mangpha sanggah zaw nalua e…” chi’n khitui kai huphup kawm in Siamnou mangpha khak in inn pawlam ah kaikheta uhi. Siamnou in tuabang thiltung teng thuakzou lou in khophawk lou in hong puuk hi. Thangpu leng munlem khat ah thah ding in tangval bangzah hiam in tonpih ta uhi.

Siamnou khophawklou a om a buaipih vingveng laitak un “Gaal om ei, galte’n hong buluh uh” chi a kikou thawm hong om a, himahleh zekai lawman uh ahihman un galte’n pumtuam gawp uhi. Thangpu mante’n leng gaal om chih atheihtak un amah taisan in khosung lam delh kikpah uhi. Huchi’n nunnop bawlna mun teng kithahna mun suak hi. Tuani in Pawi te’n khosung mi 150 val that ua, mi tamtak salmat in a khawlam uah paipihta uhi.

Thangpu leng a kihenna teng a phelzoh tak in kintak in khosunglam zuan in taipah a, himahleh amun a tun tak in atung ding teng tungkhin manta hi. Siluang teng lampi lai khawng ah lum zelzul a, piteek hatlou leh naupang teng in a sungkuante uh zong in kap in mau zelzul uhi. Thangpu’n leng a itpen Siamnou zong pah a, himahleh Siamnou mel muh ding in a omkei hi. Hausa innpi sung lut in Siamnou minlou in kikou mahleh kuamah a dawng ding a omta kei hi. Lungkham leh mangbang tak a a omlai in a kiang ah na sa a thum hithit ging a za hi. Kintak a kihei a a et leh hausa pa hi a, aman leng phawngtou pah in thu omdan dong hi. Haksa sakawmpi in hausa pa’n akhua uh Pawi te’n luh ua, Siamnou tel in mitampi salmat a man ua, a kholam uah pi uh ahihdan gen hi. Tua thu a zaktak in Thangpu’n a lungtang tei a dawt mah bang in naa sa a, heh kisa in kikou khe loiloi hi. Hausa pa kiang ah a paina lam uh dong a, himahleh hausapa’n dawng manlou in a na sihsan hi.

Lungkham-tongkhawng in Thangpu kap ngeungeu a, nemtu ding bei in a it Siamnou ngai in a luankhi’n tum den hi. Thatawl tak leh lungtang gikpi toh a damliai leh nutsiat a omteng in haan tou in misite’ hon vui kheta uhi. Huchi’n Thangpu makaih in a damlai teng in phuba lak sawm in hong kisa kheta uhi.
Ngaih aw, ka sannem ngaih aw, dougal henkol na bulh zong in lungliap lou aw, Tang in batphu la ding hing e. Tang in batphu la ding aw e, lunglau lou aw ngaih aw, na sulnung zui in pheiphung suan ta’ng e…”
Huchi’n phuba la ding in Pawite’ khua zuan in Thangpu leh tangval thahat mi 20 hong kuan kheta uhi. Siampu in amaute vualzawlna pia in inn ngak a omte toh damtak in kimu nawnni chi’n khitui-naptui toh hong kikhenta uhi.
———————-
BUNG 5
 
PAWITE TUNG AH PHUBA LAAKNA

Thangpu leh alawmteng khawllou hial in hong pai zel ua, sawt tak a hong pai nung un atawp in galte khua a hong tungta uhi. Thangpu in galte khua luh dingdan hoihtak in alawmte hilh sipsip hi. Khuavak lai a tung uh ahihman un khosung omdan leh paidan thei ut in Amah leh alawmte mi 2 Pawi’ pau siam mahmah te tonpih in; khualzinmi dan a kisiam ua, huchi’n khosung a hong lutta uhi.
Khuasung omdan nounel tak in enkhia ua, hausapa inn ah tawlnga in hausapa a ding in khibah leh sai hapak tampi puak uhi. Hausapan leng amaute muanmohna himhim neilou in ana vaidawn a, sa goh in zu te na lup hi. Hausapa’n a hatna leh athuneih dante amaute lak ah pulaak in a suak-le-sal matte ensak hi. Thangpu te lawmta in a khopih uh, a unau-laizomte uh mi kiang a gimtak leh haksatak a nasem gim a omte amuh un heh mahmah ua, phuba la ut in a ha uh gawi muatmuat uhi. Himahleh, a thiltup uh a hunloupi a phawk khiat a a om khak ding uh lau in a hehna uh sel teitei uhi.

A tawp in hausapa’n kha bangzah hiam paisa a khua khat a simna ua salmat a aneih nungak melhoihtak mai tulel a azi dia a neih pen a zinte kiang ah pulaak ut in samsak hi. Huchi’n thumang tak in tua suak nu leng a omna pindan apan in hong pawtkhia a, hausapa kiang ah hong ding dinden hi. Aman kha 6 mi ding naau pai a, a mel daang in gawng mahmah hi. Thangpu’n tua hausapa zi amuh tak in lamdang sakna toh amit hak lian zen in tua numei hon enphei hi. Himahleh, hausapa theih ding lau in numeinu’ theihma in kintak in a paamlam etsan pah hi. Tua numeinu pen kua dang hilou in Siamnou hi a, Thangpu khasiat leh heh thuah in om kinken theilou hi. A itpen mi ang tangta chih a ngaihtuah chiang in naa sa mahmah mai a, a itpen hehpih mahmah mai hi. Siamnou in bel a zinte kuate hi u hiam chih theilou in a pindan ah lutsan nawnpah hi. Siamnou in amau a theihlouh pen amaute a ding in hamphat huai mahmah hi. Huai hun in theikhia hita zen leh amaute pen gawltan in ompah ding uhi.

Nitaklam ninem kuan in Thangpute’ lawmta teng leng mabang sawn ding paulam in hong kithawikhe ta uhi. Hausapa’n leng a zinte kipahman tampi toh khakhia in kamdam in hong kikhenta uhi. Lawmta teng leng pai mengmeng in a lawmte uh kiang ah thil omdan teng gen in tua nitak mah a luh suk ngal mai ding in thupukta uhi.

Hiai Pawite khua bel tang pang ah om ahi a, khosung ah lampi khat paisuak in lampi dang omlou hi. Thangpu te’n leng apan mun ding uh hong kihawm ua, khokhung apan luh suk ding in hon geel ta uhi. Khaw taw lam a ataikhete ana dal ding in mi 7 sepkhia ua, tuate’n a hong taikhe ma sasa ana satlup ding uh chih ahi. Hiai khua bel inn 200 val ahihman in Mi 20 lel a ding in luhsuah zoh ding haksa mahmah ding hi. Himahleh pasalpha hangsan ngen ahihman un taisiat sawmlou a, sihtanpha a pangkhawm ding, taisia a omleh etsan puankhum ding chi’n hong kichiam ta uhi.

Zan hong sawt hiaihiai a, mite a hong daih tak un Thanpute’ leng a thiltup uh mualsuah ding in a hong kisakheta uhi. Khotaw lam a pang dingte amun a tun tak un a hong sihal ham ta ua, tua phet in Thangpu te’n khokim teng ah meisel de in mitamtak mah bang in hong kibawl uhi. Huchi’n khosung hong lut ua, in a tuah masak uah ban lut in amuh khak taphot uh hawi neilou in hon ban thah panta uhi. Huchia khua kimkhat phial thawm neilou a ahon thah zoh nung un, khotaw lam a om papi khat zun nawn ding in hong thou khia a, a kim-apam a et leh meisel tampi kide vak a hon mu ta hi. Amah leng patau in kintak in patau dak a hon khenta a, huaitak in khosung tuh a hong pumbuai panta hi. Thangpute’n tua patau dak kikhen a zak tak un hong kipun khawm nawn ua, Thangpu’n a tem luka tuh khua mipi hamhaihtak a hong diangkhia, thu omdan thei ut te lak ah a hon ban vaita hi. Tampi tak a hon ban lum a, mipite lau in khotaw lam ah tai zak uhi. Khotaw lam a tangpang te’n taikhiak sawmte ana dal in ana that nawn ua, khosung tuh kah-le-mauna in a dimta hi. Sawt kuam tak a hong kisattuah nung un khosung tangvalte pang zoulou in a hong pukseta uhi. Huchi’n Thangpu te lawmta teng in hausapa inn va naih ua, hausapa matsawm in a inn umkual uhi. Huchihlaitak in innsung ah thau 3 vei hong ging a, Thangpu kintak in innsung ah tawm lut pah hi.

Innsung ah a lut phet in Thangpu khasiatna toh kidim in kahtam lou in hong kikou khia hi. Tuanglai ah a itpen Siamnou sisan a pumdim in naa sa in ana kisat zotzot hi. Kintak in a va naih phei a, Siamnou angpom in kap ngeungeu hi. Hausapa leng kilkhat ah naa sa in ana thum huthut hi. A lawmte leng hong lut vek ua, hausapa man in innkong tual ah pawt khiakpih uhi. Thangpu’n bel Siamnou luang pom in mittui luang zungzung in hon pawt khiat pih hi. Innkong ah hausapa lutang tan in huchi’n Siamnou luang pua in a khopihte uh saltang teng toh innlam zuan in hong kipan kheta uhi. Tuani in Thangpute’n Pawitete mi 500 val that in a lu uh la ua, a innteng uh haltum sak vek uhi. Inn a tun un Siamnou luang hausapa’ inn tut ua, thupitak in vuiliamta uhi.

Siamnou damtak a ahon tunpihlouh ziak uh hausapa Khupkhai in Thangpu ngoh in thah ding in thupia a, himahleh, amaute hon dam a, a hinna natawm itlou hial a pepa tung ah khut kha ding in mipite kuamah a sawl zou kei hi. Hausapa’n leng khut kha ngam sam lou a, ahihhang in khosung ah teng theilou ding in nohkhe thouthou hi. Thangpu leng khasia kisa in khosung apan pawtkhia a, agentheihnate mangngilh nang in khothak Mualsang kichi sat hi. Khomipi amah it tute’n va bel in hun tomchik sung in inn 300 val pha pah ua, thupi mahmah uhi. Khupkhai’ bawldan khase lua leh thangpai lua in akhua va sim ua, Khupkhai man in nidang a a bawldan geih un aman leng a suutpi khuam ah kol bunsak hi. Huchi’n Thangpu tuh khokim-khokiang te’n lau in a nuai ah lut ua, khokiimte lak ah saliang ne in kipaktak in khosa tou ta hi.
 
~Beita~

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA