LALMALSAWMI

By ~ Lkpau Tombing 

Part – 1 

Note :  Ken le kon share tei . 

Imphal to Kolkata flight in Bengaluru tuh train a tung di’n kong kithawi khesuk hi. Kolkata ah zankhat giahna di lodging centre khat a single bed room la in zan hun ka ngak top hi. Chim sim ka hi dia corridor a tu in ka phone ka khoihkhoih mai. 5pm lak ahita, Mizo nungak nih hong pai ua ka room toh opposite a room ah hong lut uhi. Khatpen kum 25 leh khat pen kum 18 mi khawng ahi di uh. Sawtlou nung in room sung ah ka lut a, sungte’n le lamsaupi pai ka hih ziak a hon lunghimoh kha di chi in ka fon hi. Hon sawl om bang hial in, lunghimoh lou ding leh lawm nei ka hihdan ka gen kha zozen hi.

Huai Mizote’ ziak a lawm nei bang a kingai ka hih leh bangziak a ana houpih tellou ka de aw ! Amau le pasal omlou, kawl-le-vai lak a hon muang a hon ngaina petmah di uhia. Ka kingaihtuah vungvung a, ka mit ana tai lua a bangmah dang phawk pha hetlou ka hihdan ka theikhia hi. Kum 18 vel ding pen in ka mit a la petmah, skirt dum teng in akhuk chiang pha a, jacket vom, angphel leh anuai ah t-shirt light-green silh a khedap tosangte bun in a ki fit petmah. Asam in aliang kheng suk zek a, dam theih mel in mingou lua hikei mahleh a vaklam pang ahi. Amit hah siang sitset a, abiang san hiuhiau toh a etlawm petmah, ‘van sawlchak’ ahem ka chimai hi. Muh ka ut lai a, houpih a kilawm bawl di ka ut bok ziak in hong pawt kha u hiam chi in room kongkhak khawng apan ka en gugu hi. Muh ut kia hilou houpih ka ut a vapat hial lah ka ut kei. Ka om thei non kei a, room kong a pawtkhia in Mizote lawmkhat, ka houpih ngei le hiloupi khat, numei tegel zak di’n ka houpih lomlom hi. Ka gintak ngei bang in lawm ngailua ana hisam ua, hong houpih pah uhi. A room uah ka va lut a, hohna di leh kipatna khawng ka kidong ua ken chuh, Aizawl apan Bengalore a BCA 2nd yr simlai, Lalmalsawmi pen kia ka za nuam. “Oho ! kei a dia malsawmna maw na hih?” ka chi ngal chuh haa (teeth) kilawm leh siang sitset toh mitsik a nui hiuhiau kawm a hon en in ka nervous system subuai hial in ka thei. Zan a na sawt manta, giak di’n hon chial mah le uh ki gospel sak (numei kia oma pasal va giah kilawm salou) in ka paisan ta.

A ziing in Bangalore lam chuh kon panta ua passenger atam louh ziak in a tuan na cabin (sleeper class) uah amau gelkia ahihziak un hong zawn ua, Sawmi in akhut lum leh nem ngii ngei a hong leen zaw a nialna di aw himhim ka nei zou kei. Tutna ah kong tukhawm ua thu tuamtuam gen in ka houlim uhi. Numei mai a zahkai leh zum hatlua ka kisak leh amau anui nuam ua paunuam leh maitai gige ahihman un zumna kichi himhim ka thei kei. Thangkura (comedy) leh Mizo laa ka ngaih mun ziak in chiamnuih thutak gen na di ka theitam khopmai. Dakkal sawm val bang tuangkhin himah le ung Sawmi toh hun pailam ka theikei uh. Kou tegel kal ah bel TITANIC ana piang mawk hi.

36hrs khawng ka tai nung un Bengalore, taw/to nim hial in ka tung khong uhi. Ka pai na’ng lah Taxi a dakkal khat bang ngai di, gari tuan ka lit banah lawmte’n giak dia hon hah zot luat ziakun a zing a awl a pai di’n ka thupuk hi. Autorickshaw in 10mins vel ka pai nung ung Sawmite’ omna room ka tung uhi. Sawmi melhoih salou mihing a om leh piangsual hidi’n ka koih top. Auto pu inle mirror apan a en-en chih ka haih kei, ka hehtha lam bang ana suak mawk ve e.

Khua leng a mialta. Ka lawmnu un a lawmte kiang phak kawm a meh di lei di’n hon pawtsan a kou Sawmi toh kia ka om uhi. Golden chance ka mu. Ahih hang bang gen a bang chi om di chih ka theizou kei. Itna thu ka gen pih diam. A ngaihdan hi kei leh lah nuamloupi a om di hing a. A himhim a bang chipat di, aman hon pan mai leh hoih di, a kihong thou chih lah a kampau apan theithou hi’ng a. Amah numei eivoi, kei sa’ng a naupang zaw hilai.. Ka gen ngam kei leh zaw pasal zoulou ka hi di e. Zumna ka hi chi hauh mawk lamdang ka sa. A hon nial hial a zahlakna ka tuah leh tu mahmah inle ka taisan thei vele, chik mah chia kimu nawn di lah hilou ung a chia ka kingaihtuah laitak in, Sawmi in, “numei ngaih na nei hia ?” hon chi a, ka lungsim ah kipahna lianpi ka nei, ka thugen di lampi hon sialsak eive. He, nang a khatna ka nu a nihna, chi’n nui hiu-hiau kawm a ka mitsai laitak in door hong ging guih a Sawmi in va hong hi.

Sawmi a na deihta loman ka hi di maw.. Bangziak a paisuak teitei mailou ka hia. Ka kisik tel. Sawmi’ u’ lawmte dan a kigen in vaite thum hong lut uhi. Auto pupa le hong tel ahihman in ka om a muang kei lua. Sawmi leh minih a uu’ room en dia kuan in kei leh mikhat nutsiat in ka om uh. Thakhat in ka gilah pistol lawng in hon phuphei a ta’ng leh paulou a om dia theihsak in ka om hi. Room sung ah thawm hong om pah a Sawmi tuh sualluih a om ahih ka theimai. Aw Sawmi,, na melhoihna, na chitna, na siangthouna hibang a hihbuah di’n zaw ka phal mahmah kei. Panpihtu ngen a mangbang a na kikou ging ka za. Pammaih hina tel chia. Nang hon siamtu’n hiai sang a melse zaw in hon na siam mai leh zaw maw.. Panpihtu dia na hon muan kei, tu in kalkhat suan leng si di. Kei si leng nang le na suah tak ka gingta kei…hon ngaidam in. Ken le vannuai a melhoih ka sak luat, ka kiang a mangbang a mau zaw ka za thei kei. Nang min a sih zaw ka lin kei, kei ziak a na thuak sawn di ka ngaingam kei..hon ngai dam in aw..

Minute 10 bang ahi ta, ka ngaihtuahna ah Jetli, Jacky Chand, Airforce I, II chihte hong lang, Sawmi’ mau ging le ka za non kei. Ka sisan in itna, thangpaihna leh muhsitna a po nuam non kei. Ka chi’ a lum a sihna himhim ka lau non kei. Gilou’ tung ah zahngaihna ka nei kei di.. Ka mit bang hong mial pian in ka hatang a thak litlit. Huchih laitak in door bell hong ging a, kei hon guardpa le lungbuai ahi ngei di konglam naih in apai hi. Ken le deitawk in plastic stool in a dek ka vel ek a khophawk lou in hon tuksuk ngal, a pistol la in innkong ka hong ngal a panpihna ngen in ka kikou zak hi. Kim leh kiang a ten hon delhpah ua, thu theinuam mi hong tam petmah uh. Ken le room sung a Sawmi bolhloh sakte kaplup ngei sawm in ka diang phei ngal hi. Room a sung kilh ziak un ka gam tang thei kei. Amau’ vang maw kei vang, policete hong tun ziak un ka pistol ka surender a ngaita. Awl in kong ka hong thei khong ua, kintak in Sawmi ka va naih pah. Sawmi in Pathian leh mihing mitmuh a chitna nei nawnlou leh kei hon mohsak dan khawng khase tak a hon gen za’k hak ka sa lua. Thil omdan ka gen a, kei si leng amah leh suakta lou di ahihdan ka gen bok. “Hon ngaidam in.. Kei a di’n na siangthou a, kon sit het kei. Na hon it leh bangkim a mansa ka hi.” Ka chih leh aman, nang na ki-it a, na hinna zah a kei hon it ngamlou pasal di’n kon muang ngam dia hia ?” Hon chih zaw kah khiak tuaituai mai louh masuan di ka nei kei…

——————————

Part -2

Tears in the heart of Delhi

Mel leh puam a etlahhuai ka hi het kei. Mi bang a kamsiam a, mahni ma khuat thei zaat le hi keimah leng, mi lak a hon sit hetlou a ka tung a kiniamkhiak gige. School fee ka piak zohlouh ziak a scho lak di neilou a ka om a, lawmte’ lak a ka maizum di khual a amah a teng hon pe khinvek. Ka school bag puak ka kizumpih ngei gingta a ka phallouhpi amah a toh hon kipuak khel teitei. Talab (Gutkha) ka guk nek hon thei a ka ngolh theihna dia centrefresh packet khat hon tawi a deihsakna toh hon thuhilh. A hon duat zou a akiang a kingek saktak a ka nuaksan gige, kivengsiam, kamdam leh nuihmai tak a kum sagih bang hon houpih phat huai ka sa hi. Ka gentheihdan uh thei a ka birthday ni-a sweater hon leisak in, a thupina leh pilna ka muchiang hi. Ka kiang a agamtat khoheidan leh a itna thu hon gen in ka kaal uah sihna lou ngal khenna om di’n ka suangtuah kei hial hi.

Vengkhat ka hihman un school kai kuan leh pai in ka kiton gige uhi. Amel hoih in kamsiam a, pasalte’ lung kuaizou mahmah hi. Lawmte hi in teacher te hileh Sawmi (baihlam zaw di’n Sawmi i chi di) adeih thei petmah uh. Lawmte’ ziaka ka kaal ua itna piang ahi chi leng ka khial kei di. Khosak haksat ziak a ka lawm ngoihngoihte’ enghouna leh hazatna kampau in kou gel hon hekkhawm hi. Ka heisuk-heitouhna uah vakhu nupa ka bang ua, anu leh pa’n le hon taa bawl ua, a inn uah angtang kisa in ka kiinteek sak mahmah hi. Laisimna hihbuai di’n bel ka kikhawl ngei kei hial uh. Vangsiat huaitak in pawl sawm leh nih (XII), Sawmi in hon fail a ken bel ka pass khe dom hi.

Sawmi tellou a khosak zaw haksa ka salua. Deihsakna leh vualzawlna tampi ka na taisanta. Nu leh pa leh tanau lainate’ deihsak thu hilhna le ka bil ah alut thei non kei. Sawmi mah in zong kei tellou a thuakzoulou ahihdan niteng in hon hilh den. Laizilna taisan in itna mualsuah a laikuang sawk khawm di’n ka thukim uhi. Tua ding in kingak nang neukha poimoh ka hihman un Sawmi in Delhi a asanggamte bel a nna va sem dia ana pai masa di’n hoih ka sa ua, lam dik leng hingei di’n ka gingta ua, khut ki-len in thumna toh ka kikhakhia uhi. 

Nasepna det hon muh hun chia, kei toh pham dong tuibang luangkhawm dia kuan din tong ka chiam uhi.

Hun hong kihei in huihkhi lang a dangta. Ka ngaih, ka kinepna leh ka hinna tengtenga ka it Sawmi, a khut zong midang khoih dia ka phallouh, ka kipahna pen in gentheihna tawpkhawk hon guan di’n pasal dang hon neihsanta. Phutluih a pasal nei hi di’n zaw ka gingta kei. Himahleh, ka tung a achitna leh ka kichiamna uh pel in pasal nei ngam di’n ka gingta kei. Sawmi ziak in ka maban di teng a mialta, siamsinna hi’n lam tuamtuam ah ka kikhelta. Ka hinna teng in it mah leng, a pasal Govt. servant a neihhoih ka sa. Kei sang in enkol in sukipak zou zaw dia, lung ngai vungvung a nek zong lou di ahihman in. Tunung chiang a kei a dia panpihtu hoihtak, Pathian’ belseh dan in ka koih a kipah nang kon zong teitei hi. Himahleh naa ka sa lua..Sawtlou nung in tanu melhoih tak anei chih ka za hi. Ka hih theih sun chi in nau en di’n Delhi lam, neih sunsun bei zen in ka zuan hi. Nidang a Delhi a ka pai chia Sawmi, ka zi hi ta dia, inntum-loutum suang a innkuan kipak leh thupi suangkhe di chia ka kipah didan ka suangtuah nate toh a kikhai tel. Nau en di maw, singdang sannem ka ngaihnou en di? Kong bul ka tun in innsung a nuta kipah meltak a om ka gaalmuh hi. Ka awm hong bing in ka tha hong zoi a, maban ka suan thei nawn kei. Ka mit ah kipahna maw khasiatna khitui…ka theisiam kei, khaam vuallouh in hong tak khia hi. Va lut hial leng, kei kisuzahlak a thil hoihlou a tun ngei ka gintak man in ka kiksan hi. Himahleh koilam zuan di ka diam. Manohna di theilou in phalbi zan sawt Delhi kholai ah khitui toh ka z anhak hi. Sawmi ziak a genthei, amah adia thuak hileng zaw maw.. tu’n lah kei leh kei kigawt ka suak maimah hi.

A kum a sim pailiamta mah leh ka mangngilh thei kei. Ka mang in ka mu gige lai. Nikhat ka mang lamdang tak ngaihtuah a ka tutlai in fone hong pai a Sawmi’ lawmte khat in Sawmi lungsim venglou ahihdan hon hilh guih hi. Lamdang ka sa lua. Aih hang in piangsual kikhel omlou mah hi. Ka hihtheih om kei mahleh nikhat a veh di’n ka va kuan nawn hi. Sawmi’ melmuh sak a ka omlouh ban ah innsung nasan siksak in ka om kei. Nau en dia ka kuan lai a hon mukha om hi di hiven, Sawmi ka va bum hi’n ana koih ua, na thilbawl kintak in lehkik in, chih leh mihing aw suak dia kilawmlou hamsiatna ka va lohtak maimah hi. Hon ging lel het kei un, ki-it, kingai ka hih uh thei gegu a zankhat thu a zi leh ta a kineithei tuh ka hon muangmoh zaw. Khasia in hehmah leng ka dinmun in hon zilhlouhman in ka paisan hi.

Deihsaktu leh ka kaal thu uh theite’n Sawmi in a kichiamna uh paap pua ahi, achi uh. Huai hial di’n kichiamna ka neikei uh. Ken le itna ziak in Sawmi’ nopsakna di ka deih. Kei ka dah zong in nih leh thum kipah nang in ka phal. Sawmi ngai in dah mah leng kei hon deihlou tuh gen tuan theih di ka neikei. Kiten di ka sawm uh hong tangtunpih louh le Pathian min in ka ngaidam hi.

Hun hong pai zel a, Sawmi lah hoihlam manoh tuanlou in a pasalte’n le khakik mai uh chih ka za hi. Thupi ka sa lua. Lungkhoih tentun thilte zaw a puahzak ni om zel bang in, nikhat ka lawmpa kiah ka genkhe kha hi. Ken zaw Sawmi, mitdel khebai in om leh le ka zi ahihnak leh ka kem di, tu’n le ka itna nengchik le akiam nai kei, ka chi-a, apasalte’ hon houna ka genkhiak leh paw siamlou lua ahi di, court a ding hial di’n va chou hi. Lawm aw, na hon thuakpihna thupi ka sa, hiai tan hial di’n chitna i neikei, den chiah kituisa buah thei i hi, ka chih leh a hun zil in thutak hong pawt na ve ka chithei vanglak uhi. Sawmi’ pa mission’s worker banah saptuam lam a lu mahmah ahihziak in dawi le kau thu theite bang dot ut huaimah leh hikhi’n lou hi’n ka thei uhi . Doctor result ka ngak ua, “numei natna” ziak ahi achi uhi.

©Siamsinna leh Vakiangbu