SELUNG MAWL VANG HIAM LEL LIANG LUAT VANG

By ~ Mun Muanlian 

Unau mi 5 ka pha ua pasal 3 leh numei 2 ka hi uhi. Kei ka hih leh ka sanggam teng lak ua alianpen ka na hi sam hi. Ka min bel Chingboi ahi. Ka pa in primary teacher a na sem a, neih leh lamlam ah vang haulua ka hi kei na ua, mi ka na englua het kei uhi. 

Ka nu ka pa’n haksa sa pumpum in ka neu apat in school hong na kai sak chenchen uhi. Pawl X ka zoh tan in cu ka na upat pian simta na a lawm ngaih cih himhim mang in zong ka na man kha het kei hi. Pawl X ka zoh tunglai in nurse lam lunglutna lian tak nei ka hih man in Hydrabad a training din ka na kuankhia a kumthum val vingveng training ka na la hi. Haksa ka sak hun bang om sam a, lungkiat hun ka hau mahmah mai hi. Huai kawmkal ah Pasian hehpihna toh ka tuppi pen mualsuah tum in pan ka na la chenchen hi. Ka training zoh kuan un nidanglai a ka khua lamte uh khat in hong ngai ahihdan vel hong gengen mai a, hua lai in bel nungak a simtheih mahmah hi leng jong lawm ngaikha ngei himhim lo ka hihman in ka nuih bang za in ciamnuihna khong in ka na laksak maimah hi.

Aman le hon gen tawp tuan mahmah lo ahi a, lehkhathon bang hong tung mun mahmah mai a, kal khat ah 2 vei bang sim ding om a thukkik di’n hon ngen mah leh khat bek ka thukkik ngei kei hi. Amah taksa mahmah in zong hong ngen ngutngut a, kei zong zankhat hong pawt a painung in ka lungsim ka gel vengveng ta. Lawm ngaih ding ka cih cia ka nuih bang a za mai. Himahleh a om dan teng ka et vengveng cia nial vual ahihlouh dan ka phokkhia a, dawn ding leh zong kei kia in thutanna ka bawl kei ding ci’n ka kingaihtuah a, khua vak in ka vengte nupi amau toh kinai deuh khat ka guk dot a, aman leng amah toh na kingaih tak un a hoih lua ke ci’n hong gen hi. A ziak chu tulai tangval dia mi hoih mahmah duang cing tak suankham mahmah mai zaa teplo, ku va hailo, zudawn lo, khamtheih, guihtheih himhim na ciam kha ngeilo, ban ah sepaih khat hi zomah ci’n hon gen a, suti innlam pai tuak ka hi ua, kei leng finai exam na ding bang naisimta ahihman in aman leng lai khat hon pia a, hih lai thukkikna ka muh kei leh hong itdan in kong na ngai ding hi ci’n a itna thu teng hong gelh dipdep ta hi. Kei lah zing mah cia zin ding hi ta. Zan in khensatna ka la ta a thukkikna leh dawnna lai ka nusia a ka omna lam ah ka kuanta hi. Hua lai pen hi bang in ka gelh hi.

Note: A tangval min ahi leh Pauboi kici hi.) 

“Itluat Upau. 

Amasa pen in Pasian kiang ah hi bang lai gelh thei dia damna hong piak ziak in kipahthu ka gen hi. Upau tuni a na kiang a ka gen ut pen ahihleh na itna thu nawng gen a, kei bang leltak numei mawlcik mi itdan theilo khat nawn it man in ka kipak. Tunitan kong gen khiat louh ka lungguk thusim nang kiang ah kong gen ta ding hi. Upau nang hong it zah mah in kong it hi. Himahleh ka kisuanlah man in tuni tan bangmah thu hong genlo mah ka hi. Hun paisa a na tung ah ka bawl khialh teng mawh maisakna kong ngen hi. Nong itnate ka phok gige a, nang zong na zinsuk na zintouhna ah nang a ka hi cih thei gige di’n kong ngen hi.Kei zong August kha a exam final zou ding ka hi ta a, a lem theih leh hua lam ciang in kimukik sawm ni maw. Gen ut tam mahmah ahihman in gelhgelh le zong laipuan in daihlo ding ahihman in hih tan ah hun sak phot ni.

Nang a dia hing gige kei mah

Cingboi.” 

ci’n ka khak a, khua hong vak in ka omna lam mahnawh in ka paita hi. Lenna bang ah tuang ut mah leng zong neihsa in zillou ahihman in train ah ka pai hi. Nitaklam khua hong mial kuan in nidang a Upau in ong nuihsan laite bang lungsim mit in hong lang dundun mai a, itluat na lam in tu’n hong zouta hi. Lawmte toh pai ka hihman un mittui bang hong tak kelhkelh maimah hi. Lawmte chu nu leh pate khialah lua dan in hong gingta sim uhi. Lawm ngai utlo ka hihdan hong thei uh ahihman in.

Lawmte an a nek ciang un ann duh na himhim a om ta kei. Lawm ngai ngeilo cih mahtak a ngaih vanglak tak in chu buai huai petmah ahi ta . A zing ni in Guwahati ka tungsuk ua, hua ni mah in train ah ka tuang uhi. Train sung ah kei sit ah tu in Upau ngaihtuah kawm in mittui bang ka nul suksuk a, hua bang a ka om laitak in mang bang ka na nei kha thehthup hi.

Ka manglam in ka Upau toh nuamsatak in ka kikholkhòm ua amah leng suti hong pai, ken airport a va dawn huai pat a resturant khat zuan a ka kholkhom uh aman a uniform te khek manlo a hong pai ahihdan hong gen hi. Kipak tak a ka nuihkhawm laitak un ka Upau ka en phei a Upau na puan toh kilawm samcia ci a amuk top dek chet a ka kisak leh t t te ticket check dia hong pai uh a chiang toh hong na to keukeu a hong phongchet leh mumang thou ka et leh uniform silh mawk Upau bang cikha dek zezen in ka om hi.

Aman zong ka ticket teng dik na hiam ci’n en a, dik zaw ahi ngei sam ding hong paisan pah vanglak hi. Tua hun pen nitak lam dak 7 vel ahi. Kei leng ka tutna (sit) ah tu in nidang a ka ngaihsak louh hong gen lai a ka thusim ut ngeilouh ciamnuihna bang a ka laksak zel pa ngaihtuah in ka buai mahmah mai ta hi. Lungsim bang suangtuah zel in hong it taktak mah ahi diam? Ken ka itna pen thutak in hong laksak diam cih khong bang ngaihtuah nilouh in ka buai vengvung mai hi. Ka kingaihtuah laitak in train sung a ann zuakte hong pai ua kuang khat ka na laksaks am a, ne dia ka kisak laitak in Upau bang mitkha ah luaiden mai veh o. . . Ne theilo in ka koihkhia kik a, aman ka pia hi. Bangtan hiam zoh in miteng hong dai vekta ua kuamah pau bang ka zakhol kei uhi. Dak ka et leh zinglam dak khat na pelmanta hi. Imu thei mahmah lo mitsin suk cia zong Upau hong hel lai a, a omdan kheukhau te vel mitkha ah hong lang a, ka nuikhia kha zozen hi. Tukvelh a ka dakkhiat phei leh Khapi tang singseng ka mu a, lung bang hong phong ciaiciai maimah hi. Khapi ka en vengveng a neulai hun bang phokkha thethup in ka om a, neulai a Khavak nuai a lawmte toh Kabaddi te kimawl lai khong phok in ka lung aleng petmah hi. Nidang a zaw bangmah zong phok ngeilo himah leng hua nitak zaw hunlui leh Upau ngaihna in ka pumdimta ve. Dak ka et leh zinglam dak2 bang na pel in ka puanza puak ka kikhuh leh gimsim ten zaw ka hi ngeita ding, ka imu vengveng ta hi.

Lawmte’n zong imu thei khollouh lam hon thei ahi sam ding vúa kuaman ong phong kei ua, ka khanloh a sana ka etleh dak 9 bang na pel man, a kianglak ah ‘kala’ te singpi zuak breakfast ding zuak in na au vengvung mai ua, chai–chai—chai.. garam chai ci pawl toh biryani…biryani…biryani ci pawl toh na au vengvung ua; kei tutna (sit) pen ahihleh a nuainung pen ahihman in lawmte’n bang hong na ngaklah sim mahmah mai uhi. Ka thoukhia a, haa nawt, maiphiat khit in breakfast ka sam ua, kong ne ngal uhi.

Lungzuan nate hong bei deuh simpian a lawmte toh ciamnuih vel suah in ka nui suk ziahziah ta ua, sunnung dak 1 vel in zing ann ding hong kipia a, hua ka nek khit un houlim suk kawm in ka na taitai ua khua bang hong mial kuanta Upau hong lenglat hun hong tung zel amah ong pawtlai vel ka ngaihtuah suk vangvang ta hi.

Huci’n zan ka imu ua theihlouh kal in ka om na mun uh ka tung ta uhi. Train station apat in auto la in ka hostel uh ka tung ta ua kihahsiang in ka tawldam hithiat ua, ka lawmte khenkhat in class a na panta ua, kou a tonkhom teng hua ni ka tawldam uhi. Tomkha lou in lampaina hang lawmte zong gimlua zaw ahi ngei ding uh hong imutsan pah uhi. Kei pen ka imu thei zok kei a, ka Upau ka ngaihtuah kha nak hi. Ka Upau ngaihtuah kawm a ka om laitak in tawl lua zaw ka hi ngei ding ka imusuk kha a, class la te bang hong topta ua, ciak vengvung uh ahihman in ka imu thei nawn kei ua ka thou vek ta uhi.

Lawmte toh suti sung enjoy dan khong ka kikum khawm nainai ua, a khénkhat in a ngaihzongte toh a hun zatdan vel uh gen uh a, kei zaw ka zum. Upau toh kingai ka hihlam uh ka gen khia ngam mahmah kei. Nitak ann nekkhit in TV en ut ten ka en ua kou zaw gim mah ka hi ngei ding uh, ka lupna ciat vuah lum in ka imu pah vingveng uhi.

Zingkhua hong vakta a class la dia kisak ngaita hi. Thou phet maiphiat, breakfast bawl; hua khit in dak 12 tan class ka nei ua 12-2 pm kikal zing ann nekna hun ahi a, 2:15 in class ka pan nawn zel uhi. Class lak chu nidang a bang nawnta kei. Sinsak tute bang mawk nuihsan ek kha nepnop in ka om hi. White board sung ah Upau ka kiang a lungkham gen ding bang theilo zezen a a tutlai nite bang hong lang hi. Tu’n chu Upau ka na simmawh bawl a ka nuihsan ek-ekh lai nite a guktak in ka kisik mahmah mai hi. Khakhat bang hong beita ngailua petmah, mawk om leh lamet louhpi in madam in na phone ding hong pai ci’n hong pia a, ei zong papate hi ding cia nui hemham kawm a va houpih ek leh, itluat Upau ana hi a akipahdan thu vel hong gen a, laisimna lam hong pibawl in ci’n hong hilh hi. Ken leng ka kipahdan kei bang leltak hong itluat ka kipahdan gen vual ahi kei ci’n ka gen suk mialmial hi. Final exam bawl hun ding vel ka hilh a aman zong hua hun a kimuh theihna din panlak a sawm dan hong gen hi. Hua lai in zaw mobile phone omta mah ve o. . . Himahleh mi hausa mahmah lou khong in a toi zou khol kei uhi. Ken zong ka nei zou nai kei, himahleh lawmte No. Ka pia a hih a hong phone zel ta in ci’n ka gen hi. Hua pat in ka kihou zelta uhi, hua ban. Ka lawmnu toh lawmta ki it diak ka hihman un ka thuteng ka gen vek hi. Aman zong hong theihpih mahmah mai hi. Kha 2 lel pai nailou in ka performance hong kikhek mahmah mai a, ojapute nasan in lamdang hong sa hial uhi.

Hua bang in huntam petmah ka subeita a final exam na ding kal 2 bek in sam ta hi. Hua lai tak in Upau in hong phone kha a, ka kihou uhi. Exam dek ka hihlam uh ka hilh a, certificate lak khit cia innlam zuan dek ka hih lam ka hilh a inn lam ah kimu tuah din ka kihou ta ua, ka ki it dan thu ngen uh ka kikum ua,  theilouh kal in dakkal khat vel ka ki hou nung un a balance bei dek ta ahiman in ka hunsak ua mangpha ka kikhak ta uhi. Hua zan zo Upau aw kizasam ahih cia imut bang leng anuam mahmah mai hi. Exam zou certificate lak ding kal ngak in ka om a hun awl kihau mahmah ahihman in Upau ngaihtuah den in ka om a innlam paikal ka upau toh nuamtak a hinkhua zat ding kal ka ngaklah mahmah mai ta hi. Lai teng sufel inn lam kong zuan ta a phur mahmah ka hihman in, nidang banglou tak in train hita zong in, bus sung a tuang leng zong gim huai mahmash na ven hua lai ak in zaw phurna toh kipai ahihman in gimluat lam theilou in Upau toh kimuh ding kal kinem tak in innlam manoh ka hihman in ka tung pah uhi.

Ahi tak in zaw ahun lut dan nidang toh kibang thou mah veh o. Nitak khua hong mui laitak in mei san singseng hong suak a Upau mel bang hong lang liang veh o. Khua hong mial a Upau hong pot ding kinem sim gaugau in ka na ngak a, himahleh huai nitak zaw Upau mel muh in a om ta kei a, lunggel bang hong kidang mawk a, zan khuavak in ka kingaihtuah a, ka Upau in ka muh ut luat lam thei a hong itna cia muang a diam, ahi keh hong ngailoupi genkha ta vanglak cía thangpaih pan a hong a de o. Ci’n ngaihtuahna hoihlou tuamtuam bang ka suangtuah ek mawk hi.

Ahi tak a chu kei ma a innlam pai di’n kigen ahihziak a  lunggel hoihlou tengpi  nei kha ek mawk ka hi. Tua bang khong ngaih tuahtuah a ka omlai in lampaina gimlua ka hi ngei ding a, ka imu suk ta hi. Zingkhua hong vak in thou in ka guk kan leh hong tung na sawtta paikik lam hi zaw in teh ong kicihsan a, lungsim a chu ong ngailou a ka tunma a kik ahi ngei ding ci’n ngaihtuahna ka nei mawk ta hi

A zing ni in zong hong pot tuan kei a, kinepna thawn bang in ka kingaihtuah ta hi. Hong pawt nawn ding cu gingtat huai nawn kei hi . Lawm dang ngai dan in ka koihta mai hi, cih leh kingai siat tak a  ka om lai in gingtat louhpi in kal khat phial cing kuan in upau hong pot a, ka na nuak beubuau mai hi. Nuaksan in room lam a ka lutsan leh ka nu’n hon tai zomah hi. Ngai kei le teh zong houpih bek in ci’n hon sawlsawl a ka hehtha lah suak mahmah, amah kia a tutsak ek di ka cih leh pai ngei mahmah lo atawp in ka va tutpih khong sam hi. Cih leh dah mel tak in Cing bang ziak a hon hehsan mawk na hi hiam? Ci’n hon dong a, nuak kawm tak in ka heh kei ci’n ka kihei khiatsan a, ka liang ah hon koiphei a, van khat hong pia a, ken le na nungaknu va pia ve, bang hong hih na hi hiam ? Na ngaihzawng nu’n hong thei leh nang a ding in hoihlo ding hi . Paita in ci’n ka gen khum ek a, lungsim khat a hong paisan taktak d cu ka lau gu mahmah mai hi. Aman zong Cing kong pawt manloh ziak a heh na hi hiam ? Huaziak ahihleh zaw kei heh hi leng kilawm zaw di’n ka um hi , hon ci mawk a, lunggel khat cu hon tuam mahmah mai hi. Ka pa’n nang hong tun ni chet in hon omloh san a, na mel muh ding kinem tak a ka na om leh na mel leng ka mu kei a, aw ! Heh na hih leh ahoih ve kon na paisan. Kei mawhna dan a koih teitei lai na hihleh ci’n hong ding vat a, kni zong a khut man thak in Upau sorry lua aw, hon ngaidam in aw . Nang lam thei phalopi in kong itluat ziak in kon na hehsan kha hehpihtak in……. Ka cih leh amah zong thumang tak in hong tu nawn a, avan puak pen hong pia thak a, ken zong ka sang a atuamna thupi mahmah ahihman in ka en ngam pah kei zezen a kipaktak in ka nui khawm helhel ua; ka ki itdan thu khong uh ka kikum ua, zan sawtsim ta ahihman in kipaktak in hon na paisanta a, ken zong Upau zingcia hong pawt nawn in aw ci’n ka kimangpha ta uhi.

Kei zong insung ah ka lutphei a Upau hon van puak ka en ngal hi. A hoih tuam mahmah mai a, a phel bang a hak sim zezen hi. A sung ka et leh cikmah a neih ngeiloh mang a zong matphat louh et leh a navak sengsang ngal a, et lawm mahmah mai. Phone khat a na om hi. A wall a Upau lim ana tuang ngal a, nei pan cih mah tak akhoihdan ka siam mahmah kei hi .Ka mekmek leh a sung ah Upau no. kia om ahihman in call vel ka va bawl kha thethup zozen hi. Sawtlou cik in hong ging lengleng a, phone hong pai ding khong sa in hello khong ka ci thethup a, kuaman hong dawng ta kei a, et thak leh 1message recived cih na kigelh a,  kizephok mahmah zaw ka hi ngei ding, ka guk nuih treutrau hi. Et leh Cing imuta maw den a nong om dan ka lunggim lua man eive tu’n zaw non thei siam thak a ka kipak. I love you Cing. Dam mang man ni maw cih na kigelh a, ken leng thukkik ddan zong thei siam nai vetlo ka hihman in lungsim in zaw awle hi phot mai heh zingcia hong pawt sawm teitei in maw ka ci sam hi. Nei thak pan cih mah tak zan khuavak dek zen in a khoihdan ka kisin ek mai hi. Zinglam dak3 in zaw hak zou nawn mahmah lo ka hi dia, ka imu khata a, zingkhua vak in ka innkuan te’n mi imut hak lam theilo in hon zing phongphong mah le uh phong zoh vual louh in ka imu dingdeng hi. Ann nek hun in bel ka pa zaw heh piansim ahi ngei dia amah hong kuan khong a, hua in zaw ka thoukhia nomnom sam hi.

Maiphiat ann nekkhit in sep ding bawl ding teng ka sem a, sepkhit in imu thak dia ka  kisak leh Upau in munkhat ah pawt din hon zawn a, na kisa in hong ci a awle cin ka na kisa citcet a, ka innkuante’n cu koi a hohdek le ei diam maw ci’n ong buaipih mahmah ua kuamah kia ka hohna di gen selou in Upau in kingak d a cihna mun ah ka kingak ua, hua pat in ka hohna di lam uh ka zuanta uhi. Mun awngthol deuh tak mai khat ah hon paipih a, kei leng huai laitak in cu ka lungsim a thawmhau sim hi. Ka ngawng ah hon kawi a, ka muk hon tawpsak hi.

Huchi in, ka awm hon sawk dek a, ken zong a khut ka man a, Upau nawn it taktak na hiam? ci’n ka dong a, aman zong Cing kon it leh itlouh nang na thei hon ci a, cih leh Upau nong it taktak a ahihleh hehpihtak in hi lam zaw hi dah phot hen, nang a di mah ah,i ngaklah lou tak in ngak le cin a hun hong tung na ding hi. Nang a d in ka na kikem siangthou gige ding a, siangthou tak in i kiteng zaw ding ka cih leh, aman zong Cing nungak piltak leh teitak mai na hi kon it lua mahmah a, na thu ka mang ding hi, ci’n hong gen a, hua ka kholhna ua vakhu a kop a hong leng deldel ka mu ua, Upau in zong Cing hua vakhute kizui bang a kizuih kal ka ngaklah e… Amau leng a sihtan ua kizui hia, ei leng huate bang in lung kituaktak in kizui den ni maw, ci’n hon gen a, ken zong hi tham e, Upau ka ci hi. Sihna in hong khen louh buang singta in hong khen kei ta hen aw ci’n hon gen a, ken leng ciampel kei ni maw Upau ci’n a tung ah ka kingamsuk hi. Ni bang hong niam sim ahihman in inn lam zuanta ni ci’n ka pai ua, ka kikhen kuan un ka kitawp chenchen ua, Cing a lem leh nitak cia hong pawt ning maw,  nek lim ni ci’n ka kikhen ua innlam  ka zuan ta uhi. Intung kihahsiang, ann nekkhit in Upau ngak in ka na om threnthran hi. Khua mial in ka phone hong ging a, ka et leh Upau ana hi a, ka houpih leh Cing tuni tak kong pawt man kei ding hon ci a, ken leng poi kei ka ci hi. Sawtlou cik in kong hong kikiu a,  ka  hon leh Upau ana hi a, kong pawt man kei ding na ci a, ka cih leh buai zae buai thou mah ingh hileh zong hong ngai lua ka hih cia, hong pawt teitei ka hi hong ci a, hua di’n nong tung baih ngei ka cih leh na dahlua man hiam cia na lungsim hong en ka hi, a ci a dah thou mah ke na buai luat leh ka ci a eifoi ka ci a, nui thremthram kawm in ka kihou ua, zan bang hong sawtsim ta a, pau tam khollou ahihman in ken leng Upau hong pau zel ve, eh sory na min in kon samkha chih dan vel in ka ciamnui a, ka nui nalhnalh uhi. Aman leng a suti bei dekta paidek sim ahihdan hon gen hi. Ken leng nurse training kizou sam Govt. Job lah kimu zoklou, private khong a sem di gamdang a cih vel ka gen a, aman cu Govt. a mu leng zong sep ding hon phal teuh lou dan hong gen a. Omkhawm nailou i hihman in, na nu na pa lah tekta na inn ua na om sung zaw ahi theithei sep ding mah ahi. Ci’n hong genpih a himahleh Govt. Job try lou himhim din thupiak in ka om ta hi. Bangbang hiam kikum kum ua, zan bang sawt simta ahihman in mangpha ka kikhak ua apaita hi.

Kei zong ka lupna lam zuan in ka lum a ka imu ngal hi, zingkhua vak in ka thoukhia a cih leh innkuante lam pat in kitaina tuamtuam ka za a, himahleh kuamah deihsakloh ziak a ka Upau khen thei vual ka hi ta kei hi. Ka innkuante’n apu, apa khang ua mi citak omlo ahi uh. A hih thei leh ahun lai pet in kikhen zaw mai un, himahleh khen teitei in hong cicu ka hi tuan kei uh na ki itna kal uh hong subuai ut ka hi kei ua, na maban ding hong khaulpih ka hi ci khong in hong taihilh zialzial uhi. Himahleh ka itna pung deuhdeuh mai a khen theilo ding ka hihdan ka gen a, ka pate’n nang thuthu ahi na maban a na tuah cia ong mawhsak ken maw, ci’n hong hilh ua, paulo phunlo in ka om a, ka it mahmah ka Upau cu ka ngaih tha bang hong suak vungvung mai hi. A nitak in ka Upau hong pot a, zing mah a zin ding ahihdan hong gen ta a ka ngaihna zaw a pung hulhul mai. Upau na nasepna lam ah lia zatam apal zong in kei din na itna khuambang khauh sak den in maw, ka ci a, amel ka et phei gaugau leh a hoih deuhdeuh mai a kei zong kidek zou nawnlo in amuk ka tawpsak hi. Zan bang hong sawt sim kikhialah mahmah mai lei zong kikhen hun zel hong paisan dekta a, ken zong ka kelkong bul tan uh ka va kha a, Upau zingciah lah hong kha manlo ding ka hih ciang in mangpha man ni maw cin mangpha khakna din khatvei ka kitawp lailai ua, aman zong Cing na heina peuh ah kei din khuambang na kip in maw ci’n hon paisanta a, kei zong lutphei in lupna tung ah phone ka mek a Upau msg. ka khak hi. Itluat Upau na vangngai in zaal khun tung ah maimit sing thei kei veng ka siang a naubang kipom a i nuihlaite maimit a luai den e, singdang ang na koi mahmah ken maw kon ngai lua Upau mangpha man in maw ci a ka khak leh aman leng Cing bangmah ngaihtuah ken na imuta in khovel nek zonna ding in zin phamawh ahihman in ka va zin dia kong tungkik lam ciang in lak kon sawm ta ding. Na imu ta in, ken le kon ngai ei mangpha imut lim na mang ciang hong na man sawm in maw ci’n hong khak kik hi. Kei leng ka sim khit in ka imu pah vingveng hi. Khua vak in ka Upau in Ching ci taktak in na pang in maw, kei zong nang adin ka na pang den ding bus ah ka tung ta om nuam, sweet heart ci’n hong khak a, ken zong nang leng kuan nuam Upau nang a di hing na ngaihno Chingboi ci’n ka khak ta hi.e

Khua hong mial a Upau hong potlai nite cu a ngaihhuai thei khop mai ta a, zan ciang bang in ka lung a leng thei mahmah mai hi. Ni te hong bei zel a ka pa bang le a sepna hong pension ta a ka khuasakna uh cu hong buai deuhdeuh ta mai hi. Eibang le nurse training zou kihisam na a sepna neilo in ka mawk om a, lung ka gel a niteng khuasakna le buaita ka hihman un Delhi lam ah private hospital bek ah a sep thei khak leh ci’n ka khuate uh khat om ahihman in amah bel din kuan khiat ka tumta hi. Zin dia ka kisak laitak in ka Upau in hong phone a thil omdan teng ka gen a, zin dek ka hihlam leng ka thei sak a aman leng lem hon sak pih a, zinkhia di’n ka kaunta hi. Delhi ka tun in cu mi inn bel in tawm kha sepna ding ka zong a, sawtlo cik in ka mupah vang lak a, hostel a om kawm ding ahihman in ka mibelhte zong ka subuai non khol kei hi. Hucia kilohtawm in ka om, a ka summuh sun teng leng ka duh ka deih leina ngamlo in inn lam ka thon zel ta hi. Upau toh kihouna ding hun leng ka nei vang mahmah mai hi. Ngai thei lua petmah ka hihman in ka hun neih sunsun ciang bang in ka kihou zel sam uhi. Hunte hong pai tou zel a kumte bang hong bei zel a Upau toh inn lam ah nuam tak a X-mas zang khawm din ka kikum ua, X-mas naita ahihman in X-mas zang khawm din ken leng suti ka laa a innlam ka zuan ta hi. X-mas in Upau toh vengsung khat hi kei mah le ung nuam tak in ka zangkhawm ua, hua kum ka X-mas zatna teng lak ah nuam ka sapen hi. Banglampang pen nuamsa ka diam cih zong gen ding ka thei tuan kei hi. Ahi tak in ka gintak dan in Upau toh nuam tak a kizui khawm dialdial a ka zat khong uh hi in teh. X-mas te hong bei in kumte hong thak ta ahihman in lunglen cu hong kipan nawn sim ta mai hi. Innsung khosakna haksa ahihman in ut in ut ta kei lei kikhen hong ngai zel ta a, aman leng a omna lam zuan in kei leng ka omna lam ka zuan ta hi. Ka sepna private hospital himahleh senior sim ta ka hihman in inn pansan a sep theita cih ka hihman in lawmte bang zah hiam toh ki share tuah in inn saap ka la ta ua hua apat kileh in ka sem ta a, nikhat ah dakkal 7 sung duty tang ka hihman in hun awng cu ka hau sim ta a, Upau toh ka kihoumun sim ua aman leng nikhat a sungkuante’n hong deihsaklo ahihdan hong gen a, hua kawm kal ah ginom tak a pang din ka kichiamta uhi.

Kougel ki it mahmah ka hihman un, kua deihsak louh a pian thei ding zong ka hi takei ua, gentheih haksatna tampi kawmkal ah kong kingai tou ua, kum 3 lam bang na pha man hi, ka kingaihsung uh. Ka lawmte ka room mate te khat leng a ngaihzongpa’n zidang neihsan a, huai lai in zaw ka nuihsan heuhau lel hi. Mi’n bangtan tuak a cih theiloupi in a ngaihzongpa zi neihsan lai bang in ka thusim het kei a, amah lah kapkap mai ahih cia pau leng ka paupih nawnta kei a, awl-awl in a lungzuan khongaihna teng hong bei hiaihiai a ciamnuih in ka nui khawm nalhnalh thei zel ta uhi. Kei pen ka Upau toh kal ah melma za in atam zong ka kip laitak uh ahi hi. Ka Upau zong suti vel apai ciang in Delhi ah hong kibang malam a, hua khong ciang bang in hun anuam thei pen in ka zang ua mun tuamtuam ka va etpih zel a, kou gel cu ka kihou nak uh leh atam zaw itna thu ngen kihou ka hi uhi. Ka mel a nong muhna din ci’n suitcase khat hong present hi. Hua kum in X-mas zang din ka pai nawn leuleu a, Upau toh zang himah le ung a kum masa apen khel ding a om sam kei hi. Nuam cu ka sa veve thou sam hi. Kumlui nitak khapi fullmoon ni toh kituak kha a, Upau toh kumlui khakhawm din ka kizon ua, nek ding bangbang hiam pua in lawmte toh kumlui ka khakhawm nainai ua, kei toh Upau pen khavak amlah lua ka hihman un a pamlam ah singphung ah khavak en in ka kikawi treptrap uhi. Lawmte’n bang hon hehsan pian sim ua, kou bel a theilo ka kipang thouthou ua, kiten hun ding bang ka kikum khawm ua ken bel 12-12-12 hoih ka sakdan ka gen a, Upau in zong hong lem sakpih a kum 2 in samlai ci’n ka kiciamnui ua, ka biang hong mek sak a ken zong, se ! nuam mawh teh, ci’n nui heuhau kawm in Upau ka et leh, kha vak in a salh khakna teng hoih diak in ka mu a, etlawm sa lua in Upau na mit sing zual di, ka cih leh a si pah a, ken zong a muk ka tawpsak a hua nitak a hon eng bawlna khat ka mangngilh thei mahmah louh cu nang le tun na mit si awle ci’n hon sawl a ka sin leh lung nou khat hon pia a, kipak tak a ka et leh lungnou ana hi. Lau lua mahmah ka hihman in ka kikou ciaicuai kha zezen a, lawmte bang hon na laupih man mahmah zaw ahi ngei ding ua hong delh pah uhi. Cih leh kou kiciamnui ka hihlam uh ka gen ua, kou zong lawmte toh kikhol in a nuam thei pen in ka zang ta uhi.

Khuate hong vak a, kumte hong thak ta ahihman in innlam ka zuan ciat ta uhi. Kum thakta khiaklah Upau toh kikhen khiat hun zel. Ka kuan lam un ka omna tan uh hon kha a, hua pat in amah omna lam a zuan ta hi. Ka nasepnate sem zomzel in Upau ngaihna toh nna ka sem trentren a, nasep bang anuam thei khop mai. Upau ngaihtuah kawm a i sep leh cu hunte hong dang tou zel a, ka naupa’n bang zi hon neihsan ta hi. Kou lah ka hunciam uh tung nailo ahihman in naute’n hong na neihsan kha hi. Sawtlo cik in ka naunu’n le hong neihsan a kilengkul pian sim zozen eita ve maw cih lung gelna ka nei hî. Hua kum cu lungdam pawi inlam ah ka kihelthei takei hi. Naute zi nei, pasal neih toh insung ah sum senna d tam deuhdeuh mai a, hua ziak ahi. Ka kihellouhna. Upau in hon zon mah leh hua kum lemtheilo ding ka hih dan ka gen ta hi.

Tua bang in ka upau in zong a awm nalam zuan in ka sep ka bol ngeina te uh ka bol ta uhi, ka upau toh ki it mahmah ka hih man un a ki thang vengvung ta mai a inn kuan ten hon deih sak kei mah le uh singta khen zo vual ka hi ta kei ua ka innkuante uh a phun apau awm lo in upau alamte hi in kou alam te hi ta leh a et in hong et thoh uhi. Upau zong a awm na pan in delhi ah hong hoh thei zel a nuam tak in hun ka zang uhi hualai ka hun zat uh a nopdan naupang pau thei tung bang mah theinai lo ki mawl bang in mawlcik in nuam kasa thei pet mah uhi, keipen upau mel amuh aka muh ciang in ka lungdam top hi. Kanaupan lengzi nei ta ahi man in cin innlam kavapha zual a hua tung in zo upau hong pai lo ahi man in a thom hau huai khopmai. Kanun nikhat hoih tak in honghou pih ngaungau a boi nanau in zi hong nei ta a nangzong naupau toh khen zo vual na hi kei uh cih kong thei a,nikhat ni ciang nakhitui na nul ma in pasal nei mai in cin hong sol a kenlengbang mah gen se loin ka awm dingdeng lel hi. Suti sot nei lo ka hi man in ka kuan nawn pah dingdeng hi ka awmna delhi tualpi ka tun chet leh innlam apan phone khat ka ngah a nanau in pasal nei zantak aki tai uh cih thu ka za a zum huai kasa sim mahmah ta hi. Mite thei a nungak gina lo pasal zong mu zolo numei hangsan anauten le nei ta amah agina kei a a muh lo hi,cih kong min hon ngaituah dia kua man mi in leng hon mu ken cin cih vel kangai tuah kha den mawk hi. Ka tup na cu kanau tumpen pa uh pawl X azoh mapasal nei lo di cih ka lungsim in atup ziak in neicu ka sawm na him2 kei ahi tak in genlei zo kei leng upau in kitai dia hong zon mun thou eive.hunte hong mualliam zel a upau toh kaki ngaih na uh kum 4 pai khin ta a akum5 na lut lel ka hi ta ua,upau in hong houpih cia atangpi cu itna thu ka gen ua aman cu itna thu leh damdawi vel atangpi in hong kan sek hi. Kaupau cu mi dam thei lua ahi lo man in damdawi poi moh den mi ahi. Gen siam hi mai leng aw ka upau toh ka ki na uh kuatan gibang khen ngam din ka um kei mai hi.

A kum ngana bang ka lutta ua sungkuante’n lah hong deihsak omlo kawmkal ah itna mitdel bang mai in kong ki-it ta ua, amah sungkuante leng Upau adi’n a thuak khop ten mai a. himahleh hong it lua ahihman in khen ding simthu pen hong lel ngei vetlo hi. Zankhat cu ka imu thei ta kei a, ngaihtuahna ka suangtuah den a, Upau toh kiteng a ta lèh nau bang neita le ung alang alang ah ka buai thou ding ua, kuamah deihsaklo a kiteng ding ka hihman un cih bang ka ngaihtuah a zan bang imu theilo dek pian sim in kong om a imu theilo zaw hi cia sam khang khuavak kuanlam in ka mit ka sin leh ka imu vanglak a mangbang ka man nianuai maimah hi. Ka mang in Upau toh munkhat ah ka pawtkhawm ua hua ka potna lam vua guah (rain) thakhat in hong zu a, ka kawt dildil ua, vot cu ka sa sim mahmah mai uhi. Vot sa ka hihman un singphung nuai khat ah ka kikawi tiktek mai ua. Guah theu in innlam zuan di’n kong paita uhi. Cih leh guah tamsim ahihman in ka kuan lam vua lui neucik khat paltan himah le ung ka palam un tui na khang a, alui na hat sim buabua hi. Upau ka saklam ah pai a ka khut hong len in lui paltan kong sawmta ua, pal galkai dia ka kisak laitak un thakhat thu in suang nal a nal khat ka sik kha vat a, ka kipuk hi. Tui hat sim mahmah ahihman in Upau in zong ka khut a hong len den hinapi in thakhat a kipuk ka hihman in hong khah suahta a, tui in kei hong tai sukta hi. Upau in hutkhiat hong sawm mah leh hong honkhia zolou in akap lualua a, Ching tua kei bang ci khosak ding ka hiam nang tello in, ci’n luipang ah hong nung delh a si nailo deuh ka hihman in thakhat in Upau ka mu a, a mittui a naptui toh pum dim in delh zong hong delh zou nawnlo in mukhat ah tusuk in akap a, hua laitak in ka lawm nu a nasepna duty dia kuan dek ahihman in hong phong a ka khanglo ta hi. Dak ka et leh dak 9 bang na ging man hi. Ka mang ka lung nuam thei mahmah lo ahihman in ka lawmnu pawtkhit in ka tha nguai mahmah in awl-awl in ka kap hithit a, Upau ka phone leh lamdang asa mahmah mai hi. Bangthu om ahi hiam nidang a kihou ciang in na kam tei mahmah mai a, nui den hilo na hi hiam ? Tua na kah aw nawng zak sak mawk bang thu om hiam? Ci’n hong kan a, ken zong ka gen leh hua mang ahi lel hi. Hong khahsuah ngei peuhmahlo ding hing ci’n hong nem a, kipak tak in na om in. Koimun ah ka om zong in nang a ka hi. Ngaihtuah nawn ken ci’n hong gen a kipaktak in ka hun sak uhi.

Tua dan in ka koih ua himahleh ka lung cu anuam thei hetkei hi. Lung geelgel a om ka laitak in duty bang ana hun man thethup a, kin a kin in kithoi in hospital lam ka delh a, dawmdoi inn a patient te etdan mumal zong ka neithei kei hi. Lung nopmoh tak in ka om a, ka lung bang leng ciaiciai mai a, nunu, papate bang a ngaihhuai thei khop mai. Nasepna ah lawmte’n bang lamdang hong sa mahmah mai ua, damlote sukkhial khak ding bang hong lauhpih petmah uhi. Himahleh vangphat huaitak in bangmah sukhial kha lou in ka om vang lak a, duty timing bei in ka omna lam zuan in bus sung ah ka tuan laitak in ka lungleng mahmah mai a, ka mittui bang hong gel a ka nute toh phone in ka kihou ua, ka kap kha zozen hi.

Nunu kong ngailua ci’n ka om nelnul mai hi. Inntung kihahsiang in ka om a, lunglen tha suak lua ahihman in laa bang ka ngai a, Tunnu Zogam vangkhua tual nuam a ngailo lah hi tun, zua laizomte a ngailo zong hilo ci’n gamngaih la khong ngai in lungleng tak in ka om a, mittui bang hong pot nolnol maimah a, ka lawmnu hong tun in bangmah theilo dan in ka na om a, ka mang bang ka gen pah hiauhuau hi. Hon thulak khol kei a, na lawmpa toh kitengkhalo di na hi, hong ci a, ka hehtha khong a suak mahmah hi.

Heh sim beubau in ka om hi. Zankhua hong mial in ka Upau in hong phone a kipaktak in ka kihou uhi. Kha 2 khong in samta a December kha bang hong tung dekta a, Upau toh kitenna ding naita ci’n kipak sim tak in ka ngak threnthran a, lunghimoh sim mah leng Upau aw ka zak ciang in ka lungkham mangbatna teng bei deuhdeuh a, Upau in zong kiten kal a ngaklah dan thu khong hong gen a, ngaklah kawm sim tak in ka ngakta ua, khakhat in hong sam petmahta a, nai panpan cih leh Upau in hong houpihlo deuhdeuh mai a, lamdang bang ka sa top hi. Lungnuam khollo tak in om himah leng Upau aw ka zak nak leh kipahna in dim gige ka hi a, Upau in hong phone kha chet a, kipaktak a ka houpih leh nuinui. . . . . . ! Kahna di thu ka za ta mai hi. Amah kam a pot di’n cu ka um ngei het kei hi. Numei ginalo hangsan na pu na pa ua pat a mite theih a gilo cia ki gengen te na hi lel uh. Ken nang hong deih nawnlo, khanawn cia zinei ding ka hi. Hong subuai se ken. Kong mu peih kei. Na aw le ka luak a suak mangpha ci’n hong koih khum vat a, Upau apat hi bang thu za di’n ka pian, ka khan in ka kikoih ngei kei. Himahleh hi bang kong zak in ka kahtha suak petmah a, kah cih tak in ka kap mai hi. Hua ni cu ka mittui kholkhom hi leng, bel bangzah hiam dim zou din a gintak huai hi. Kapkap mai in ka om a, ka mittui cu kham vualloh tak in luang zungzung mai hi. Ka gingta thei kei. Himahleh ka Upau aw lah ahi ngal a, amah No. leng hi zomah. Ka amhai zou dek zezen hi. Ka Upau msg. ka khak a, aw Upau hong ngailo na hi sam leh zong kamdam a kigen theih thou sam hia maw ! A tung apat a kei hong pat zaw hilo hia ! Nang mah in nòng géngen ciang a aw ka na cih khak hia maw. Ka selung mawl ziak in angkoi loh ding tongdam kong na sansak khata ve maw. Kou zong mibang in na khosa thei deuh hi le ung na angkoi dia phungcing ding hi ing a, a maw lelliang keimah na vangngai in luankhi nul ding mah hing cih ka khak hi. Ka lawmnu’n a thuak lai a ka thusim utloh aman leng hong thusim ut kei a, ka kapkap mai ta hi. Zankhua in ka mittui daibang thenglo in a kiata mai hi.

Zan khuavak in kap leh mau in ka om a, zankhau cu a sot khop mai. Khattang maimit singlo luankhi nul na din, ka hun luite ka phok vungvung mai a, ka kingaih tung lai vua ka nu hong thuhilh nate lungsim mitkha in alang hi. Hi ci ding na sa leng zaw maw nu aw na thumang in na om mai ding hi ing a, na thumanglo a ka Upau ka cih tentan lai ngai nang e nu aw ci’n lupna tung khong beng in ka om vutvut mai ta a, ka kiang a lum ka lawmnu cu hong na ning khopmai hi. Selung mawl luat ziak in mi thugen teng ka na up cu, kei dia kahna ahi maimah ta ve maw . . . ? Tun leh zua hong itna cu ka thei ciang khopta hi. Zingkhua hong vak a mittui lah a thengthei mahmah kei, ei lunggim ziak a mikhut nuai a kiloh suti mulo a mawk kai louh lah hi thei samlo. Mit pawm teltul san gialgual in ka sepna hospital lam ka manoh a, miteng muh a mittui nul teitei dan ömlo lah ka kikham zou mahmah kei a, aguk in lam paina bus sung vel ah mittui nul in ka om den a ka sepna mun ka tun in ka seppih ka lawmte’n hong muh phet un lamdang hong sa petmah ua, hong na kan siausiau uhi. Gen dia ka kisak cia gen thei mahmah lo in ka kapkhiasuk kha zel a, ka madam nu un hon muh phet in hong sam ngal a, ka tancin ka gen leh aman leng na tuak kha ahi a, hong hehpih mahmah in kal 1 leave hong pia ngal a, ka loh cu full payment di’n hon gen sak a, innlam ah sawlkik in ka om ta hi. Inn ka tun in ka sungkuante ka phone ngal a, a taktak hina ding hiam cia ka dot leh a taktak mah ahihdan hong gen vua, ka thu na mang louh ziak ahi bawi topta in. Pasian in nang a dia a lemgel louh ziak hi lel ding hi. Damtak in nong om dia, Pasian in nang toh kituak midang hong guan na ding hi. Kingaisia lua ken. Khovel ah apatna na hi kei hi. I pi i pu Khupching leh Ngambom tanciin na theihsa hilo ahi hiam ? Min vai teng suveng khin vek ta hi. Na Upau in hong itlou hong ngailo hi hetlo hi. A sungkuante a thuak zohloh ciang in paulo a, a om leh hih bang vai hong sai khiat uh ahi ci’n ka nu’n hong gen a, ken zong nu kong ngailua ci’n ka kap lualua a, ka balance na bei man ahi dia, ka kahsung in ka phone na mitman hi.

Hauci bang a kap leh mauna in ka hinkhua ka zang a hualai in bel la deih mahmah khat ka nei a “ka tan tawk” cih laa cu ka ngai cim thei kei hi. Hih la ngai in zankhua sunkhua in ka om a thusia zaw thang hat mah hi ven, thusia ngen ka za mai hi. Cih nang theilo dah leh ngui tak a ka omlai in moupoi ding ni 3 bek in samta a, Upau in hong phone a, houpihlo ding tum mah leng kidek zounonlo in ka houpih sam a, amah thu a hong khen ahihloh dan leh hong ngaih luat dan hon gen a, himahleh ken cu hong ngaih saksak nawn ta kèn. Moupoi ding naita hi ka ci a, aman le moupoi cia hoh din hon cial a, nuam moh sa kha in teh ci’n aw ka na ci sam hi. A hih vang in moulopna a va kihel leng buaina pian kha in teh ci’n ka kihel kei a, inn lampai hi leng ka thu zak ding teng thei khol ka hihman in innlam zong ka phata kei hi. Moupoi zouta a Upau in zong nei taktak ahihman in ka hinkhua kisikna in dim mahleh, na piang ding om nawnlo a, “SE LUNG MAWL VANG HIAM LEL LIANGLUAT VANG ” ka ci nasan cu a inkuante’n hon deihsak lohna ziak uh; hua ziak di’n ka um.

Lungdam. 

Beita 

Note: Sukkhial a om khak leh ngaihdam.

©Siamsinna leh Vakiangbu