UT ZIAK HILOU IN

By ~ Ency Ching Tonsing 

Kum 2010 June kha ahi a, ka sepna vaigam nusia in innlam ah summer holiday kha khat sung zang ding in ka pai hi. Ka tunnung ni thum bang inn ah ka om nung in,  nitaklam khat, anne zou innkong varendah ah ka naute leh ka lawmte tamlou toh tukhawm a thu tuamtuam gen a houlim leh nui zaizai kawm a ka omlai tak un nungaknou kum 20 mi ding leh anu hi awmtak nupi khat a hong pai ua, ua nungaknou pen kap kawm ahi chh thei chiat ka hihman un chiak vengvung a omlai thakhat a dai in ka ki-entuah ua, hoihtak in amau lam ka enchiat uhi. Hucia ka etzom zel lai tak un a nunglam ua kipan hon zui pasal aw khat in "hong kik in bawi..aw lin i ngaihtuah na di.." chi in ahong kikou a. Tua nu'n leng ut chitak in enkik pah mahleh a nu akiang a om in  akik di phallou hi awmtak a akhut a kai in apai pih teitei hi... Huai hun a ka thilmuh in ka lungsim hon khoihlua ahihman in thildang ngaihtuah theilou khop in ka om a, a ziak di theih utna toh pum dim in, amel bang hoih tak in ka na chiamteh zezen hi.

Huchi in, ni bangzah hiam nung in ka nu'n bazar a mehlei dia hohdek ka hi, inn ana ngak in hon chi a, kei le kei kia inn a om di chim law diing ka hihchia'n chi in "nu, kong zui di" ka chi a, ka va zuita hi. Meh lei dia kuan hi zenpi numei chih mahtak chu silh-le-ten mah kibuaipih ahih chia, mehlei a buai ka kisak kal in dawr sung ka na tungman a, van tuamtuam ka en kual hi. Sawtlou nung in ka nu'n pai din hon sam a ka van ette lak a deihtuam a tel thumte man pia in ka pai kheta hi. Awl a lei khak louh a om hiam ? chi a ka nu toh kikum kawmkawm a ka pai touh u eh nidang a ka nu' lawmlui nu  toh ka kituak ua, kum tampi nung a kimu non pan ahih chiang un lamdang sa leh kipak lua in hong houlim pan pah ua. Ka nu'n singpi i dawn di uh chi a, hotel ah ka lut uhi. Singpi ngak a ka tut laitak un zanlam a ka nungaknou muh in singpi pe din kou lam hon zuan a, mak sa kawmtak in mitphelou zen in ka na en hi. A vante khong lui tak, a kek kikhui nimnem leh a samte keu thiuthiau in a laang lingleng ua, amel ahihleh hoih mahmah cheuchau a, ngaihbaang­ mahmah hi. Singpi hon piak kawm in ken le thuduh huai sa sim mah leng ka theih utna lianlua ahihman in, amin bek...chi in, lawm,na min bang a? ka chih leh, zum meltak a hon etkawm in "ka min maw..Nenem "  ahon chih kawm in paikhiak toh a thuah ngal hi. Nungaknou kichei ut hun d laitak a bangziak a hichia om nelnul ade o..! a puan silhte deih a asilh ahi na diam ? Skul kai utlou a a nu-le-pate'n hichia a om sak uh hi zaw hia ?..ahih kei leh innsung thu  leh buina dang  ziak? dotna tampi ka lungtang ah ka na kiguk dot nilouh hi. Ka hehpihna alian mahmah mai a, houpih a hichi dan a  a om khak dan dot ding chih kia ka ngaihtuah pipen ahita hi.

Nikhat tuailaite'n laazil di sawm ua, kei leng hun dang dan in ka lawmnu Maman message khak in "man,tuni lazilna ah tel na sawm hia?" ka chih leh."hi, hon tawn in o" hon chi hi. Anne zou kisa mengmeng in Mamante inn ka tawn a, Maman le ana manta ahihman in ka kuan ngal uhi. Saulou paipan chih d in Nenem toh ka kituak ua ka houpih dek leh Maman in "Nem,koi a hohdek e?" hon chi a, Nenem in "dawr ka vapha zual d".a hon chih kawm in ka kipai pel ta uhi. ken le, " Man,kithei u maw?" k­a chipah a ; amanle "thei mah ke..ka nupite inn kiang a Pathangte inn a om eivoi" hon chi a, ka hehpih dan leh houpih ka utthu ka hilh leh Maman inle ana hehpih luatdan hon hilh kawm in hun lem masapen in kon sam dia  kimuhpih in aw, hon chi a, ka lung anuam petmah ta hi. Huchia, houlim lunglut luat ziak in ana awl pai lawkha ka hi ding ua biakinn apat hong kisam hial a, kou leng kinohthei pen in biakinn lam ka zuan vengveng ta uhi.

Ni bangzah hiam nung in,Maman in hon call a "Ching, na inn ua hoh din Nenem kon sawl a, ana ngaihven in aw"hon chi a.kei le kipak leh kilawp tak a pawt khe pah in gate ah ka na ngak hi. A hong tun in innsung a lutpih ngal in singpi ka bawl ua, dawn kawm in houlim kon panta uhi. Nenem kiang ah hon muang ding leh panpih theih dan a om hiam chih ka theih ut ziak a amah hinkhua kia hilou, a innsung thu uh tanpha thei ut ka hihdan ka hilh a, aman leng muangtak leh hangsan tak in hichi'n  hon gensuk miatmiat ta hi...........

"Ka pa'n DHOBI (puannawt leh sawptu) sem a, ka nu'n leng apanpih kawmkawm in huai mun ah paak zuak hi. Ka nu-le-pate'n zingkal beltak in a nasep uh sunzom din hon kuansan zel ua, kei leh ka naute'n skul kai ding a ka kuan chiang un a ann d uh ka pe kawm zel uhi. Sun hunte kou unau in skul ah;  nu-le-pate'n lampi kiang a gari ging leh leivui khu vengvung lak ah ka  niteng hun uh ka zang  zel ua, nitak dak 7 lak in ka nute hong tung taangpi uhi. A hong tung phet uh kisil ngal in, huai zoh..nitak ann innkuan in ka nekhawm thei hamham uhi. Hiai hunte ka ngaihtuah thak chia'n hun manpha leh nuam pen ana hi uhi. Nekzonna hichi nitnet himahleh Pathian panpihna ziak in kua englou leh chidam chiat in hunte kou khom a nopsa in ka zang ua, ka unau un asiam lua agen d hikei mahle ung, ka pawl ua ding a laisiam a kigente lak ah ka tel pha chiat uhi.

Hunte paizel a, class-6 ka sim kum, July khabul in summer vocation nuamtak zangzou in ka lut non panta ua, ni nih kai non pan chh di in ka nu hong damkei a, nitamlou sung a hong dam mai ding ka sak lai un, kilametna khen ah sawtpi hon daih hi.. Hong damdeuhta.. sep ngeite sem thei nonta ding chi a ka kipah mahmah lai un, a khete taang theilou/zeng in ahong om maimah a ka  dahhuai mahmah mai uhi.. Ka pa lungkham lua kisa a khitui toh om ngiungeu ka muh in naa ka sa mahmah a, hileleng ka nu mai a kipah mel leh amah khamuantu hattak hi ding a ka om uh ngai ahihman in,lungtang tawng a kipuak leh kah a ngai mai hi.
 
Ka nu pai thei nonlou ahong hih kia hilou in innsung a gamtat a kal khat lel amah kia a suan ding hithei nonlou a om ahihtaak man in, ka pa panpih ding in skul kai ka tawpsan a ngai ta. Skul kai ka ut mahmah lai a, tuni tan in le ka utlai a..skul kai dia kuan leh paite ka muh chia'n kei adin et haksa mahmah suak hi.
 
Ka pa puannawt sate piak leh sum lakhawm khong in ka pang a, nikhat in Rs.400/-khawg lel muzou in ka hong khosa tou uhi.

Skul kailou a  om ka hi chih mi'n hon theih chiang un midangte gentaaklouh, tanau te mahmah inleng apanpih/ompih di un hon deih thei mmahmah ua, himhleh ka nu-le-pate'n zawng tawk leng le hichibng a om din hon phal kei uhi. Huchi kawmkal ah, ka nu damlouh sung in kou neihsa in daihzou teuhlou ahihman in ka pa'n numuani (tua ka omna nu) kiang ah sum vabatlak a,huaipen din zoupah lou a ka om ziak un hong siik zihzeh a..ka nu-le-pa'n theisiam din ana ngen zel uhi. Nikhat chu, hon theisiam zou nonlou ahi ngei dia, Nenem ka ompih d ua khateng in a lawh hisaap in non bat te uh i beisak sawm di a hon chita mai a ; ka nu bang hon phallouh luatziak in akap hial hi. Ka pate'n sel mahle uh ngaikhe utlou in ka khut a hon kai in ahon pita a.. na hon muh nitak a " hong kik in bawi.. awl in i ngaihtuah na ding "chi a ka nung ua hong delh pen ka pa ahi. Kei le utlou lua ka hihchia  kap kha mah  ka hi.

Hichi in Mi inn a om ka hong hita a, kho khat a om himahle ung ka sungte kiang ut hun in ka pha theikei a, nitak a lum nanung pen leh zingkal thou masapen, sep leh bawl ah amasa pen leh nek hun a nanung, kichei zek leng "na hihna mangngilh maw ? " hon chi hi awmtak in hon hih veuvau a, kampau leh omdan ah pilvang mahmah ngai lai hi. A tate uh toh kal ah leng hon khentuam mahmah a, kei naupang chik hilai nektheih leltak le duhgoh theilai adin ahaksat hun tamlua hi.
 
Inn a ka nu-le-pa'n ka unau ua neuchik leh tawmchikte le hon kihawmsak dialdial te uh khawng ka phawk khia a, nu-le-pa kianglou a om ahaksat dan ka hon thei deuhdeuh hi.Mi inn a om/ompih ka hihna ah,hiaite tengteng ka om ding dan leh ka hihna mah ahi chih thei kawmkawm inle ahon bawldante uh VALLUA/KHENGVAL LAW ZEZEN ka sak hun tam mahmah na pi in kamkhat leng pau ngamlou in ka thuak mai a ngai hi.. Taikhiak mai ka ut hun bang leng tam mahmah mahleh, ka om san/ziak haihlou ka hihman in ka om hamham a, a diktak in zaw..haksa chih louh ngal gen d omlou eive Uching.." ahon chih kawm in a biang ah khitui a luang zungzung hi.

A lunggim dingdan leh a om dingdante ka ngaihtuah chia'n hehpihlua ka hihman in haksatnate ziak a lungkham a ka kiang a kap(Nenem)hehnep theih naaksang in ka kahpih kha zawmah hi.. Sawtlou zoh in,ahon gen zom non a "lawm-le-vual polh nopsa leh lawmpolh siam ka hi ngei dia lawm leng ka hau huntawk hi. Hilele hiai bang haksat nate ka hon tuah chia'n lawm tampi nei hinapi in tawmchikte'n ahon pawl ua, huchih ziak mah in ken leng lawmpolh utlou bangbang in ka om mai a, a diktak in bel lawmte toh hunnuam zat utlou ka hi hetkei hi.. Haksa sim lele ka nu-le-pate'n skul honna kaisak hamham hile uh hiai teng tuak lou di hi'ng a chih khawng  ka ngaihtuah chiah nu-le-pa ka mohsa tuntun hun bang a om kha sek  a, heh huai bang ka sak hun a tam mahmah a.." ahon chih toh kitawn in ka na pautuh a " Nem, nu-le-pate nang mohsa lechin midangte nang sang a mohsa zaw dia mansa ahi uh. Mohsa zenzen ken.."ka chi a, aman leng himah e..a zohlouh d kitang lou ahihchia, tantawk  a lungkim in lungnuam tak in om kon sawmta di, Uching na hon thuhilhte manpha ka sa lua..kipak lua ka hi.. ahon chi a,

"Nem, skul kai theilou a na om poi kon sakpih lua..hilele maw.. laisim a, laisiam khat hih di kichi miteng a di hilou ahi"chi a hehnep theih dandan a hehnem in,lungnoptaka om ding leh amah panpih dia mansa gige ka hihdan ka hilh a, kipak mahmah kawm in a om na ah a kik nonta hi.
Nitak hun,innkuan a omkim laitak chi in Nenem thu leh panpih d ka ut thu ka sungte ka theisak a, amau leng hon nial hetlou in"na sepna lam ah a septheih d non zong dia, na muh hunhun in huailam ah hong pai leh, a lohching pen di " ahon chu ua, ken le"hi/dik" ka sa a..huchi in, zansawt taak toh ka sepna lam a ka kik chiang a ngaihtuah thak non din Nenem tungtang ka hunsak phot uhi.

July kha,kal masa ahong hita a, ka pai na di ni 2 kia in samta hi. Ka paima nitak in Nenem kiang ah hong pawt din ka thukhak a, manlah pipi in ahong phazual a, kithuzak zel ding leh ka inn uh vapha zel a, mahni inn bang a bawl a kisuanglah hetlou din ka hilh a, sawt om manlou ahihman in ka houlim hoih mankei ua, puanak leh khekol  tamlou ka piak zoh in apai nonta hi.

A zingchiang in sepna lam zuan in ka it leh ngaih tamtakte nusia in ka kuan khe nonta hi.. Ka kik non nung khathum hong bei in, ka nute kiang ah Nenem te inn a vahoh a, a nu-le-pate kiang a kei omna a hon pai sak dia gen di'n ka sawl hi. Ka nute a vahoh ngei ua, Nenem in ka kal ua thute a nu-le-pa ana hilhsa ahihziak in amau le ana "aw" pah uhi. Nitamlou nung in hong paita a, ka omna uh gam lumtak ahihna ah Nenem a hong om tuung ahihtoh ngeihlou in ahong damkei a..damdawi inn ahte ki ensak in ka pai velvel ua, huchih sung in kha 1 bang hong bei man hi.

Kha 1 zoh in ahong dam hiaihiai a,Nasem zou dikhop a ahong damsiangtak in,ka lawmte khat sepna, beauty parlour ah ka vapaipih a,huai mun a kum nga lambang ana semta.. ka lawmnu panpihna toh sem thei din ka kihou lem uhi. A ni non apat huaimun ah khanih sung training masa a, huaizoh a sem taktak didan in kuan panta hi. A sepna ah haksa a sak leh lungkiak hunte in ka khamuan theih dandan in ka khamuan nimnem zel a, amah leng ka lungkham leh hatlouh hun a hon hihhat a, hon khamuan, ka nau leh lawmhoih ahong hita hi. Khanih sung a training pen hon zou in,hon sem taktak ta hi. Tu'n chu lawh hoihtak nei ahita mai a,innsung etkolna ah nu-le-pate thadawn mahmah hi.

Maban ding khual thei leh piching, fel mahmah ahihman in lohchinnate amah a hong hi tou zel hi. Ka omkhawm nung uh kum thum bang ahita hi. Nenem leng nungak piching a simtheih hita a, melhoih leh fel mahmah ahihziak in tangval a ngai di bang hau mahmah  hi. Himahleh, numei hoih leh innsung khual thei ta ka hihziak in ngaihzawng lam ah kibuaisak tam selou in a om tou charchar a, thilhih dingte ah nu-le-pa thudot masak ding mangngilh ngei lou a, Pathian muang in thumna bang ngai poimoh mahmah hi.
 
Unau lak a U pen ahihna thei in, a naute muan leh dottaak di'n om a, a khanvualte lak ah leng a lohching mahmah pawl a hong hi ta hi.
 
Afelna, thuakzohna leh kuhkalnate ziak in asepna a alohchin kia hilou in, koppih hoih leh fel tak hon nei a, innkuan nuam leh etton taak suang in hong khosa touta uhi.

BEITA.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA