ANEI LEH NEILOU KAL AH LEMTHU LENG HEN!


~ ZM Tonsing



“Mang, nang hi’n Thansang@ K. Lianthansang hitaleh love story hiam ahihke’h fiction tuamtuam khawng gelhgelh lou in ‘social issue’ tuamtuam khawng n’on buan zaw kei d’ua” – Ding Khuptong



Dik mah! Khotang vai awlmohlou a kihi zenzen kei, awlmohlua, sisan a belh, a kipaikhe thei nawnlou; paihkhiat theih didan lampi om leh a kilunggulhlua hi zaw hi. Tangtak a khotang vai leh ‘social issue’ tuamtuamte kibuan lunglung kholkei mahleh tangthu gelhte tungtawn a ‘indirect’ tak a huai lampang ki-base hi veve hi. Huai omzia bel, a pukpukte paih a, a mengmengte lak diing chihna hilel hi.



Huan, hichibang thute gelhna diing in pilna-siamna bangleng zaa deuh neihkul hi. Ahihhang eilak a bel huaite sang in sum-le-pai, neih-le-lam poimawh zaw leuleu hi. Milian-milal tampitak toh kitheih kul. Bakah, tanau-laina chihte khawng bangleng mi neinung deuh gentaklouh, khanggui hial ahihkei leleng eikhang tanbeek a gou-le-gam kiningchingtak a neih ek-okh maimah kisam sawnsawn hi. Milak a ngaihdan – vei, awlmoh leh puaknatte sungtheihna diing a kiphamawhte midang’ a toh kibanglou in eilak bel ana ‘unique’ mahmah vilvel thethup hi.



Jesu leitung a ahongvak lai in sumkholna ah mipi’ sumkhiat ana en hi. Mihau tamtakte’n a neihval uh tampi mah khia ua, Meithainu’n bel a neih sunsun dal dangka muja nih (paihsa khat hu) lek khia hi. Ahihhang in, mihing’ etdan ah hizaw lou in Pathian’ mitmuh in mihausa tampi te khiat sang in tua Meithainu’n a neih sunsun itlou leh kiphaltak a akhiat pen tamzaw in manpha zaw hi. Mihingte khat-le-khat kimaivil a, mihing’ mai-et na a ihih toihtoih sekpen Pathian’ mitmuh a puanse kihhuai bangmai hikha thei hi.



Damdawi inn chih khawng midang’ lupna dia ka lungsim a ka na koihguk piansim khenkhan leh ana dik zoulou deuh ahi ding a, keibang le ka va lumkha khanglang hi. Damlouhna in azawng-ahau a khentuam kei, huai hi mihingte kikimna pen khat houh ahi mai di e. Mihingte khat-le-khat i kimai-et tottot hang un damlouhna in bel mai-ettuam ahon nei thahah kei, ahau te leng a boh a, zawng leh genthei te leng a hawituan sam kei. Hawmdan a siam khawpmai, chaw?



Damdawi inn a zankhat kia giak himahle’ng ka ning petmah man hi. Ahi a, damdawi inn bangleng nidang toh teh in a siangthou tuan mahmah ta. “Na chil se-ke’n” chihna mun a siat teitei louh diing ahihdan bangleng kithei dek panpan ta, gam khangtou lellel a teeng ihih dungzui in kikhangtou panpan ta hi. Huai in damlou te nakpitak in dawn zangkhai tuan a, damloute a di’n leng thoven huaituan mahmah hi. Hun hongpai zek dia, damdawi inn bangleng siangthou gawp, nuamgawp, khiatlah huai ngoihngoih, khitui-naptui toh pawtsan a ngaih hun tuang ahongtung diing! Nungak-tangval kihel na mun di’n leng damdawi inn sang a mun nuamzaw hong om pah diing hi, lungkham sawh!



“Gultuk thuakkha ngeilou te’n gul’ gu thuak hak dan a theikei uh” chih dan piansim in chidam tak a om lai in dam a phattuam dan kithei manglou hi. Himahleh, damlou, lupna ngak hial a i om leh dam a phattuam dan theihsuah tultul in om a, chidam tak a omte enna lian petmah hi. Mituah ngeilouh tuak hile kilawm awmtak in lungsim ngaihtuahna a paisau a, ahoihlam sang in a selam kipiak baihsam zaw hi. Damtak in ka leitung hinkhua ka zanglai diam? Ahihke’h hiai leitung nuse maimah di houh ka hi hia? Hiai leitung nusia hile’ng ka sulnung ah mi’n bang ahon gen di ua (?) chihkhawng ngaihtuah louh theihlouh hi.



Eilawi hi damlai sang a sihnung khawng a kiphat vakvak chihkhawng i chiin dan uh ahi mawk hi. Vangam nasan a leng sawn a kisawn lutthoh mah ibang hial uhi. Adamlai a hoihna himhim neilou bangkhop a i gente uleng ahong sihhial chiang un phat theihtawp in iphat ek-ekh zel ua. Sihnung a luang tung hi’n tung sese keitaleh chiltui kai zungzung zen a phat theihtawp a i kiphat nate un omzia a neinawn kei a, a di teng di khin ahi ta chi ut lampang ka hih chuh. Huaisang in sihnung a i kiphat leh pahtawina di teng uh damlai a kiphatna leh pahtawina di’n zang zaw le agah loh diing omzaw kha diam? Mihing, sa a i khawsak laiteng nana-na a zaw phat leh pahtawi utlou ki-omlou hi.



I chihsa mahbang in damlouhna in a zawng-ahau a khentuam kei a, himahleh i kikepdan abel a zawng leh hau a kibang hetkei. Ahi a, i ki-etkoldan kibang hetkei mahleh i hinna tung ah zaw mihing in hihtheih bangmah kinei tuanlou hi. A zawng hi’n a hau hitaleh, akua-akua nikhatni chiah sihna’n itung ah vai hon hawm diing a, leikha’ ann ding vek ihih banuah hankhuk kibang a sial a om ding ihi uhi.


Mihingte tung ah khentuam neilou in nat-le-sat banah sihna’n vaihawm mahleh sihni-manni’n a zawng leh hau kal van leh lei bangin kikhai hi. Si inn zanhak, lenkhawm leh hankuan chihkhawng bangleng tha a thaloh thoh ngaita. Ipu-pa’ khang ua kipat phattuam ngaihna mah chi tinten a, huaimah paitouhpih leh pibawl touzel lai dan in kikoih mahle tuchiang in i phattuam ngaihna pen ‘maivilna’ suak maimahta bang hi. Ka chih nasan bel, aneizou leh neizoulou kikal a i phattuam ngaihna uh kibang hetlou mawk hi. 


Milian-milal leh aneizou deuhte tung a nakpitak a phatuam ngai a, aneizoulou deuh leh daikilkal a mite’ tung a phattuam ngaihna i ngaihsaklouh in chu i phattuam ngaihna pen kivelthak kisam hikha diing hi.
Khotang vai kia mai hilou in saptuam sung natawm ah leng a neizou leh neizoulou kikal nakpitak in kikhai vehvuh hi. “Michih in it pipi a pelou a, piaklouh theihlouh bang a leng ngaihtuah a petuanlou in, alungtang ua tup bangzel in pechiat uhen. Pathian in kipaktak a pe mi ahi a it” chihkhawng neulai pek a kipan ina theihsa, kigulpi lu din henhan kawm in le i genthei kei dia! Zuih sawmlou: atheih a theihthoh ri-ngot! Htp. Evan. T. Damkhothang in “Kou Bible zilte’ tung a Pathian in a lam-et dia ka gintak ahihleh a zilloute’ sang a kou ka zil ua, ka theihte uh ka zuih diing uh ahi” achi. Thei gegu a zuih hetlouh pen khelhna kihhuai tawpkhawk ahi.



Ka chikhin voi! Thohlawm, sawm-a-khat, missionary vakna leh saptuam sung a department tuamtuam a kipan donpi-donke neuhneuhte tam i piakzoh ziak a saptuam sung a maidawk, tallang leh thupai ding maw? A first line a tu eu-au! Meithainu bang a neih bangbang itlou leh kiphaltak a piakpen mihing’ mitmuh in bangmah hikei mahleh Pathian’ mitmuh a thupi mahmah hikha ding hi.



Bangteng hileh, eibangle pautamlou i kisak nakkal in lawmpa K. Lianthansang keisang in a khawkzaw lai a, mihoih lamthu ah leng keisang mah in a khawkzaw sawnsawn hi. Kei sang a mihoih zaw thamtham chihna. Kuva neng nasan leng hailou. Pau mengmenglou zaw mah ahihman in hichibang thugil taktak te honsekhe zungzung di’n gintak haksa hial hi. Huaiziakin, mizahkai, pilna-siamna banah neih-le-lam suan ding himhim neilou eikhawng gen in koimahtan deng ke’n teh, Uding aw!


7/13/15

©Siamsinna Leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA