SOLKAL' DEIHLOUH KE'N LENG KA DEIH TUANKEI..!!

~K Lianthansang

( Real-Life Story )

Rayburn College aa Class – XI ka zil apan, Nenem toh kitheipan lel ka hi uh. Midangte chihdan a; “Senchiil Vangngaih” chih nadan a omkei. Himahleh, “Muhchiil Vangngaih” bel chihtheih di’n ka gingta. Aziak ahihleh, ka muhni apan ka lunglai hon kuai ngal hiven. Amah Science Stream ahi a, kei bel Arts Stream ka hi. Stream kibangkei mahle ung, Batch kibang ka hihman un, kimuhkhak hun atam veve.

Lawmte toh kitheihoih mahmah ahihman un, ‘chance’ lianpi nei bang in ka kikoih top hi. Suun khawlhun chiang bang in, amau’ room ah ka dianglut gige hi. Achaang in bel, ka bawmta (zum seelna) diing in lawmte khat-le-nih ka tonpih zel sam. Ka muhmun deuhdeuh leh, hoih ka sa deuhdeuh mai a, ka lungtang kumpinu leng ahimai di ee. Ahoihdan bel; ‘Science Laboratory’ ah pilut in, a classmate tengteng ‘experiment (Etsinna)’ bawlsak (neisak) le’ng le, ‘reject’ na di himhim amuhzoh uh ka gingta kei.

Veng khat ah omkhawmkei mahle ung, ka inn uh a kigamla lawmlawm kei. College kai kuan leh pai teng in ka kiton gige phial ua, Khupching leh Ngambawm’ ki-itna ‘choubawl’ ka bang hial uhi. Nenem ka ngaihluat man in, ama’ theih a ‘fail’ chih kampau zatkhiat di ka utlouh phet hilou in, ama’ zaak di himhim in leng ka phalkei. Huaiziak in, laisimman lam leng ka ‘hahbawl’ semsem a, siamlua hikei mahleng, ‘pass mark’ nuai ka mungei sam kei.
Manipur ichih, ‘Land of President’ ahihdan namkipna ding in, ka College uah - ‘SSPP Rayburn College Branch’ kichi ana om sam hi. Huai khawng ah ka kihelkhawm tou ua, nuam huntawk ka sa mahmah. President hihialkei mahleng, kei thu bel apai veve hi. Abuaihuai khat ahihleh, “Siamsinna Mah Awle” chih, thupi ka zathoihluat ziak un, bangteng ah “Siamsinna” ka nei uhi. Huai hilou a, “Laizilla Mah Awle” chih ana hileh bel, adan omdeuh diing in ka gingta. Siamsinna ahihman in – Itnathu gensiamna, kigensiattuah siamna, kisoisel siamna leh adangdang tampi-te ka pibawl zawkha sek uhi.

Hunte hongpai zeel in, ka nu leh pa’ kiang ah leng thil omdan ka theisak a, Nenem nu leh pa’n leng kingai ka hihdan uh hon thei uhi. Nuam ka sa mahmah mai ua, kuamah ka eng nawn himhim kei uh. Nitaak khat ka pawtlouh zek chiang bang in leng, hon sam ngutngut hial hi. Anu ahihleh, mi pauthei mahmah ahi a, a pa bel Sepaih ahih banah, apautawm mahmah. Asanggam-te’n leng hon ngaina mahmah mai ua, a uu uh bang in hon bawl uhi. Unau numei ngen ahih zawkmah man un, ‘makpa sungkhum’ achihte uh suahtheih mawk leh kilawm hial hi.

Apa suty hongpai louh a, kimuh chih omtheilou ahihman in, hou leng ka kihou tawm mahmah uh. Himahleh, a zi’ thugen nanana tuh, ‘yes’ suk ziahziah mi ahihman in, ka lung amuang mahmah. Ka kingaina mahmah mai ua, zaansawt nung tanpha ka tutkhak hun in leng, bangmah gen anei ngeikei uh. Nenem toh bang, kiten hun di khawng ka genkhawl thepthup ua; moupuan tual deldul khawng silh sese lou a, ei’ nampuan aa kizeem kawm a kiteen ka utdan khawng uh ka genkhawm tiptip uhi.

Misiamte’n siik neng a lepkhawmte uh lah awlawl a kikhiin telhtelh gige ahihman in, hun in ngak neilou ahihdan a sulang zou khopmai. Class – XII khawng k’ong hisam ta ua, nuam ka sa deuhdeuh maimah uhi. Innlam hi’n school ah hitaleh; ka kingaihlam uh hon theilou a omkei. Ka lawmte’n leng ana neichiat sam uh ahihman in, ka kimukhawm zel uhi. Pathianni chiang bang in, koi lamlam hiam ka tung ua, singdang kuamah ka eng tuankei uh. Dam lam leng ka tungmun sim mahmah ua; himahleh Dam bel ka va sukeh (leak) hial kei uhi.

Class – XII zoh chianga, munkhat a kaikhawm theivek nawnlou di ka hihman un, ‘Tour’ pai k’on sawmta uhi. Kou lawmta mi 5; nungak nei ngenngen ka hihman un, thupukna ka lathei pah uhi. Sum kithohkhawm in, ‘Winger’ te khat ka ‘Hire (aman piak a kheel)’ uhi. Sum tawmliai a beikei, ahihhang in poi ka sa tuankei uh. Moreh lam ka zuan vengveng ua, damtak in amun ka tungthei uhi. Khawlmial zui a tung ka hihman un, giahna di ka ngaihtuah ngal uhi.

Atomlam in gen ni. Huaihun chet a mi atamlouh ziakin, a kizen kawikawi vanglak. Guest House ah room awng atam mahmah mai a, kou leng a kopkop in ka giakkhawm uhi. Kei leng Nenem toh room khat ah ka giakkhawm ua, ka kihoulim den uhi. Zaan 3 leh ni 2 chet om ka hi ua, a zaan 3na ka mangngilh thei ngeikei diing. Ka lawmte’n leng, a mangngilh ngeilouh diing uh thil hihkha vek uh ahihdan, ka khonung theih veve hi.

Beer khawng ka dawn ua, a Beer lou leng ka dawn veve thou uh. Lu-le-taw phawklou zen in ka khosa ua, ka khonung ngaihtuah chiangbang in zumhuai ka sa mahmah hi. Nenem toh mawngbang kikawi in, peellou diing in tongchiam ka nei uhi. Huai zan mah in, nupa ka kisakha ua, nupa ‘status’ kou leh kou ka na kibawltawm ta uhi. Zingkal thoh in zaw, anuam chiahkei. Himahleh, hunpaisa lakkik theih ahinawn kei a, kikheel ahita.

Innlam k’ong tungkik nung uh sawt kaimanlou in, Sepaih ka va tai a, ching leng ka ching bok. Nenemte nuta bang in hon kipahpih lua ua, hon liak nuam phial le uh a kilawm hial. Aban aa teng leng zouvek ka hihman in, lungmuang tak in ka om a, College bang ka khawl hial hi. Class – XII examna di’a Admit Card khawng leng ka la kei a, muangtak a om iu-iau ka himai hi. Huaihun mah in, Nenem in leng ‘Pharmacist’ ziltheina di’n phalna angah chet zomah hi.

Himahleh, sap in ka om ngeikei a, midangte’n ‘calling letter’ a muh hun un leng ke’n ka mukei. Atawp in ka beidong gawp ua, ka va kanchian uhi. Thil omdan ka theihkhiat chiang un bangteng kikheel ahita. Khovel paidan mah ahi chi’a puaksiam mai angai. K’on genchian vanglak di – Sum neihlouh ziakin, kei chinasa, sum hauzaw midang khat in honna laksuh maimah dan eive..!!. Kei adia Pathian’ honpiak ahihlouh ziak leng ahi di. Tu’n, kei lutna di a, hon lutsak pa a sita..!!

Lungkham leh mangbangtak a ka omlai in, Nenem in, “ Lungkhamna diing a omkei. Exam zoh chiang in, Pharmacist ka va zil dia, ka zoh chiang in, huai ah I kivaak thei na diing. Nang leng sep theihtheih ana sem lechin maw..?” chi’n hon khamuan a, nuamtuam ka sa mahmah hi. Nenem’ hon thuhilh bangin, sep theihtheih sem dingin ka kisa a, cement tok lam ah ka lut ngal. Lamka khawsung a sep di vaanglua ahihman in, Lamka pawlam ah kuankhiat angai zel hi.

Lamka apan kigamla huntawk ahihman in, amun ah ka giakngal ua, Pathianni khawng in innlam ka pailel uhi. Kar 2 hiam mundang a nasem a ka giahkhiat sung in, huihnung hong tuam hiauhiau a, ka lungsim anuamkei. Suun a gimtak a nasem in, nitaak chiangin Nenem ka houpih sek a, tawldamhuai mahmah hi. Himahleh, huihnundan hong kikhek apan, ka call chiangin ‘Busy’ chih ahiden mai. Dakkal 1 zohchiang khawng in, message honglut a,”bng d aaaa?” chihteng khawng kigelh leuhlauh zel hi.

Ka ngaihluat man in, ka hehsan ngamkei a, aw khauh leng ka zatkhum ngeikei. Aman huai hunlem a la in, a utdan teng in hon peituah nilouh hi. Akihoupih ka dot chiang in, hon gennuamkei a, ‘network’ peuh a paulap sek hi. Gintakhuailou himahleh, itna ziaka gintaak chu, kei adia damdoi hoihpen ahimai. Ka kihoutheih sunsun chiang un, “tui ka tawi ngai, naute lai hilh ngai…” chihte khawng a paulap sek a, sawt ka kihou ngeikei uh.
Nenem’ sakmel munuam in, Pathianni chiah innlam ah paizel mahleng, “naute laisim kisubuai di, ka pute innlam a ka hoh ngai, kou mundang a ann nekhawm dek…” chihte khawng, ‘propaganda’ di’n a guanglutsuk zialzial a, ut in utkei le’ng, gintak angai zel. Anu’n leng hon deihnawn mahmah lou ahihdan, ka lawmte apan thu ka za. Nenem in leng, “ Solkal’ Deihlouh Ke’n Leng Ka Deih Tuankei..!!” chi, hi-awmtak in, ka call teng leng hon ‘Reject’ sak ziahziah lel hi. Asanggamte’n bel, kholak ah hon houpih khial ngeikei ua, ka hoh nawnlouh ziak khawng leng hon dongdong mai uhi. Huaihun chiangin, gen di a vaang tel mai.

Ka sepna ngeilam mah ah ka giaklut nawn zel a, thazoi ngoingoi a na ka sephun leng atam. Nidang khawng a, kei adia a sapum nangawn iitlou zaw hiven maw, tua bang simthu lung a geel aphet diam…a phone a ka aw(voice) a lut di nangawn iit tuntun bang hialta hi. Ka nasep kawmin, hunmualliamsa te khawng ka ngaihtuah zel a, achang a kihehsuah in, cement bag khawng bang keikia in ka dom vutvut zou hial hi.

Nikhat, kha vaaksim hilhial mahleh, a vaakna taktak suahkhe theilou di’n meipi’n liah hi. Ka lung aleng mahmah mai a, himahleh Nenem houpih utna ka nei nawnkei. Ka giahbuk sung ua, thallup kawma la ka ngaih hauhhauh leh, ka phone hong ging hi. Ka et leh, nidang a ka call khiatzoh ngeilouh, ka aw leng zanuam ngeilou – Nenem apan ana hi a, kintak in ka dawng ngal hi. Hon itdan thu khawng geen di’n kineem mah leng, Khenna simthu hon leelkhum ta maizen hi. A utteng hon genkhum zoh in, a phone hon off khum a, kei pauna hun di nangawn hon bawlsak mankei. Ka lungsim in, ‘Moreh apan van hongpaite atou a omlouh mahbang in; Moreh ka tongchiam un leng sawt daihzou samlou ana hidan eive..’ ka chi hi.

Ka phone ah laa hong kisa zomzel a, “ lungliaplou aw lia khat vang in, lungliaplou aw zatamlai ah, paalzaw singdang in hon ngaklai….nang vang in lungliap kei ning…” chihdan, laa khat hong paikha chet a, kizen kawikawi vanglak hi (a la theichian nawnlou). Huainung in, ka nu kiang ah thil omdan ka gen ngal a, aman leng, “ bawi…ei adia kisiam ahikei a ahi di..lungkham ngailou ahi…ei kituahpih Pathian in hon pe na di ahi..” chi’n hon hehnem a, kei leng lungnuamtak in ka omthei hi.

Kum bangzah hiam ‘Cement’ ka toh nungin, mi’ Auto (Paupu Auto) ka heeksak a, anuamtuam mahmah hi. Nenem toh bel, hou leng ka kihou khawnanwn himhim kei uh. Ka kingaih ma ua, alawmte’n honna gen hiauhiaute khawng uh ana gingta hileng bel, hiaitan ka tungkei di. Himahleh, ‘Love is Blind’ ahihdan, huaihun in ka musuah a, ka kipak veve.

Tu’n ahihleh, kei toh kituak zi hoihtak khat ka nei a, ka lungkim mahmah hi. Nenem sang in, amel-apuam ahoihzaw a, aduang leng aching zawtham. Nenem sukmualphouna diing a k’on gelh hizawlou in, itna lam a ka na tuahkhak tei, ka mangngilh theihlouh ziak ahi zaw. Huai ban-ah, kaam zonna hi’n nungak-tangval kal ah hitaleh, i gam dinmun uh neuchik k’on taklat nopziak ahi leng ahi bok. Kaam neihlouh ziak hiam, Sum neihlouh ziak a, solkal’ deihlouh a omziak, Unau lak a upapen hihziak leh Zawnluat ziak khawng a hon ngailou omleh, poi sa mahmah ke’n, amah ngailou leng adim-aha a om ahi. Ka Pasalpihte aw, hichibang hun a na dinkhak leh, thathak lakna in zang zawle chin, kei bangin ‘Zi’ hoihtak guan in na om ngeingei diing.

Laigelhtu’ Lungsung Pan:Hiai tangthu ahihleh, atak a thiltung ahi. Hon sawl tu’n, “kisuk mualphou nadan hilou in; kiteen ma a kicheplawkna, kaam neihlouh ziak a itna gui khaubang tansak chihte abeina diing leh, I gam ua kaam kichi leilouh a muh baihlam nawnlou ahihdan-te ka taaklat nopna ziak ahi…” achih ziakin, ama’ gelh di dandan a ka gelhsak ahi. Anumei’ mi’n leng adiklou hong kizang ahi a, nang min toh a kituahkhak zenzen leh, ‘nang hilou na hi’ chih ana kitheih kiukiau in.

1708 – Ka Kipak – 2015

©SIAMSINNA LEH VAKIANGBU

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA