BANG DOHAI TUAKKHA KAHIAM??

~Kattie Mawite

Bangmah ka duhtha suaklou ahihman gilkial leh thazoi ngawingawi kawm in rel(train) sung ah ka tusuk nop a. Mi suti apai chiangua kilawptak a pai uh hizenpi, ken bel kilawpna nengchik le ka neikei. Pai lengle a nopna di a omkeia, paikei lengle anop tuan din ka gingta kei. Nektai(necktie) ok te hile ung bel koimun hiama huihpaina gakbing a sih tuh baihlam di tak ahi. Nektai sanga vanzat hoihzaw ka nei tlats!! MEITHAL!! PISTOL le omlai!! Khovel nopna di himhim mu nawnlou kahihman in kikaplup di khawng ka ngaihtuahna ah hong lut neuhneuh a. Kikaplum leng ka luang inn tung veve dia, ka taksa sisa, bangmah phawk nawnloua inn a tun sangin dam in tung leng ka nu-le-pa leh ka tate kipak zaw ding uh ka chihna ziaka dama inn tung sawma rel a tuang kahi.

Rel tuh tai din a kisa a, kei tuh tukvelh lam nga in ka kingaihtuah vungvung hi. Huailaitak in kagei ah mikhat hong tusuk nuap a, thazoi ahi chih atutdan ah achiang. Kihei a ka etleh eimi mel a pu a, eimi mah hidia gingta kahihman in kana nui cheuh a, amah leng utlou pipi in hong hali zeksam hi. Anung ah nungaknou khat in hon zuiluta, kageia pa kiang ah hong tu hi. Tua nungaknou tuh etzual in leng a melhoihna leh piannalh dan a muhtheih ngal. Asamte a engsim hiuhiau a, a vunte maan in a ngou mahmah. Muhmai inle tangval tampi a puk uh ka gingta.

Eimi mah hi dia gingta tinten kahihman in "Lawm, koia paidek e?" Ka chihleh a kiguih zozen. "Eh! Nang eimi mw?" Hon chi a, kipak awmtak in ka nui hamham ua, ka kichibai zozen uhi. Apau hon sunzom in, "Lamka a pai di kahi. Nangla?" Hon chi a, keile Lamka a pai di kahihdan ka hilh ngal hi. Ageia tu pen kua hihiam chia ka dot leh a tanu ahihdan hon hilh hi. "Nou bang chidan e?hiailama banghih a zin e?" Ka chihleh "gen dile zumhuai pi ahi" chi in a kunsuk hi. Haksatna banghiam tuak hi din ka muangmoh pah a, 'kei bangbang le midang ana omsam ahi mw' ka chi lungsim hi. Vaivomte laka haksatna vagen in omzia neilou ahihman in ka tutpihpa kianga ka puakgik sunkhiak a, ama a le dawn zangkhai theihdan a omhiam chi in a zinna ziak ka dongta hi.

A tanchin hon genpana, ka lungtang tengteng toh kana ngaikhia hi."Nidangin singtang lam ah lou nasem in ka khosa uhi. Buh-le-baal ka hauthei mahmah ua, adiakin malta bang ka hauthei diak uhi. Kum bangzah hiam ka khol, ka malta mante in Khominthang ah innmun kalei a teen bel ka tengkei. Tua hunlai in hiai ka tanu naupang chik ahilai. Pathian in ka pianken a talent hon piak, 'khutsiamna' kaneia, ka khosung ua di singlem, tutna sau, singlem ding(almirah) chihte ka bawl zel hi.

Kumkhat, Lamka a kapute inn di bawla ka zin leh Lamka lam lunggulhna kaneia, kakhua ua vualzawlna, gam in athawn a hon piakte nusia in , ka innmun ah bawkta khoh in ka tengta hi. Khutsiam kahihban ah, sum bangzah hiam kem kahihman in, kholama hun awngkala kasepte, hunbita sema, nekzonna a neih ka sawma, vanzat di poimohte lei in ka kipanta hi. Pathian in a vualzawlna hon delhzuisak zela, ka lohching mahmah hi. Ka khosakna le a kaang hulhul a, ka inn te lamthak in, vanzat hoihzaw te kaleia, nasemtu bangzah hiam guai zou in ka khosata hi.

Lamka ka tun leh Biakinn omna le ka theikei phial. Mei apai chiangin khawlni leh khawlnilou chih omloua nasem kahimai. Permit neiloua electric la kahihman in a fee ka pengei vetkei. Kei bangbanga aguka la tampi om kahi ngei di ua, ka transformer un zoulou in a hong puakzaka, mei sawtpi ka ngolh loh uhi. A bawlna di lah mipite'n kithohkhawm zel angaia, a chiinchi kei khopmai.

Huchia summuhna leh khosakna lamzang taka ka khosak lai un hiai ka tanu in pawl 12 hon zouta a, Delhi lama aban sutzop hon sawmta hi. Tanu neihsun chih phetlouh, ka ta neihsun uh ahihman in ka duat mahmah ua, a utdandan leh nuam asak dandan in ka omsak uhi. Delhi ah alawmte toh innluah in ka omsak ua, khateng in bang fee fee di hiam in sum hunkhop ka khakkhe gige uhi. Ama siamsinna di ahihnakleh chi in theihtawp suah in ka pang uhi.

Kumkhat valzek khawng a om nungin huihnung dan kikhengin, amah tungtang thusia zakdi kahau mahmah ua, ka lungkham panta uhi. Vaivomte toh va kingai tuh ahi peuhmah ding. Phone tungtawn a ka thuhilh chiang un, "kei ka kipaha, nuam kasak nakleh. Kei hinkhua di kei thu ahi" chi in hon dawngkik zel. Bangtan hiam zohnung in kiteng uh ahihdan a hon hilh. Mimawl leh pau theilou kahihman in vazin a va lakkhiak di tuh thil haksa tak ahi. A huaise zawsem a hon tuaklai. A pasal in a chimtaak takin a taisana, anung suibut di vual ahikei. Huailaitak in sepaihpang ka theihngei khat a sepna lama painawn di a oma, ama makaihna toh ka tanu kava piikik a, tua innlam zuandek kahi uh.

Singtanga ka khosak laia zaw, katan a lungkim inga, Pathian bangle phawk inga. Ka nopsak utman leh hiai leitung neihlelam te ka deihluat nalam in ka siatloh a, ka innsung le kem manlou in Pathian nasan ka taisan ta. Huaiban ah, guuktakna ale ka ngaihlouh, electric permit neiloua ut dandana kazat gige penle Pathian in hon awi hetlou ahihdan ka musuah a, huaiziaka hiai ka tanu tungtawna hon gawt hi di ahi. PA kahihna a ka mohpuakna semsuah zoulou tuh ka hive"Chi in a thugen hon zou hi. Ka naak huai zozena, ka dang bang ana hul zozen hi.

Ahong pau nawna, "Lawm, nangle puakgiktak nei hi din kon gingta. Non gensam keidia mw?"hon chi a, kenleng ka gawl khuah in ka hun paisa tuh ka gen panta hi.

"Kei kahihleh Lamka zang a khangkhia kahi. Kapa sepaih penson ahia, ka upa leng Govt. Teacher nna aneia, singtang lama posting himahleh a sepna a pailou in a zi-le-tate toh Lamka ah a khosa uhi. Saptuam lam ah akihahzat mahmah a, sawm-a-khat leh thilpiak tuamtuama hausa mahmah ahia, Pathian' gam nasepna di ahihnakleh iit a neikei.

Keileng sepaih lam ah kana lutkha a, tua Kashmir a posting lel kahi. Sepaih ka pan nung kum 8 vel a paita. Sum a tasam lawmlawm lou kahihman un ka lohte khol in innmun ka leizou pah hi. Innmun ka leizoh sawtlou in zi kanei hi. Ka zi tuh huaihun in kum 17 lel a hipan. Inkuan khosak haksatak ahi ua, huaiziak mah in amahleng a kingainiam mahmah. Kenle ka it in ka deihthoh petmah. Mi lianlua ahikeia, piankena melhoih ahihman in kicheina a ngaisang kei. Ka kitenzoh uh khakhat hiam in ka sepna lam ah ka paisan a, amah ahihleh kapa tetoh a om hi. Kumkhat in suti khatvei khawng kaneilel a, huaileng khakhat kan ahikei. Hun hong paizel toh kiton in ta numei 2 bang ka neiman uhi. Inn a omtamlou kahihman in katate'n a hon theikei uh chileng ka genkhial lawmlawm kei ding. Kata aneupen apian lai in inn ah ka omkha a, apianzoh sawtlou in inn katuan uhi.

Ka inntuan zoh uh kumkhat leh akim di khawng in suti ka nei nawna, ka zile tate van di hunkhop puak in innlam ka zuan vengveng nawn hi. Huai hunlai intuh suti pai di ka kilawp thei petmah. Inn katun in ka tanu alianpen in a hon thei nawnkei. Nitak ka lup di un anu kiangah, "Nunu hiaipa I lupna ua hong lumdek. Paikhesak inla ka papa vasam oh. Hiaipa ka ngaikei, ka papa ka ngai" hon chikhe tamai tuh ka lungtang tawng a deng a, hon khafuh mahmah. Pauthei pan in huai hon chikhia tuh thuzuau ahi chihna vual a omkei. 'PAPA a chih kua hi di? Amah bangchituk a ka innsunga maingal hi di? PAPA dang a omlai diam?' Chihte banah dotna bangzah hiam ka lungsim ah hong lut zungzung mai. Bangmah genlou in a zaan a zaan in ka taipawt a, ka innpi uah thu kava tun a, ka zi kiangah ka giak nuam nawnta kei.

Kapate kianga thil omdan ka dotleh, ka lungkham luat di alauhman ua bangmah hon hilh ngamlou uh ana hi hi. Nitak tawntung in ka kingaihtuah a, ka ihmu theikei. 'Ka zi-le-tate ka khual mana gim lengle gim chingamlou inga, hon lungngaihluat di kalauh mana haksa kathuak tampite amah hilhlou a thuak mualsuah inga. Ka awilouhna a omchianga le kamdam a thuhilh inga......' chihte khawng ngaihtuah in kahehtha asuak petmah a, ka omna mun ah ka sousang gawp. Ahi a, atung ah bel khut ka kha ngeikei a, khak leng ka sawm tuankei. Ka lungsim ah tuh MAAK di chih kia a omta. Ka itlouh ziak ahikei a, ka iit a, ka iit petmah. Deihthoh taka ka neih ahi a, hichi maimah din ka gingta ngeikei. Himahleh a omdan ka ngaihtuah chiang in ka thangpai vilvel. Huchi tuka khosak haksa a, ken ka it ziaka duat taka kakep leh kiphasak vial. Bng kisa ahia? Chih khawng ka lungsim ah hong lang tualtu mai hi. A van di ka puak tengteng bangmahlou asuak ve.

A zingkal in inndongta kaikhawm in kihouna kanei ua, ken pom thei nawn bilbel lou kahihman in man khawng kileh in KIKHEN ka himai uh. A paikhiat tan in kisikna mel nengchik le a langsak keia, ngaihdam ngen dite ahiteuhkei. Ka kingaihtuah dedu a, bang pentak ngaihtuah kahia chihle theilou khop in ka om belbul mai. Ka zi painung in ka tate toh ka pate kiangah ka omkik ua, ka suti bei in ka post lam ah ka kiknawn a, ka tate bel ka paten a enkol uh. Ka kikhen zohnung uh tua ka pai patna di ahi. Ka linlua, lah pai teitei hoih kasa zel si. Kilawpna himhim bangmah kanei nawnkei. BANG DOHAI TUAKKHA KAHIAM???"

(Kawk neia gelh ahi a, nang hon kawk khaka, kibawlna a nana neitheih leh ahampha na himai

KINGAIHTUAH NA DINGTE*Electric na gu hia?*Na sepna mun di ah na pai hia?*Innsung kepna ah na mohpuakna na zou hia?*Vaigam ah bangchi'n na va khosa a?*Na pasal/zi omlouhkal in na ginomna na suah zel na hia?

KIVELPHA THAK IN)

___________KIPAK__________

©SIAMSINNA LEH VAKIANGBU