SIAN LEMGELLOUH NIHGEL ITNA

~Kattie Mawite

(Ataka thiltung pansana gelh ahi)
Tulaia Nemmuankim leh Minthang Guite te'n asak uh 'Damtak in Mangpha' chihla ka ngaichim theikei. A lathute kei dinmun toh a kituak a, keia di mahmah a gelh a bang hial hi. Ala ka ngaih chiangin hunlui tampite lungsim ah hong lang dundun sek hi.

Nungak laka a upa lawitak hi din ka kigingta. Himahleh pasal neih di ka ngaingam keia, banah lunggulhna le ka neikei. Khenkhat bel a deihtui luat ziak ua vaalkha a omtham. Ama deihte'n amah deihlou, amah deihte ama'n deihlou chihtuh tampite KUUL na ziak ahi. Kei bel tuadan kahikei.
Ut in utkei leng, LEENGKUL chih tuh katan leh ka hihna ahi tamai ve. Pasal neilou kahihman in nungak tuh ka hisam, himahleh nungakte ut leh deihte kei ah a om nawnkei. Nupite dana om di lah, apa di a omkei zel si. Buaihuai tak tuh ahive.

Ka ngaihzawng bel hikei mahle uh, papi zi suunsa, ahihkeileh tangval upa deuhte' zi di bang in a hong HEEL sek ua, himahleh ken kana AW ngeikei. AW thei dinmun inle ka omkei bok. Pasal neih di ka ngaihtuah chiang in ka dip a hawm a, lauhthawngna in ka dim. Miteng bel a kibangkei, himahleh mihibg kuamah muantheih di ka mukeia, om diale gingta lou top dan kahi. SIAN' LEMGELLOUH ITNA kuulpih tuh ka hita ve....

July 15, 19___in kanu gilsung lum hithit leh nuamtak nusia in hiai leitung khovak mu din ka hong piangkhia hi. Ka piantuung a kap hetlou kahihdan ka pichin nung in hon hilh uhi. Naupang deihthoh huai tak in ka hong khangkhia a, ka paunuam in ka nuihmai mahmah. Nupi khat in, "nang kianga om chu nak nop e. Nuihmai china, na kianga omsung na nana chu lungsim noplouhna tengle ki mangngilh mai aka" a hon chih ka mangngilh theikei. Kum 10 mi ding kahih in kapa'n hon omlouhsan a, ka nu makaihna nuai ah ka upa toh, ka naunu toh ka khosa uhi. Khosak haksat ziakin pawl 7 tan lel lai kana sima, ka upa bel hoihtaka a kaitouh deihsak kahihman in, ka panpih theihna omsun chi in neuchik kahih apan siamgat kana kizil pah hi. Kanutoh kawng siam ka gan ua, huaite zuak zel in haksatak in ka khosa tou liailiai uhi.

Kaneu apat in saptuam lam ah kana lunglut mahmah a, school kailou, laisim di chih neilou kahihman in, naupanglama ka omlai in leng tuailaite lazilna ah kava tel zel hi. Piching lama ka lut tak in kikhop, lapawl zil, banah saptuam min a kalsuannate ah ka hihtheih tan in ka telzel hi.

Mi banga melhoih vekvuk hikei mahleng, khangdawng laitak, melhoih laitak ahihman in kuahiamte sikkhop bel kana phasam hi. Mi vualnuam tak kahihman in kuamah thuahtheihlouh ka neikei a, miteng inle hon ngaina chiat un kathei hi. Tua hunlai in ka tuailaipihte laka pasal khat inka mit ala mahmah hi. Kum lam ah bel keitunga mi ahi. Amahtuh mi pautawm leh zahkai mahmah ahia, mel-le-puam ah bel gensiatna di ka theikei. Milian leh kisaphut litlet ahi

Huai mipa kana gukngaiha, himahleh kuamah kiang ah ka genkhe kei, genkhe ngam le ka hikei bok. Tua hunlai mah in aman le hon houpih tam mahmah a, keibel ka lungsim a nuihauhau zel hi.

Khatvei nitak lazil ka tawp un ka kiangah hongpai in, awlchik in "Mawi, tunitak hongpawt leng a hehthei a omdiam?" Hon chia, kenleng, "mawk zozen eive. Kuamah aheh mawk dihia, nang naheh kei ngalleh" ka chikha zozen hi.Nervous sim kahihman in ka lungsim in atuplouhpi, kakam apan hong suakkhe mawk hi. "Ahihleh, keilah hehlou chih phetlouh, kipaklua kahihchianga, kong pawt di awleh" hon chi a, ka innlam uh manoh in ka kizuita uhi. Amahle mi zumtheitak ahihman in a thilgente a lakkhawm dan isiam keileh, a gennoptak le matkhak haksa hi. Huai tuh December kha ahi.

Ka paikawm un ka kingaihtuah a, ka inn ua hong pawtdekpa tuh ka zahtaak tuntun a, ka lin gusim mahmah hi. Alangkhatlam alah ka kipak gusim a,ka om liailuai hi.Paunuam mahmah nu tuh huaihun in gen di ka theitam hetkei.Ka khutchin ka petpet a, ka pet thel gawp hi.

Inn ka tuntak un, kanute ana lumkhin ua, meiphu bel ana aamlai. Phalbilai ahihman in meiphu khawng awi in kougel kia ka tukha letlat uhi. Ka lazilna thu uh khawng ka kikum neuhneuh ua, huchihkal in dak 9 bang ana gingman.Huai nitak kana hunlem om dia gingta lou zaw ahingei ding, a lungsim tengteng luahzou kahihdan leh hon ngai ahihdan hon genkhia hi. Mi pautawm mahmah khat in akam mahmaha, kamai a agen ngam tuh zuau hi din ka koihkei. Banah, ken leng kana zaknop gige thu hon gen tuh kihoulem a baihlam khop mai.Himahleh kei lampang ah kisuanlahna liantak a om. Amaulah khosakna lam ah mi nuamsa, pi-le-pu apat mi neinung ahi zimah ua. Kei leltak, pilna siamna alah mi phalou, neih-le-lam alah mi phalou, banah, nu kia toh khosa hi zomah chi in ka kisit petmah.

Kachitlouhna teng ka lungsima hong lianlua ahihman in, "U, keibang leltak in na lungsim luahzou kahihleh ka kipak lua. Ka khosakdan ulah etmai ale theihtheih hia, banah pilna siamna neilou hilai inga, denchiang in keisanga hoihzaw mu inla hon taisan lechin kei genthei law di kahi" ka chihleh, "Mawi huaibang in ngaihtuah ken. Pilna siamna, neih,le,lam a zong hilengbel mi om kha mah inteh. Himahleh kei hon itna bel huaite a teh ding ahikeia, tehpih di le a omkei.Kon iit a, kon it chih ahimai. Ahihtheih leh ka itna hon sansak ve maw?" Hon chi a. "U, ka kipak lua. Na hon itna nial din kei bangmah ka hikei. Na iitna katang a ka kipak lua. Kenle kon iit thuk sam tuh nang adia ka hihtheih sun ahi" chi'n ka dawngthuk hi.Huai nitak apat in kaiitna khaugui uh ka pehta ua, a tawntunga ginom din ka kichiam uhi.

Ka niteng nasep ngeite sem himahleh leng, huaini apat kipahna leh kithalawpna toh ka sem zela, ni bang tom tuan a bang zozen hi.Nitaak chiang in a hong pawtkhial ngeikei. Lazil di chiangin a hon tawn a, tawp chiangin a hong pawtzel. Ka khomtawk un nuam kasa mahmah ua, 'enlah kuamah englou, kuaman lah ei hon englou' chi in ka nuinalhnalh zel uhi.

A lungsim a piching petmah. Keichu numei chih mahtak houchikchik ziakin ka hehzela, houchik mah in ka lungdam pah zel. Ka heh chiangin hon nuihsan ek ek sek hi.

Hunte paizel ahihman in ka kingaih nung uh kum 3 hilhial bang ana phaman hi. Khatvei . Nitak lazil di jakuan uleh van asiang petmah a, aksite'n a vaktheih tawp uh suah in a taang phingpheng uhi.Aksite en a,daak kawmkawm a kapai leh bawngek ka sikkha a, kitaalpuk in bawngek tung ah ka tukha nuah zozen hi.A hon nuihsansan a keilah ka hehtha a suak deuhdeuh. Huai nitak ka mangngilh theikei.

Kougel in bel ka nopsak ngei un nuam kasa ua, saptuam a ka kizatna ule ka bahloh tuankei uh. Keituh mi vualnuam kahihman in ka lawm dangte le ka nawlkhin tuankei. Himahleh ka itna tuh mi 1 kia in atang. Huaihun tan in ka kingaihlam uh akaveng uah a theilou a om nawnkei.

Kum 25 ka ching di kuan, june kha ahia, anibel ka thei nawnkei. Nitak annekkhit in ka tuailai memberpihte khat ka inn uah hong dianglut a, hong nuilut selsal kawm in, 'Congratss' hong chi mawk!!"Bang thu e bang chidan e?"Ka chihleh " ehe... kitheilou sak zomah" hon chilai hi.Ka dot teitei leh, "na kiteng di thu ula. A theilou di khawng hon sa hi di" chih toh hon thuah hi. Ka kiguih zot a, a thugen omdan bangmah theichiang kei mahleng,Lauhthawng na khat chu kanei.Ka dot thakthak leh aman leng mak asa a, "Uthang' sungte azi di hel a kuan unchin, nang hi peuhmah dia gingta kahihchianga, hon gen mah kahi" chi in hon dawng hi.Ka chi a liinga, gen di le ka theikei. "Kikhawm a kuan di kahia, bang chidan ahi hiam chih hon theichiang in aw" chi in ka paisak hi.

Ngeina bang in kijhawm di hon tawn petmah. Nidanga ka melput tuh ka bangzou nawnkei.Nidanga kiton a paizel himahle ung huai nitak tuh paulou hial in a nungnung ah ka zui duulduul a. Bangmah genlou in Biakinn ka tung uhi. Tawp in ka kiton nawn ua, kenle dotchiang ut kahihman in, "U, nasungte'n na zi di hel uh chihthu ka zakha a, bang chidan e?" Chia ka dotleh, "Mawi, nangzaw mawk paupau keive. Ka theihlouh kal in a hong hel ua maw leh?" Chi in chiamnuih in hon dawngthuk hi. "Hong helta leu ja chimah ve" chi kawm in utlou pipi in ka nui seih hi.Nitak apainung in ka kingaihtuah a, ama nu-le-pa'n le ka tanchin uh a theihsa uh hi a, thuzuau pipi za hi ning chi in keile kei ka kilungmuan hi.

A zinglam chiangin ka nupi in , "A bangchi dan la na Uthang toh kingaingai konsa a, midang lah a heel mawk ua. Kikhen nahi uh maw leh?" Ka mittui hong vung pelpul mai. Kikhenlou kahihdan uh kagena, bangmah dang gentam lou in ka paisan hi.

Huai nitak vai bangmah a omjei a, inn ah ka om hi. Ka gennop tenten om ahihman in innkonga maypaak nuaia suang kikoihte tunga tu in hongpawt di hun kana ngak hi. Thoukang a thak petmaha himahleh mimal deuha kihoua dotchiang ut kahihman in ka ngak teitei hi. Ka kingaihtuah dedu a, ka itna bang lian semsem in kathei. 'Zi nei taktak mawk leh kei bang ka suak dia?chih khawng ngaihtuah in kana nehnou gawp mawk hi.
Minute 20 bang ka ngak nungin a hongtunga, chipchi(sunflower seed) hon chipkawm cheuhcheuh in keilam hon manoh phei hi. Ka kiang hongtun tak in kenleng kana sama, kageia hong tu dia zawn kawm in atutna di suangtung kana phiatsiang sak seuhseuh hi."Mawi bangziak e thoukang thak hibang laia hiaia nana tut? Thoukang ann dia zaw hon phallou keive" chih toh tut a thuah a. "U hon khelah lua kahihchianga, mun thoveng deuha honna ngak kahi. 'Miksi thouvai lak khawlkhawm chim tuanlou' chih la le om himah lou maw?" Ka chihleh, "'Ngaih nangtoh om leng mun khempeuh nuam e' chih le. Aom thou vele"hon chi zomah hi.

Huai nitak chiah intuh, ka gen peuhmah ama kianga kagen tawpna din ka gena, ka omdan peuhmah amah toh ka kikholh tawpna di ahi chih thei kahihan in, ahoih theipem a zat ka ut hi."U, zanlama kon dotpen atakmah ahina chih nang kam apan mahmah za ut kahi. Non it taktak leh hon hilhchian ve maw?"Ka chihleh nuam asa hetkei. Himahleh iim vual hi nawnlou ahihman in haksa sa pipi in hon genpan hi."Mawi na hon it petmah chih katheia, kenleng kon it petmah. Ka nu-le-pa'n leng I ki-itna a hon theihpih uh. Himahleh, kha bangzah hiam paisa apat nungak khat ka zin din ana enlah ua, hon genbawl zel uh. Himahleh a migen nu uh ka ngaihsak keia, hon sawlna uh le ka mangkei. Nangmah hon it kahihdan kasungte kiangah le tamveipi kana gen khinta. Keimah deihtelna leh lemsakna om hetlou in huainu ava hel ua, zanlama. Huai zakha hi di nahi. Huai huntan inle ka panglai. Nang adia pang in ka nial laia, ka lohchin khakleh chi in na kiangah bangmah ka gen nuamkei.

Na khasiat di kon phalkeia, kei ziaka khitui na nul di kon phalkei. Keithu bangmah lak omlou in kitenni ding leh bangteng ana gelfel khinta uh. Himahleh ken zaw, ka sisan lum a luan laiteng kon itden ding. Mawi, hon ngaidam in aw. Nang adia ka hihtheih khat a omlai. Non ita, pha non sakpih leh, kitenni ding a tunma in ikitaipih ding. Huai di tan in non itna na lenkip zou diam? Kei ziak in zumna leh zahlakna teng na thuak ngam diam?" Hon chi tamai. Gen di a vang ee. 'Hichituk a hon it ahi maw' chih ka ngaihtuah chiang in ka itna a lian deuhdeuh. Himahleh, a nu-e-pa lemgeel nial din bel a ITLOU hih ka teel zaw. "U, na hon itna alianlua a, ka phulouh ahi. Himahleh na nu,le,pa lemgeel bohse di ihihle bel hon itlou kahi mai ding. Ka hon itdan nathei, ka sih tanpha in kon it ding. Na nu-le-pa teel toh na hong kiteen ua, KHRISTIAN INNKUAN nahon bawl uh ka hon deihsak. Midanga di hita nahihman in,ki-it in kingai mahle,SIAN LEMGELLOUH ihihman in, na tun,leh-zua teel toh nunnuam phungching in hong leng un aw. Damtak in mangpha" chi in kap kawm2 in innsung ah ka lutsan a, amahleng kidiik hithit kawm in a paikheta. Huai tuh ka kihou tawpna uh ahi.

BEITA

©SIAMSINNA LEH VAKIANGBU

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA