LEIKHA IN HON NESE GAWPTA HILOU HIAM?

By ~ Kattie Mawite


Leikha ichih ganhing neuchik, leikawma kua neia khosa ahi uhi. A tang a gamtaang a hikei ua, miksi bang in a honhon in gamta uhi. Leimai ah muhtheih din a om mawkmawk kei ua, himahleh a gamtatna nung uh mihing adia poitham mahmah hi a theih in a om hi. Ganhing neuchik himahle uh singkung lianpipi leng a nese lah kei uhi. Alangtang in agamtatna uh leimai ah muhtheih kei mahleh, atawp atun chiang un a huaise mahmah uhi. Singkung lianpipi bang, akunglam ah asiatna bangmah muh di a omlouh inleng a kawma che ganhing neuchik 'leikha' ziak in si hilhial thei hi. 

Ka ngaihtuahtuah chiang in I gam hi, leikha in hon ne a, hon nese gai dekta hi in kamu a, poi kasa mahmah hi. Ka ommun a poi kasak hang in kei mimal in hihtheih ka nei tuankei. Mimalmalte I hong pankhawm chiang in hiai nesetu 'leikha' I sukbei theih uh gintak huai hi. I sukbei siang sipsip theihlouh tawp in, bangzah hiam bek I thahtheih ka gingta hi.

Tulaia Meiteite'n a buaipih mahmah uh ILP(Inner Line Permit) ahi a, ei singtangmite a thuakkha I omzek uhi. Chin-Kuki-Zomi amau a khentuam kei uh. Tuadan a sutzop uleh buaina huaise zawsem a piankhiak a gintak huai. Lamka leh Phai kikal a kikawmtuahna a nawngkai pah a, zin-le-vak te adin buaina neuhneuh tunta hi. I niteng vanzat;anntang, mehdi leh thil tuamtuam huailam apan hongpai ahihman in "kial tunglou pi a kial thuak" khak di lauhuai lah lou hi. Mizoram toh I kikawmtuahna om sunsun Guite Road lah, naupangte'n kimawlna dia lamlian abawl sang ua le hoihlou zaw!! Kingakna taaklou suak hi. Tuadana apaitouhtouh leh eilawi bang I suak dia chih ngaihtuah tham mahmah hi. Nou kou chichi nawnloua, pheiphung khat suankhawm a I kigawm uh hun petmah ta chih muhtheih in om hi.
I siamsinna lam uh lah kiakniam lam manoh adiam chih uthuai phial hi. CSE e, UPSC e, bangbang hiamte lah, a lohching khokhal aktui khaak a om phialphial lel. Siamsinte'n lah puakgik ale neiphalou, lungmuang taka lung hin a hing maimah. Exam di lauhna kha le om nawnlou. I kimuanngamna uh tuh a thupi a, himahleh agah pen a hoih luat di gintak huailou hi. Zingkal khovakma a laisim zak di a om nawnkei. Examna a lohsap bangle zumna a kingai nawnlou a bang hi. I ngaihmuan luatna uh tulai khangthakte adia 'natna hii' bangmai a lauhuai ahihlam I theiphaban kei uhi.

Gam-le-nam ka it I chihchih lai in I Zogam bang a suakta a? I Zodawnte lah kilawi deuhdeuh ta. Khua khenkhat ngial houh, a teng di om nawnlou phial in om a, puaknat huai mahmah hi. Himahleh eilawi kipatau nai teuhlou. Bangziak ahia? Kam kia a gam-le-nam it I tam ua hiven, a it taktakte adin sun leh zan a kahpihpih tham pha eive. Lamka zaang ah azawng ahau, asia apha I kisekhawm neinoi mawk ua. Sihna dia Lamka Zaang zuan I himaimah uhia chih kingaihtuah tham ching kasa hi. Minam neuchik, mi' malta meh zah le phalou ihihlai in, I pupa tenna gam teng pem sansan le, denchiah thoukhe zou nawnlou dia nehden in I om maimah ding chih lauhuai mohlou hi. 

Siamsinna hoihzaw deih in Lamka leh khopi tuamtuam ah, neih lahlah in I tate I koih ua, I lamet I tate'n I deihsakna tan leh khosakna nuamzaw neihtheihna di tan in lai hon sim uhia? Changkanna khat tuh ahi peuhmah ve. Himahleh, I changkanna ahoihlam in I zangkha hia? Kingaihtuah thak ni. I siamsinte leh tunung a I nam makai dia I lamette tuh amaukia a khopi hinkhua hon zat chiaung un, vasa khahsuah bang khop a kingai in, lu-le-taw phawklou zen a hun zang tam mahmah uhi. Ahihleh, huaite bangchi panlak a hoih di chih I ngaihtuah kha ngei hia?

Ahitak a gen in, I government bang I mohsasa na a, eilam le kidik mahmah lou hi. Sepna I deih thei mahmah ua, lah I sempeihkei uh. Government insum tampipi seng a eilawi dopkangna dia scheme a hon luikhiakte uh, fund hongpaite lah agah muh di omlou! I zodawn lam ah school leh PHC tampi a om chih I thei. Ahihleh, semtute koi ah? Tulai khovel khantouhna asan dungzui a INTERNET tungtawn a sem uh adiam? Semlou a loh I laklakte uh, I sisan inle ngam adiam? I zodawn a sem dia kipete tata in phaizang ah I sem ua, saptuam ah I pipan mahmah ua. Thilpiak ah I hausa ua, minhoih I deih ua, lah 'NGIA BELAMVUN SILH' I hingal ua. PATHIAN zaw, hichi zebawl theih hilou eive.

A polawng in I kiphatphat ua, I kipahtawi tuah sauhsauh ua, ahoihlua. Himahleh, huai sanga hoihzaw dia ka gintak bel, thuneitute'n sepna muna pailoute hon vaubawl deuh uh henla, 'nangnu/nangpa na sepna a napai keia, nasepkei leh na loh hon kihensak di ahi/hon tawpsak di kahi uh' chile, agah hoih muh di atam zaw diam?

Semtu khat, asepna a apai utlouh a, amuh di a chaan sang in, I mi isa zodawn lam a omten theihna siamna a ngah di uh a chaan uh na zaw lou di adiam?

Tunung chiang a vai hon hawm ding leh makai a hong pang ding I tuailaite leh naupangte lah, kinepna taak di vaang mahmah leh kilawm bang mawk hi. Zongsat theih tuamtuam I zongsang ningneng geuh ua. Zu leh khamtheih zongsang a suakta zou nawnlou lah simsenglouh a tam. Internet: facebook, whatsapp, hike, wechat, imo, line leh atuamtuam' kha in hon man a, lupna kawm apan khovel gam tuamtuam ah I zinkual ua, ihmut hun ihmut phat ale ihmu lou in, halh hun chiang in I lusu duauduau geuh uhi. Mi sol(planet) khawnga lut asawm lai ua eilawi innsawng ale kal ngeilou phial ihihlai un leng, tupna sangdeuh le kineithai nai tuanlou hi. Lungkhamhuai chihlouh ngal gen di avang ee. Khanglai a si lah tam. Awklum di khop lah beilou! Ihmulum(I chihsekte uh) lah vangkim hun a om. Hichibang a I omtouh ningniang leh eilawi khang kibansam hak keile kilawm mawk hi.

I khalam vai uh genle lah, 'KEI KAHI' chinuam ngen. Camp leh chialpi I neihmun tuk in agah muh di atawm mahmah. 

Nupi papite lah, tate adia khitui luang a Pathian buan di om mahmah lou. Kikeu gai vek. Tate etton theih dia hinkhua zang ngap omlou phial.

I maban uh lungkham huai chihlouh ngal gen di a omkei. Leikha in I zung a khuakkhuak lai in, eilawi bangmah ngaihtuah lou in, a chidamlua bangbang in lungmuangtak in I omlai uh. Poi tak ahi. LEIKHA IN HON NESE GAWPTA HILOU HIAM?

EBC in tukum thupi di'n PATHIAN' PAHTAK INNKUAN chih hon zang ua, hoih kasa mahmah hi. I khotang leh gamsung siatna ei mimal innsung tek a kipan hilim veh aw... YPA, Saptuam leh makaite khut a kinga in I koih ua, khotaang hoihna di, saptuam chidamna din I kipingpavei na ua, I innsung a dam mateng zaw khotang leh saptuam sung dam tuanlou di eive..

Nute aw, pate aw I innsung ah kiiknawn ni. I innsung suangphum lemdik masa ni. Hileh I tate Toupa'n hon kepsak na ding ahi. Gamgua hah masa lou in, inngua hah phot ni. I nam, I gam, I khotang, I innsung leh eimah chidamna di eimah leh I innsunga kinga ahi. 2Chronicle 7:14 ah, "Ka kianga athum ua, kisiik a, a thil hoihlou hihte uh a kiheisan uleh; huai chiah van ah kana za dia, a khelhna te uh ka ngaidam dia, a gam uh ka damsak ding hi"a chih mah bang in, Pathian' kiang ah kiik in I khelhnate ngaihdam ngen ni. Hileh Aman hon ngaidam dinga, I gam uh hon damsak ding hi. Leikha in hon nekgaih ma, I kiim I pam a mite'n hon nehchip a, I puksiat ma in I damna ding Toupa' kiang zuan in, khitui toh amah buan thak ni. A poimohpen Pathian amasa in koih phot ni. Hileh Aman I gam ah vai hon hawm dinga, lemna, muanna, khansauna, chidamna leh a vualzawlna manphatak in hon vuk ding hi.

___KIPAK___


©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA