BANG DOH AI HIAM
By : Bhyak Hawxel
Kum 5 bang kana ki-itna uh mualsuah ding in, ka UMang in chiampel nonlou dingin a innkuante'n hong hal mahmah hang un, kougel ki-itluat na ziakin a innlum uh nusia in, singtang gam lam ka zotsan ta uhi. Keibel sanggah ka hihman in a sungkuante'n a tapa duat adingin ahon sit mahmah mai uh chihleng ka theikhial kei, ka ki-itluat na uh ziaka hiaiteng thuak a, inn nusia ka hita uhi. A changin keibel ka kisiamtan kei a, tua hun chiangin UMang in a hon itdan hon gen a, huaite ngaihtuah nonlou a eigel ma khua ding khualngai ahi ahon chihte ziakin kipaktaka khosak ka sawm pih zota hi. Theihngei himhim leng omlouh na munah khosa in, ka neihsun uh itna toh ka omkhom ua, ka lung uh a kim mahmah mai hi.
Ka pasal inbel thil a theisiam a kei hon khualna ziakin niteng in nitha a kiloh dingin ahon kuansak seka tua hunciang in ka chim mahmah sek hi. Himahleh kei hihtheih leh ka pasal ittak gimtak a anasep te panpihna din hihtheih ka neihlouh ziakin poikasa sek mahmah hi. Keikia a hun ka zat hunchiang in ka haksatna thuak te uh leh ka hunnuam zatkhawm theihna hunte uh gelna in ka zang sek hi. Keilah ka neu apat nu leh pa omlouhsan ka hihziakin sanggah kepna apat ana khanglian ka hihman in, kana khase baih mahmah sek hi, himahleh ka ittak nidang aleng ana sep ngeilouh te sema, gimtaka aom ahi cih ka geelciah amah sangin, na kanasak pih zo sek a, nitaklam inn hon paichiang a soisel bangmah neilou a agimlam leng gen ngeikei mahleh, amel ah a laang mahmah hin ka thei a, amel kana et dedu khak ciangin "milak khong a teltam a nasep dan khong kizir ngai dan eive" ci kom in hon nui hemham mel ka muhciang bangin kana nehnou ka pahpah sek hi. Nitak hun kia omkhom ka hihman un, ka gending uh a tam thei mahmah seka, ka ki-itna lel uh leng ka genciim ngei himhim kei uhi. Ka iittak anglum a zal a ka itna thugen a aman hon itdan thu hon gente zak kan a nuam kei din aom nonkei hial hi. "Eigel kana ki iit om kenteh mo?" cih kampau ka zatmun mah bang un, haksatna tampi kom kala ka ki-itna uh leng tatsak lou a ka pang nate uh ka geelciang in, kougel kana ki-it omdin ka ging hetkei a. kou huntawk in nuamsatakin ka om veve uhi.
Hicibang hunte kituak taka ka hon zatkhom nung uh kum1 bang hon val sam ta a, nikhat cu ka UMang nasep kuan kalin kana buaise dek sim a, kana uak lualua seka keile hicibang ka tuah patna ahihmanin lamdang ka kisa a, ka thateng bang a bei a, lumna tungah ka pasal hong tung ding ngak in kana om hi. Huchin nitaklam khuamuii zul in ahon tunga lupna tungah zoi taka lum ahon muh in, lamdang sak ci mel takin "Kim bang ana ci e?" hon ci pah a, kenle sun a ka omdan te ka genle, amah cuh kipak in ahon nui heuhau a kenleng "Bang thu a mai a, non kipak ngei?" ci a ka dot leh "khatang nonlou na hi cih na eivoi" ahon cih in ka theisiam keia. Ka dot thakthak leh naupai ka hihdan ahon hilh hi. Huai in kei ah le kipahna liantak hon om banah ka UMang ngeileng kipak mahmah hi'n ka thei hi. Himahleh ki-etsak na ding lel leng sum neilow ka hihman un kou theih dan khomkhom in ka ki-enkol tou uhi. Ka UMang inlah bangmah ka seo ding lel le hon phal nonlou in ahon om hithiat saka, innsung naa teng a sep zohciah nasem dingin hon kuansan non zel hi.
Ka pasal omlouh ciangin ka thawmhau thei mahmah mai hi. Anasepna ah akisuk liam khak ding bang kana lauh pih thei mahmah mai a, ka pasal leh ka sung a naungek ompen adin suun hun awl tengin kana thum sek hi. Nikhat chu ka UMang nasep kuan kal in tui tawi dingin kava kisa khia hi, hucia tui tawi dia ka kuan na lamah kava kitalpuk kha laizang a, himahleh bangmah cilou a ka kitheihman in ks UMang hon tun inle kana gen sekei hi. Gen lenglah hon hehsan zo sem ding ahihmanin, gentuan lou in ka om a bangmah ci tuan le ka hi sam keia ka genlouh zokmah leng ahi hi.
Kha 5 bang ka sung a naupai a ka omnung ahi ta, huaizan incu ka gil na ka honsa mahmah maia, ka nih uh loh didan tuan ka thekei uh a, khosung health centre om sun ah kava paita mai uhi, ka pasal mel a mual mahmah cih teng ka mu mana aban zo bangmah ka phok nonkei ahi dinga ka hon halh khiat takin ka UMang a mit bang ana san hial ka muh in, akah nang hi dinga ka gintak manin "UMang ei bang c e?" ci a ka dot leh "Kim bangziak a na kihihkhak lam hon hilh lou e?" ci in ahon kidik hithit ta mai hi. Pasal pen leng kidam zoulou a kidik ka muh in, lamdang sa in ka dong tuantuan a hucia ka dotnung sotlou in "kha 4 zohciang a ka ta melmuh ding kinem leh kithalawp taka ka om, a thawn a suak ta Kim" hon cih ka zak in keile ka kidek zou non samkei hi. Ka ta neihciang ua amin ding ka deihdan khong ka gente uh tu'n bangmah lou a suak ta, ka gilsung a naungek ompen ka kihihkhak ni a a hinna ana tan a, tu a akah ging lek zak ding omlou leh taksa bucing pan dinga kisa pen lakkhiat sakin lei lak a phum a ngai mai ta. Keilah naupai theipah nonlou ding ka hihdan hon hilh ua himahleh koubel nau ngek neithei lai dingin ka kinem veve lai uhi. Tua hun in ka pona mahmah mai uh cihlouh gen dingdan tuan a omta kei..
Kou puaknat a omzia neilou ahihmanin ka maban hun uh geel in ka nidang hundan in ka hon zang tou non ta ua. Ka itna uh leng lian dedeuh bang a bang a ka pasal hon itnate ka muhciang phu ka kisakei sek hi. Huchia hunte hon pai tou zungzung in ni 1 tuh UMang nu leh pate ahon lut ta guih uhi. Ka dip bang ahawm a gending leng kana theikei, ka UMang lah nasem a kuan ahihmanin, paulou a om hial sah ci in, pau dia ka kisak lai in, "na UMang la?" ci in ka pa (ka pasalpa) hon ci in gending dan bang ka lin mahmah mai hi. A tapa uh hichia aom pen phal mahmah lou ding ua duattak a akep uh ahihmanin, keile dai dedu in ka omkha zezen hi. Huchia ka omlai takin konglam apat aw in Kim ci in nui seisai in ka UMang ahon lut hi. Amanbel anu leh pa omlam himhim theikei hi. Innsung ahong lut in lamdang sak na toh aki-en tuah ta mai uhi. Gending sam thei aomkei uh, aki en tuah uh ahi pen mai. Huchih zoh sawtlou in anun "bawi aw" ci in akah hial hi. Keileng kana nehnou hial a himahleh kana kidek teitei hi. "Bang hon lohsom uh a hi dia o, ka UMang pi khe dek uh ahi dia o?" ci in kana buai mahmah hi. Keikia omding tan bang kana ngaihtuah mana ka mittui ana daai mahmah hi. UMang ngei tuh a nu leh pan innlam ah hon pai zual in ahon zon ta uhi. Himahleh ka UMang in "ka zi tellou a kei hon pai di mo?" ci a dotna a bawl in adawng didan atheikei uhi. Huchin ka UMang in "ka zi tellou a hon pailou ding ka hi" noule paita un ahon ci khe ta mai hi. Ka pasal hon itna lian leh lamdang kasa lotel hi, nuamtaka omding lai keiziak a hiaiteng thuak ngam pasal ka neih hampha kana kisa mahmah alah keidin kisuanlah huaina bang ahon suak zo zel hi.
Huchia a cih zoh in, Kim ka kisil nang ana bawl oh kon kisil khe di, cih toh a pate kiangah noule paita phot un ci in kisil din ahon kisa hi. Ka pasal nu leh pa zong awl a kisa in bangmah dang gen nonlou in, paidia kisak kawm un ka nun (ka pasal nu) bawi hoihtakin hon kingaihtuah in ci in apaita uhi. Kenleng ka UMang hon manin, ann ka nek kawm un dena a nu leh pa hucia adawng khum pen kisuanlah huai ahihdan ka genleh, "Kim amau ata ahon simlouh sa uh eivoi huaiziak a kei kik ngeilou himhim di, nang toh hon sapkhom uh le bel thukhat" ci in ahon dawng hi. Ka pasal kei adia a ginomna thupi leh lamdang kasa a, keiziak a hiaibang a na asep cihte ka ngaihtuah ciangin, ka kisuanlah naleh ka itna ziakin ka biangah ka mittui ahon luang khia a, huaite na tawm ittak leh deihthoh kawm takin ka pasal in "Kim kon ngaihluat ziak leh iitluat ziak ahi" ci in ka mittui te hon nulsak hi. Nitak hunte inle ka ki-itna uh te ka genzom lai uhi. Hicia omkhom zen pi inle ka ki-itna uh ka gen chim ni uh himhim aom ngei tuankei a, adiak in keibang hampha ka kisa lua.
Nitaklam khat ka UMang toh biakinn kai tawp innlam manoh a houliim kawm a ka pai lai un agal apat ka innkong wah mi om ahihdan ka gal muh a, kenleng lamdang sa in lengla nei ngeilou ka hihman un ka UMang ka hilh a amanleng lamdang sa kawm takin ka kintat sim ua ka naih semsem uh leh a nu leh pa ahihlam ahon gen hi. Amau zong ana galmuh khin uh eihciang in paikik san kilawm nonlou c in kouleng inn mah ka manoh meng uh a. Amau kiang ka tun un bang nuihmai takin honna dawn uh a lamdang sakna in ka diim a ka UMang ngei inleng lamdang sa ahihdan amel ah a lang mahmah hi. Kenleng apau sawm omlou uh ahihman in, "nu ei, bang ci sim uh e?" ka ci leh kamnem takmai in "nou hon pi dek ka hi uh" hon ci a, ka UMang toh lamdang sa takin ka ki-entuah ta mai uhi. Ka pan "bawi, nougel hon pi dek ka hi uh, hon zui un innsung ah nuamtakin I khosa khom ta ding uh, nidang hunluite I ngilhta ding ua, kon bawl gentheihna te uah leng hon ngaidam un" ci kampau in za ding a ka kinep ngeilouh kazak in kana kipak gu mahmah mai, ahi alah ahon khem uh ahi dia o cih ngaihtuah na nei in ka lungsim kana suangtuah nak mahmah lai in, ka UMang in "nu/pa tua na gen uh na taktak uh hiam?" cih ahon dot in amau gel in "bawi taktak ahi, kou kana hihkhelh ziak un hiaiah gentheitak a kon omsak uh hon ngaidam unla na van te uh hon kisa un" hin ci un ka zak in numei hihna ah kana nehnou mahmah a ka mittui bang ana dai mahmah hi. Ka phulouh itna leh ka kinep phak ngei louh ka tungah thil hon tung bang in ka ngaihtuah hi.
Huchi'n ka UMang te inn kon tungta uhi, manglam ding hial bang kasa zezen hi. A u numei ten le pasal ana neita ua, a ompih nu kia uh na om a, maitai takin honna dawn in hon chibai pah hi. Ka UMang ka en zel a, kisuanlah mel deuh aom bangin ka mu a, huaiciah kei kana kisuanglah zo hi. Mang a leng hichibang ka maat khak dia ka kikoih lou tu in kei adin hamphat huai kasa a, kei bang tanggah maimai tan din phu ka kisa kei hial hi. Ka ittak kiangah om banah nuamtaka sungkuan kituak taka omding cih ka ngaihtuah ciah kipah na in ka dim hi. Ka UMang ngei inle hiaibang kilamen kha nonlou ahihdante kou gel kihouna ah hon genkha zel hi. "Nuamsatak leh lungmuang takin omta in aw Kim" hon cih te keidin azak anop mahmah mai hi. Ki-ittak leh nuamsatak a khosak touh sawm kawmin nute panpih theih dandan a panpih tou din ka kihouliim zel uhi. Theihlouh kalin hunte bang hon mualliam zelin, ta cihtheih ding ka sungah ahon om nonta hi. Huai hunin ama adan a bat zel ding lawhna in ka pumdim ta, ka pasal ngei inle huchibang a tuah nonding a lau a, ka nu leh pa kiangah genin hoihtakin doctor ka kikem sak ua, bangmah leng hon sep phallou in hon omsak hithiat uhi. Huai hunte in ka UMang in hon ompih dena himahleh ka ciimtak theikei, kum5 bang omkhom ta mahle ung ka ki-itna thu uh gen bei ni ka neikei uh.
Ta melmuh meng a ut dante bang hon gen mun mahmah a huai hun ciangin, kei thu hilezo neita maileng mo? UMang ka cih ciangin hon nuihsan a "Kei thu hileh a naa leng hon thuaksak lou a I ta melmu di hanga mo?" hon ci zel hi. Ka gilsung aomlai ta pen a iit mahmah ahi cih ka theithei hi. Bangziak a ka gilsung aomlai hon piang nailou a iitdan thu gengen ade o ci in lamdang kasa a, huai hunciang in bangziak hi hiam? ci a ka dotciah "Nang kon iitna ziakin na sung a om I ta iit ka hi" hon ci zel hi. Nupa nuamtak hinkhua ka zangkhom uh a, kouleng ka ki-ittheih tawp in ka ki-it ua, kihehsan na ding himhim le ka mu ngeikei uh.
Kha 5/6 ding vel ka hon pai ta a, ka gil et mai inle gai ka hi cih gen ngailou in alang ta mahmah mai hi. Ka UMang hon duat dante keidin kisuanlah huai abang hi. Ka nu leh paten leng hon olmoh mahmah mai uhi. Ki-check up ding bang inle hon pai pih gige uhi. Ka sung a om pen damtaka hon pot ding ka kilametna pen uh leh ka ngaklah pen uh a suak ta hi. Hucia hunte ka hon zat touhtouh lai un, zan1 tuh angeina bang in ka hon lum ua maban ding kihou ua ka UMang inlah anau muhnop kin dan hon gen den mai hi. Huchia houliim zoh imut sawm ta ni ka cihleh, ka UMang inleng eimah ve cihleh "ka zun kava tha ding" ci in ahon ding khia hi. Zuntha dingin ahon kik hak sim a kenleng lamdang sa a kava etleh, ka bathroom uh kongah na kipuk a ka houpihna leng hon dawng ta kei a, ka lungbuai leh lamdang sa in kenle ka nute kava phong a, akinthei bang pen in damdawi in ah ka po ngal uhi. Akinthei bangpen in pua mah le ung, Pathian lemgelsa tungah kou leh doctor ten hihtheih ka neihlouh man un, huaizan kei ading a thil lamdang leh ka damsung a ka puaknat pen ni ding ahon suak ta. Ka naupai hon ngaklah pih mahmah in, hiai khovel ahon nutsiat santa, tuazan keidin ana mahmah mai ka maban ding ka geel a ka mittui in hul ni nei din ka gingta kei, kum 1 lelleng nuamsataka a innlum uah ka omkhom ma un ahon paisan ta, puaksiam zo ahaksa a vangse tungtuan ka kisa mahmah mai. Kha 2/3 zoh a a ngaklah mahmah melmuh ding leng apaisan ta. Lungphu hat ziakin a iit teng nusia in, hiai lei haksatna leh gentheihna om nonlouh na ah hon paisan zan kou adin a thuaksiam ahak lua.
Ni leh kha te bang pai awl kasa mahmah mai hi. Ka pasal tellou a ka om keidin zo manglam abang hial hi. Hunte pai kinlou pipi in, nau neithei dingin ka omta, damdawi inn ah puak in ka om a, ka khanloh in ka kiangah naungek ka muh in ka mittui dal vuallouh in ahon pak khe zungzung mai hi. Ka kiim leh kiangah kua om a cileng ka phok kei, ka UMang omleh zo cih kia ka ngaihtuah hi. Nau ka en a apa a sun mahmah ngal a ka pasal hiai ni in ka ngaihna a uang mahmah mai. Ka nuten ka kahna te ahon theisiampih mahmah mai uh, hon en peuh inlah "apa sun na e" hon cihsak vek zel zomah ua, ka UMang omlehzo ci in tuhun Ka UMang in a ngaklah ni pen melmuh theih ding omlai lehzo ci in, hiai ni in vangsia ka kisa a leh puaksiam haksa kasa lotel hi. Pathian bang mohsa in ka tungah tung ka theisiam theikei hi. Kou adia nuamsak hun panpan ka cih lai ua, ka pasal hinna hon laksak ci in Pathian tungah ka vui mahmah a hilehleng kou adia hoihding Pathian in hon geelsak hi cih louh ngal in ka kihehneem mai zel a. Ka tapa hon khanglian ding hoihtaka keptouh ding pen kei mohpuak na ahita.
Huchia ka om touh zel lai in, nikhat tuh ka nu leh ka UMang u Niangboi in, kamneem tak mai in hiai inn nuse dingin ahon sawl ta mai uhi. Gending theilou in ka biang ah mittui ahon luang a, kenleng "Nu ka pai ding leh ka ta ka tonpih mai ding aw" ka cih leh UNiang in,"Na tawnpih mah ken, kou huai bang di ka cih louh pi uh" ahon ci khe ta hi. Ka ta pen hon phal mah leu ka maban ding ka ngaihtuah ciangin pai na ding ka theikei hi. Tuzan ka giak lai dia zingkar a pai ding ka hihdan ka gen a, keileng lumding ci in ka room ah ka lut ta hi. Ka ta lungmuang taka lum ka muh in, ka mittui hon phul khe zungzung ta mai hi. Ka pasal hon iit tu ding ka neihsun lah om nonlou ahihman in, vangsia ka kisa a, dan vuallouh mittui ahon luang zungzung ta mai hi. Tuazan zo imut ding ahaksa mahmah mai hi. Ka ta lah kum1 lel leng pha nailou, bangcin ka kem dia ci in ka mang a bang mahmah mai hi. Ka ngaihtuah peuh kei din mittui nulna a suak ta.
Huchin zingkar hon hih in ka vante ka guang a, ka pa (ka pasal pan) lamdng asa mahmah mai ahi dia, "Bang ci dan e Kim?" ahon ci a,kenle dawn didan ka theikei. Hiaithu pen ka pa'n theikha lou ahihleh ka nute thilsawm ahihdan alang mahmah ta hi. Kenle huchia ka houpihna ka dawng zok theihlouh sungin, ka nu'n (ka pasal nu'n) "Mangboi lah om nonlou a mundang ah ka omkhe mai di, ci a kou le omlai dia ka khamkham hang un, ka thugen uh ngeingaih lou in akisa teitei a, ka kham nonlouh mai hi" ahon cih ka zak in ka mittui ahon luang keuhkeuh ta mai hi. Keileng ka kisak zoh in, ka tapapa pua in ka vante toh inn nusia a pawt din ka kisa ngal hi. Ka pa'n gate kong ciang hon kha in, "hiai bek toi sam ve" ci in sum tamlou ahon hom a, hucih kom in, "koizon manoh sawm na hia?" ahon ci thuk non a, kenle ka pai nang theilou ka hihman in "ka pite kiangah ka pai di, pa mangpha man un o" ci in mangbang takin pai na ding leng thei tuan lou in, ka mittui toh ka khepi kok na lamlam ah pai ka hita hi. Dak leng ka dak ngamkeia, ka mittui nulnul na inle ka mit in thil ciang tak inle a mu theikei hi. Ka mangbang mahmah mai hi, "sanggah lelliang ka hei zong, Toupa'n kei hon iit hi" cih bang ka lungsim ah ahon om mahmah mai hi.
Hucia bangtan hiam ka hon pai nung in, keileng ka van khai toh ka naupuak toh zing ann leng ne lou ka hihman in ka hon bahsim ta a, munkhat ah ka tusuk top ta mai hi. Huchin awl in ka hong pai non a ka iittak ka pasal haan lam kava manoh ta hi. Hanmual ka tungin midang hansuang te leng en selou in agal ah om ka iittak han ka manoh ngal hi. Ka van te khoih khia in, ka naupuak ngei leng bangmah theikei mahleh "booi na pa eive" ci in kidiik hiithiit kawm in ka mittui khamvual louh in ahon luang zungzung ta mai hi. Ka ta bangmah leng theilou kum1 lel leng pha naikei mahleh, a nu lunggimna hon puaknat pih bang hial in, naungek leng ahon kap a, ka nih un kikhem tuah thei zo di sam ka omkei uhi. Ka ta ka angah pawm belh in "UMang ei, na kha bek in hon veh inla hiai ah na tapa mel bek hon enve mo? Kou nuta hici mai a non nawtsiat bangci'n ka hing ta ding ua, na omna ah hon pi mai ve mo?" kap kawm in ka ci khe zou hamham hi.
Khua lah hon mial dek kuan ahihtak manin huailak ah va om det theih ahilouh man in, ka tapa pua in "UMang ei, kon pha non pah dio" ci in mittui toh ka pai khe ta uhi. Huchia mangbang taka ka pai lai in, nidang sawt pek a tagah kepna ah ka omna uah va paikik non mai ka sawmta hi. Huailou kei din belh di aom non kei hi. ka hong pai zelzel lai in gate kong ka tungtak in lut ngam huai ding kasa mahmah kei hi. Akum asim bang mu nonlou ka hihman in warden nu bang ana kikhek leh hon theilou ding hi a, ci khong ngaihtuah a ka din lai in, gate apat nupi 1 hon pawtkhia a, amel etmai in ka omlai a ka warden nu uh ana hilai a, kenle "Nunem"ci in kana sam ngal mai hi. Amanle hon enen a hon theilou hikha inteh ci in, "Nunem hon thei nonlou mo? Kikim ka hi" cihleh chibai ka thuah ngal hi. "Dawr ah kava hoh zual di honna ngak ino" ahon ci hi. Ahon pai in "Kim bang ci dan e?" ahon cih in kenle gending bang thei zok lou in, ka mittui ahon luang a, hon thei siam mahmah ahi dinga, "lut phot ni" ci in, ka lutta uhi. Mangbat lai a hon panpih tu ding Pathian in hon pe zel ahihdan ka thei thak semsem hi.
Huchin Nunem in a room ah ahon lutpih ngal a, ka nausial na ding puan ahon phah sak a, naungek lah gilkial hi dingin ahon kapkap ta mai hi. Keilah bangmah ka nek louhman in ka nawizu lel leng aom nonta kei hi. Nunem in naungek nawi tep ding kava lei ding ci in, kintakin apawt khe ngal hi. Keileng ka ta kisial na bulah khutdin in Pathian kiangah kipahthu genin thumna kana nei hi. Keile thumzou, ka tut touh tawh kituak geih in, naungek nawi ding na tawm bawlzoh sa in ahon tawi a, huai ka tep sak un ahon tei pan non a, Nunem in nang le na gilkiang ding ahihman in ci in ka ann ding na tawm hon va lak hi. Ka tan phulouh tang ka hi a, kipah luatman in mittui a dai mahmah mai hi. Kihahsiang zoh in lum dingin ka kisa ngal uhi. Nunem hon panpihna te kam a ka gentheih khomkhom in kipah luatna mittui toh ka gen a, kei kama genzoh louhding kipahna ka nei. Hichibang haksat lai a hon huh ding ka tuah zel te Pathian hon panpihna ngen ngen ahi. Haksat hun kia in Pathian a kiphok kha sek a, ahizong aman chik mah in ahon taisan ngei himhim kei cih, ka theichiang semsem hi. Hiaibang ka tuah te Pathian lam hon naihsak sem tu ding asuak zo ta.
Zingkal khua hong vak in Nunem in thil omdan ahon dong a, kenle iim nei hetlou in mittui te nulkawm in ka gen hi. Ahon theisiam mahmah mai a, "hiailak ah na omden ding uh, i pute (tagah kepna inn neite) kiangah le ka gensa ahi a, bangmah lung himoh na ding omlou ahi" ahon ci in ahon khamuang sak mahmah mai hi. Kenle septheih ding khong aom hiam ci in ka kan hi. Amanleng "puankhui na kizir sa (ka om tung lam pek hunlai) ahi a, puan khui ding om zezeuh te nana khuisak sak dia" ahon ci hi. Keileng innah om bang tuk a kingai in nuam kasa mahmah mai hi. Hih ding lua a omlouh ciangin ka iittak ka pasal haan kava pha zel uhi. Hichin kum1 bang ahon mualliam ta a, naungek ngeileng pai khong, pau khong akizir utsan lai leh a bel leh ommoh hunlai vel ahihmanin a dawn bang a gim huai sim abang a, himahleh hon chimsak man ngeilou zenin buaipih ngai ahi pen mai hi.
Hunte pai zel in ka ta ngei leng skul kai thei pan ahi ta a. Kouleng Nunem te leh ka pute panpih na ziakin inn teng theihna ding ka nei ta uhi. Puankhui kana kizir pi pen leh hihtheih sun cuh, kougel nu ta nek zon na ahi. Zanciang in ka lup kawm un apa thute ka hilh zel a ahon iitdan teleh, hon iit ziaka gentheihna a tuah te ka hilh ciah, "Nu, hehpih huai e mo ka pa?" bang hon cih ciangin gen ding bang ka thei zok kei sek hi. Ka thugen te teng a theisiam thei naikei di cih thei mahleng, ka genna di omsun ahihman in ka gengen sek hi. Nu leh pa bei tagah ka hi a, huchin Pathian in hon iit mahmah tu ding UMang hon pia a, himahleh ka UMang nu leh pa'n kei atapa duat adin ahon siit mahmah ua, himahleh ka UMang iitna tak ziakin ahon taisan keia, ata melmuh ding ngaklah tak a aom lai in, phamna in hon khenta, hiai lel leng ka puaknat na bei nailou in, belh ding neilou in ka om a, huai hunin hon panpih ding Pathian in hon pia a, tu in ka ta toh a nuam ahaksa ka thuak khom tou zel theiding in ka omta uh. Ka gentheihna te uh koudin Pathian lam hon naihsak tu asuak ta. Ka tapapa kiah ka iit tak a pa, ka pasal thu gen chiim ni ka nei nonta kei. Hichin anuam ahaksa hinkhua zangtou din ka nuta in ka kisata uhi.
~~~~~~~~~~~~~~~~~`~~BEITA~~~~~~~~~~~~~~~~~
Thukhitna: Phuahtawm ahi a,kua hiam hinkhua ki lakhia ahikei a,phuahtawm vek ahihman in, kua hiam hinkhua toh ki bangkha ana om lehleng nou hinkhua gelh hilou ka hi.KA KIPAK
©Siamsinna leh Vakiangbu
Kum 5 bang kana ki-itna uh mualsuah ding in, ka UMang in chiampel nonlou dingin a innkuante'n hong hal mahmah hang un, kougel ki-itluat na ziakin a innlum uh nusia in, singtang gam lam ka zotsan ta uhi. Keibel sanggah ka hihman in a sungkuante'n a tapa duat adingin ahon sit mahmah mai uh chihleng ka theikhial kei, ka ki-itluat na uh ziaka hiaiteng thuak a, inn nusia ka hita uhi. A changin keibel ka kisiamtan kei a, tua hun chiangin UMang in a hon itdan hon gen a, huaite ngaihtuah nonlou a eigel ma khua ding khualngai ahi ahon chihte ziakin kipaktaka khosak ka sawm pih zota hi. Theihngei himhim leng omlouh na munah khosa in, ka neihsun uh itna toh ka omkhom ua, ka lung uh a kim mahmah mai hi.
Ka pasal inbel thil a theisiam a kei hon khualna ziakin niteng in nitha a kiloh dingin ahon kuansak seka tua hunciang in ka chim mahmah sek hi. Himahleh kei hihtheih leh ka pasal ittak gimtak a anasep te panpihna din hihtheih ka neihlouh ziakin poikasa sek mahmah hi. Keikia a hun ka zat hunchiang in ka haksatna thuak te uh leh ka hunnuam zatkhawm theihna hunte uh gelna in ka zang sek hi. Keilah ka neu apat nu leh pa omlouhsan ka hihziakin sanggah kepna apat ana khanglian ka hihman in, kana khase baih mahmah sek hi, himahleh ka ittak nidang aleng ana sep ngeilouh te sema, gimtaka aom ahi cih ka geelciah amah sangin, na kanasak pih zo sek a, nitaklam inn hon paichiang a soisel bangmah neilou a agimlam leng gen ngeikei mahleh, amel ah a laang mahmah hin ka thei a, amel kana et dedu khak ciangin "milak khong a teltam a nasep dan khong kizir ngai dan eive" ci kom in hon nui hemham mel ka muhciang bangin kana nehnou ka pahpah sek hi. Nitak hun kia omkhom ka hihman un, ka gending uh a tam thei mahmah seka, ka ki-itna lel uh leng ka genciim ngei himhim kei uhi. Ka iittak anglum a zal a ka itna thugen a aman hon itdan thu hon gente zak kan a nuam kei din aom nonkei hial hi. "Eigel kana ki iit om kenteh mo?" cih kampau ka zatmun mah bang un, haksatna tampi kom kala ka ki-itna uh leng tatsak lou a ka pang nate uh ka geelciang in, kougel kana ki-it omdin ka ging hetkei a. kou huntawk in nuamsatakin ka om veve uhi.
Hicibang hunte kituak taka ka hon zatkhom nung uh kum1 bang hon val sam ta a, nikhat cu ka UMang nasep kuan kalin kana buaise dek sim a, kana uak lualua seka keile hicibang ka tuah patna ahihmanin lamdang ka kisa a, ka thateng bang a bei a, lumna tungah ka pasal hong tung ding ngak in kana om hi. Huchin nitaklam khuamuii zul in ahon tunga lupna tungah zoi taka lum ahon muh in, lamdang sak ci mel takin "Kim bang ana ci e?" hon ci pah a, kenle sun a ka omdan te ka genle, amah cuh kipak in ahon nui heuhau a kenleng "Bang thu a mai a, non kipak ngei?" ci a ka dot leh "khatang nonlou na hi cih na eivoi" ahon cih in ka theisiam keia. Ka dot thakthak leh naupai ka hihdan ahon hilh hi. Huai in kei ah le kipahna liantak hon om banah ka UMang ngeileng kipak mahmah hi'n ka thei hi. Himahleh ki-etsak na ding lel leng sum neilow ka hihman un kou theih dan khomkhom in ka ki-enkol tou uhi. Ka UMang inlah bangmah ka seo ding lel le hon phal nonlou in ahon om hithiat saka, innsung naa teng a sep zohciah nasem dingin hon kuansan non zel hi.
Ka pasal omlouh ciangin ka thawmhau thei mahmah mai hi. Anasepna ah akisuk liam khak ding bang kana lauh pih thei mahmah mai a, ka pasal leh ka sung a naungek ompen adin suun hun awl tengin kana thum sek hi. Nikhat chu ka UMang nasep kuan kal in tui tawi dingin kava kisa khia hi, hucia tui tawi dia ka kuan na lamah kava kitalpuk kha laizang a, himahleh bangmah cilou a ka kitheihman in ks UMang hon tun inle kana gen sekei hi. Gen lenglah hon hehsan zo sem ding ahihmanin, gentuan lou in ka om a bangmah ci tuan le ka hi sam keia ka genlouh zokmah leng ahi hi.
Kha 5 bang ka sung a naupai a ka omnung ahi ta, huaizan incu ka gil na ka honsa mahmah maia, ka nih uh loh didan tuan ka thekei uh a, khosung health centre om sun ah kava paita mai uhi, ka pasal mel a mual mahmah cih teng ka mu mana aban zo bangmah ka phok nonkei ahi dinga ka hon halh khiat takin ka UMang a mit bang ana san hial ka muh in, akah nang hi dinga ka gintak manin "UMang ei bang c e?" ci a ka dot leh "Kim bangziak a na kihihkhak lam hon hilh lou e?" ci in ahon kidik hithit ta mai hi. Pasal pen leng kidam zoulou a kidik ka muh in, lamdang sa in ka dong tuantuan a hucia ka dotnung sotlou in "kha 4 zohciang a ka ta melmuh ding kinem leh kithalawp taka ka om, a thawn a suak ta Kim" hon cih ka zak in keile ka kidek zou non samkei hi. Ka ta neihciang ua amin ding ka deihdan khong ka gente uh tu'n bangmah lou a suak ta, ka gilsung a naungek ompen ka kihihkhak ni a a hinna ana tan a, tu a akah ging lek zak ding omlou leh taksa bucing pan dinga kisa pen lakkhiat sakin lei lak a phum a ngai mai ta. Keilah naupai theipah nonlou ding ka hihdan hon hilh ua himahleh koubel nau ngek neithei lai dingin ka kinem veve lai uhi. Tua hun in ka pona mahmah mai uh cihlouh gen dingdan tuan a omta kei..
Kou puaknat a omzia neilou ahihmanin ka maban hun uh geel in ka nidang hundan in ka hon zang tou non ta ua. Ka itna uh leng lian dedeuh bang a bang a ka pasal hon itnate ka muhciang phu ka kisakei sek hi. Huchia hunte hon pai tou zungzung in ni 1 tuh UMang nu leh pate ahon lut ta guih uhi. Ka dip bang ahawm a gending leng kana theikei, ka UMang lah nasem a kuan ahihmanin, paulou a om hial sah ci in, pau dia ka kisak lai in, "na UMang la?" ci in ka pa (ka pasalpa) hon ci in gending dan bang ka lin mahmah mai hi. A tapa uh hichia aom pen phal mahmah lou ding ua duattak a akep uh ahihmanin, keile dai dedu in ka omkha zezen hi. Huchia ka omlai takin konglam apat aw in Kim ci in nui seisai in ka UMang ahon lut hi. Amanbel anu leh pa omlam himhim theikei hi. Innsung ahong lut in lamdang sak na toh aki-en tuah ta mai uhi. Gending sam thei aomkei uh, aki en tuah uh ahi pen mai. Huchih zoh sawtlou in anun "bawi aw" ci in akah hial hi. Keileng kana nehnou hial a himahleh kana kidek teitei hi. "Bang hon lohsom uh a hi dia o, ka UMang pi khe dek uh ahi dia o?" ci in kana buai mahmah hi. Keikia omding tan bang kana ngaihtuah mana ka mittui ana daai mahmah hi. UMang ngei tuh a nu leh pan innlam ah hon pai zual in ahon zon ta uhi. Himahleh ka UMang in "ka zi tellou a kei hon pai di mo?" ci a dotna a bawl in adawng didan atheikei uhi. Huchin ka UMang in "ka zi tellou a hon pailou ding ka hi" noule paita un ahon ci khe ta mai hi. Ka pasal hon itna lian leh lamdang kasa lotel hi, nuamtaka omding lai keiziak a hiaiteng thuak ngam pasal ka neih hampha kana kisa mahmah alah keidin kisuanlah huaina bang ahon suak zo zel hi.
Huchia a cih zoh in, Kim ka kisil nang ana bawl oh kon kisil khe di, cih toh a pate kiangah noule paita phot un ci in kisil din ahon kisa hi. Ka pasal nu leh pa zong awl a kisa in bangmah dang gen nonlou in, paidia kisak kawm un ka nun (ka pasal nu) bawi hoihtakin hon kingaihtuah in ci in apaita uhi. Kenleng ka UMang hon manin, ann ka nek kawm un dena a nu leh pa hucia adawng khum pen kisuanlah huai ahihdan ka genleh, "Kim amau ata ahon simlouh sa uh eivoi huaiziak a kei kik ngeilou himhim di, nang toh hon sapkhom uh le bel thukhat" ci in ahon dawng hi. Ka pasal kei adia a ginomna thupi leh lamdang kasa a, keiziak a hiaibang a na asep cihte ka ngaihtuah ciangin, ka kisuanlah naleh ka itna ziakin ka biangah ka mittui ahon luang khia a, huaite na tawm ittak leh deihthoh kawm takin ka pasal in "Kim kon ngaihluat ziak leh iitluat ziak ahi" ci in ka mittui te hon nulsak hi. Nitak hunte inle ka ki-itna uh te ka genzom lai uhi. Hicia omkhom zen pi inle ka ki-itna uh ka gen chim ni uh himhim aom ngei tuankei a, adiak in keibang hampha ka kisa lua.
Nitaklam khat ka UMang toh biakinn kai tawp innlam manoh a houliim kawm a ka pai lai un agal apat ka innkong wah mi om ahihdan ka gal muh a, kenleng lamdang sa in lengla nei ngeilou ka hihman un ka UMang ka hilh a amanleng lamdang sa kawm takin ka kintat sim ua ka naih semsem uh leh a nu leh pa ahihlam ahon gen hi. Amau zong ana galmuh khin uh eihciang in paikik san kilawm nonlou c in kouleng inn mah ka manoh meng uh a. Amau kiang ka tun un bang nuihmai takin honna dawn uh a lamdang sakna in ka diim a ka UMang ngei inleng lamdang sa ahihdan amel ah a lang mahmah hi. Kenleng apau sawm omlou uh ahihman in, "nu ei, bang ci sim uh e?" ka ci leh kamnem takmai in "nou hon pi dek ka hi uh" hon ci a, ka UMang toh lamdang sa takin ka ki-entuah ta mai uhi. Ka pan "bawi, nougel hon pi dek ka hi uh, hon zui un innsung ah nuamtakin I khosa khom ta ding uh, nidang hunluite I ngilhta ding ua, kon bawl gentheihna te uah leng hon ngaidam un" ci kampau in za ding a ka kinep ngeilouh kazak in kana kipak gu mahmah mai, ahi alah ahon khem uh ahi dia o cih ngaihtuah na nei in ka lungsim kana suangtuah nak mahmah lai in, ka UMang in "nu/pa tua na gen uh na taktak uh hiam?" cih ahon dot in amau gel in "bawi taktak ahi, kou kana hihkhelh ziak un hiaiah gentheitak a kon omsak uh hon ngaidam unla na van te uh hon kisa un" hin ci un ka zak in numei hihna ah kana nehnou mahmah a ka mittui bang ana dai mahmah hi. Ka phulouh itna leh ka kinep phak ngei louh ka tungah thil hon tung bang in ka ngaihtuah hi.
Huchi'n ka UMang te inn kon tungta uhi, manglam ding hial bang kasa zezen hi. A u numei ten le pasal ana neita ua, a ompih nu kia uh na om a, maitai takin honna dawn in hon chibai pah hi. Ka UMang ka en zel a, kisuanlah mel deuh aom bangin ka mu a, huaiciah kei kana kisuanglah zo hi. Mang a leng hichibang ka maat khak dia ka kikoih lou tu in kei adin hamphat huai kasa a, kei bang tanggah maimai tan din phu ka kisa kei hial hi. Ka ittak kiangah om banah nuamtaka sungkuan kituak taka omding cih ka ngaihtuah ciah kipah na in ka dim hi. Ka UMang ngei inle hiaibang kilamen kha nonlou ahihdante kou gel kihouna ah hon genkha zel hi. "Nuamsatak leh lungmuang takin omta in aw Kim" hon cih te keidin azak anop mahmah mai hi. Ki-ittak leh nuamsatak a khosak touh sawm kawmin nute panpih theih dandan a panpih tou din ka kihouliim zel uhi. Theihlouh kalin hunte bang hon mualliam zelin, ta cihtheih ding ka sungah ahon om nonta hi. Huai hunin ama adan a bat zel ding lawhna in ka pumdim ta, ka pasal ngei inle huchibang a tuah nonding a lau a, ka nu leh pa kiangah genin hoihtakin doctor ka kikem sak ua, bangmah leng hon sep phallou in hon omsak hithiat uhi. Huai hunte in ka UMang in hon ompih dena himahleh ka ciimtak theikei, kum5 bang omkhom ta mahle ung ka ki-itna thu uh gen bei ni ka neikei uh.
Ta melmuh meng a ut dante bang hon gen mun mahmah a huai hun ciangin, kei thu hilezo neita maileng mo? UMang ka cih ciangin hon nuihsan a "Kei thu hileh a naa leng hon thuaksak lou a I ta melmu di hanga mo?" hon ci zel hi. Ka gilsung aomlai ta pen a iit mahmah ahi cih ka theithei hi. Bangziak a ka gilsung aomlai hon piang nailou a iitdan thu gengen ade o ci in lamdang kasa a, huai hunciang in bangziak hi hiam? ci a ka dotciah "Nang kon iitna ziakin na sung a om I ta iit ka hi" hon ci zel hi. Nupa nuamtak hinkhua ka zangkhom uh a, kouleng ka ki-ittheih tawp in ka ki-it ua, kihehsan na ding himhim le ka mu ngeikei uh.
Kha 5/6 ding vel ka hon pai ta a, ka gil et mai inle gai ka hi cih gen ngailou in alang ta mahmah mai hi. Ka UMang hon duat dante keidin kisuanlah huai abang hi. Ka nu leh paten leng hon olmoh mahmah mai uhi. Ki-check up ding bang inle hon pai pih gige uhi. Ka sung a om pen damtaka hon pot ding ka kilametna pen uh leh ka ngaklah pen uh a suak ta hi. Hucia hunte ka hon zat touhtouh lai un, zan1 tuh angeina bang in ka hon lum ua maban ding kihou ua ka UMang inlah anau muhnop kin dan hon gen den mai hi. Huchia houliim zoh imut sawm ta ni ka cihleh, ka UMang inleng eimah ve cihleh "ka zun kava tha ding" ci in ahon ding khia hi. Zuntha dingin ahon kik hak sim a kenleng lamdang sa a kava etleh, ka bathroom uh kongah na kipuk a ka houpihna leng hon dawng ta kei a, ka lungbuai leh lamdang sa in kenle ka nute kava phong a, akinthei bang pen in damdawi in ah ka po ngal uhi. Akinthei bangpen in pua mah le ung, Pathian lemgelsa tungah kou leh doctor ten hihtheih ka neihlouh man un, huaizan kei ading a thil lamdang leh ka damsung a ka puaknat pen ni ding ahon suak ta. Ka naupai hon ngaklah pih mahmah in, hiai khovel ahon nutsiat santa, tuazan keidin ana mahmah mai ka maban ding ka geel a ka mittui in hul ni nei din ka gingta kei, kum 1 lelleng nuamsataka a innlum uah ka omkhom ma un ahon paisan ta, puaksiam zo ahaksa a vangse tungtuan ka kisa mahmah mai. Kha 2/3 zoh a a ngaklah mahmah melmuh ding leng apaisan ta. Lungphu hat ziakin a iit teng nusia in, hiai lei haksatna leh gentheihna om nonlouh na ah hon paisan zan kou adin a thuaksiam ahak lua.
Ni leh kha te bang pai awl kasa mahmah mai hi. Ka pasal tellou a ka om keidin zo manglam abang hial hi. Hunte pai kinlou pipi in, nau neithei dingin ka omta, damdawi inn ah puak in ka om a, ka khanloh in ka kiangah naungek ka muh in ka mittui dal vuallouh in ahon pak khe zungzung mai hi. Ka kiim leh kiangah kua om a cileng ka phok kei, ka UMang omleh zo cih kia ka ngaihtuah hi. Nau ka en a apa a sun mahmah ngal a ka pasal hiai ni in ka ngaihna a uang mahmah mai. Ka nuten ka kahna te ahon theisiampih mahmah mai uh, hon en peuh inlah "apa sun na e" hon cihsak vek zel zomah ua, ka UMang omlehzo ci in tuhun Ka UMang in a ngaklah ni pen melmuh theih ding omlai lehzo ci in, hiai ni in vangsia ka kisa a leh puaksiam haksa kasa lotel hi. Pathian bang mohsa in ka tungah tung ka theisiam theikei hi. Kou adia nuamsak hun panpan ka cih lai ua, ka pasal hinna hon laksak ci in Pathian tungah ka vui mahmah a hilehleng kou adia hoihding Pathian in hon geelsak hi cih louh ngal in ka kihehneem mai zel a. Ka tapa hon khanglian ding hoihtaka keptouh ding pen kei mohpuak na ahita.
Huchia ka om touh zel lai in, nikhat tuh ka nu leh ka UMang u Niangboi in, kamneem tak mai in hiai inn nuse dingin ahon sawl ta mai uhi. Gending theilou in ka biang ah mittui ahon luang a, kenleng "Nu ka pai ding leh ka ta ka tonpih mai ding aw" ka cih leh UNiang in,"Na tawnpih mah ken, kou huai bang di ka cih louh pi uh" ahon ci khe ta hi. Ka ta pen hon phal mah leu ka maban ding ka ngaihtuah ciangin pai na ding ka theikei hi. Tuzan ka giak lai dia zingkar a pai ding ka hihdan ka gen a, keileng lumding ci in ka room ah ka lut ta hi. Ka ta lungmuang taka lum ka muh in, ka mittui hon phul khe zungzung ta mai hi. Ka pasal hon iit tu ding ka neihsun lah om nonlou ahihman in, vangsia ka kisa a, dan vuallouh mittui ahon luang zungzung ta mai hi. Tuazan zo imut ding ahaksa mahmah mai hi. Ka ta lah kum1 lel leng pha nailou, bangcin ka kem dia ci in ka mang a bang mahmah mai hi. Ka ngaihtuah peuh kei din mittui nulna a suak ta.
Huchin zingkar hon hih in ka vante ka guang a, ka pa (ka pasal pan) lamdng asa mahmah mai ahi dia, "Bang ci dan e Kim?" ahon ci a,kenle dawn didan ka theikei. Hiaithu pen ka pa'n theikha lou ahihleh ka nute thilsawm ahihdan alang mahmah ta hi. Kenle huchia ka houpihna ka dawng zok theihlouh sungin, ka nu'n (ka pasal nu'n) "Mangboi lah om nonlou a mundang ah ka omkhe mai di, ci a kou le omlai dia ka khamkham hang un, ka thugen uh ngeingaih lou in akisa teitei a, ka kham nonlouh mai hi" ahon cih ka zak in ka mittui ahon luang keuhkeuh ta mai hi. Keileng ka kisak zoh in, ka tapapa pua in ka vante toh inn nusia a pawt din ka kisa ngal hi. Ka pa'n gate kong ciang hon kha in, "hiai bek toi sam ve" ci in sum tamlou ahon hom a, hucih kom in, "koizon manoh sawm na hia?" ahon ci thuk non a, kenle ka pai nang theilou ka hihman in "ka pite kiangah ka pai di, pa mangpha man un o" ci in mangbang takin pai na ding leng thei tuan lou in, ka mittui toh ka khepi kok na lamlam ah pai ka hita hi. Dak leng ka dak ngamkeia, ka mittui nulnul na inle ka mit in thil ciang tak inle a mu theikei hi. Ka mangbang mahmah mai hi, "sanggah lelliang ka hei zong, Toupa'n kei hon iit hi" cih bang ka lungsim ah ahon om mahmah mai hi.
Hucia bangtan hiam ka hon pai nung in, keileng ka van khai toh ka naupuak toh zing ann leng ne lou ka hihman in ka hon bahsim ta a, munkhat ah ka tusuk top ta mai hi. Huchin awl in ka hong pai non a ka iittak ka pasal haan lam kava manoh ta hi. Hanmual ka tungin midang hansuang te leng en selou in agal ah om ka iittak han ka manoh ngal hi. Ka van te khoih khia in, ka naupuak ngei leng bangmah theikei mahleh "booi na pa eive" ci in kidiik hiithiit kawm in ka mittui khamvual louh in ahon luang zungzung ta mai hi. Ka ta bangmah leng theilou kum1 lel leng pha naikei mahleh, a nu lunggimna hon puaknat pih bang hial in, naungek leng ahon kap a, ka nih un kikhem tuah thei zo di sam ka omkei uhi. Ka ta ka angah pawm belh in "UMang ei, na kha bek in hon veh inla hiai ah na tapa mel bek hon enve mo? Kou nuta hici mai a non nawtsiat bangci'n ka hing ta ding ua, na omna ah hon pi mai ve mo?" kap kawm in ka ci khe zou hamham hi.
Khua lah hon mial dek kuan ahihtak manin huailak ah va om det theih ahilouh man in, ka tapa pua in "UMang ei, kon pha non pah dio" ci in mittui toh ka pai khe ta uhi. Huchia mangbang taka ka pai lai in, nidang sawt pek a tagah kepna ah ka omna uah va paikik non mai ka sawmta hi. Huailou kei din belh di aom non kei hi. ka hong pai zelzel lai in gate kong ka tungtak in lut ngam huai ding kasa mahmah kei hi. Akum asim bang mu nonlou ka hihman in warden nu bang ana kikhek leh hon theilou ding hi a, ci khong ngaihtuah a ka din lai in, gate apat nupi 1 hon pawtkhia a, amel etmai in ka omlai a ka warden nu uh ana hilai a, kenle "Nunem"ci in kana sam ngal mai hi. Amanle hon enen a hon theilou hikha inteh ci in, "Nunem hon thei nonlou mo? Kikim ka hi" cihleh chibai ka thuah ngal hi. "Dawr ah kava hoh zual di honna ngak ino" ahon ci hi. Ahon pai in "Kim bang ci dan e?" ahon cih in kenle gending bang thei zok lou in, ka mittui ahon luang a, hon thei siam mahmah ahi dinga, "lut phot ni" ci in, ka lutta uhi. Mangbat lai a hon panpih tu ding Pathian in hon pe zel ahihdan ka thei thak semsem hi.
Huchin Nunem in a room ah ahon lutpih ngal a, ka nausial na ding puan ahon phah sak a, naungek lah gilkial hi dingin ahon kapkap ta mai hi. Keilah bangmah ka nek louhman in ka nawizu lel leng aom nonta kei hi. Nunem in naungek nawi tep ding kava lei ding ci in, kintakin apawt khe ngal hi. Keileng ka ta kisial na bulah khutdin in Pathian kiangah kipahthu genin thumna kana nei hi. Keile thumzou, ka tut touh tawh kituak geih in, naungek nawi ding na tawm bawlzoh sa in ahon tawi a, huai ka tep sak un ahon tei pan non a, Nunem in nang le na gilkiang ding ahihman in ci in ka ann ding na tawm hon va lak hi. Ka tan phulouh tang ka hi a, kipah luatman in mittui a dai mahmah mai hi. Kihahsiang zoh in lum dingin ka kisa ngal uhi. Nunem hon panpihna te kam a ka gentheih khomkhom in kipah luatna mittui toh ka gen a, kei kama genzoh louhding kipahna ka nei. Hichibang haksat lai a hon huh ding ka tuah zel te Pathian hon panpihna ngen ngen ahi. Haksat hun kia in Pathian a kiphok kha sek a, ahizong aman chik mah in ahon taisan ngei himhim kei cih, ka theichiang semsem hi. Hiaibang ka tuah te Pathian lam hon naihsak sem tu ding asuak zo ta.
Zingkal khua hong vak in Nunem in thil omdan ahon dong a, kenle iim nei hetlou in mittui te nulkawm in ka gen hi. Ahon theisiam mahmah mai a, "hiailak ah na omden ding uh, i pute (tagah kepna inn neite) kiangah le ka gensa ahi a, bangmah lung himoh na ding omlou ahi" ahon ci in ahon khamuang sak mahmah mai hi. Kenle septheih ding khong aom hiam ci in ka kan hi. Amanleng "puankhui na kizir sa (ka om tung lam pek hunlai) ahi a, puan khui ding om zezeuh te nana khuisak sak dia" ahon ci hi. Keileng innah om bang tuk a kingai in nuam kasa mahmah mai hi. Hih ding lua a omlouh ciangin ka iittak ka pasal haan kava pha zel uhi. Hichin kum1 bang ahon mualliam ta a, naungek ngeileng pai khong, pau khong akizir utsan lai leh a bel leh ommoh hunlai vel ahihmanin a dawn bang a gim huai sim abang a, himahleh hon chimsak man ngeilou zenin buaipih ngai ahi pen mai hi.
Hunte pai zel in ka ta ngei leng skul kai thei pan ahi ta a. Kouleng Nunem te leh ka pute panpih na ziakin inn teng theihna ding ka nei ta uhi. Puankhui kana kizir pi pen leh hihtheih sun cuh, kougel nu ta nek zon na ahi. Zanciang in ka lup kawm un apa thute ka hilh zel a ahon iitdan teleh, hon iit ziaka gentheihna a tuah te ka hilh ciah, "Nu, hehpih huai e mo ka pa?" bang hon cih ciangin gen ding bang ka thei zok kei sek hi. Ka thugen te teng a theisiam thei naikei di cih thei mahleng, ka genna di omsun ahihman in ka gengen sek hi. Nu leh pa bei tagah ka hi a, huchin Pathian in hon iit mahmah tu ding UMang hon pia a, himahleh ka UMang nu leh pa'n kei atapa duat adin ahon siit mahmah ua, himahleh ka UMang iitna tak ziakin ahon taisan keia, ata melmuh ding ngaklah tak a aom lai in, phamna in hon khenta, hiai lel leng ka puaknat na bei nailou in, belh ding neilou in ka om a, huai hunin hon panpih ding Pathian in hon pia a, tu in ka ta toh a nuam ahaksa ka thuak khom tou zel theiding in ka omta uh. Ka gentheihna te uh koudin Pathian lam hon naihsak tu asuak ta. Ka tapapa kiah ka iit tak a pa, ka pasal thu gen chiim ni ka nei nonta kei. Hichin anuam ahaksa hinkhua zangtou din ka nuta in ka kisata uhi.
~~~~~~~~~~~~~~~~~`~~BEITA~~~~~~~~~~~~~~~~~
Thukhitna: Phuahtawm ahi a,kua hiam hinkhua ki lakhia ahikei a,phuahtawm vek ahihman in, kua hiam hinkhua toh ki bangkha ana om lehleng nou hinkhua gelh hilou ka hi.KA KIPAK
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment