TUNNU THUHILHNA MANPHA HINA E....!

By~ Leon Guite 
(Story by: K Ngaihson Dousel)

Nitaklam khat annhuan inn ah buaitaka nekding bawl a ka buailaitak in sidak ahong ging kaza hi. Kua hipeuhmah ding hiam chi a thei ut in ka innsaknu kadong tou hi. Aman leng Mangpu kichi huai khamtheih hihpa pen awklum ahih dan ahon hilh pah hi. Lamdang kasa mahmah mai a, ka dip bang hawm heihui zozen in ka ngaihtuahna apaisau mahmah mai hi. Ka mit ah khitui dan vuallouh in hongtak khia hi. Ka hunluite ka lungsim ah hong lang khia in ahong thak nawn hi

Kei ka hih leh nu-le-pa kepna hoihtak nuai ah khangkhia kahi a, ka lut ka pawt ni khua in kanun ka lutung ah khut nga in ahon thumsak khial ngeikei hi. Ahon deihsak mahmah un ahon duat mahmah ua, niteng hunteng in deihsaktak leh it tak in ahon thuhilh gige uhi. Skulte kaitou zel in kanu hon thumsaknate leh ahon thu hilhna te ziakin ka pawl uah a siam pawl in kapang tou zel a, heutute deihsakna ka tang thei mahmah hi.  Hunte hong pai zel in pawl 10 ka hon exam ta hi. Result ahong suahtak in 1st Div. in ka pass a, ka skul ua ding in asangpen in kapang hi. Ka sungten hon kipahpih mahmah in sa bang hon huanpih ua, ka lutung a khut nga in kanu'n Pathian kiang ah kipahthu ahon gen pih hi. Ka kipak mahmah mai a, hiaibang tel a nuhoih kaneihkhak hampha kakisa mahmah hi.  Ka lawmte'n leng hon kipahpih mahmah sam ahih man un nikhat khuga dam lam ah pass lopna chi'n picnic ding ahon sawmpih uhi. Ka kilawp mahmah mai a, kanu kiang ah ka gen leh hon kipahpih naksang in ahon phal bawl kei maimah hi. Kanu'n ahon phallouh tak in ka nuak a, ka room ah lut in kong kaki kalh khum a, nitak an natawm ne utlou in lupna tung ah kakap den hi. Teirawl panpanta aki hihman in lawm ngaihna alian mahmah mai hi. Ka lawmte toh kipaktak a hun nuam zat ka ut mahmah mai a, lah phal in ka omkei. Ka ut na ah hon phallou chi'n kanu bang mohsa in ka heh mahmah mai hi. Nitak ann nelou a ka om hialtak in ka nute patau uh ahi ding a, ka nu'n ka room kongkhak hong kiu in kong hong ding in ahon ngen hi. Kahon ut pah kei a, himahleh ahon ngetmun luat tak in kava hon khong hi. Awl in ka lupna ah ahong tu a, hiaibang nopbawlna te pen siatna kipatna bul a pangthei ahihman in leh pilvan di deih man a hon phallou ahihdan nemtak in ahon hilh hi. Himahleh, kenbel asia-apha khenthei ding tan ah piching thouta kahih dan gen in hon phal mai ding in ka ngen ngutngut hi.

Atawp in omdan ah hong pilvang in aw chi'n phalna ahon pekhong hi. Ka kipak mahmah mai a, kanu ngawngkawi in kipahthu ka gen hi. Ka phur mahmah mai a, huaizan pen kipahluat ziak in ihmu theilou zen in ka om hi. Ka nichiam uh ahong tun in lawmte teng toh kithalawp tak in khuga dam lam zuan in kahong kipankhia uhi. Kalawmte bel ngaihzawng neita ngen ahihman un a ngaihzawngte uh toh kithuah in nuam asa thei mahmah uhi. Keibel ngaihzawng neilou kahihman in kei kia in munkhat ah tu in kalawmte a tangvalte uh toh kipaktak anuikhawm helhel te kana gal et hi. Nuamsatak a a om uh ka eng mahmah mai a, kei leng amau banga ngaihzawng neih tei ka lunggulh tha ahong suak petmah mawk hi. Huchia thilbanglou teng ngaihtuaha katut ngeungau lai in ka kiang ah mikhat hong tu in, "bang ngaihtuah maw Ngaih?" chi'n ahong houpih hi. Thakhat a phuguih in hon houpihpa ka en loplop kha zozen hi. Aman leng honna en gige hi. Tangval dang kuamah toh munkhat ah tukhawm kha ngeilou ka hihman in ka zakta mahmah mai hi. Bangmah a kadawn louhtak in, aman kakiang ah, "kamin Mangpu ahi. Nangtoh iki muh kakipak mahmah, nakiang ah kahong tu thei diam?" ahon chi hi. Ken leng kamin Ngaihnou ahih dan ka hilh tei sam hi. Tangval melhoihtak khat in ahong tut pih aguk ka kipak mahmah a, himahleh, alehlam ah ka zak ata mahmah mai hi. Thu tuamtuam gen in ahon houpih nilouh a, ka zahtak luat man in ahon gente chauh dawng hi. Aguk in ka melh zel a, amel hoih kasa mahmah mai hi. Atawp in kakiang ah, "Ngaihnou, hehpihtak in na number nahon pethei diam?" chi'n ahon dong hi. Aguk a kipak mahmah lah atheih di lau mahmah kawm in, "ei akhawng bang deihkei niteh." chi'n ka pe ut kei hi. Himahleh, ahon nget teitei ziak in ka pe khong hi. Ann nek ahun tak in ann kane ua, huchi'n innlam zuan in kahong paita uhi. Nitak in Mangpu in ahon text a, ka kipak mahmah hi. Huchi'n ka hong ki text tou zel ua, theihlouh kal in kingai kahong himaimahta uhi.

Mangpu pen kei a ding in ka first love ahi a, amah a din bel a bangzahna kahi dia? Chih katheikei. Himahleh, ahon ngaih nak leh banga poi? Chi'n kakilung muan hi. Ngaihzawng neingeilou pi'n tangval melhoihtak leh kamsiamtak, mi duat siam mahmah ka hon neihtak in nuam kasa mahmah mai hi. Lawmte'n a tangvalte un hehsan a, kinakpih thu te khawng uh ahon gen chiang un ka umang hon duat dante leh hon care dante ka ngaihtuah zel hi. Hiaibang melhoih leh zaidam tangval a kaneihkhak hampha kakisa mahmah mai a, niteng hunteng in ka itna akhang hulhul mai hi.

Ka umangte bel anu' sihsan, unau numei khat leh pasal nih ahi ua, apa uh toh chauh in atengkhawm uhi. Nektawm zonga kivak ahihman un ka hehpihthei mahmah mai hi. Panpih theihna a omliai teng ah panpihna kape sam hi thupi kei mahleh. Ahun paisate bangmah theihna neilou kahihman in ka mit ah ka umang asiangthoua, adik kim mahmah hi. Soisel a hehsan na ding thil kamuh in a bawl ngeikei a, mihoihtak bang a kilang ahihman in ka ngaina bik hi.

Ka kal uh kuamah theih ding ka deihlouh man in ka lawmte lak ah leng im theih tawp in ka im hi. Ei ki nungaksak in bangteng himahle hangleng; sungte muh a naupang chih a ki omlai ahihman in pilvan kan omlou hi. Mite muh in kathuahtam ngamkei a, aguk in kakithuah pih zawzel hi. Aziakbel ka sungte'n hon theile uhbel ka maban ding tuh tai thuak ding ahimaia ban ah, ka umang toh leng kithuah theihlouh loh zomah ding kahihman in mi lak ah zaw lawm maimai bang in ka thuah zaw hi.

Huchi'n hunbangtan hiam kuamah theihpih louh in kingai in kahong om uhi. Himahleh, Bible in "Theihlouh ding a sel bangmah aomkei." achih bang in Mangpu toh kakal uh ka vengte uh kihouna pipen ahong hita hi. Lamdang kasak mahmah bel kuamah in Mangpu toh ahon deihsak kei mawk uhi. Himahleh, kenbel athu-le-la bangmah theilou kahihman in amelhoih ziaka hon haza uh ahi chih ngaihdan nei in deihsaktak a hon thuhilhte kana huat bawl maimah hi.

Thu hongthang zel in atawp in kanu bil ah Mangpu toh ka kingaihna thu uh ahong lut khata hi. Nikhat annek lai in kanu'n ahon dong hi. Dawn ding dan haksa kasa mahmah mai a, "HI" chilenglah hon tai ding theihsa, kingailou chilenglah zuaugen suak zelding ban ah kholai ah miteng in theivekta ahihman un dawnna hoihpen ding atheih hak mahmah mai hi. Dawng lou a ka omtak in kamnemtak in ka kiang ah, "Bawi, ka hon it mahmah uh chih nathei, na maban ding ka khual mahmah uhi. Haksatak leh kisiktaka hinkhua nahonzat ding kou nanu-le-pate'n kon phal kei uh. Tua ziakin tangval hoih hibang zah lai ah Mangpu nava ngaih khak khelkhel poi kasa mahmah uhi. Huaiziakin, hehpihtak in khen mai in aw..." ahon chita mai hi. Ka nu awsuak nemtak mai lah kei adinga kha takmai kazak takin kaphu zot zozen hi. Ka ngaihtuahna kinak sual hina e... Kanu thu lah kanial ngamkeia alangkhat ah lah ka itpen ka khen ngam mahmah kei hi. Khen zou nawn ding inleng kaki koih kei hi. Min ahoihlouh dan ahon gentam peuh uhleh ka itna alian deuhdeuh zomah hi.

Gen ngamlou sasa leh zakta kawmtak in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mangpu te tagah leh zawng ahihman ua ka khenna ding thu om in katheikei. Sum-le-pai in nopsakna leh kituahna hontun lou a ki itna mah hilou maw kituahna hon tuntu?" chi'n aw ling pelhpelh zen in haksatak in ka dawng hi. Huaitakin kanu'n ka kiang ah, "Bawi nathugen adik mahmah. Himahleh natheihsiam louh aom. Azawn ziak leh atagah ziak a khen in honchi kahikei, a omdan leh tatdante ahoihlouh ziaka khen in kon chih ahizaw bawi... Migen dan a Mangpu in khamtheih hih ahi. Tua ahihman in khamtheih hih toh tulkhawm din nang katanu pammaih ka honsalua." chin ahon dawng hi.

Kanu thugen kazaktak in ann kane thei nawnkei. "Khamtheih hih" a chih in kalungtang avut hi. Ka itpen in khamtheih hih ding in ka gingta kei. Gingtalou lua kahihman in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mang in khamtheih hihlou ahi. A omdan kathei. Mihoihtak ahi. Tua nazak thute pen kei hon hazate' thubawl maimai ahi ding. Gingta ken aw nu." chi a kagen leh kanu hong heh mahmah mai a, kakiang ah, "Bangmah natheikei, kathu mang mai inla thuah leng kithuahpih nawnken. Nanga dia hoih ahi akigen." ahon chih khum hi.

Ka khase mahmah mai a, annek zoh in lupna tung ah lum in kakap nilouh hi. Ka itpen tuabanga gamtang dingin ka gingta theikei. Mite hon hazatmana ka sungte kiang ah ana heksiat uh hiding ahi chi'n heh mahmah leh khase mahmah kawm in tuani ka zang bei hi. Ka nasep ut tha asuak mahmah keia, bangmah semlou in lupna tung ah kalum den hi.

Hunte hongpai zel in nute deihsaklouh tuh kimuh a kithuah khawm ahong haksa mahmah ta hi. Ka gamtat danteng etkai kahita a, nidanga duattak a kep a om nu pen tun hunteng in tai katuak gige tamai hi. Himahleh, ka umang hoihlouhnate kazak munpeuh leh ka itna akhang deuhdeuh zosop hi. Khovel a ka itpen ka sungten hon itpih lou uh chi'n ka khase mahmah mai hi. Hitamahleh, kathuak hon theihpih a, hong nem ding kuamah a omkei. Ka niteng nasep bel ka umang ngai a kah ahita mai hi.

 Mangpu pen kei a ding in ka first love ahi a, amah a din bel a bangzahna kahi dia? Chih katheikei. Himahleh, ahon ngaih nak leh banga poi? Chi'n kakilung muan hi. Ngaihzawng neingeilou pi'n tangval melhoihtak leh kamsiamtak, mi duat siam mahmah ka hon neihtak in nuam kasa mahmah mai hi. Lawmte'n a tangvalte un hehsan a, kinakpih thu te khawng uh ahon gen chiang un ka umang hon duat dante leh hon care dante ka ngaihtuah zel hi. Hiaibang melhoih leh zaidam tangval a kaneihkhak hampha kakisa mahmah mai a, niteng hunteng in ka itna akhang hulhul mai hi.

Ka umangte bel anu' sihsan, unau numei khat leh pasal nih ahi ua, apa uh toh chauh in atengkhawm uhi. Nektawm zonga kivak ahihman un ka hehpihthei mahmah mai hi. Panpih theihna a omliai teng ah panpihna kape sam hi thupi kei mahleh. Ahun paisate bangmah theihna neilou kahihman in ka mit ah ka umang asiangthoua, adik kim mahmah hi. Soisel a hehsan na ding thil kamuh in a bawl ngeikei a, mihoihtak bang a kilang ahihman in ka ngaina bik hi.

Ka kal uh kuamah theih ding ka deihlouh man in ka lawmte lak ah leng im theih tawp in ka im hi. Ei ki nungaksak in bangteng himahle hangleng; sungte muh a naupang chih a ki omlai ahihman in pilvan kan omlou hi. Mite muh in kathuahtam ngamkei a, aguk in kakithuah pih zawzel hi. Aziakbel ka sungte'n hon theile uhbel ka maban ding tuh tai thuak ding ahimaia ban ah, ka umang toh leng kithuah theihlouh loh zomah ding kahihman in mi lak ah zaw lawm maimai bang in ka thuah zaw hi.

Huchi'n hunbangtan hiam kuamah theihpih louh in kingai in kahong om uhi. Himahleh, Bible in "Theihlouh ding a sel bangmah aomkei." achih bang in Mangpu toh kakal uh ka vengte uh kihouna pipen ahong hita hi. Lamdang kasak mahmah bel kuamah in Mangpu toh ahon deihsak kei mawk uhi. Himahleh, kenbel athu-le-la bangmah theilou kahihman in amelhoih ziaka hon haza uh ahi chih ngaihdan nei in deihsaktak a hon thuhilhte kana huat bawl maimah hi.

Thu hongthang zel in atawp in kanu bil ah Mangpu toh ka kingaihna thu uh ahong lut khata hi. Nikhat annek lai in kanu'n ahon dong hi. Dawn ding dan haksa kasa mahmah mai a, "HI" chilenglah hon tai ding theihsa, kingailou chilenglah zuaugen suak zelding ban ah kholai ah miteng in theivekta ahihman un dawnna hoihpen ding atheih hak mahmah mai hi. Dawng lou a ka omtak in kamnemtak in ka kiang ah, "Bawi, ka hon it mahmah uh chih nathei, na maban ding ka khual mahmah uhi. Haksatak leh kisiktaka hinkhua nahonzat ding kou nanu-le-pate'n kon phal kei uh. Tua ziakin tangval hoih hibang zah lai ah Mangpu nava ngaih khak khelkhel poi kasa mahmah uhi. Huaiziakin, hehpihtak in khen mai in aw..." ahon chita mai hi. Ka nu awsuak nemtak mai lah kei adinga kha takmai kazak takin kaphu zot zozen hi. Ka ngaihtuahna kinak sual hina e... Kanu thu lah kanial ngamkeia alangkhat ah lah ka itpen ka khen ngam mahmah kei hi. Khen zou nawn ding inleng kaki koih kei hi. Min ahoihlouh dan ahon gentam peuh uhleh ka itna alian deuhdeuh zomah hi.

Gen ngamlou sasa leh zakta kawmtak in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mangpu te tagah leh zawng ahihman ua ka khenna ding thu om in katheikei. Sum-le-pai in nopsakna leh kituahna hontun lou a ki itna mah hilou maw kituahna hon tuntu?" chi'n aw ling pelhpelh zen in haksatak in ka dawng hi. Huaitakin kanu'n ka kiang ah, "Bawi nathugen adik mahmah. Himahleh natheihsiam louh aom. Azawn ziak leh atagah ziak a khen in honchi kahikei, a omdan leh tatdante ahoihlouh ziaka khen in kon chih ahizaw bawi... Migen dan a Mangpu in khamtheih hih ahi. Tua ahihman in khamtheih hih toh tulkhawm din nang katanu pammaih ka honsalua." chin ahon dawng hi.

Kanu thugen kazaktak in ann kane thei nawnkei. "Khamtheih hih" a chih in kalungtang avut hi. Ka itpen in khamtheih hih ding in ka gingta kei. Gingtalou lua kahihman in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mang in khamtheih hihlou ahi. A omdan kathei. Mihoihtak ahi. Tua nazak thute pen kei hon hazate' thubawl maimai ahi ding. Gingta ken aw nu." chi a kagen leh kanu hong heh mahmah mai a, kakiang ah, "Bangmah natheikei, kathu mang mai inla thuah leng kithuahpih nawnken. Nanga dia hoih ahi akigen." ahon chih khum hi.

Ka khase mahmah mai a, annek zoh in lupna tung ah lum in kakap nilouh hi. Ka itpen tuabanga gamtang dingin ka gingta theikei. Mite hon hazatmana ka sungte kiang ah ana heksiat uh hiding ahi chi'n heh mahmah leh khase mahmah kawm in tuani ka zang bei hi. Ka nasep ut tha asuak mahmah keia, bangmah semlou in lupna tung ah kalum den hi.

Hunte hongpai zel in nute deihsaklouh tuh kimuh a kithuah khawm ahong haksa mahmah ta hi. Ka gamtat danteng etkai kahita a, nidanga duattak a kep a om nu pen tun hunteng in tai katuak gige tamai hi. Himahleh, ka umang hoihlouhnate kazak munpeuh leh ka itna akhang deuhdeuh zosop hi. Khovel a ka itpen ka sungten hon itpih lou uh chi'n ka khase mahmah mai hi. Hitamahleh, kathuak hon theihpih a, hong nem ding kuamah a omkei. Ka niteng nasep bel ka umang ngai a kah ahita mai hi.

 Hunte hong paizel in khrismas gim bang ahong nam hiauhiau panta hi. Lawmte leh midangte phur tak a khrismas tunkal ngaklahtak a a omlai un, keibel kilawpna neuchik leng neilou in lunggim takin hunte ka zang den hi. Ka itpen, ka umang toh lah fon a ki msg chih louh ngal thuzakna ding a omkei. Nikhat kimu ding in ahon sam hi. Ka sungten lah nitak pawt ding hon phallou uh ahihman in ka buai mahmah mai hi. Ka ngam louh dan kagen leh hehsim kawm in ahon houpih a, ka itpen heh aw kazak patna ahihman in na kasa mahmah mai hi. Huchi'n itna in hon kai in ka sungte kiang ah lawmte in ah pawt zual ding chi'n kakimuhna dinglam uh ka hon zuanta hi. 

Amun katun in ka umang ana omkhinta a, honna ngaklahlua ahihman in ahon muhphet in kakianglam honzuan in ahon pom pah tonton hi. Huntam neilou kahihman un kahun neihsunte uh aam huailua ahihman in kenzong zakta zou nawnlou in ka kawi thuk tei mai hi. Ka it in ahon kawi kawm in ahon ngaihdan ahon gena, keitoh mel mulou a om haksa asak dan ahon gen hi. Kenleng ama' sanga ngaizaw kahihdan leh kimuhlouh hanga ama adia ginom ka hihdan ka hilh suk pah lomlom hi. Huchia kakikawi lai un, katheihlouh kal in ka ang ah akhut hon koih in ka ang sawk ahon sawm hi. Ken bel ngai mahleng tuabanga om dinga kiman nailou kahihman in akhut sahkhiaksak in kintak in a ang apan ka kihemkhe pah hi. Huaitakin aman ka kiang ah, "Ngaih, bangziaka ka khut nalak khiak hiam? Kei na itpen nahon chih adinga na taksa phallou mw? Na taksa naphal kei leh na lungsim zaw tanglousa kahi maive maw? Nang zaw hon it taktak lou nahi. Hon it taktak lou nahih ziaka nataksa natawm phallou nahi. Na tongdam nemlel maw ka tantawk?" chi'n khasetak bang in ahon gen hi. Ka itpen apan tuabang thute kazaktak in na kasa mahmah mai a, akiang ah,"u aw, kon it kon ngai chih nathei, nang kahon itziak in khitui tamtak kasengta chih leng nathei. Himahleh, tua na hon ompih dek dante zaw nupa ihih hunchiang chauh a ihih ding thilte ahi. Ki ngailai ihi a, kiteng nailou ihi. Siangthoutak a hon neih ka ut. Tuaziakin ut mah lehangle tua nahih sawmte zaw ken hih thei nailou kahi." chi'n kadawng hi.

Ka thugen azaktak in bangtan hiam ahong dai dide a, tua zoh in, "Ngaih, na sungte'n thuzuau ziaka ahon deihsaklouh dan uh nang leh ken ithei hi. Tuaziakin, eigel kigawm theihna ding omsun bel kei apan a sawn na pai ahimai. Hehpihtakin tuzan in huai hon sukpichinsak maive aw" chi'n ahon ngen ngutngut hi. Athugen kangaihtuah a, adikna chiang a om in kamu hi. Kasungten hon deihsak lou mah ahi ua, kithukim taka kiten chihpen omtheilou ding mah ahi. Himahleh, pasal nei ding in ka naupang lolai a, huchilou hita him leh leng nupa hiloupi a nupate' nundan a nungtak pen khelhna leh zahlakna ahihman in huaibang ding in ka kimankei a, ka itpen toh ding himahleh ka ut kei hi. Tuaziakin ka itpen kiang ah, "u aw, nathugen dik mah, ka sungte'n hon awilou mah uh ahi. Himahleh, ginomtak in om peuh lehang lungsim kheng theitu Pasian nei ihihman in nikhat tei iginomna gah lou ngei ding ihi. Tun na deih hon pe ta leng, Pasian deihlouhlam thil ahih ban ah kei adinga damsung minsiatna ding hong hiding ahihman in kahon pichin sak theikei. Hon ngaisiam in ka hon itlouh ziak ahikei." chi'n ka dawng hi.

Ka thugen azaktak in thakhat a hon pummat in hon sual ahon sawm hi. Utlou kahihman in kakipek khia a, akiang ah, "u aw, hiaibang a hon bawlsawm nahih leh hon it taktak hilou nahi. Kuaman a itte siatna ding a bawl utkei uh. Hiai bang thil hih ut taktak nahih leh midang toh hihmai in. Zan asawt ta mangpha kana pai mai ding." chi'n kapaisanta hi. Ka itpen in hiaibanga thil hoihlou katung ah ahon hihsawm mai na kasa mahmah mai a, ka nung ah hon samsam mahleh dawnglou leh kinung hei lou hial in innlam zuan in mittui luang zungzung kawm in kapai san vengveng hi. Inn katun in ka nu'n hon mu ahihman in, Ngaih koilam vahoh nahia? Akapsa ahong pai nahi di e maw? Na umangpu toh vakimu get nahi maw? Huai omdan hoihlou toh kimu nawnken ka chi hilou maw? Kathu naman louhman tuban na pawt nawn kei ding." chi'n ahon sal hi. Kanu kamkhat mah aleng dawng tuan selou in ka room ah ka lut a, kong kalh in ka lupna tung ah kah petmah in kakap hi. Ka umang in ahon msg a, ahihkhelhna ah ngaihdam ahon ngen hi. Ka reply kei a, tampi ahon khak nung inleng ka lungsim a na luatman in ka reply se kei hi. Ka reply louh tak in ahon kol a ka pick up tuankei. Kahon ngaihlouh ziak zaw hilou ahi aw umang ka chi lungsim a, ahon kol munluat tak in "kahon ngaidam"chih teng chauh khak in fon ka switch off san hi. Imut sawm mah leng ka imu theikei. Ka umang hon bawldan te leh ka nu thugente na salua in ka kap khovak hi.

 Hunte hong paizel in ka umang omdan hoihlou kigente ka bil ah ahong lut tam mahmahta a, ka sungte apan inleng tawpsan ding a thuhilhna essay type niteng in ka za gige tamai hi. Himahleh itna diktaka kana it ka umang ka tawpsan zoukei. Ka itluat man in mite'n deihsaktaka ahon thuhilhna te uh keidi'n thu huathuai leh ninhuai asuak maimah hi. Huchihlai tak in kakhote uh mundanga doctor zillel khat amin Lalpu kichi ahong tung hi. Ka inn uah ahong pawt zel a, ka sungte atung ah asiam thei mahmah uhi. Kamsiamtak in hon houpih zel a, himahleh kenbel thulim in kadawng ngeikei hi. Bangtan hiam ahong lenglat nung in nikhat ka kiang ah ahon itna thute kisuanglah kawmtak in ahon gen hi. Ka ngaihtuah a, a omdan apan in ahon it taktak ahi chih kathei, ka sungte apan inleng nialna om din ka gingta kei. Neih-le-lam ah leng minuai aleng ahikei uh. Himahleh, ken ka umang itna kana piaksa ahihman in itna mit in kana enthei kei hi. Huaiziakin Lalpu kiang ah, "ulal aw, nahon itna ziak in lungdam mahmah ing. Ahihziakin ken ka u mangpu kiang ah ka itna tengteng ana kemsak ta kahihman in tuana hon itna pen hon sangsak theilou ding kahihman in poi kasa hi. Hehna in la hetkenla, hon theisiam in aw..." chi'n ka hihtheihlouh dan kagen pah hi. Tuatakin Lalpu inleng ka kiang ah, "Ngaih ka hon theisiam lotel, itna kichi kimawlna maimai hilou a, nang itna diktak a na it a dinga na ginomna na latsak ziak in ka hon ngaisang hi. Nang bangbang in miteng in itna dik neichiat lehang khovel nak nop nanchia... Kenle nang itna diktak a konna itman in na kipah ding ka hon deihsaka, tuaziakin na itpen toh nakal uh ahoih semsem theihna ding in kon panpih ding aw... Nalawm hoihpen kahithei diam?" chin ahon dawng hi. Adawnna ding theih hak kasa mahmah, ahoihna leh alungsim pichinna ka ngaihtuah chiang in kangaisang mahmah hi. Kenlen akiang ah, "ulal nahon theihsiamna tungah kakipak mahmah hi. Kei leng sihtanpha in nanga ding in lawm ginom kahi ding. Kipanpih tuah gige ni aw..." kachitei hi. Zan sawtta ahihman in uLalpu leng apai ding in akithawi a, innkong tan vakha in kalum ngal hi. Ka umang ka text leh ahon reply kei a, ka fon leh switch off akichi zomah hi. Ka lung anuam theikei, midang hel a kuan ahi dia aw? Aguk a hon kop ahi di e chihpeuh ngaihtuah in ka lung noplouhnang ka mai kha get a, imu theilou in sawt tak ka om nilouh hi. Ulalpu thugente bang ka bilkha ah ahong ging thakthak zel a, ning kitel tak in kalupna tung ah kaki heihei maimah hi. Aw umang ka hon it dan leh nanga dinga kaginomdan thei hilechin zaw maw... Lengdang sai a, na fon natawm hon off khum lou ding hichin a chi'n kalungtang suangtuahna lungkhampih in ka om den hi.

Zingkal khua hongvak phet in tuitawi ding in kakuan khia a, lampi ah ka hausate uh innkong kitawn khazel hiven. Tuamun katuntak in ka kiguih zot zozen hi. Ka thilmuh lamdang kasa mahmah mai. I... ahitheikei ding ka gingta theikei. Ka umang, ka it mahmah asam kitan giau leh a ang ah aktal guk oksak in om a, akhut tegel khuamah khih belh in a om hi. A ang ah "GUTA PA KAHI" chih liandeuh a kitak in ana ok zomah hi. Na kasa mahmah mai a, ka zak ata mahmah mai hi. Kamitui luang ding in ahong kisa pah hi. Kintak in et leng en ngamlou in ka taikhiak san hi.

Tuazingkal pen kei a ding in kikhekna zingkal ahong hita. Ka umang gamtat dan tengteng kam agen mai hilou a lehkha aki gelh teng simsak in ka om hi.(kapa ahihleh V/A Secretary ahi hi.) lamdang kasa mahmah mai a, sawt honkhem zou kasa mahmah mai hi. Kou innsung natawm le tampivei ahong luhman ana hihi. Aguktak ziak a mat tampivei anatuak in gu nawnlou dinga kichiamna tampi ana nei hi. A khamtheih hih ziaka gawtna atuah tengteng ki gelhna ka ang alaipuan ah ki gelhvek ahihman in gintak louh vual ahinawn kei. Kanu hon thuhilh te kana gintaklouh a kana nial nate kakisik petmah hi. Ka itluat ziaka hiaitan hon khem zou ana hi hi. Himahleh, hiaibangteng atuah nung inleng ka umang zaw ka it thouthou, ka mudah theikei. Ahihhang in, ka pasal ding in bel atak nawn kei. It tak kawm in tawp san mai kahon sawm ta hi. Ahaksa ngei mai. Tawpsan sawm in pan lamah leng. A thilhoih lou hihte thei kawmkawm in ka it deuhdeuh mai zosop hi.

Atawp in kingakna tak lou lua ahihman in, sih-le-sih dam leh dam chi'n tawpsan mai ding kathupuk ta hi. Kanu thu kaman khak louh poikasa mahmah mai a, kakisik mahmah hi. Kanu thu atung in anamang pah leng zaw hiai tantan tunglou a, thuakna lou ding hing, kanu kiang ah kap zoihzoih kawm in athukamanlouh nate ah ngaihdam kangen hi. Aman leng amit a khitui pak niuniau kawm in a anga hon pom in hon ngaidam khin thamta ahihdan ahon hilh hi. Azekai bangmah leh akikhelma a ka umang omdan katheih khiak pen vangpha kahihdan hon hilh in tuban ah mi omdan theichianglou pi a pawng ngaih nawnlou ding in ahon thuhilh hi. Keimah ngeileng tuabang dinga hai kahi nawnkei. Sinlai hoihtak ka sin khinta ka pilvangta ding. Himahleh, ka umang zaw ka it lotel lailai.

Theihlouh kal in Khristmas leh kumthakte bang kizang zou nawnta hi. Lawm-le-vual ten zaw nuamsa tak in azang uhi. Keibel hunlui ngai in lungzuangtak in ka omden maimah hi. Mite'n alungsim uah Jesu mah alianpen a akoihlai un kei abel ka umang mah in aluah den lailai hi.

Nikhat keikia in inn ah ka om a, anntang hah a ka omlaitak in ka umang ahong hoh hi. Amel nidang a bang nawnkei, a gawng in a daang mahmah hi. Atutna ding pia in houpih tuan selou in ka ann sep maban ka sunzom hi. Atawp in aman kakiang ah,"Ngaih tulai bangchi e? Text le na hon reply nawnkei a, hehna neimaw?" ahon chi hi. Kenbel "bangmah chilou" chih chauh in ka dawng hi. Dawng bul honsalua zaw ahi ding a, ka kiang ah,"Ngaih katung ah na lungkimlouhna om hia? A om leh hehpihtakin hon gen maive maw. Na heh a na lungkimlouh di zaw ka ngaingam mahmah kei." ahon chi hi. Huaitakin kenleng ngai in hehpih mahmah mah leng haksa sakawm tak in hichi'n tawpna thu kahon genkhum tamai hi. "Umang aw ngaihdah in ngaiken la, hehpihtak in midang zong mai in aw. Kei kahithei nawnkei. Na omdan leh na thil hoihlou hihte ziak in hon ngai mah leng, kahithei nawnkei. Ken nang mihoihtak bang in konna en a, miten na omdan ahon gente uh gingta lou in konna muang lokha a hiaitan tung ihita. Kathuak tam lota hehpihtak in hon thuak behsak nawn dah mahmah mai in aw umang. Kikhen zaw maini." 

Kathugen a zaktak in ahong heh mahmah mai a ka kiang ah, "bang e kahih? Banga ka hoihlouhna. Huai doctor zil pa Lalpu ziaka maw suanlam bawl a kei migenthei nahon khen mai. Ahitheikei ding." ahon chikhe phongphong hi. Kenbel nemtak in, "umang aw, huailampang hilou ahi. Na omdante leh na thilhihte ka mit mahmah a mu in kasim vek hi. Na khamtheih hihte, na guktakna te tengteng kama ah im in a omkei. Atung in kahon ngaihluat ziak in kahon muanglua a, mite gen kana gingta kei. Himahleh zanlam zingkal a na akguk ok kawm a gutapa kahi chih ngawng oh kawma ahon hen uh kahon muh zaw nasalua kahi. Umang hehna inle ngaikenla, ikal subei maini milak ah ka zum gawpta. Kon ngaihlouhziak hilou ahi. Na omdan nahon bawlhoih zohleh huaihunchiang in kikum thak zawmaini aw." chi'n kadawng hi.

Amah bel a utdek kei. "Ngaih huaipen zaw ahon theih khelh uh ahi. Ka innvengte uh khat in hon simmoh mahmah mai a, ka siatna ding uh adeihziaka kahih louhna pi a ngoh a om kahi. Tun athu avengta. Hehpihtakin, hon taisan mahmah ken aw Ngaih. Nanglou azaw hingzoulou ding kahi." chi'n khasetak in ahong kap keuhkeuh hi. 

Ka itpen khasetak a kap kamuh tak in kalungtang suknem in ahong om a, hehpihlua in kanu kianga kathuchiamte mangngilh in ka umang a ding in ginomna ka chiam thakthak nawnta zel hi.

 Nitaklam ahong hihtakin ka umang le pai ut in a hong dingkheta hi. Gate ah pawtpan chih ding in kanu hongpai toh akituak ua, bangmah genlou in aki entuah liakliak phet uhi. Kanu'n ka kiang ah bang ahon gen dia aw chi'n ka dip akisai litlit hi. Ka lauhthawng mah bang in ka nu'n "bawi Mangpu in bang hong hih ahia?" chi'n ahon dong hi. Kenleng, "hong pawt maimai hi nu." chi'n ka dawng a, kanu'n bel gingta ding in ka um kei. "Bawi taisan zou mahmah lou zaw neive maw? Hiai thei in khamtheih hih ahi chih natheihsa ahi. Huaikia leng hilou a guta leh mivan gu a kipei ahihdan zong natheivek. Akamsiam in hon mantang zou ahilel. Himahleh, en in, tunung chiang a akikhelnunga nakisik ngoihngoih nading lampi zuan a pai lellel nahih lam nakitheikei. Tuabanga na omtouh zel a nakitenpih leh, sawtlou nung in ahon sihsan pahdia. Naupang chika meithai suak ding nahi. Bawi kenzaw huai dinga hon phal mahmah lou kahi. Pil inla tawpsan maive maw..." ahon chi ngutngut hi. Kanu thugen ka ngaihtuah a, dik kasa mahmah hi. Himahleh, ka itna in honzoulua ahihman in haksa kasa mahmah mai hi. Ka maban ding a bing mahmah mai chih leng kathei. Himahleh, ka umang kangailua, Toupa aw bang kalohta dia?

Lungkhamlua in ka Bible kava phen a, kasim sa, kaneua pan katheihsa Ephesate 4 na kava simkha hi. "Tate aw bangkim ah na nu-le-pate uh thu mang un" katheihsa himahleh, tunbel kalungsim ah ahongthak nawnta. Katheisiamta, Pathian kiangah ka kitulut a, Pa aw kanu-le-pa thu mang ding in nahon deih a, nathute bangkim ah zui ding in nahon deih hi. Himahleh, ken nang leh kanu-le-pate' thu donglou in ka deihdan apai in thupukna kana kilak hi. Kei nahon it man in hiaibang haksatnate nahon tuaksak a, tua haksatnate apan a nangmah deihdan sinkhe thei dinga ka lungsim nahon sukvaksak man in kakipak hi. Pa aw kakhelhna hon ngaidam in aw" chi'n ka kap keuhkeuh mai hi. 

Huchi'n Pathian ngaihdamnate tang in kanu hon thuhilhnate zuitou zel in awl-awl in ka it kangaih ka umang ka hon tawpsan theita hi. Hunte hong paizel in itna taka kei honna it a ginomtaka honna ngaktu Lalpu toh kanu-le-pa lemsakpihna in kahong kingai ua, kum nih kakingaihzoh nung un, ama'n a doctor zil azohtoh kiton in Pathian le saptuam theihpihna toh kahong ki gawmta uhi. Pathian vualzawlna tang in tapa deihthoh huaitak mai kanei uhi. Kapasalte sungkuan in hon it mahmah in ahon duat mahmah ua, hampha kakisa mahmah hi.

Ka hinkhua ah kisikna ding a om nawnkei. Ka hinkhua kipahna, lungkimna leh bukimna in adim hi. TUNNU AW NA HON THUHILHNA MANPHA HINA E...! ka damsungteng in na thu ah ka dingkip dinga veilam hiam taklam hiam ah ka pialsan nawnkei ding. Nu aw KA KIPAK LUA. NANGBANG NUHOIH KONNEIH KHAK HAMPHA HINANG E.... Thakhat in kanu'n (ka pasal Lalpu' nu) "Ngaih bangchi e? Bang ngaihtuah a huchi dedu nahia? Na om nuamlou sim amaw?" chi'n ahon donga, kei leng thakhat a halh phut in "Nu aw huchilam hilou ahi. Na hon deihsaknate uh leh na hon itna te uh kangaihtuah chiang in thupi kasalua a, ngaihtuah denkha sek kahi. Hon ngaidam in aw" chi'n ann huanlai kanu huansak in ka zawllui, nidanga sihpih phiala kana it ngei ka u mangpu gal ding in kakuan kheta hi.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Beita~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA