TUNNU THUHILHNA MANPHA HINA E....!
By~ Leon Guite
(Story by: K Ngaihson Dousel)
Nitaklam khat annhuan inn ah buaitaka nekding bawl a ka buailaitak in
sidak ahong ging kaza hi. Kua hipeuhmah ding hiam chi a thei ut in ka
innsaknu kadong tou hi. Aman leng Mangpu kichi huai khamtheih hihpa pen
awklum ahih dan ahon hilh pah hi. Lamdang kasa mahmah mai a, ka dip bang
hawm heihui zozen in ka ngaihtuahna apaisau mahmah mai hi. Ka mit ah
khitui dan vuallouh in hongtak khia hi. Ka hunluite ka lungsim ah hong
lang khia in ahong thak nawn hi
Kei ka hih leh nu-le-pa kepna hoihtak nuai ah khangkhia kahi a, ka
lut ka pawt ni khua in kanun ka lutung ah khut nga in ahon thumsak khial
ngeikei hi. Ahon deihsak mahmah un ahon duat mahmah ua, niteng hunteng
in deihsaktak leh it tak in ahon thuhilh gige uhi. Skulte kaitou zel in
kanu hon thumsaknate leh ahon thu hilhna te ziakin ka pawl uah a siam
pawl in kapang tou zel a, heutute deihsakna ka tang thei mahmah hi.
Hunte hong pai zel in pawl 10 ka hon exam ta hi. Result ahong suahtak in
1st Div. in ka pass a, ka skul ua ding in asangpen in kapang hi. Ka
sungten hon kipahpih mahmah in sa bang hon huanpih ua, ka lutung a khut
nga in kanu'n Pathian kiang ah kipahthu ahon gen pih hi. Ka kipak mahmah
mai a, hiaibang tel a nuhoih kaneihkhak hampha kakisa mahmah hi. Ka
lawmte'n leng hon kipahpih mahmah sam ahih man un nikhat khuga dam lam
ah pass lopna chi'n picnic ding ahon sawmpih uhi. Ka kilawp mahmah mai
a, kanu kiang ah ka gen leh hon kipahpih naksang in ahon phal bawl kei
maimah hi. Kanu'n ahon phallouh tak in ka nuak a, ka room ah lut in kong
kaki kalh khum a, nitak an natawm ne utlou in lupna tung ah kakap den
hi. Teirawl panpanta aki hihman in lawm ngaihna alian mahmah mai hi. Ka
lawmte toh kipaktak a hun nuam zat ka ut mahmah mai a, lah phal in ka
omkei. Ka ut na ah hon phallou chi'n kanu bang mohsa in ka heh mahmah
mai hi. Nitak ann nelou a ka om hialtak in ka nute patau uh ahi ding a,
ka nu'n ka room kongkhak hong kiu in kong hong ding in ahon ngen hi.
Kahon ut pah kei a, himahleh ahon ngetmun luat tak in kava hon khong hi.
Awl in ka lupna ah ahong tu a, hiaibang nopbawlna te pen siatna kipatna
bul a pangthei ahihman in leh pilvan di deih man a hon phallou ahihdan
nemtak in ahon hilh hi. Himahleh, kenbel asia-apha khenthei ding tan ah
piching thouta kahih dan gen in hon phal mai ding in ka ngen ngutngut
hi.
Atawp in omdan ah hong pilvang in aw chi'n phalna ahon pekhong hi. Ka
kipak mahmah mai a, kanu ngawngkawi in kipahthu ka gen hi. Ka phur
mahmah mai a, huaizan pen kipahluat ziak in ihmu theilou zen in ka om
hi. Ka nichiam uh ahong tun in lawmte teng toh kithalawp tak in khuga
dam lam zuan in kahong kipankhia uhi. Kalawmte bel ngaihzawng neita ngen
ahihman un a ngaihzawngte uh toh kithuah in nuam asa thei mahmah uhi.
Keibel ngaihzawng neilou kahihman in kei kia in munkhat ah tu in
kalawmte a tangvalte uh toh kipaktak anuikhawm helhel te kana gal et hi.
Nuamsatak a a om uh ka eng mahmah mai a, kei leng amau banga ngaihzawng
neih tei ka lunggulh tha ahong suak petmah mawk hi. Huchia thilbanglou
teng ngaihtuaha katut ngeungau lai in ka kiang ah mikhat hong tu in,
"bang ngaihtuah maw Ngaih?" chi'n ahong houpih hi. Thakhat a phuguih in
hon houpihpa ka en loplop kha zozen hi. Aman leng honna en gige hi.
Tangval dang kuamah toh munkhat ah tukhawm kha ngeilou ka hihman in ka
zakta mahmah mai hi. Bangmah a kadawn louhtak in, aman kakiang ah,
"kamin Mangpu ahi. Nangtoh iki muh kakipak mahmah, nakiang ah kahong tu
thei diam?" ahon chi hi. Ken leng kamin Ngaihnou ahih dan ka hilh tei
sam hi. Tangval melhoihtak khat in ahong tut pih aguk ka kipak mahmah a,
himahleh, alehlam ah ka zak ata mahmah mai hi. Thu tuamtuam gen in ahon
houpih nilouh a, ka zahtak luat man in ahon gente chauh dawng hi. Aguk
in ka melh zel a, amel hoih kasa mahmah mai hi. Atawp in kakiang ah,
"Ngaihnou, hehpihtak in na number nahon pethei diam?" chi'n ahon dong
hi. Aguk a kipak mahmah lah atheih di lau mahmah kawm in, "ei akhawng
bang deihkei niteh." chi'n ka pe ut kei hi. Himahleh, ahon nget teitei
ziak in ka pe khong hi. Ann nek ahun tak in ann kane ua, huchi'n innlam
zuan in kahong paita uhi. Nitak in Mangpu in ahon text a, ka kipak
mahmah hi. Huchi'n ka hong ki text tou zel ua, theihlouh kal in kingai
kahong himaimahta uhi.
Mangpu pen kei a ding in ka first love ahi a, amah a din bel a
bangzahna kahi dia? Chih katheikei. Himahleh, ahon ngaih nak leh banga
poi? Chi'n kakilung muan hi. Ngaihzawng neingeilou pi'n tangval
melhoihtak leh kamsiamtak, mi duat siam mahmah ka hon neihtak in nuam
kasa mahmah mai hi. Lawmte'n a tangvalte un hehsan a, kinakpih thu te
khawng uh ahon gen chiang un ka umang hon duat dante leh hon care dante
ka ngaihtuah zel hi. Hiaibang melhoih leh zaidam tangval a kaneihkhak
hampha kakisa mahmah mai a, niteng hunteng in ka itna akhang hulhul mai
hi.
Ka umangte bel anu' sihsan, unau numei khat leh pasal nih ahi ua, apa
uh toh chauh in atengkhawm uhi. Nektawm zonga kivak ahihman un ka
hehpihthei mahmah mai hi. Panpih theihna a omliai teng ah panpihna kape
sam hi thupi kei mahleh. Ahun paisate bangmah theihna neilou kahihman in
ka mit ah ka umang asiangthoua, adik kim mahmah hi. Soisel a hehsan na
ding thil kamuh in a bawl ngeikei a, mihoihtak bang a kilang ahihman in
ka ngaina bik hi.
Ka kal uh kuamah theih ding ka deihlouh man in ka lawmte lak ah leng
im theih tawp in ka im hi. Ei ki nungaksak in bangteng himahle hangleng;
sungte muh a naupang chih a ki omlai ahihman in pilvan kan omlou hi.
Mite muh in kathuahtam ngamkei a, aguk in kakithuah pih zawzel hi.
Aziakbel ka sungte'n hon theile uhbel ka maban ding tuh tai thuak ding
ahimaia ban ah, ka umang toh leng kithuah theihlouh loh zomah ding
kahihman in mi lak ah zaw lawm maimai bang in ka thuah zaw hi.
Huchi'n hunbangtan hiam kuamah theihpih louh in kingai in kahong om
uhi. Himahleh, Bible in "Theihlouh ding a sel bangmah aomkei." achih
bang in Mangpu toh kakal uh ka vengte uh kihouna pipen ahong hita hi.
Lamdang kasak mahmah bel kuamah in Mangpu toh ahon deihsak kei mawk uhi.
Himahleh, kenbel athu-le-la bangmah theilou kahihman in amelhoih ziaka
hon haza uh ahi chih ngaihdan nei in deihsaktak a hon thuhilhte kana
huat bawl maimah hi.
Thu hongthang zel in atawp in kanu bil ah Mangpu toh ka kingaihna thu
uh ahong lut khata hi. Nikhat annek lai in kanu'n ahon dong hi. Dawn
ding dan haksa kasa mahmah mai a, "HI" chilenglah hon tai ding theihsa,
kingailou chilenglah zuaugen suak zelding ban ah kholai ah miteng in
theivekta ahihman un dawnna hoihpen ding atheih hak mahmah mai hi. Dawng
lou a ka omtak in kamnemtak in ka kiang ah, "Bawi, ka hon it mahmah uh
chih nathei, na maban ding ka khual mahmah uhi. Haksatak leh kisiktaka
hinkhua nahonzat ding kou nanu-le-pate'n kon phal kei uh. Tua ziakin
tangval hoih hibang zah lai ah Mangpu nava ngaih khak khelkhel poi kasa
mahmah uhi. Huaiziakin, hehpihtak in khen mai in aw..." ahon chita mai
hi. Ka nu awsuak nemtak mai lah kei adinga kha takmai kazak takin kaphu
zot zozen hi. Ka ngaihtuahna kinak sual hina e... Kanu thu lah kanial
ngamkeia alangkhat ah lah ka itpen ka khen ngam mahmah kei hi. Khen zou
nawn ding inleng kaki koih kei hi. Min ahoihlouh dan ahon gentam peuh
uhleh ka itna alian deuhdeuh zomah hi.
Gen ngamlou sasa leh zakta kawmtak in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u
Mangpu te tagah leh zawng ahihman ua ka khenna ding thu om in katheikei.
Sum-le-pai in nopsakna leh kituahna hontun lou a ki itna mah hilou maw
kituahna hon tuntu?" chi'n aw ling pelhpelh zen in haksatak in ka dawng
hi. Huaitakin kanu'n ka kiang ah, "Bawi nathugen adik mahmah. Himahleh
natheihsiam louh aom. Azawn ziak leh atagah ziak a khen in honchi
kahikei, a omdan leh tatdante ahoihlouh ziaka khen in kon chih ahizaw
bawi... Migen dan a Mangpu in khamtheih hih ahi. Tua ahihman in
khamtheih hih toh tulkhawm din nang katanu pammaih ka honsalua." chin
ahon dawng hi.
Kanu thugen kazaktak in ann kane thei nawnkei. "Khamtheih hih" a chih
in kalungtang avut hi. Ka itpen in khamtheih hih ding in ka gingta kei.
Gingtalou lua kahihman in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mang in khamtheih
hihlou ahi. A omdan kathei. Mihoihtak ahi. Tua nazak thute pen kei hon
hazate' thubawl maimai ahi ding. Gingta ken aw nu." chi a kagen leh kanu
hong heh mahmah mai a, kakiang ah, "Bangmah natheikei, kathu mang mai
inla thuah leng kithuahpih nawnken. Nanga dia hoih ahi akigen." ahon
chih khum hi.
Ka khase mahmah mai a, annek zoh in lupna tung ah lum in kakap nilouh
hi. Ka itpen tuabanga gamtang dingin ka gingta theikei. Mite hon
hazatmana ka sungte kiang ah ana heksiat uh hiding ahi chi'n heh mahmah
leh khase mahmah kawm in tuani ka zang bei hi. Ka nasep ut tha asuak
mahmah keia, bangmah semlou in lupna tung ah kalum den hi.
Hunte hongpai zel in nute deihsaklouh tuh kimuh a kithuah khawm ahong
haksa mahmah ta hi. Ka gamtat danteng etkai kahita a, nidanga duattak a
kep a om nu pen tun hunteng in tai katuak gige tamai hi. Himahleh, ka
umang hoihlouhnate kazak munpeuh leh ka itna akhang deuhdeuh zosop hi.
Khovel a ka itpen ka sungten hon itpih lou uh chi'n ka khase mahmah mai
hi. Hitamahleh, kathuak hon theihpih a, hong nem ding kuamah a omkei. Ka
niteng nasep bel ka umang ngai a kah ahita mai hi.
Mangpu pen kei a ding in ka first love ahi a, amah a din bel a
bangzahna kahi dia? Chih katheikei. Himahleh, ahon ngaih nak leh banga
poi? Chi'n kakilung muan hi. Ngaihzawng neingeilou pi'n tangval
melhoihtak leh kamsiamtak, mi duat siam mahmah ka hon neihtak in nuam
kasa mahmah mai hi. Lawmte'n a tangvalte un hehsan a, kinakpih thu te
khawng uh ahon gen chiang un ka umang hon duat dante leh hon care dante
ka ngaihtuah zel hi. Hiaibang melhoih leh zaidam tangval a kaneihkhak
hampha kakisa mahmah mai a, niteng hunteng in ka itna akhang hulhul mai
hi.
Ka umangte bel anu' sihsan, unau numei khat leh pasal nih ahi ua, apa
uh toh chauh in atengkhawm uhi. Nektawm zonga kivak ahihman un ka
hehpihthei mahmah mai hi. Panpih theihna a omliai teng ah panpihna kape
sam hi thupi kei mahleh. Ahun paisate bangmah theihna neilou kahihman in
ka mit ah ka umang asiangthoua, adik kim mahmah hi. Soisel a hehsan na
ding thil kamuh in a bawl ngeikei a, mihoihtak bang a kilang ahihman in
ka ngaina bik hi.
Ka kal uh kuamah theih ding ka deihlouh man in ka lawmte lak ah leng
im theih tawp in ka im hi. Ei ki nungaksak in bangteng himahle hangleng;
sungte muh a naupang chih a ki omlai ahihman in pilvan kan omlou hi.
Mite muh in kathuahtam ngamkei a, aguk in kakithuah pih zawzel hi.
Aziakbel ka sungte'n hon theile uhbel ka maban ding tuh tai thuak ding
ahimaia ban ah, ka umang toh leng kithuah theihlouh loh zomah ding
kahihman in mi lak ah zaw lawm maimai bang in ka thuah zaw hi.
Huchi'n hunbangtan hiam kuamah theihpih louh in kingai in kahong om
uhi. Himahleh, Bible in "Theihlouh ding a sel bangmah aomkei." achih
bang in Mangpu toh kakal uh ka vengte uh kihouna pipen ahong hita hi.
Lamdang kasak mahmah bel kuamah in Mangpu toh ahon deihsak kei mawk uhi.
Himahleh, kenbel athu-le-la bangmah theilou kahihman in amelhoih ziaka
hon haza uh ahi chih ngaihdan nei in deihsaktak a hon thuhilhte kana
huat bawl maimah hi.
Thu hongthang zel in atawp in kanu bil ah Mangpu toh ka kingaihna thu
uh ahong lut khata hi. Nikhat annek lai in kanu'n ahon dong hi. Dawn
ding dan haksa kasa mahmah mai a, "HI" chilenglah hon tai ding theihsa,
kingailou chilenglah zuaugen suak zelding ban ah kholai ah miteng in
theivekta ahihman un dawnna hoihpen ding atheih hak mahmah mai hi. Dawng
lou a ka omtak in kamnemtak in ka kiang ah, "Bawi, ka hon it mahmah uh
chih nathei, na maban ding ka khual mahmah uhi. Haksatak leh kisiktaka
hinkhua nahonzat ding kou nanu-le-pate'n kon phal kei uh. Tua ziakin
tangval hoih hibang zah lai ah Mangpu nava ngaih khak khelkhel poi kasa
mahmah uhi. Huaiziakin, hehpihtak in khen mai in aw..." ahon chita mai
hi. Ka nu awsuak nemtak mai lah kei adinga kha takmai kazak takin kaphu
zot zozen hi. Ka ngaihtuahna kinak sual hina e... Kanu thu lah kanial
ngamkeia alangkhat ah lah ka itpen ka khen ngam mahmah kei hi. Khen zou
nawn ding inleng kaki koih kei hi. Min ahoihlouh dan ahon gentam peuh
uhleh ka itna alian deuhdeuh zomah hi.
Gen ngamlou sasa leh zakta kawmtak in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u
Mangpu te tagah leh zawng ahihman ua ka khenna ding thu om in katheikei.
Sum-le-pai in nopsakna leh kituahna hontun lou a ki itna mah hilou maw
kituahna hon tuntu?" chi'n aw ling pelhpelh zen in haksatak in ka dawng
hi. Huaitakin kanu'n ka kiang ah, "Bawi nathugen adik mahmah. Himahleh
natheihsiam louh aom. Azawn ziak leh atagah ziak a khen in honchi
kahikei, a omdan leh tatdante ahoihlouh ziaka khen in kon chih ahizaw
bawi... Migen dan a Mangpu in khamtheih hih ahi. Tua ahihman in
khamtheih hih toh tulkhawm din nang katanu pammaih ka honsalua." chin
ahon dawng hi.
Kanu thugen kazaktak in ann kane thei nawnkei. "Khamtheih hih" a chih
in kalungtang avut hi. Ka itpen in khamtheih hih ding in ka gingta kei.
Gingtalou lua kahihman in kanu kiang ah, "Nu aw, ka u Mang in khamtheih
hihlou ahi. A omdan kathei. Mihoihtak ahi. Tua nazak thute pen kei hon
hazate' thubawl maimai ahi ding. Gingta ken aw nu." chi a kagen leh kanu
hong heh mahmah mai a, kakiang ah, "Bangmah natheikei, kathu mang mai
inla thuah leng kithuahpih nawnken. Nanga dia hoih ahi akigen." ahon
chih khum hi.
Ka khase mahmah mai a, annek zoh in lupna tung ah lum in kakap nilouh
hi. Ka itpen tuabanga gamtang dingin ka gingta theikei. Mite hon
hazatmana ka sungte kiang ah ana heksiat uh hiding ahi chi'n heh mahmah
leh khase mahmah kawm in tuani ka zang bei hi. Ka nasep ut tha asuak
mahmah keia, bangmah semlou in lupna tung ah kalum den hi.
Hunte hongpai zel in nute deihsaklouh tuh kimuh a kithuah khawm ahong
haksa mahmah ta hi. Ka gamtat danteng etkai kahita a, nidanga duattak a
kep a om nu pen tun hunteng in tai katuak gige tamai hi. Himahleh, ka
umang hoihlouhnate kazak munpeuh leh ka itna akhang deuhdeuh zosop hi.
Khovel a ka itpen ka sungten hon itpih lou uh chi'n ka khase mahmah mai
hi. Hitamahleh, kathuak hon theihpih a, hong nem ding kuamah a omkei. Ka
niteng nasep bel ka umang ngai a kah ahita mai hi.
Hunte hong paizel in khrismas gim bang ahong nam hiauhiau panta hi.
Lawmte leh midangte phur tak a khrismas tunkal ngaklahtak a a omlai un,
keibel kilawpna neuchik leng neilou in lunggim takin hunte ka zang den
hi. Ka itpen, ka umang toh lah fon a ki msg chih louh ngal thuzakna ding
a omkei. Nikhat kimu ding in ahon sam hi. Ka sungten lah nitak pawt
ding hon phallou uh ahihman in ka buai mahmah mai hi. Ka ngam louh dan
kagen leh hehsim kawm in ahon houpih a, ka itpen heh aw kazak patna
ahihman in na kasa mahmah mai hi. Huchi'n itna in hon kai in ka sungte
kiang ah lawmte in ah pawt zual ding chi'n kakimuhna dinglam uh ka hon
zuanta hi.
Amun katun in ka umang ana omkhinta a, honna ngaklahlua ahihman in
ahon muhphet in kakianglam honzuan in ahon pom pah tonton hi. Huntam
neilou kahihman un kahun neihsunte uh aam huailua ahihman in kenzong
zakta zou nawnlou in ka kawi thuk tei mai hi. Ka it in ahon kawi kawm in
ahon ngaihdan ahon gena, keitoh mel mulou a om haksa asak dan ahon gen
hi. Kenleng ama' sanga ngaizaw kahihdan leh kimuhlouh hanga ama adia
ginom ka hihdan ka hilh suk pah lomlom hi. Huchia kakikawi lai un,
katheihlouh kal in ka ang ah akhut hon koih in ka ang sawk ahon sawm hi.
Ken bel ngai mahleng tuabanga om dinga kiman nailou kahihman in akhut
sahkhiaksak in kintak in a ang apan ka kihemkhe pah hi. Huaitakin aman
ka kiang ah, "Ngaih, bangziaka ka khut nalak khiak hiam? Kei na itpen
nahon chih adinga na taksa phallou mw? Na taksa naphal kei leh na
lungsim zaw tanglousa kahi maive maw? Nang zaw hon it taktak lou nahi.
Hon it taktak lou nahih ziaka nataksa natawm phallou nahi. Na tongdam
nemlel maw ka tantawk?" chi'n khasetak bang in ahon gen hi. Ka itpen
apan tuabang thute kazaktak in na kasa mahmah mai a, akiang ah,"u aw,
kon it kon ngai chih nathei, nang kahon itziak in khitui tamtak kasengta
chih leng nathei. Himahleh, tua na hon ompih dek dante zaw nupa ihih
hunchiang chauh a ihih ding thilte ahi. Ki ngailai ihi a, kiteng nailou
ihi. Siangthoutak a hon neih ka ut. Tuaziakin ut mah lehangle tua nahih
sawmte zaw ken hih thei nailou kahi." chi'n kadawng hi.
Ka thugen azaktak in bangtan hiam ahong dai dide a, tua zoh in,
"Ngaih, na sungte'n thuzuau ziaka ahon deihsaklouh dan uh nang leh ken
ithei hi. Tuaziakin, eigel kigawm theihna ding omsun bel kei apan a sawn
na pai ahimai. Hehpihtakin tuzan in huai hon sukpichinsak maive aw"
chi'n ahon ngen ngutngut hi. Athugen kangaihtuah a, adikna chiang a om
in kamu hi. Kasungten hon deihsak lou mah ahi ua, kithukim taka kiten
chihpen omtheilou ding mah ahi. Himahleh, pasal nei ding in ka naupang
lolai a, huchilou hita him leh leng nupa hiloupi a nupate' nundan a
nungtak pen khelhna leh zahlakna ahihman in huaibang ding in ka kimankei
a, ka itpen toh ding himahleh ka ut kei hi. Tuaziakin ka itpen kiang
ah, "u aw, nathugen dik mah, ka sungte'n hon awilou mah uh ahi.
Himahleh, ginomtak in om peuh lehang lungsim kheng theitu Pasian nei
ihihman in nikhat tei iginomna gah lou ngei ding ihi. Tun na deih hon pe
ta leng, Pasian deihlouhlam thil ahih ban ah kei adinga damsung
minsiatna ding hong hiding ahihman in kahon pichin sak theikei. Hon
ngaisiam in ka hon itlouh ziak ahikei." chi'n ka dawng hi.
Ka thugen azaktak in thakhat a hon pummat in hon sual ahon sawm hi.
Utlou kahihman in kakipek khia a, akiang ah, "u aw, hiaibang a hon
bawlsawm nahih leh hon it taktak hilou nahi. Kuaman a itte siatna ding a
bawl utkei uh. Hiai bang thil hih ut taktak nahih leh midang toh hihmai
in. Zan asawt ta mangpha kana pai mai ding." chi'n kapaisanta hi. Ka
itpen in hiaibanga thil hoihlou katung ah ahon hihsawm mai na kasa
mahmah mai a, ka nung ah hon samsam mahleh dawnglou leh kinung hei lou
hial in innlam zuan in mittui luang zungzung kawm in kapai san vengveng
hi. Inn katun in ka nu'n hon mu ahihman in, Ngaih koilam vahoh nahia?
Akapsa ahong pai nahi di e maw? Na umangpu toh vakimu get nahi maw? Huai
omdan hoihlou toh kimu nawnken ka chi hilou maw? Kathu naman louhman
tuban na pawt nawn kei ding." chi'n ahon sal hi. Kanu kamkhat mah aleng
dawng tuan selou in ka room ah ka lut a, kong kalh in ka lupna tung ah
kah petmah in kakap hi. Ka umang in ahon msg a, ahihkhelhna ah ngaihdam
ahon ngen hi. Ka reply kei a, tampi ahon khak nung inleng ka lungsim a
na luatman in ka reply se kei hi. Ka reply louh tak in ahon kol a ka
pick up tuankei. Kahon ngaihlouh ziak zaw hilou ahi aw umang ka chi
lungsim a, ahon kol munluat tak in "kahon ngaidam"chih teng chauh khak
in fon ka switch off san hi. Imut sawm mah leng ka imu theikei. Ka umang
hon bawldan te leh ka nu thugente na salua in ka kap khovak hi.
Hunte hong paizel in ka umang omdan hoihlou kigente ka bil ah ahong
lut tam mahmahta a, ka sungte apan inleng tawpsan ding a thuhilhna essay
type niteng in ka za gige tamai hi. Himahleh itna diktaka kana it ka
umang ka tawpsan zoukei. Ka itluat man in mite'n deihsaktaka ahon
thuhilhna te uh keidi'n thu huathuai leh ninhuai asuak maimah hi.
Huchihlai tak in kakhote uh mundanga doctor zillel khat amin Lalpu kichi
ahong tung hi. Ka inn uah ahong pawt zel a, ka sungte atung ah asiam
thei mahmah uhi. Kamsiamtak in hon houpih zel a, himahleh kenbel thulim
in kadawng ngeikei hi. Bangtan hiam ahong lenglat nung in nikhat ka
kiang ah ahon itna thute kisuanglah kawmtak in ahon gen hi. Ka ngaihtuah
a, a omdan apan in ahon it taktak ahi chih kathei, ka sungte apan
inleng nialna om din ka gingta kei. Neih-le-lam ah leng minuai aleng
ahikei uh. Himahleh, ken ka umang itna kana piaksa ahihman in itna mit
in kana enthei kei hi. Huaiziakin Lalpu kiang ah, "ulal aw, nahon itna
ziak in lungdam mahmah ing. Ahihziakin ken ka u mangpu kiang ah ka itna
tengteng ana kemsak ta kahihman in tuana hon itna pen hon sangsak
theilou ding kahihman in poi kasa hi. Hehna in la hetkenla, hon theisiam
in aw..." chi'n ka hihtheihlouh dan kagen pah hi. Tuatakin Lalpu inleng
ka kiang ah, "Ngaih ka hon theisiam lotel, itna kichi kimawlna maimai
hilou a, nang itna diktak a na it a dinga na ginomna na latsak ziak in
ka hon ngaisang hi. Nang bangbang in miteng in itna dik neichiat lehang
khovel nak nop nanchia... Kenle nang itna diktak a konna itman in na
kipah ding ka hon deihsaka, tuaziakin na itpen toh nakal uh ahoih semsem
theihna ding in kon panpih ding aw... Nalawm hoihpen kahithei diam?"
chin ahon dawng hi. Adawnna ding theih hak kasa mahmah, ahoihna leh
alungsim pichinna ka ngaihtuah chiang in kangaisang mahmah hi. Kenlen
akiang ah, "ulal nahon theihsiamna tungah kakipak mahmah hi. Kei leng
sihtanpha in nanga ding in lawm ginom kahi ding. Kipanpih tuah gige ni
aw..." kachitei hi. Zan sawtta ahihman in uLalpu leng apai ding in
akithawi a, innkong tan vakha in kalum ngal hi. Ka umang ka text leh
ahon reply kei a, ka fon leh switch off akichi zomah hi. Ka lung anuam
theikei, midang hel a kuan ahi dia aw? Aguk a hon kop ahi di e chihpeuh
ngaihtuah in ka lung noplouhnang ka mai kha get a, imu theilou in sawt
tak ka om nilouh hi. Ulalpu thugente bang ka bilkha ah ahong ging
thakthak zel a, ning kitel tak in kalupna tung ah kaki heihei maimah hi.
Aw umang ka hon it dan leh nanga dinga kaginomdan thei hilechin zaw
maw... Lengdang sai a, na fon natawm hon off khum lou ding hichin a
chi'n kalungtang suangtuahna lungkhampih in ka om den hi.
Zingkal khua hongvak phet in tuitawi ding in kakuan khia a, lampi ah
ka hausate uh innkong kitawn khazel hiven. Tuamun katuntak in ka kiguih
zot zozen hi. Ka thilmuh lamdang kasa mahmah mai. I... ahitheikei ding
ka gingta theikei. Ka umang, ka it mahmah asam kitan giau leh a ang ah
aktal guk oksak in om a, akhut tegel khuamah khih belh in a om hi. A ang
ah "GUTA PA KAHI" chih liandeuh a kitak in ana ok zomah hi. Na kasa
mahmah mai a, ka zak ata mahmah mai hi. Kamitui luang ding in ahong kisa
pah hi. Kintak in et leng en ngamlou in ka taikhiak san hi.
Tuazingkal pen kei a ding in kikhekna zingkal ahong hita. Ka umang
gamtat dan tengteng kam agen mai hilou a lehkha aki gelh teng simsak in
ka om hi.(kapa ahihleh V/A Secretary ahi hi.) lamdang kasa mahmah mai a,
sawt honkhem zou kasa mahmah mai hi. Kou innsung natawm le tampivei
ahong luhman ana hihi. Aguktak ziak a mat tampivei anatuak in gu nawnlou
dinga kichiamna tampi ana nei hi. A khamtheih hih ziaka gawtna atuah
tengteng ki gelhna ka ang alaipuan ah ki gelhvek ahihman in gintak louh
vual ahinawn kei. Kanu hon thuhilh te kana gintaklouh a kana nial nate
kakisik petmah hi. Ka itluat ziaka hiaitan hon khem zou ana hi hi.
Himahleh, hiaibangteng atuah nung inleng ka umang zaw ka it thouthou, ka
mudah theikei. Ahihhang in, ka pasal ding in bel atak nawn kei. It tak
kawm in tawp san mai kahon sawm ta hi. Ahaksa ngei mai. Tawpsan sawm in
pan lamah leng. A thilhoih lou hihte thei kawmkawm in ka it deuhdeuh mai
zosop hi.
Atawp in kingakna tak lou lua ahihman in, sih-le-sih dam leh dam
chi'n tawpsan mai ding kathupuk ta hi. Kanu thu kaman khak louh poikasa
mahmah mai a, kakisik mahmah hi. Kanu thu atung in anamang pah leng zaw
hiai tantan tunglou a, thuakna lou ding hing, kanu kiang ah kap zoihzoih
kawm in athukamanlouh nate ah ngaihdam kangen hi. Aman leng amit a
khitui pak niuniau kawm in a anga hon pom in hon ngaidam khin thamta
ahihdan ahon hilh hi. Azekai bangmah leh akikhelma a ka umang omdan
katheih khiak pen vangpha kahihdan hon hilh in tuban ah mi omdan
theichianglou pi a pawng ngaih nawnlou ding in ahon thuhilh hi. Keimah
ngeileng tuabang dinga hai kahi nawnkei. Sinlai hoihtak ka sin khinta ka
pilvangta ding. Himahleh, ka umang zaw ka it lotel lailai.
Theihlouh kal in Khristmas leh kumthakte bang kizang zou nawnta hi.
Lawm-le-vual ten zaw nuamsa tak in azang uhi. Keibel hunlui ngai in
lungzuangtak in ka omden maimah hi. Mite'n alungsim uah Jesu mah
alianpen a akoihlai un kei abel ka umang mah in aluah den lailai hi.
Nikhat keikia in inn ah ka om a, anntang hah a ka omlaitak in ka
umang ahong hoh hi. Amel nidang a bang nawnkei, a gawng in a daang
mahmah hi. Atutna ding pia in houpih tuan selou in ka ann sep maban ka
sunzom hi. Atawp in aman kakiang ah,"Ngaih tulai bangchi e? Text le na
hon reply nawnkei a, hehna neimaw?" ahon chi hi. Kenbel "bangmah chilou"
chih chauh in ka dawng hi. Dawng bul honsalua zaw ahi ding a, ka kiang
ah,"Ngaih katung ah na lungkimlouhna om hia? A om leh hehpihtakin hon
gen maive maw. Na heh a na lungkimlouh di zaw ka ngaingam mahmah kei."
ahon chi hi. Huaitakin kenleng ngai in hehpih mahmah mah leng haksa
sakawm tak in hichi'n tawpna thu kahon genkhum tamai hi. "Umang aw
ngaihdah in ngaiken la, hehpihtak in midang zong mai in aw. Kei kahithei
nawnkei. Na omdan leh na thil hoihlou hihte ziak in hon ngai mah leng,
kahithei nawnkei. Ken nang mihoihtak bang in konna en a, miten na omdan
ahon gente uh gingta lou in konna muang lokha a hiaitan tung ihita.
Kathuak tam lota hehpihtak in hon thuak behsak nawn dah mahmah mai in aw
umang. Kikhen zaw maini."
Kathugen a zaktak in ahong heh mahmah mai a ka kiang ah, "bang e
kahih? Banga ka hoihlouhna. Huai doctor zil pa Lalpu ziaka maw suanlam
bawl a kei migenthei nahon khen mai. Ahitheikei ding." ahon chikhe
phongphong hi. Kenbel nemtak in, "umang aw, huailampang hilou ahi. Na
omdante leh na thilhihte ka mit mahmah a mu in kasim vek hi. Na
khamtheih hihte, na guktakna te tengteng kama ah im in a omkei. Atung in
kahon ngaihluat ziak in kahon muanglua a, mite gen kana gingta kei.
Himahleh zanlam zingkal a na akguk ok kawm a gutapa kahi chih ngawng oh
kawma ahon hen uh kahon muh zaw nasalua kahi. Umang hehna inle
ngaikenla, ikal subei maini milak ah ka zum gawpta. Kon ngaihlouhziak
hilou ahi. Na omdan nahon bawlhoih zohleh huaihunchiang in kikum thak
zawmaini aw." chi'n kadawng hi.
Amah bel a utdek kei. "Ngaih huaipen zaw ahon theih khelh uh ahi. Ka
innvengte uh khat in hon simmoh mahmah mai a, ka siatna ding uh
adeihziaka kahih louhna pi a ngoh a om kahi. Tun athu avengta.
Hehpihtakin, hon taisan mahmah ken aw Ngaih. Nanglou azaw hingzoulou
ding kahi." chi'n khasetak in ahong kap keuhkeuh hi.
Ka itpen khasetak a kap kamuh tak in kalungtang suknem in ahong om a,
hehpihlua in kanu kianga kathuchiamte mangngilh in ka umang a ding in
ginomna ka chiam thakthak nawnta zel hi.
Nitaklam ahong hihtakin ka umang le pai ut in a hong dingkheta hi.
Gate ah pawtpan chih ding in kanu hongpai toh akituak ua, bangmah genlou
in aki entuah liakliak phet uhi. Kanu'n ka kiang ah bang ahon gen dia
aw chi'n ka dip akisai litlit hi. Ka lauhthawng mah bang in ka nu'n
"bawi Mangpu in bang hong hih ahia?" chi'n ahon dong hi. Kenleng, "hong
pawt maimai hi nu." chi'n ka dawng a, kanu'n bel gingta ding in ka um
kei. "Bawi taisan zou mahmah lou zaw neive maw? Hiai thei in khamtheih
hih ahi chih natheihsa ahi. Huaikia leng hilou a guta leh mivan gu a
kipei ahihdan zong natheivek. Akamsiam in hon mantang zou ahilel.
Himahleh, en in, tunung chiang a akikhelnunga nakisik ngoihngoih nading
lampi zuan a pai lellel nahih lam nakitheikei. Tuabanga na omtouh zel a
nakitenpih leh, sawtlou nung in ahon sihsan pahdia. Naupang chika
meithai suak ding nahi. Bawi kenzaw huai dinga hon phal mahmah lou kahi.
Pil inla tawpsan maive maw..." ahon chi ngutngut hi. Kanu thugen ka
ngaihtuah a, dik kasa mahmah hi. Himahleh, ka itna in honzoulua ahihman
in haksa kasa mahmah mai hi. Ka maban ding a bing mahmah mai chih leng
kathei. Himahleh, ka umang kangailua, Toupa aw bang kalohta dia?
Lungkhamlua in ka Bible kava phen a, kasim sa, kaneua pan katheihsa
Ephesate 4 na kava simkha hi. "Tate aw bangkim ah na nu-le-pate uh thu
mang un" katheihsa himahleh, tunbel kalungsim ah ahongthak nawnta.
Katheisiamta, Pathian kiangah ka kitulut a, Pa aw kanu-le-pa thu mang
ding in nahon deih a, nathute bangkim ah zui ding in nahon deih hi.
Himahleh, ken nang leh kanu-le-pate' thu donglou in ka deihdan apai in
thupukna kana kilak hi. Kei nahon it man in hiaibang haksatnate nahon
tuaksak a, tua haksatnate apan a nangmah deihdan sinkhe thei dinga ka
lungsim nahon sukvaksak man in kakipak hi. Pa aw kakhelhna hon ngaidam
in aw" chi'n ka kap keuhkeuh mai hi.
Huchi'n Pathian ngaihdamnate tang in kanu hon thuhilhnate zuitou zel
in awl-awl in ka it kangaih ka umang ka hon tawpsan theita hi. Hunte
hong paizel in itna taka kei honna it a ginomtaka honna ngaktu Lalpu toh
kanu-le-pa lemsakpihna in kahong kingai ua, kum nih kakingaihzoh nung
un, ama'n a doctor zil azohtoh kiton in Pathian le saptuam theihpihna
toh kahong ki gawmta uhi. Pathian vualzawlna tang in tapa deihthoh
huaitak mai kanei uhi. Kapasalte sungkuan in hon it mahmah in ahon duat
mahmah ua, hampha kakisa mahmah hi.
Ka hinkhua ah kisikna ding a om nawnkei. Ka hinkhua kipahna,
lungkimna leh bukimna in adim hi. TUNNU AW NA HON THUHILHNA MANPHA HINA
E...! ka damsungteng in na thu ah ka dingkip dinga veilam hiam taklam
hiam ah ka pialsan nawnkei ding. Nu aw KA KIPAK LUA. NANGBANG NUHOIH
KONNEIH KHAK HAMPHA HINANG E.... Thakhat in kanu'n (ka pasal Lalpu' nu)
"Ngaih bangchi e? Bang ngaihtuah a huchi dedu nahia? Na om nuamlou sim
amaw?" chi'n ahon donga, kei leng thakhat a halh phut in "Nu aw huchilam
hilou ahi. Na hon deihsaknate uh leh na hon itna te uh kangaihtuah
chiang in thupi kasalua a, ngaihtuah denkha sek kahi. Hon ngaidam in aw"
chi'n ann huanlai kanu huansak in ka zawllui, nidanga sihpih phiala
kana it ngei ka u mangpu gal ding in kakuan kheta hi.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Beita~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment