ITNA LALGAM : Khuanu ruat louh…
By ~ Naa Muu Samte UnTf
Thumapi :Tangthu
gelh siamlua hikei mah leng,ka gelh ut himhim ziak leh, i group deihthoh
huaitak uh “SIAMSINNA LEH VAKIANGBU” ah ka min tuangsak sam ka ut ziak
in ka hon gelh tei ahi.
Writer’s Note : Hiai tangthu a min te leh a tangthu mahmah leng phuahtawm ahi hi.
Sangkhat za kua sawm kua leh thum (1993)
kum in khovel melmu ding in ka hong piang a ka min ding in Lialian ana
sa ua, tapa tang neihsun ka hih ziak in ka nu leh pate’n hon duat mahmah
uhi. Sungkuan nek zonna lam a haksa satak nuai a khangkhia ka hi a,
himahleh ka sungkuan ua ka kituah mahmah ziak uleh Pathian lau mi ka
hihziak un kuamah englou in kou khomkhom in nuam ka sa uhi. Ka pa
rickshaw hek in ka nu’n ka innkong ua paan dukan lianlou ngak a, huai
tuh ka neek muhna uh ahimai hi. Ka nu-le-pate’n haksa sa pi pi in tuni
chiang dong pawl-X sin thei di’n hon na pikaitou uhi.
Pawl- 9 exam zou, skul lah kikhol phot
ahih chiah ka nu-le-pate panpih theih nana ah ka huh zel a, ka dawr uh
ngak in ka nu ka tha dawn zangkhai mahmah hi. Sun nilouh a dawr ngak in
ka nu toh ka kithuah ua nuam ka sa thei mahmah uhi. Khosakna haksa leh
mite phazou ka hih louh man in lawm leng ka nei tam kei a ; himahleh ka
inkhangte uh Mumung kichi kou daan a nektawm zong mah khat toh chuh ka
kipawl thei mahmah ua ka neu ua pat kithuahtou den ka hi uhi. Rayburn
high school a pawl 5 ka hìh ua pat kithuah tou den ka hi uhi.
Nitaaklam khomui kuan in ka pa a rickshaw
gate ah hon tawl lut a, window ah ka na en a, ka pa meel gim mel tak
kho-ul kai niuniau ka na en a,huai hun in ka lungsim ah thil tampi hong
lut a, ka pa gim di dan khong ngaihtuah in kamka zen in ka na en heuhou
hi. Ka pa’n hon mu ahi ngei dia, ” Lialian, hon et thoh lou in hon
kaihlut pih dih” chi’n hon sam a kiguih zawzen in ka vatai phei a ka
gate bul ua thil kuak ah rickshaw taang ka vakaihlut pih hi. Innsung ka
lut ua ka pa tui dawn ding ka pe pah a, a kisil nang tuilum bawlsak in
dawr lam ah ka nu kiang lam ka zuan hi. Dawr ah ka nu ka vatutpìh zek a ,
sawtlou in dawr khak in ann ne din ka lut uhi. Ankuang ka hon um ua, ka
pa’n niteng nektawm zon haksat dante hon gen in nikhat nichiang a
officer khat hi ngei din hon hilh hi. An ka nek zoh un ka nu’n kuang
silzou dawr lam mah a zuan pah hi. Ka pa gim mel lua ahihchia ka malis
(massage) nuam sa ahi ngei dia imu pah hi. Ka pa imut zoh in dawr ah ka
vatu nawn leu leu a, ka lawmpa Mumung hong hoh a insung lam ah ka
vatutpih hi. Mumung in suty sung kiloh a kuan dia hon chial ahihdan hon
gen a sawtlou nung in paisuk pah hi.
Nitaak dak 9 vel hong gingtouta a, ka nu
leng dawr khak khin insung hong lut a, saulou devotion nei in ka lupna
tuak uh ka zuan uhi. Lum di’n ka kisa a thuumna neikhin ka mit ka siing
leh tusuun a ka pa gim meltak mai ka muhte ka mitkha ah hong lang dundun
in ka ihmu moh zezen hi. Ka hehpih tha bang asuak a saupi ka
kingaihtuah hi. Ka ngaihtuah sau diak ahihleh ‘pasal toupi ki hi a,
dawr ngak sah kiloh in kuan in sum bangzah hiam in ka nu le pate panpih
leng phatuam in teh’ chi in zingkal chiang a ka pa kiang a phalna lak a
kiloh a kuan di’n lem ka hon sa hi. Sawt kuamtak ka kingaihtuah nung in
ka ihmu thei khong khong hi.
Zing ninou suakte’n ka room sung hon salh
lut sengsang in ka khanglou a, thoukhia in ka kihahsiang somsom hi.
Sana ka et leh dak 5 ana ging man hi. Ka kihahsiang khit in singpi beel
suan sawm a ka gamtat lumlum leh ka nu’n ka thawm za ahi ngei dia hong
thoukhia hi. Ka nu kihahsiang zou in ann huan inn lam hong paiphei a
singpi ka na pepah hi. Singpi dawn kawm in sunchiang a kiloh a kuan ut
ka hihdan ka hilh a, ka pa’n lem hon sakpih leh kuan ding ka hih dan hon
hilh a, saulou ka kihoukhit un ka dawr uh ana ngak di’n hon thukhak a
dawr vanla di’n hon pawtkhiatsan hi. Ka nu a pawtkhit in noute sil zou
in dawr ka vangak hi. Dak 6 vel hong gingtou a ka pa hong thoukhia a ann
huan ding in ana kisa hi. Dak 8 veel in ka nu hong tung a, ka nu leh
pate’n ann ana ne masa ua, amau anek zoh un ken ka va ne hi. Kuang khong
ka silzoh in ka pa kiah ka kiloh di ngen in hon lemsakpih a ; huchi in
ka nasep di chiat uh sem din ka kuankheta uhi.
Nasem di’n ka kuankhia a ka lawmpa Mung
ka va tawn suk a amah leng ana man chet a ka nasepna di lam uh Bungmual
lam zuan in ka kuantou uhi. Lampi ah lawmpa toh nasepna mun di khong ka
kikum ua, nasem dia hon zot ka kipah dan thu khong ka gen uhi. Vengnuam
apat Bungmual chu gamla tou vengveng thou ahidia ka nasepna mun uh ka
tun tan un ka gen di uh bang bei man dek hial hi. Minute 15 di khong ka
pai un ka nasepna di mun uh ka tung khong uhi. Inn kilamzou phet pan
thupi mahmah khat ana ding venvon a, huai pang/nawl lam ah daai
(fencing) kibawl dek foundation kitou kuak a om a, huailam ka zuan uhi.
Mistry te leng sawtlou nung in hon tung ua, nasep vante kaikhawm in
nasep pan di’n kon kisa ta uhi.
Fencing foundation di suang lem dek ka hi
uhi. Kawl suang lian pipite khen zaaktu in kei ka pang a Mung in cement
lam a buaipih hi. Suun singpi dawn diing hut hong hi a, ka khawl
tawldam phot uhi. Ka nesep nate uh innlam ka entou a inn apat nungak
nou, meel hoih mahmah, ‘Vanleng tanu’ bang hial khop a melhoih in ka
omna lam uh ketli toh singpi pe diing a hong paisuk ka mu hi. Singpi hon
pia hi. Singpi dawn kawm in suun nitang sa nuai ah nasep gimhuai dan ka
theikhia a, ka pa nisa nuai a kei a tapa adia gim khuallou a rickshaw
tawl chìh khong ka ngaihtuah chiah ka pa’ hon itna ka theihbeh semsem
hi. Ka kingaihtuah sung sawt sim ahi ngei dia, mistry te’n nasep pan
nawn ding a chìh man un ka singpi dawn gai zok in ka kipan nawn leuleu
uhi.
Nasep nate innlam apat “Liani. . .” chia
kikou aw ging ka za a , kei di bang kisa in ka daktouh leh ka paam a tu,
den a melhoih ka sak nu’n dawng a, ka daak lam hon na mu chiitchiat a
hon nuihsan heuhau a , a innlam uah paitou hi. Nasem kawmkawm in Liani
hon nuihsan heuhau dan khong ngaituah in ka nui veuvuau sim hi. Nite
hong niam hiaihiai a nasep khawl lam vai sawm in vante ka heem ua,ka
hepzoh un innlam lampi lam zuan in ka paitouta uhi. Lampi ka suah touh
kuan un ka kipalpai kha a, ka nunglam ka et leh Liani in hon na nuihsan
hi. Ka zum mahmah mai a lawmpa kiah “paihatt deuh ni” chih toh paihat
thuah in innlam zuan in ka paisuk uhi.
Lampi a Liani nuihmai meelte ngaihtuah in
a sakmel etlawm ka mitkha ah thamdem in lampi ah ka kisui suk nuknuk
hi. Nasep gimsim ka hi diing ua, innlam ka tungsuk haksim uhi. Inn tung
gate ah ka lawmpa Mung toh neklim chi in ka inn uh ka lut a insung ah ka
nute’n an ana neta uhi. Ka nu’n ka mit hah leh ka meel ah ka gimlam
thei ahi ngei dia “hong tungta maw bawi ? Na gim hia ?” chih toh thuah in a an nek kham zok in tuilum hon suansak pah hi. Ken leng “gim huai dek thou, hehe. Ka pa sepsah gimhuai lou zaw deuh” chi
in nui threuuthrau kawm in ka pa ka melh a hong nui thuk thremthram hi.
Ka room ka lut a kikhek kawmkawm in melhoih nu Liani ka ngaihtuah kawm
nilouh hi. Kikhek zoh in tuilum ding kaal ngak kawm in ka pa toh ka
nesepna lam ka houlim ua, huai hun a hon gen ka mangngilh theih louh
khat chu ,
“bawi, nisa nuai a nasep gimhuai dan
na hon thei a, kou na pa na nute’n nang khualna a gim khuallou a tuni a
na nasep bang a sem ka hi uh chih na thei dia, na vakuan gim na thuak
diing hon phallou sim chu ka hi a, hilehleng thil na theih di ka deih
ziak a ka hon kuansak ahi, gimhuai, tawlhuai nasak leh kuankei le teh
khawklou ahi” ahon chi a, ken leng “awle aw pa..” chi’n ka dawng tei sam hi.
Tui lum dile lumta ahi dia, ka nu’n
hoìhtak in tuivot toh hon na polhsak zoh in kisil di’n hon sam a ka
vakisil hi. Ka kisilsung in ka pa hon thugente ka ngaihtuah a amah ka
itna a pung hulhul mai hi. Ka kisil zoh in ka nu’n ka ann ding dohkan ah
ana lui a, dawr lam ah paiphei nawn leuleu hi. Ka puante ka silh zoh in
an ka vane a, gilkial ziak hia, gim ziak ahi diam ah, an bang ka gai
hial hi. An ka nek zoh in kuangte sil in ka pa toh dawr lam ah ka nu ka
va kithuahpih uhi. Dawr sung ah chiamnuih khong bawl in nuam ka sa
mahmah ua, ka nu bang houh in numei hoihsak bang naneita di e ! ! peuh
hon chihleh ka lungsim ah Liani hong lang dundun hi. Nuamsa tak a ka om
uleh dak 9 bang ana gingtou a, dawr khak in innsung ka lut ua, inkuan
maitaam ka neihzoh un ka lum ua. . Nitaak tawldamna hun nuamtak in ka
zang uhi.
Zingni noute hong suak nawn in ka niteng
hun zatdante un ka zangtou jel ua, kalnih vel nasem a ka kuan zoh tak in
ka star nu Liani toh ka hong kihou thei panta ua, a piankumte leh a
skul kaina khong ka hon theita hi. Niteng niteng a ka hon muh tak in tuh
ka sunglam ah ka iitna chi kituh panta a ; himah eh amah dinmun leh
kei dinmun kikhai lua ahihman in ka iitna thu genkhiat ka tum ngam kei
hi. Hunte hong pai haat mahmah a ka nasep uh ka zouta ua, nasep gimhuai
mah leh Liani ka khelah gu mahmah hi. Hihtheih bangmah om tuan lou
ahihchiang in ah ka nasep uh lah zouta, kimuh nawn hun ding theih vual
hilou hi.
Nite suak in tum zel a, himahleh ka
lungkuai lianu Liani ka lunglai ah mang ngeilou hi. Nidang a a inn ua ka
nasep laite khong ka ngaìhtuah chiah ka lung a leeng thei mahmah hi.
Chikmah a hichi bang a kuamah ka ngaihlam ka theikei hi. Kei leh kei
leng mak ka kisa a mangngilh mai ka tum zel a , himahleh bangmah a
phatuam kei hi. Nikhat ka pa a ngaplouh ziak in rickshaw ka vatawlkhel
hi. Inn ah ka kipankhia a, New Bazaar a Red Cross Road bul ah ka kinga
hi. Rickshaw hon hire diing ka mu pah vanglak a , antang bag khat leh
van neu tuamtuam ka pua a, Salem veng ah ka vakhia hi. Gim huai ka sa
mahmah a, ” jugali ” a kuan sang in le a leh nih phial in gimhuai ka sa
zaw a, himahleh ka pa thakhek theihna ahìhchia kei leh kei ka
kingaisang mahmah hi. Naupang chik ka hihziak ahi ngei dia, lampi ah
mi’n hon hah et thei mahmah ua, himahleh zum hetlou in ka tawl veve hi.
Ka antang bag puak ka ngakh khit in ka kingakna lam zuan a ka tai lai
in lampi ah activa in nungak khat hong taiphei ka galmuh a, ka ki-entuah
kha ua, ka kiang lam hon naìh deuhdeuh a ameel ka mu a , Liani ana hi
maimah hi. Tu in chu a hon nuihsan het kei a ameel ah banghiam khat
ngaihtuah ahi chìh ka haih kei hial hi. A hon taipeel a saulou a tun in
khawl zen in a hon en hi. Ka en ngam nawnkei a ka hat tai deuh a Tedim
road ah ka suak touta hi. Hiai hun chet ah chu ka zum petmah mai a, ka
lungsim a buai zaak phial a, lampi lian ah gari horn gingte’n hon
halhsak guih zel hi. Lungsim nuamlou pipi in ka nasep ka sunzom zel a
nitaaklam dak 5 veel in innlam ka zuanta hi.
Inn ka tung a, ka sum muhteng ka pa ka
pia a, ka kikhek zoh in kisil di’n bathroom lam ka zuan hi. Ka lungsim
ah tuni a Liani toh ka kimuh uh kia a om a, nidang a ka meel putdan toh
tuni a kibang ta kei hi. Ann ka ne ua, ka nek zoh un dawr ah ka
sungkuan un ka vakithuah nawn uhi. Gimsim chu ka hi dia imut hong suak
pah a lum di’n ka room lam ka zuan hi. Lupna ah ka lum a, Liani ziak in
ka ihmu theipah kei hi. Ka nu ka room ah ahong lut a, thousilen a hong
leem a, a theilou lem ka kineih a, ka puan hon silh hoih sak hi.
Thousilen a zeph kik a thuumna hon nei hi. Mak ka sa sim a ka daak guk
leh khukdin zen in thuumna a nei hi. A thuumna ah hiai thu ka zak in ka
mit ah mittui a hong pawt hi. Huai thu pen tuh
“…ka tapa, a gim mahmah leh a lungsim
noplouhna om ahi chih ka haih kei, Pa aw, nang bangkim hihthei, ka tapa
tawlna teng leh a lungsim noplouhna teng va lakkhiat sak a, tawldam
tak a, zan hun na hon piakte azat theihna di’n hehpihtak in ka hon ngen
hi…” mittui pawt kawmkawm in ka theihlouh kaal in ka ihmu kha hi.
Ama nitak a ka nu’ THUUMNA Pathian in hon
dawng ahi ngei dia zingkaal ka thoh anuam mahmah mai hi. Ka gimnate a
theng deuh a, ka rickshaw tawl sunzom thei di’n hatna ka nei nawn hi.
Zing ann ka huan a amin tak in ann ka ne uhi. Dak 9am lak vel in
rickshaw toh ka taipawtta hi. Pathian panpihna in tuni van puak ding
atam deuh hi. Mun tuamtuam ah van ka khia a, nidang bang lou in ka nasep
nuam ka sak thoh zawta hi. Nitaklam khomui kuan in innlam ka zuan
nawnta hi. Tuni ka rickshaw tawlna kipahna in ka dim a, Pathian in hon
ompih chìh ka haih kei hi. Ka pa ka sum muhte ka pia a, ka kisil siang a
ann kuang ka lui uhi. Ankuang umlai in ka pa’n nidang a hon thuhilh sek
bang in niteng nektawm zong haksatdante in hon thuhilh nawn hi. Ka nu
leh ka pa’n ka nasep ka zumpih khak ding lau ahi di uam ah, nasep khong
thil zumhuai hilou ahihdante hoihtak in ahon hilh uhi. Ann ka nezou ua
ka nitak hun zatdan ngei un dawr ah ka tu lelaih nawn ua, ka pa leng hat
sot mahmah ta a, nuam ka sa mahmah uhi. Ka sungkuante toh nuam ka sak
ziak ahi diam ah, Liani leng ka lungsim ah hon lang vang deuh ta hi.
Hunte liam zungzung in khate hong bei in
kumthak ah kilutta a January kha hong hita hi. Nasem lou leh rickshaw
tawl a sawt khop ka om zoh in kaal(week) thum vel ka lawmpa Mung toh
kilohna di ka mu nawn ua, skul lut matan kiloh in ka kuan uhi. Skul lut
kuan diing ahih tak toh inn ah ka khawl tawldam phot a, ka nu dawr
ngakna ka kithuah pìh tou den hi. Gentak sa mahbang in nek leh tak
haksat ziak a simmoh a ka om man in lawm ka thuah kei a,ka nu leh ka pa
ka lawm hoih leng ahi ngal uhi.
School lam vai ah ka buai mahmah ta ua,
ka admission bawlna di sum ka nei lemchang kei ua, tumalam a ka pa’
damlouh lai a tamkhop kizangbei ahìhziak in ah, ka nu’n sak leh khang ah
ka admission bawl nang zum-leh-zah khuallou in sum leitawi di a zong
mai angai hi. Ka nu, pawtkal in dawr ka ngak a, ka nu pawtna san pen ka
ngaihtuah chiah ka khasiat tha khong asuak sek hi. Pathian in hon taisan
lou a, sum leitawi ding a vamu thei hi. Inn a hong tung a, annkuang ka
lui ua, ka nu meel ah kipahmel leh dahmel a belh tuak hi. Ann baak kawm
kawm in ka nu kiang ah ” lungkham ken, lai hoihtak in ka sim dia nikhat
ni chiah i leiba teng i din vek na di aw, nu ” ka chi a , ka nu, khasia
in khitui hong tak pawt a, a paukhe theikei zezen hi. Ann nethei zaw sam
ka om nawnta kei uhi. Ka pa’n hon suk nuih sawm ahi ngei dia. . Mehtui
hawp hon kithalh sak a, a khuh threuh-threuh leh a nap (mucus) hong
pawtkha a. . Ka nu toh silou phet in ka nuihsan ua.. Kuangsil di’n ka
kisa uhi. Ka mansiang tak un, ka nu admission bawl di’n pawtkhia a ka pa
rickshaw toh pawtkhia hi. Kei bel dawr ngak in dawr ah ka tu hi. Dawr
ah ka lawmpa Mung toh sun nitum in ka kithuah uhi. Nitaak lam kuan in ka
nu, admission bawlzou hong tung a, ann huan di’n kisa ngal hi. Ann te
min in ka pa leng hong tung a, ka nitaak hun zat ngeina dan mah un ka
zangtou uhi.
Nite hong liam zel in skul kai di’n ka
hong kisa petmahta hi. Pawl sawm sim diing ka hita a kipichinsak natak
ka hon neipanta hi. An nezou, skul kai di’n ka hong kisata hi. Skul kai
ka kuan dek in ka pa’n thuumna toh kithuhilhna tamlou toh hon khakhia
hi. Huchi in ka lawmpa Mung toh skul lam ka zuanta uhi. Skul ka tung ua
nikum a class te toh ka kichibai tuah ua, nuam ka sa mahmah uhi. Tutna a
tu lawmte toh ka kihoulim lai un kongkhak ah, chikmah a mu nawn dia ka
kigintak louh, leh kinep hetlouhpi in new comer ka sinlailuahtu, Liani a
sam leng thiauthiau te toh hong diang lut ngiahngiah hi. Ka muhphet in
ka na zum gu sim a, baang (wall) lam kil ah ka kiseel bawl hi. First
bell hon ging a assembly di’n lei lak ah ka kumkhe suk uhi. Assembly
neih zoh in section hon khen ua Liani toh ka ki section kha uhi. Room ka
lut ua, Liani toh ka kimukhata uhi. Ka zumsim tuak ua, nuihmai a kihou
chihlouh ka kihou ngam kei uhi. Liani toh skul kaikhop ding ka ngaihtuah
chiah ka kipakgu mahmah hi. First day ni chuh ka tawpbaih ua inn ka
tung pah hi.
Inn ka tun in Liani in ka lungsim hon
luah nawn panta a, sun nitum in Liani toh maban ah bang chi ding ka hi
uh hiam chih khong ngaihtuah in ka dawr uah nitak an nek hut matan ka
hun ka zang bei hi.
Skul kong kaizom zeel ua, Liani toh ka
kimu mun deuhdeuh nawnta uhi. A kha asim bang kong kai tak un chuh ka
kaal uah iitna lianpi ana omta hi. Ka kihou thei mahmah ua, kithuah leng
ka kithuah thei mahmah uhi. Skul kai a nuam tuam mahmah a, Liani’
sakmel etlawm etnuam ka sa petmah hi. Class laklai bang in ka kinaak
melh thei mahmah uhi. Half chiang bang in ka room kong ua corridoor ah
ka houlim nak thei mahmah uhi. Skul kai sung dakkal guk sung bang leng
tom ka sa maimah hi. Skul a omdet ding chihlah thil hithei hilou
ahihchiah inn lam pai zel sam ngai hi.
Inn ka tung a, ka kihahsiang a, dawr ah
ka vatu hi. Ka lawmpa Mung hong hohtou a, dawr ah skul thu khong ka
houlim nilouh uhi. Mung pen ka lawm hoih ahihman in thil iim neilou in
Liani hoih ka sakdan leh ka ngaihdaan ka gen hi. Aman leng hon theisiam
mahmah a ka dinmun niam ziak a ka itna genkhe ngamlou ka hihdan a
theivek hi. Himahleh itna i chih iim a gentheih huaidante hon hilh hi.
Ann nek hut tan ka kihoulim khit un a inn uah paisuk hi. Ann ka ne ua ka
nek zoh un, lailam hih ding poimoh teng ka hih khit in ka lumta hi.
Lupna tung ah ka kingaihtuah a ka dinmun
ka ngaihtuah a, Liani dinmun ka ngaihtuah zel a, Liani te hauhsakdan te
kei mizawng leh gentheite adia pammaih lua ahihdante ka ngaihtuah a,
alehlam ah ka lawmpa Mung in dawr a ka om lai ua hon thil gen leng hoih
ka sa mahmah zel hi. A tawptawp in ka itna genkhe mai di’n thupukna ka
la a, ka ihmuta hi.
Zingkal damtak in ka thoukhia a, ka nu
vanla leh ann huan a abuai sungteng dawr ka vangak hi. Ka nu dawr ngak
ahong tung in ann ka ne ua, kei skul kai di’n ka kuankheta hi. Mung toh
skul lam zuan a lampi a ka pai lai un Liani try didan plan ka hon bawl
uhi. Kei gentheipi ka hihlam ka kithei a mikiang a itna simthu leel di’n
ka kisit mahmah mai hi. Bangteng hileh Itna ka muang a , Liani ka
lungsim a veilua ka hihman in genkhiat ka sawm/tum mai hi. Skul ka tung
tou ua. Class te la in Liani toh kimelhtuah gauhgauh in nuam ka sa
mahmah uhi. Hiaini ka daau haat mah mah ahi dia nitaklam ka class un ka
remain back ua ka tawphak sim uhi. Ka tawp un Liani kiah koitan hiam
kong khatou di ka chi leh “awle , na peihleh poilou” hon chi a Liani te
innlam ka zuan uhi. Khua mial philphial ta ahi a, Liani in lausim
ahihdan ka thei hi. Ka kianga hon naih a, ka khut uh a kihetkha malhmalh
uhi. A tawp tawp in a khut ka letsak khong hi. Ka lawmpa Mung in hon mu
a ka plan dan un amah hih di nei dan in ana paisuk a Dorca Hall kong ah
hon na ngak hi. Liani khut a neel mahmah a, letnuam ka sa mahmah a
Lampi bang sau deuh deuh henla nite bang suak thak leh ka chisim zezen
hi.
Nuamsa ka hi ngei diing ua , tomchik kal in, a inn uh ka tungtou kha
zezen hi. Gate kong ah . . . .
Kei – “Lian, hiai inn a nasem a kong kuan lai na thei lai hia ?” ka chih leh
Liani in – “hi. thei lai zenzen e, i kimuh masak tunglai maw le , hahhaha hon chì hi.”(nui kawm)
Ken le – “huai lai apat in hoih kon na sa
petmah a, tunitan ka lungsim ah ka hon mangngilh kei , ka hon na ngai
petmah mawk a, himahleh sum leh pai , neih-le-lam leh meel leh puam in
hon zil louh ziak a kon ngaihna hon gen ngamlou keive, hilele nang kon
muhdan in itna sum leh pai a en mi hi di’n kon gintaak louh man in zum
le zah khual lou in kon gen mai, na hon saan sak diam?”
Liani – “uLian, lungkham nonkoh zingchiah skul ah ka hon dawng di” a mittui paak liik liak kawm in hon chi hi.
Ka kihou zoh un a innsung uah tailuut mang vengveng hi.
Innlam ka taisuk thoh chenchen hi. Inn ka
tung a ka pa’n ka paihak ziak hon na dong a’ hoihtak in ka hilhchian
vek a, tuaban inn tunghak law nawnlou din hon taaihilh hi. Ann ka ne a,
ka ankam bang alim mahmah hi. Liani ka ngaituah den a, bang chi bang
dawnna muh ding ka hiam? Chih kia ka ngaihtuah den hi. Ann ka nek zoh in
lai hihsim ding leh gelh ding poimoh teng ka hih a ka lawmpa Mung kiah
ka vahoh suk leh lungkim louh meel tak in lai ana hih a, akiang ah ka
vapai a ngaihdam ka vangen hi. Tuban sawtpi hon kingaksak nawnlou di’n
hon kichiamsak zezen hi. Himahleh Liani ka ngaihziak ahihlam a
theichiang mahmah a hon theisiam thei a , atung ah ka kipahna a lian hi.
Lai hon gelhzou a Liani thu ka houlim ua, lungkelou in pang le zou ngei
ding ka hihdan uh khong ka genkhawm ua, kingaina mahmah leh kithuahthei
mahmah ka hihman un ka kimuang mahmah uhi. Zansawt sim tak in ka paitou
a ka nu toh dawr khak kawm kawm in Liani thu ka houlimpih a, ka nu’n ah
Liani te hausa lua uh leh kou zawng lua ka hih chiang ua, ka kingaih di
uh hon sitsim hi. Dawr ka khakzoh un kikhopna ka nei ua ka lumta uhi.
Khua hong vak a Liani dawnna ka ngaklah
mahmah a skulkai ding bang ka kuanbaih hial hi. Class lak ka hon kipanta
ua, nidang banglou in zumsim ka hi ding ua Liani toh ka ki-etkhak
chiang un ka zum sim tuak uhi. Half hong hita, , , , , , Liani toh
corridoor ah ka ding ua, Liani in tawp chiah gate ah i kingak dia huai
chiah dawnna ka hon pe ding hon chi hi. Ka kihouzoh un lawmpa toh zuntha
di’n ka kum suk uhi. Class te lazomtou zel in tawpna daak hong ging a,
gate lam ka zuanta uhi. Gate apat Dorcas Road bultan ka kiton phei uhi.
Lampi ah ka kikhen dek un laithem ahon pia a, mangpha ka kikhak ua kou
Mung toh innlam ka zuan suk uhi. Lawmpa’n lampi ah simsuk ding in hon
ngen a, ka phal kei a inntun chiah kikhek zohphet chiah hong paitou
inla’n huaichia simkhawm ni ka chi hi. Inn ka tung a kikheklou zen in
lupnatung ah ka bok zenzan a laithem ka hong a anuai abang ana kigelh
hi..
“Ulian,
Chikmah a ka kineplouh, na itna
ka na tankhak ka kipak petmah hi. Ka inn ua nasem a nong kuan ua pat ken
leng hoih kon sak na hi hi. Itna simthu nong lel hemlam simthu ahihlouh
a sihtanpha itna ahih ka kilamen hi. Tuni apat in nang a ka hi diing a ,
ka hi den ding. Sihna lou ngal in hon khen kei hen.
Ka kipak”
Chihteng hand-writing hoih petmah in a
kigelh hi. Ka kipak petmah mai a kei bang a mizawng hon teel chih ka
ngaihtuah chiah mittui pawt zen in ka kipak hi. Ka lai ka kem thipthep a
,ka kisuahkhia a dawr ah ka vatu hi. Ka lawm Mung hong hoh a ka laithem
ka simsak a hon kipahpih dan khong hon gen a, ka nih un ka nui lalaìh
uhi.
Ka lawmpa Mung toh ka thawm uh ngaih sim
ahi dia room ah hong dak luut zezen hi. Room apat ka pawtkhia ua, dawr
ah ka nu toh Mung toh ka lut uhi. Dawr sung ah Mung toh ka sungkuan un
dak 9 tan veel ka tu uhi. Dawr khak di’n ka kisa ua ka lawm Mung leng
mangpha ka khak ua, amah leng a inn uah a paisukta hi. Dawr ka khakkhit
un kikhopna sawtlou ka nei ua lum di’n ka kisa uhi. Ka room ah ka nu ka
sam a Liani toh ka kaal thu teng uh ka hilh vek hi. Ka nu’n naupang ka
hi lai ua, himahleh tangval dia kisa a, iitna neìh theih mah ahihdan
leh, huchi kawmkaal ah kikhen a ka om khak uleh puakdan siam ding in hon
hilh hi. A theih khomkhom a hon gen khit in ka lumta hi. Ka itpen Liani
lah kei a hita, ka nu leh ka pa lah dam a nek di zong a omthei ka kipak
a, Pathian kiang ah kipahthu gen in ka ihmuta hi.
Skul ah Liani toh ka kimu zel ua, nuam ka
sa mahmah ua, singdang englou in ka om uhi. Nikhat skul kaitawp in
Liani in nektheih hon treat hi. Ka zum mahmah mai a a numei penpen in
kei hon khilai chih ka ngaihtuah chiah ka kisuanglah mahmah hi. Liani in
ahon theisiam mahmah a “kisuanglah lou a lim tak in ne in, na poimoh
hun in ka hon panpih gige ding Ulian” hon chi a, ka lungsim hon khoih
kha mahmah hi. Nektheih nekawm in lampi ah ka paiphei ua, mangpha ka
kikhak ua ka kikhen uhi. Lampi ah ka nektheih nek uh ka ngaihtuah den
hi. Ka lawmpa kiah ka kisuanlah dan thu gen ka genpih hi. Mung in thil
pangai ahi a kisuanglah lou di’n hon gen hi.
Skul kaitawp inn ka tunsuk un,ka dawr uh
ana kikhak mawk hi. Mung toh mangpha ka kikhak uhi. Dawr ana kikhak ziak
in ka lungsim anuam hetkei hi. Gate a ka lut leh ka rickshaw uh ka gaal
muh zawmah hi. Ka pa ana tung baih ahidia,ka pa hong pai baih ziak ka
thei ut zok a , ka tailut thoh zezen hi. Ka pate room ah ka pa blanket
toh ana lum a, ka nu’n ka pa tal (forehead) puan in ana dap hi. Ka nu
thil omdan ka dong pah a ka pa tumalam a a damlouh damsiang lou a tuni
rickshaw tawllai hong pai a khosik in pha ahihdan hon gen hi. Thil omdan
hon hilh khit in ka innkhang ua teeng Dr. **** sam di’n hon sawl hi.
Ka kikhek fut-fut a ka lawm Mung ka sam a
amah toh Doctor ka vasam uhi. Doctor pa toh ka paitou ua, inn ka tun
phet un ka pa a en a damdawi inn ah hon refer hi. Ka nu toh ka lawmpa
toh ka buai mahmah ling-ling ua, kei toh ka lawmpa auto zong di’n ka
taikhia uhi. Minute 10 veel ka vakan kual kual ua, gari khenkhat sia,
khenkhat omlou, chih khong dawnna ka mu ua, ka lawmpa toh tha a puak
di’n ka kithukim ua, beidong tak in ka kiik uhi. Inn ka tung ua ka nu’
kiah ” Nu, Auto ka mu kei ua, tha in ka paw di uh ” ka chi hi. Ka nu
amel hong dik talou a , a mittui hong paak likliak hi. Doctor pa tuh
bangmah genlou in taipawt thoh hi. Ka pa’ a chisa nasa mahmah mai a, ka
nu toh ka beidong mahmah uhi. Ka pa tha a puak sawm a ka kisak lai un ka
gate uah gari hong khol a, huai phet in doctor pa hong tailut a kintak
in doctor pa’ gari toh hospital ka zuanta uhi.
Lamka damdawi inn ka tungtou ua,doctor
pa’n casualty ah hon lutpih a bed no. 26 ah ka sial ua nurse te’n
damdawi khong hong kap ua ka pa ihmu theita hi. A ihmut in damdawi ka
khai ua, doctor pa’n damdawi lei di hon gelhsak a, damdawi inn a hon
admit khit in, ka nu toh a kong lam ah vakikhakhia uhi. Huchi in ka nu’n
leng ka pa lupna kiang lam hon zuan a hong paiphei in ka nu’ meel
kipahmel deuhta hi. Ka nu’n Mung toh innlam a vante sizing ding leh buh
leh meh bawl di’n hon sawl a, Mung toh innlam zuan in ka paisuk uhi.
Ka lawmpa kiah ka lungkham dante ka
genkhe zel a, aman Pathian muang a lungkham lou di’n hon hehnem zel hi.
Mung bang a lawmhoih ka neih khak ka kipak petmah hi. Inn ka tung ua, ka
pa ka puakkhiat dek ua ka van uh thang leiluai teng ka hem ua, ka
lawmpa huhna toh ka hahsiang zoupah uhi. Ann nek hut lawtelta ahihchia
Mung leng ann ne di’n paisukta hi. Ka nek di uh ka huan a ka buai mahmah
lengleng sam hi. An huan kawm in ka ngaihtuahna a paisau khopmai a, ka
pa’n hon omlouh san khak di khong lau in Pathian kiah thumna khong ka
nei phutphut mawk hi. Dak 6pm lakvel agin in ante hong min a ankam
limlou pipi in ka ne a, ka nekzoh in kuangte ka sil bualbual a ka zoh in
ka nute ading an pack in, innkong te hoihtak a khak in Mung toh
hospital lam ka zuan tou uhi.
College road ah dut dut auto te ka man
ua, DI (Damdoi inn) ka tung ua, ann nek ding ka bawl uhi. Ka pa leng
Pathian panpihna toh a khosik a pha deuhta hi. Ka nu’n ann a ne a, ka
nu’n hon gen khol kei na a ka meh huan lim salou ahi diam ah, om sim
piipiai hi. Ka nu’n an anek zoh in ka pa’ gei ah ka tu ua, maban a sum
koi ah lak ding hiam ? ‘ chihte ngaihtuah in ka lungkham mahmah mai uhi.
Ka pa sisan test chihte leh damdawi tuamtuam te man a sum a sang a sim
poimoh ahi a, ka beidong mahmah uhi. Kihoulim a ka tutlai un dak 9 lam
hong peeltou a, ka inn uh ahoih khollouh toh giahsan ngam huailou a, kei
toh Mung inn ah giak di’n ka chiah suk uhi. Mung te inn ka pha masa ua,
a nute kiah kou inn a giak di’n ka vangen uhi. Hon na phalsak ua Mung
toh ka inn uah ka paitou pah ua, kihahsiang in lum di’n ka kisa uhi.
Lupnatung ah ka kìhoulim nilouh ua, Liani thupeuh ka hah gen mahmah ua,
skul thu khong ka gen ua, sawtlou in ka ihmu uhi.
Nidang bang in zingni suaknawnta a, Mung
toh ka thoukhia ua ka kihahsiang ua ann huan di’n ka kisa hi.Mung
ahihleh a sungte’n hon paipah in a chih ziak un kihahsiang khit in
paisuk hi. Buhbeel ka suang a mehbawl ding ka chih leh ka meh koihna
teng uh ana hawm hi. Meh bawl di ka zong somsom a ka gas tau uah, daal
tamlou steel nou dimlou deuh ana om lelak a huai ka bawl a ka suang hi.
Tuni chuh skul kaina dan omlou ahihchiah Liani toh kimulou ding chihna
suak hi. Kuate hiam dan a mobile phone lah kitawi zou samlou ahihchiah
Liani ka vei mahmah a, ka skul kailouh hon lunghimoh a, a om a
noplouh(mood flop) khak ding ka lau gu mahmah hi. Kingaihtuah a ka om
belbul lai in ka buhbeel phiit in hon phong guih a, ka an huan ka
vasuankhia hi. Innsung a hah theihtheih ka hah a, sawtlou nung in ka meh
huan leng hong min a ka vasuan hi. Liani thukhah nop ka neih ziak in
lawmpa kiah ka vahoh suk a, Liani kiah ka kailouh ziak hoìhtak a hon na
gensak di’n ka vagen hi. Ka kihoukhit un lungnuam tak in ka paitou nawn
a, ankam lim ngellou in an ka ne a, nekzou a, thilteng ka hih zoh in
hospital lam ka zuanta hi.
Hospital ka tungtou a, ka pa ani ani in
hong halh hiaihiai ta a ana tu zouta a damlam leng hita hi. Ka nu toh an
nek di ka bawl ua, ka pa’n leng tamlou nezouta hi. Ka nute ann a nek
lai un a kiang uah ” nu, tuni skul lah kikailou hospital ah om maimai
sang in, rickshaw tawl in vakuan in sum vazong leng hilou maw? ” ka chih
leh ka pa bang a ann nek lai hon thalh zezen hi. Ka pate’n a tapa duat
uh sum zong tawm hial dia hong phallou uh ahi dia ka pa’n “bawi,
lungkham koh a lampi dang om na ve , kuan dah oh” chi’n hon dawng a ,
himahleh ka buaina uh ka thei mahmah a kuan ding in ka kingen teitei mai
hi. A tawptawp in hon phal khong ua, ka innlam uah rickshaw la di’n ka
paisuk hi.
Rickshaw tawl in sun nitum hun ka zang a
nitak lam deuh in Lanva phakma deuh ah van khe dia ka tai leh school
kaite toh ka kituak kha hi. Ka zum petmah hi. Ka school kong uh ka
pelhkhit lak in Mung in hon mu ahi dia hon delhphei a ka kiang hong tun
in nak thithi zezen hi. Mung in kon vakoihpih ding hon chi a nial
mahleng ka nialzou kei a, ka kizui sak mai hi. Saulou in ka van puak ka
khia ua, ka khiat zoh un ka kingakna mun zuan in ka taiphei uhi. Lampi
ah Mung in tuni a Liani lungkim mellou tak leh kei leh ka pa hon awlmoh
mahmah ahihdante hon gen hi. Sawt ka kihou man kei ua ka lawmpa college
road bul Sauliim restaurant mai ah kum a, ka kikhenta ua, ka kingakna
mun ding zuan in ka taiphei charchar hi.
Nidang banglou tak in tuni’n sum tamkhop
ka mu a , gim leng ka gimsim ziak in ka kingakna uh Red Cross road ka
taipel a hospital lam ka zuan suak hi. Hospital ah ka rickshaw hawlna
puantoh ka lut a, ka kim leh kiang ua te’ mit kala mahmah hi. Doctor pa
visit bawl zou chet toh ka kituak kha ua, ka kilusuk (head bow) cheuh
uhi. A hon entum vungvung hi. Ka nute kiah ka sum muh teng ka pia a
innlam ah meh leh buh bawl di’n ka paisuk pah hi.
Inn ka tungsuk a, ka kihahsiang a meh
ding ka dawr uah daal kala a,daal meh mah ka huan zel hi. Khua hong mui
kuanta a,khua mial di’n kisata hi. Manipur gam tuh genlouh a theihsa mei
pailou a khomial nuai ah candle zang in ka gamtang hi. Mite neizoh
inverter/solar ka neizou sam kei uhi. A haksa sim mahmah a, himahleh
bang chi dandan hiam in ka min thei khong khong hi. Tuni chuh DI lam ate
toh an nekhawm ding chi in ann ka pack a, DI ah ka nute kiang ah pai
din ka kisa a ka mantak in kongkhak zou in Auto omna lam ka zuanta hi.
Lampi a ka kingaihtuah a, bahara cheng 10 sen sang in khe in paileng sum
save di chi’n ka lungsim ka khek a kintak in khe in ka paitouh thoh hi.
Minute 20 veel ka pai nung in ka tungtou khongkhong hi. Ka pate ka nu
toh lupna tung ah ana tu ua, ka vante uhle puak khiat theih di’n ana
koih ua, mak ka sa sim hi. A kiang uh ka tun in a nuihmai meel tak utoh
hon na vaidawn uhi. Ka nute’n “tuzaa chouh giakta ding,zingkal chia
pawtkhe theita ding” hon chi ua ka kipak mahmah mai hi. Ka ann puak ka
ngakhia a,ka pa kiang ah ” pa, tuzan kia giakta ding i hih uleh i paam
ua naupang damloute i ann uh i pia uh aw ?” ka chi hi. Huai naupang
damloute ahih uleh, genthei mahmah ahi diing ua,amel leh puam uleh
avante uleh,midang ka dotna apat zawng mahmah nek di neilou phial
ahihdan uh ka thei hi. Ka an puak ka vapephei a naupang’ nu’n ah
kipahthu hoihtak in hon na gen a ” Toupa’n aleh tampi in hon thuk heh aw
bawi…” chi in hon na VUALZAWL hi. Ka lungsim a zaang mahmah a nuiphei
siuseu in ka nute kiah ka paiphei nawn hi. DI ah dak 9 tan ka om a zan
sawt ma in innlam ka zuan suk nawn hi.
Khua hong vaak a,zingkal thouphet in DI
lam zuan in ka paitou pah hi. DI ka tun in ka nute inn lum zuan di’n ana
mansiang phial ua, doctor pa leng ana om hi. Ka nu leh ka pa kipahmeel
deuh mai in nuihmai taktoh hon na en uhi. Lamdang kasa mahmah a amau
kiang katun phei tak in ” bang thu la kipah meel na uchia” ka chihleh ka
nu’n “inn tungchiah” chihteng in hon dawng hi. Auto zong di’n ka pa’n
hon sawl a. Auto ladi’n ka pawtkhia hi,sawtlou in kava mupah a DI gate
ah ka nute vanteng toh ana ding uhi. Auto ah ka tuang ua,kipak tak in
innlum ka sungkuan kim un ka zuanta uhi.
Inn ka tungsuk ua, ka nu’n DI a om
manteng doctor pa’n hon piaksak vek ahihdan hon gen hi . Ka kipak petmah
mai uhi. Inn tungphet bangmah hih ma in Pathian kiah kipahthu nakpi tak
in ka gen uhi. Kikhopna ka zou ua,ka pa lupna ah ka sial uhi. Ka nu toh
buh leh meh ka bawl kawm un ka kiloulim kawmkawm uhi. Ka nu’n ka pa
damlouh sung a ka hahpan dante hon kipahpih dan thu khong hon gen hi.
Huaite hon gen zoh in awl chik in ” Liani na miss sim di maw ?” a mit
hon melh gaugau kawm in hon chi lauh hi. Ka nih un ka nui lualua phet
uhi. Ka lawmpa Mung leng ka nu toh ka nuih lualua uh za ahidia, ka inn
uah hong hohtou pah hi. Ka lawmpa’n hon buaipih nate kipahthu genna dan
in ann ne di’n ka na chial hi. Mung in skul thu khong hon hilh a lai lam
hitaleh a poimoh teng,ka kai louh sung ate hoihtak in hon hilh vek hi.
Liani leng ni thum ka kailouh sung in midang toh ana ki lawmbawl sim uh
chih leng ahon hilh hi. Ka lungsim chu hong nuamlou panta hi. Sawt sim
ka kihou khit un zing an ka umta uhi.
Zing an ka nezou ua. . Ka nu, ka pa’ toh
ka kithuah ua kei leh Mung toh dawr ah ka tu uhi. Ka houlim uh pai
mahmah a nuam ka sa mahmah uhi. Liani ka ngaihdan peuh ka gen khumkhum
leh ka kihoulim san laitak un, ka class te uh mitamlou hong hoh uhi.
Liani leng tel dia ka kinep luat leh ka mukei hi. Ka class captain pa’
makaìh a ka pa veh dia hong hoh ahi uhi. Ka dawr uh lah neuchik ahih
chia insung lam ah ka pilut a ka nu room apat hong pawtkhia a ka lawmte
kiah kipahthu nasatak in a gen hi. Aban ban in chibai daudau a atawpna
ah ka captain pa u toh daakbawm san kipia uhi. Kei chuh Liani ka muhlouh
ka lungtang hon khoihkha mahmah hi. Ka dawr uh khak di’n dawr lam ka
manoh phei leh Liani toh ka class te u mah pasal khamtheih hih khat toh
hong lut dek ka mu hi. Ka muh in ka kiguìh zezen a dawr kong ah Liani
sam di’n ka taiphei thoh zezen hi. Liani te’ ka vasap leh a kitön
pihpa’n aw khauhsim in “inkong ah ka na om na di u , lawmte le sawt om
peìh mahmah kei unteh” hon chihsan hi. Ken leng kingaihsiat mel deuh in
“KOU IN ZAW, MI HAUSATE’N SIKTAK SAKEI MAH NI UTEH” chi’n ka dawng thuk a
ka khase mahmah mai hi. Ka dawr kongkhak nuailam kalh dia ka kuun leh
ka mittui hong takkheta hi. Liani in mu ahi dia hon delhphei a, ka liang
ah hon phongtou a awlchik in ” ulian, kap koh ” hon chi a himahleh ka
kihepkhiat san hi. Liani hon kitonpihpa chu a khamlam ka thei chiang
mahmah a, Liani leng zu gim namsim mahmah hi. Liani te ka kalh khum a,
insung ah ka lutsan hi.
Insung ah lawmte toh ka kithuah ua. Maaza
hon tawi uh dawn in lawmte chiak lualua uhi. Liani leng ki-awilou ahi
dia,a lawmpa toh gate lam ah hong kikailut teitei ua,hong lut tei uhi.
Amau leng theitui dawn ding ka nu’n apiak leh Liani in sang a, akhat
pa’n sanglou a ka lawmte’ ana zakta thei mahmah sam uhi. Sawtlou a
tutzoh un Liani te inkong ah kizui pawtpah uhi. Bangbang hiam gen in
lawmte hong ki-sukawt tuahtuah ua nui zaizai in nuamsa mahmah uhi.
Sawtlou a om nung un pai di’n kisa kheta uhi. Ka pawt masa a ka gate bul
uah,Liani ana tu chil kheuhkhah a ana ki-diik hi. A kiang ah ka vapai a
zum le zah khuallou in ka itpen Liani kap ka muh theihlouh ziak in ka
vaphongtouh leh lawmte’n khut hon na bet khum zaizai ua,kou leng Liani
toh ka paikhe masa uhi. Sausim ka vakhatou a Liani leng mangpha ka khak
dek leh kong om lai di,hon chi a ka nih un ka kik suk uhi. Lampi ah ka
paisuk un Liani in ngaihdam hon ngen den hi. Inn ka tung ua ka nu leh pa
kìah hoihtak in ka introduce hi. Liani a kah ka muh apat ka hehna teng
ka itna leh ngaihna asuak hi. Sawtlou in dawr ah Mung toh Liani toh ka
vatu nawn uhi. Lawmpa a nu’n hih ding poimoh a neìh ziak in samsuk a
paipah hi. Liani toh kou gel kia dawr ah ka tu ua, kuva bawl dan khong
ka kihilh ua nuam ka sa mahmah uhi. Liani in a zu chepkhak cheuh pen ka
hìh nawn kei ding chi a mittui kai zen a ngaihdam hon nget ziak in
thilteng ka ngaidam vek hi. Nitaklam hong hih in paitouh sawm a, ka nu’n
na suty ni uh ahihtoh an ne ngal oh.. A chih ziak in an ne di’n omsuak
sawm a Liani’ nute kiah a lawmte toh an ne suak didan in fone in houpih
hi. Sun nitum in ka itpen toh ka innlum mahmah uah kithuah in nuam ka
sa mahmah uhi.
Nitak ann ka nek khit un Liani inn pai ka
vakha a, huai nitak khavaak mahmah a nuam ka sa mahmah uhi. Khut kilen
in singdang englou in lampi ah ka kizuitou uhi. Khenlou ding in thu ka
kichiam ua, nitaak a hun ka zatkhop masak nitak uh ahihman in ka
kikhelah mahmah ua, a inn uh paipah lou in Dorcas veng sung ah ka kivial
lehleh uhi. Liani leng gimsim ahihchiah C.Y.A Haanmual ah ka khawlpih
hi. Numei chih mahtak chu lauthawng deuh a hon kawi belh thrinthren hi.
Ka tutmuang lai un ka ngaihtuahna paisau mahmah a, Liani kiah “Lian, kei
mizawng lelte adi’n zaw nang na pamMaih kon sa ekhai ! ! ” ka chi leh
ka ang a belhlai hon entou guìh a, ka muk ah hon tawp hi. Ken leng ka
tawp thuk tei a ka kitawp zoh un “Ulian, zawn leh hauh thu ahikei, hon
ngailua ka hi. Ka hon taisan kei ding, nang a ka hi a, na chìh bangbang
in ka om ding, sihna loungal kikhen sak kei ni aw u. . .” kam nem tak in
hon chi a , ka lungsim leh ka taksa bang hong zang huai zezen hi. ”
Nau, ka kipaklua, ka kipahna pen nang nahi nanglou in koimah ah ka hing
zou kei diing…” chih teng in ka dawng thuk hi. Zansawt sim ahita dia,
kha leng omsang mahmahta a, Liani te innlam zuan in ka paikheta uhi. A
inn uh ka tungtou pah ua, gate ah khelah tak in ka kikhakhia uhi.
A ni a khate hong bei zel in, ka kipahna
leh ka nopsak nate, ni in tumpih ding hong bang hi. Nikhat ka skul uah
nuamsa tak a class ka laklai un, ka skul ua peon nu’n ka room kongkhak
uh hong kiu (knock) a ka teacher pa un a vahong a lehkha them khat kipia
uhi. Ka teacher pa’n laithem a etkhit in ka mintawn in hong sam a ka
bag toh peon nu zui di’n hon sawl hi. Ka zak phet in ka kiguih petmah a
ka nervous mahmah a bangthu hi hiam ? chih ka theikei hi. Ka chi khong
liing in a liing maimah a thilhoih hidi’n ka gingta hetkei hi. Ka book
te ka guang a ka bag kuah in peon nu ka zuita hi. Headmaster pa’ room ka
lut ua ka ni ( ka pa’ nau numei) toh headmaster pa ana kihou ua, ka ni
meel a dah mel mahmah mai hi. Skul a sawt om nawnlou in ka ni toh ka
skul kong uah auto la in innlam ka zuanpah uhi. Lampi ah ka ni’n ah ka
pa a Rickshaw tawlna lam a sepaihte gari toh kiphukha a liam nak mahmah
ahihdan hon gen hi. Ka laau petmah a, ka chiteng pumlin in ka hailoh dek
zezen hi. Inn ka tung suk ua, kin a kin a kikhek in damdawi inn lam ka
zuan pah uhi.
Damdawi inn ka tungtou ua, miphattuam
ngai hunkhop ana om ua, ka pa dressing ana bawl ua. . Oxygen khong ana
thuah lemluam uhi. Ka pa ka mu a ka khase petmah a, a zi meithai suak
sak a atapa tagah suak sak a a tangtawn mun ding hon zotsan khak ding ka
lau petmah mai uhi. Ka nu ka pa kiah khitui nuul in ana kap ngeungeu
hi. Ka pa kiah ka vapai a a khut ka letsak a ahon dawng mahmah kei hi..
Ka mittui ka biang ah luiluang bang in luang a ka aw uh bangchituk in
ngaih mahleh ka pa bil ah a lut takei hi. Ka pa’ bil leh a taksa teng
hong vot hiai hiai tamai hi. Ka pa’ aw neem “bang a bawi? bangmah ka
chikei, lungkham ken” chi a hon dawn ding kinem mahmah leng hihtheih
bangmah ka nei nawn takei uhi. Ka nu toh ka khitui uh kinuul tuah sak in
ka kap zoizoi petmah uhi. Sawtlou in ka pa’ luang inn a puaksuk ding in
YPA te’n hon sai mengmeng ua ka veng ua mihausa khat in Bolero in ka pa
luang ka pomsuk thoh uhi. Inn ka tungsuk ua ka veng ua nungak,
tangvalte’n ka inn uh ana hahsiang zou vek uhi. Ka pa lupna tung ah ka
sial ua, a thou nawnlou di’n a ihmuta hi. Ka lungsim a nidang a ka
tuilum suansek laite ka ngaihtuahkhe kha a, ka khase deuhdeuh ta hi. ”
Pa… Na kisil siang nang tui ka vasuang aw ?” ka chi a ” awle, bawi, na
fel lua” chih teng ka bil hem kia ah alang a himahleh ka pa taksa ka en a
amuk aphun thei nawnta kei hi. YPA te’ felna ziak in lengkhawm hon pan
uhi. Nitak lam dak 3 lam hita ahihchiang in ah zanhak di’n ka kisa uhi.
Ka pa kiang ah om om leng kah ziak a
bahse gawp di ka hih chiah ka lawmpa Mung skul kaitawp phet hong
diangtou pah a, innkong lam ah hon vatutkhiat pih hi. Parachute nuai ah
ka tu ua skul a ka lawm polh deuh mi bangzah hiam hong hohte toh ka
kithuah ua hehnep thei dandan in hon hehnem sam uhi. Lawm poimoh dan ka
theihbeh semsem hi. Nitak lam daak 5 veel in an ne di’n ka kisa uhi. Ka
lawmte inn vapaiphot a nitak zanhak dia hong hoh thak din, a innlam
chiat uah paita uhi. Mung toh ann ka hon ne ua, an bak thum kaan ka
nezoukei hi. Ann ka nek zoh un Mung toh ka pa kiah ka vatu nawn hi. Ka
pa’ meel ka etchiah ka kapkap mai hi. Mung in leng hon hehneem siam
mahmah hi.
Khuate hong mial a lengkhawm ding in
nungak tangval te ka inn setak uah hong paikhawm siausiau uhi. Huaite
lak ah ka classmate te uh mibangzah hiam toh Liani leng hong tulut tei
uhi. Liani ka mu a ka pa’ meel ka en a ka lungsim ah ” Pa aw. . Na mit
hong hak inla’n nungak fel nasak mahmah ka it mahmah Liani na kiang ah
hong hoh kam khat bek in hong hou ve maw. . Pa. . ” ka chi a kap in ka
kap maimah hi. Ka kah ka kideek zou mahmah kei hi. Kah louh kan hihtheìh
kineilou hi. Mung in inkong lam ah Liani toh kimu din hon paikhiatpih
hi. Liani leng a romol toh hon zui pawt a inkong ah ka va-om khe phot
uhi. Mung ahihleh insung lam ah lawmte toh kithuah di’n ana lut a kei
leh Liani kia ka paikhia ua inkhang lam deuh ah ka paisuk uhi. Liani in
ka haksat dan hon thuakpih mahmah a amah leng mitbok zen a mittui ana
nuul ahihlam ka thei hi. Khut kilen in mi omlouhna deuh ah ka tu ua,
pasal ka hihlam mangngilh zen in, ka it mahmah Liani aang ah ka kapkhia
a, Liani toh ki-angkawi in ka pa suun in ka kap ua, aw liing pelhpelh
kawm in. . . Liani kiah “naau, nangjo hon taisan mahmah ken aw,..” Liani
– ” u ei, ka hon taisan kei ding, kap nawn ken na kiang ah ka om.. Hon
ngailua ka hi U… Papa’n vaan ah angel te toh hon veng gige ding ahi.
Kisuhalh in zingchiang ni poimoh ahi. I tawp dia papa kiah paiphot ni.”
hon chi a. “Awle aw, i pa’n hon na lunghimoh kha ding” ka chi a ,
innsung ka lut ua, ka pa kiang ah Liani ka vatutpih hi.
Liani, ka kiang ah a om ziak in kah ka
kideek hamham hi. Ka ngaih mahmah Liani ka kiang ah omchuh ka lung a
suzangkhai tuan mahmah hi. Zan khovak in hon ompih thei leh ka ut mahmah
mai a himahleh naupang chik ka hihlai man un a nu leh pa’n zanhah
phallou uhi. Dak 10 tan chouh hon tutpih thei a, zan a sawt luat tak in
pai di’n kisa hi. Ka nu kiah ka vakha ding ka chi a , Liani te’ innlam
ka zuanta uhi. Lampi ah ka paitou ua, Liani kiah amah omkei leh thawmhau
law diing ka hihdante ka genkhum zel a, aman a nute’ a lauhdan thu hon
genkhum zel hi. Zan sawt simta ahìhman in lampi ah kuamah om nawnlou hi.
Kei toh Liani kia ka pai ua ka khut Liani’ liang ah koih in ka kiton
tou helhel uhi. A kallak in lampi ah mittui in hon tuumzel hi. Dorcas
road ka tuntouh un ka gal uah vak lian lawlou ka mu uhi. Ka naihtouh
deuhdeuh uleh vantunglam a naih deuhdeuh hi. Liani in lau mahmah mai a,
ka ang ah belh thinthen hi. Ken chuh ka pa’ kha in Mangpha ka nih ua hon
khak ut a kilaak hidi’n ka gingta hi. Vak ka muh namun ka tuntouh tak
un khapi kiang zuan in lengtou vangvang a khapi kiang ah kha kimveel dan
in khapi vavial hi. Ka dinkhawl ua, khapi ka en ua ka pa mangpha ka
khakta hi. Liani in leng entou sam a, kei hon kawi belh kawm in,
“Pa,lungmuang tak in paita in, ka ulian kiang ken ka taisan kei na ding”
a chi tei sam hi. ka kidiik hithit ua, ka khitui uh ka kinul tuahsak
uhi. Minute 10 vel di khong ka dinkhawl tak un, Liani in hon khelah
mahmah sam ahi dia, ka innlam uah hon kikpih daih a, nang thuakna pen
kon thuakpihna hiheh, hön chi a,a nu leh pate taithuak ngap in zanhak
suak di’n ka inn uh ka zuansuk daih uhi.
Sawtlou in Ka inn uh ka tungsuk ua, Liani
ka pa kiah ka vatutpih hi. Ka lawm dangte ka nung uahtu ua, lenkhop
late khong sa in nuam a sa mahmah ua,ka lunggimna hon hehnem mahmah uhi.
Gen gige sa mah bang in mi zawng hihna toh hong zanhahpih tawm sim
mahmah hi. Ziing dak 1 vel hong hita a , Liani hong tawl mahmah ta hi,
ka hehpih mahmah mai a røom a lum di’n ka sawl mai hi. Himahleh ka sawl
zou kei a a hat theihtawp in hong tu teitei hi. Liani, in ka it mahmah
ka pa hon suunpih mahmah a ka kipahna leh ka itna a khang in a lian
semsem hi. Liani chuh a taksa in zou nawn mahmah lou ahidia,ka liang ah
ka kingaisak a a ihmu hi. Ka phawng a lupna ah lum di’n a baan ah len
in room ah ka valumsak hi. Liani in kei sang mah a suun zaw bang khop in
a mel daang kiuhkeuh hi. Hichibang a Liani’ itna midang mihausa ta
tampite’n a tanzoh louh uh kei mizawng genthei leltak in hichibang itna
lian ka tankhak ziak in Pathian thumna ah ka phat hi. Kei leng ka pa’
hankuang pang ah ka ihmu a ka lawmte ahih uleh bang khong ah kingai in
ihmu uhi.
Kei leng tawl sim mahmah ka hi dia, sawt
ka ihmu khasim a ka khanloh in ka kiang ah Liani ana tu hi. Khuate vak
pan thiithiai a sana ka etleh zingkal daak 4 ana gingman hi. Khuavakta
chi in ka pa nidang a hong phawng sek pen ka leh phawng hi. Ka pa ka
sawi petmah a, “pa..pa…pa…Thouta ve. Khua vakta ei… Hong thou ou , pa. .
. Na lawm leh gualte toh na vondeih na aw neem in hon dawng lai ve maw
pa. . Na nuihmai mel hon lak lai sam ve maw… Simlei tung tuangnung siah a
na thaikawi toh na vondeih kha nawn pham san mai ding maw , pa aw. .”
chi in ka khitui ka nuul hi. Liani in ka khut kiptak in hon len a hon
kaikhia a hunsak phot in vakihah kheni hon chi a kei leng ka tusuk phot
hi. Sawtlou in ka paikhiat san phot a Liani toh tuimun ah ka vakihahkhia
uhi. Liani in kisukhalh kawm in hon vakikhek pih in hon chi a, ka
kihah zoh un ka nu toh PA kiah pawtkhe di’n ka kingen ua Liani te inn ah
ka vakikhek uhi.
Kin deuh a gamtang di’n vaikhah a ka om
bang un kinoh tak in Liani inn sum tamlou hon tawi in auto ka man
ua,Liani te inn ka tungpah uhi. A innsung uh ka lutkhak patna ahi a , ka
nervous mahmah hi. Liani’ pa’n hoih taktak in hon na houpih a nasem a
ka kuanlai ua, ka hahpan ziak khong in hon na phat a, himahleh Liani’ nu
kamkhat inle apau lam ka za kei hi. Liani te inn ah mittui pawt hial in
ka va-om kei hi. Liani leng hong kisa zokzok a, a pate’ kiah ka kingen
ua thumang tak in hon phalsak ua, Liani kiah,”hoihtak in hong kihehnem
un aw” apa’n a chi a, ka auto man di uh hon pia a innlam zuan in ka
paisuk nawn uhi. Auto mah inn ka paisuk ua inn ka tung pah uhi. Inn ka
tun un ka lawmte ana pai ua Mung kiah sun chia skul kailou in hong hoh
nawn di uh ahihdan ana gen ua innlam ah ann ne di’n ana paiphot uhi.
Zing ninou suak chuh a lamdang petmah mai
hi.Nidang a,ka pa toh ka zingkal hun zatkhom dante uh,ankuang umlai a
kithuhilh nate, tuilum ka suansek laite leh ka malis sek lai nite toh a
kilamdang petmah mai hi. Hihtheih lah ka nei kei ua, Pathian lemgel na
pomsiam louh ngal hih ding omlou hi. Zing annte nekhin in ka pa vuina
programe zang di’n ka kisata uhi. Zing dak 10 vel hong gin in ka claste
uh ka pa’n hon omlouh sanna suunpih di’n hong tungta uhi. Liani leng kei
kiah a omdet zezen mimuh a kilawmlou ka sak ziak un ka classte uh toh
kithuah di’n ka sawl hi. Amau ka pa kiang zoh line 5 na leh 6 na dim in
Liani leh Mung heu in ka claste tu uhi. Programe te zang bei hulhul
maimah ua, ka nu toh ka pa’ kiang ah,ka om ua khovel a ka muh nanung ni
pen hita maimah hi. Dakkal paihat mahmah a, kou nuta a ding in chuh
nikhat dakkal khat bang mai in liam zungzung bang hi. Zanhahpih ahihziak
in hon vuipih pah sawm uhi. Ka nu toh angkawi in ka pa sam in ka sam
petmah mai ua, bangmah a za tuankei, hankuang khuh ding in Vaal upate
hong kisa petmah ua, ka pa buanlei suak petmah ding in ka phal thei
mahmah kei ua, upate khaam in kapkap mah le ung bangmah phatuam omlou
hi. Ka pa Mangpha ka khak ua, haankuang hon khuh petmahta uhi. Tawpna
thumna a kineihzoh in lim khong ka kila ua, ka pa vui ding in ka pokheta
uhi.
Hanmual ah ka pa’ luang buanlei suak mai
di’n hankuak ah tangvalte’n khaisuk uhi. Ka pa mi siamtak, kuamah poi
khoihlou,buanlei suak mai di’n pammaih ka sa petmah mai hi. Lei a ka pa’
hankuang mangpha khakna dia deen (throw) louh chuh hihthei ka nei
nawnta kei uhi. Khitui naptui toh ka pa ka khakheta ua tangvalte’n haan
avukta uhi. A vuk khit un pastor pa’n thumna hon nei a, ka pa ittak
vuina programe ka zouta uhi. Innlam zuan in ka paisuk ua, Liani toh ka
lawmte toh ka kiton suk ua,lungsim zangkhai tuan deuh hi. Ka lawmte toh
ka inn uh ka tun ma un ka kikhen ua nitak lenkhopna ah kimu di’n ka
kithukhak ua ka innlam chiat uh ka zuanta uhi. Liani ahihleh ann nesa a
paisak ka tum a ka kizuisak teitei hi.
Nitak ann ka nek khit un, lengkhawm ding
in nungak leh tangvalte hong paikhawm nawn siausiau ta uhi. Ka lawmte
leng tamkhop lengkhawm di’n höng kuan uhi. Lawmte toh insung lam ah last
line lam ah tu in lenkhop late sa in nuam ka sak thohta a, ka lawmte
leh Pathian laa kisate’n ka puakgik hon zangkhaisak tuan mahmah hi. Ken
chu nuam ka sak thoh a sawtpi lengkhawm in laate sa in kithuah khop ka
ut mahmah mai hi. Himahleh dan kikhung om ahihman in nitak dak 7 veel in
hon tawpsan pah maimah uhi. Lengkhawm a hong paite ka nuta un ka khelah
mahmah uhi. Ka lawmte(classte) ahih uleh sawt deuh hon tutpih di’n ka
ngen hi. YPA nungak, tangvalte paibei zungzung uhi. Innvengte bangzah
hiam toh ka tanau naideuhte utoh,ka lawmte kou teng khong ka omta uhi.
Ka lawmte hong zanhah pih teng leh lengkhawm a hong kuan tengteng tung
ah kipahthu ka gen hi. Mi zawng khat hisam leng le ka pa hong sih hial
leh hon na suunpih sam uhi. Dak 8pm vel di khong hong gingtou pah a ka
lawmte leng numei leng tel ahihman un paipah ngai uhi. Ka lawmte Mung
toh ka vakha ua. . Liani ahihleh inn tan ka vakha uhi.
Mung toh kou gel vuak Liani’ te inn apat
ka paisuk ua,lawmpa kiah kipahthu khong ka gen a ka pa hon omlouhsan na
tung a hon kithuahpih nate thukzoh vual hilou hi. Mung bang hong
kisuanglah lehlam dek zezen a, ‘lawmta kaal a kithuahpih zel dimah
eichu..’ chih teng in hon dawng a , ka nui suk thrauhhrauh uhi. Inn ka
tungsuk pah ua ka sungte lum ding in ana kisata uhi. A zingchiang skul
kai ngai himahleh ka lawmpa, giak di’n ka zawn teitei mai hi. Kou leng
ka kihahsiang ua lum di’n lupna tunglam ka zuanta uhi. Lupna tung ah ka
kìhoulim nilouh ua,kitaisan lou a unau bang a ki-en ding in ka kichiam
thakthak uhi. Pasal ki-tangvalsak huntawk himah le ung gen ding ka hau
mahmah mai ua,tulai pau in ka gossip sawt mahmah ua zankim bang ana
gingman hial hi. Hinawn mahmah kei ka chi ua thumna nei in ka ihmuta
uhi.
Awle… Zingni nou höng suak zelte kei
tagah leh meithai ka nu adi’n hong haksa hiaihiai ta hi. Ka pa’ lou in
innsung thawmhau mahmah mai hi. Ka nu toh ka pa ngai a ki-angkawi a ka
pa toh sauliim a nunnuam kholkhawm a nuihchiam ka lellai nite uh ngai in
ka kah hun uh atam mahmah hi. Hunte hong pai hat mahmah mai in khovel
haksat nate’n hong tuam in ka nek d uh mulah phialphial in ka om uhi.
Ka nu’ dawr ngak vuak a nek ding teng kilei zou hamham a ka school fee
telah bat theihvual hita lou in ka mailam uh mialta mahmah mai hi. Ka
pa’ ka samzel ua himahleh aman suulkik simthu lellou ding in tung
thangvan hon na zotsanta hi. Kholak a hita leh koipeuh ah gentheihna
ngen ka paltou ua, mite simmoh in ka om uhi.
Nikhat skul kaina lam ah chikmah a ka
tuah ngeilouh tuah dia leng ka kigintak louh, tagah hih ziak in ka hon
tuak hi. Ka classrøom uah ka claste uh vanmang hong om hi. Ka teacher te
un hong zongkhia uhi. A latu omlou a mangthei hilou ahihman in hon dong
den ua a tawp in ‘kuamah ka kigenkhiat kei uleh ka vek ua hon kizep
ding’ hong kichìh leh pasal khat, khamtheìh hih mihausa, Liani in
khatvei hon kitonpih pa hong dingtou a kei hon kawk in “oja, Lianpu’n
tuni half in mi’ bag a checklai ka mu” hon chi hi. Ojapu’n ka bag hon
check leh ka bag ah khi (necklace) hoih mahmah chikmah a ka muh ngeilouh
ka muhpatna di’n hon khaikhe gonggong maimah hi. Ka biang ah bet ka
thuak ngal a, headmaster pa’ røom ah hon taw peek suk uhi.
Room ah zep in hon zep ua, a gimchiang un
khawl zel ua thu omdan hon dong ua ken leng kam neem theihtawp in thil
omdan diktak;ka guk ahihloh dante gen mahleng kei mizawngpa’ thu chuh a
bil uah a lut mahmah kei hi. Hiaite hong kipatna ziak mihausapa’
thilbawl leh a kam a thupawt ahihziak in amah thu la in ngoh in ka om a
dingzou lou zen in zep leh vuak in ka om hi. Ka class pih uh dangte’n
leng thutak theimah le uh,bangmah paungam hetlou mawk uhi. A tawp in hon
vuak uh tawp khong ua, tuang ah tu in baang ah ka kingai a,pasal
himahleng mittui pak kawm in ka lungsim ah ka pa ka sam a ” zua aw,
nanglou in zaw khovel siatnate thuak in ka thuak mai, zuang hong thou
inla’n ka nunna tualniam khaubang hong kaai sang vemaw” chi in ka kidik
hithit mai hi. Ka nu vasam uh ahidia room köng ah a aw ka za hi. Ka nu
kiang ah skul a thil omdan sang a uangzaw phial in gen ua,himahleh ka
nu’n a gintak chuh ka lam en hetkei hi. Headmaster pa’ table mai ah hon
tutou sak ua,ka nu hong pilut uhi. Ka nu’n hong muh phet in khitui in
tuumpah hi. Hong kihouhou ua khua ka phawk milmial hi. Ka khut pen toh
hon let sak uh leh ka headmaster pa uh meel ka muh teng ka thei lii-liai
hi.
Ka mit ka hah khiat leh tubelight vaak
kiiu-kiau ka mu a ka lu ka hei leh Ka nu ka mu a, a khanglam deuh ka
etsuk leh Liani leh Mumung ka mu hi. Ka chi hong meksak ua, thoh ka tup
leh ka thouzou kei hi. Ka daak kualkual leh ka room uah lum ka na hi
maimah hi. Liani,ka en a, “naau, nang zaw thutak thei niteh maw? Kei hih
hi hetlou ahi aw..” Ka chih leh “uLian,nang huchi bang thilhih ngeilou
ding na hi. Ka hon muang lua lungkham koh” hon chi a ka lungsim hong
zangkhai tuan mahmah hi. Ka nu thil omdante ka dong a thil bangkim hon
hilh vek a lungkim meel hetlou hi. Ka pa ka ngai petmahta hi. Ka pa ka
samsam mai hi. Ka lawmpa’n ka puakgik hon theihpih mahmah a hoìhtak in
hon hehnep tum in hong houpih hi. Khua ka phawk leh ka chi-naa sa ka
hihman in ka nu’n pain relief damdawi hon pia a ka imu suk nawn pah hi.
Ni bangzah hiam thoukhe peihlou a ka om
nung in ka thoukhe zounawnta hi. Zingkal khat school kai dia ka kisak
leh, ka nu’n hon sam a, lehkha khat hon lak hi. Ka etleh ka school uapat
a TERMINATION ORDER ana hi maimah hi. Ka et suksuk leh laipuan nuailam
ah ka suai, ka nu’suai, headmaster pa’ suai ka mu hi. Ka simsuak khit in
dinglai bang ka khukdin suk a ka mittui hong takkhe keuhkeuh nawn hi.
Ka nu’n “bawi, kapkap in khase lele a phatuam kei, dam a i dam nak leh
Pathian phawk le hang, Aman hon taisan kei na ding” hon chi a, ka baan
ah hon kaithou a tutna ah ka tu uhi. Kap lou di’n ka nu’n hon taitai
ziak in ka kah ka kholthei hi. Ka nu ann huan ngai, dawr lah kihong man
talou hi. Kei lah chu ka baisim lengleng lai a ann huan di’n ka hatzou
naikei hi. Skul kaithei nawnlou ding, chih ka ngaihtuah chiah ka
lungkham mahmah mai hi. Ka it mahmah Liani lah mukha nawnlou ding,ka
career lah pawl X zou nailou exam pahta ding hi zomah chuh, ka lung a
kham mamah mai hi. Liani toh lah ka kigamla hiaihiaita uhi. Liani ka
miss thei mahmah mai a genthei ka kisa mahmah a akhenchiah sih suk mai
ka ut tha bang a suak mun mahmah hi.
Genthei.haksa mahleh,nikhat tei kipahni
hong suah ngei ka kilamen hi. Pathian’ ompihna toh ka pa’ thakhek thei
di’n damna ka nei a rickshaw tawl in sum zong in ka hunte ka zang hi.
Kum naupang chik a rickshaw tawl chu anuam law hetkei hi. Himahleh sum
ken ka nu zonpìh kei leng nek ding mulou thei di dinmun a ka om zìak un
alou theilou ahihna ah kei a ding in chuh ka nekzonna ahimai hi. Hun
khenkhat ah houh Bungmual ah rickshaw tawlpih mi bangzah hiam toh
Bungmual ah van ka vakhia uhi. Ka kiklam un Liani’ patoh ka kituak kha
uhi. Hon muh phet in a inn ua hoh din hon sam hi. Liani te skul kai hun
hi a Liani nu leh pa chouh om uhi.
Nitaklam khomui kuan hong hih in innlam
zuan in ka paita hi. Liani’ pa’ hon sum piakte toh gawm in sum tamkhop
ka mu hi. Pathian in kou tagah leh meithaite nu ta hon taisanlou a,
rickshawpu dangte sang in ka mu hoih zaw sek hi. Inn ka tun in ka nu
dawr ah ana om a ann kihuan nailou hi. Ka nu kiang ah ka va ki report a
ka sum muhdan teng ka hilh vek a, kipak mahmah hi. Sawtlou ka va
tawldam khit in kisil di’n ka kisa hi. Ka kisil ma in buhbeel ka suang a
ka suan khit in ka va kisil hi. Niteng a rickshaw tawl a ka hun ka zat
hial aleh ka pa ka phawk thakthak a, a tapa hon khualna a agimnate ka
phawk thakthak hi. Kisilkhin in,ann khong suang in, ka ngaihnou Liani ka
ngaihtuah a ka lungleeng mahmah mai hi. Ka kimuhlouhna uh lah a kha
asim hong hita a,mite dan a muhlouh tongsan na ding mobile phone ka tawi
zou sam kei hi. Ka kihou theihna sun uh chu Mung tungtawn a thaikawi
kikhak a himai hi. Ka thaikawi kikhak nate uah, kip den ding in ka
kichiam sek uhi. Kingaihtuah a meh khawng bawl a ka gamtat lai in ka
lawm Mung hong hohtou hi. Liani’ laithai hong tawi a ka sim ua,lai
kigelhte ah nitak a hoh dia hon sapna leng tel hi. Ka simzoh un ann nek
hut lam hita hi. Ka lawmpa leng paisuk pah hi. Ken leng Mung ka khak
kawm in ka nu ka va sam a ann ne din ka kisa ua ankuang ka hon um uhi.
Ka nu kiah nitak a Liani teh hoh ut ka hihdante ka gen a kisuanglah sim
mah leng Liani ka muh ut gawp ziak in ka kingen teitei mai hi.
Ka hah nget luat ziak inn ka nu’n hon
pawt phal a,ann ka nekzoh un, kuang ka sil somsom a,ka man tak in ka
lawmpa Mung ka va tawnsuk hi. Mung leng ana mansimta a sawtlou in Liani
te inn zuan in ka paitou uhi. Lampi ah Mung toh bangthu a Liani in hon
sam zenzen ahi de o. . Chih khong ka kidöngtuah ua ka lungbuai mahmah
sam uhi. Nidang a ana hohkhata himah leng tutung pen tuam diak mahbang
in, ka nervous sim mawk hi. Hon muhlouhna sawt gawp a hon miss gawp
hinteh chi’n ka lungsim ah ka ngaihtuah hi. Lampi ah vuahmal phiin
seuhseuh a,nungak heel a pawtna din chu romantic sim mahmah bang hi. Kho
omdan toh i ngaihte siang a om di chu nopmeel mahmah mai a kou leng
phur deuh ka hi duam ah Liani te inn ka tungtou pah uhi. Liani te gate
ka lut dek un ka nasep lai ua ka kipal paihna uah Mung leng hong
kisuikha a, a khepi muk veilam hong kisui kha ek hi. Ken leng ka
chiamnuih a “na daau hoihlou ding eiveh!” chi’n gate ah ka nuilut
thauhthauh uhi. Liani’ te varandah apat ui(dog) liansim khat hong taisuk
thrutthrut a bauh in hon bauh ek-ek hi. Mung ka chiamnuih phei a a
khesuih khak ka ngoh sak hi. Liani in ui haam za ahi dia hong pawtkhia
a, “darling, darling. . Chu chu chu” chi in hong kikou pawt hi. Kei le
kipak sim nui heuhau kawm a ka paitouh leh a ui uh taitou fatfat in
Liani khut va liahsak palhpalh hi. Kei di ka kisak sim leh a ui uh sam
ana hi khanglang hi. Liani in leng hoihtak in hon na sam a innsung ah
ka lut uhi.
Liani te innsung siang mahmah sitset a
building inn hoihtak ahihtoh nop mahmah mai hi. Liani vuak in inn ana
ngak a kou teng thum vuak innsung liandeuh mai ah ka tu hemhuam uhi.
Kimuh louhna sawt gawpta ahihchiah ka zumsim vek ua ka paungam pah kei
uhi. Liani nu te pawtna khong ka dongkual khemkhem ua, thu vaantang
khong ka gen khomkhom uhi. Sawtsim ka om tak un ka neel deuhta ua, Liani
tui suak di’n ka sawl hi. Thumangtak in va suak a hon piak dek in ka
kiang ah ka tusak hi. Hon tuipiak lim mahmah a Bungmual tui ahihziak
ahidiam ah Liani te a ahihziak ahidiam ah huai zaw ka theikei. Kon tut
khop hial uleh nuam ka sa mahmah ua, gen ding bang hong om hiaihiai a,
dak kaal bangleng pai haat sim mahmah hi. Liani’ khut ka letsak a ka
lenkip tiinteen a aman leng hon lenkip tiinteen a nop mahmah mai hi.
Suang puak gik tengbang ngakkhiat khit mah bang in nuam ka sa hi. Ka
lawmpa leng hai teuhlou in hoihtak a ka kihoulim theih nang uh chi in a
fone ah earpiece toh laa ngai in ka mai uah kou hon mulou di’n T.V en in
tu beubau hi. Kou leng itna simthu kon suut panta ua, ka kimuh louh
kaal ua ka kingaih dante khong uh ka gen uhi. Nuamsa tak a itna simthu
ka leel lai un Liani mit hong paak liikliak mawk hi.Kei- ” nau,bang chi
eh? Na kap dek abang a? Kap kei ve na kiang ah ka omvoi”[Mung in theisim
ahi dia nuamsa lou in innkong lam ah phone a pau didan in pawtkhia
hi.]Liani- ” Ulian, i pa’n hon omlouhsan nung, ka nu’n nang tagah chi a
hon samsam mai…” hong kap kheta a ka liang ah hon belh hi.Kei leng ka pa
min hon kiloh chiah ka kidek zou nawnkei a…Kei- “naau, tagah ka hih zaw
kei ut thu leng hilou hia maw…! Pathian lemsak dan hia maw… I nu’n
huchi’n hon simmoh lehleng nang na hon iit a i tongchiamte na peel kei
leh huaiteng in ka kipak zou na diing”Liani- “ulian, ka nu’n nang hon
mangngilh dia hon sawl zel eive..hilele ken maw hon hah sawl semsem a
hon gensiat leh kon ngaihna pung deuhdeuh mai…
Ka mittui uh kinultuah sak a ka omlai un
Mung hong lut a “gate ging ei hunsak uau” hon chi a kei leng kinul
mengmeng in Liani ka kihepkhiat san phot hi. Sawtlou in Liani nu leh pa
hong lutta uhi.
Liani’ nu leh pate hong lut phet un, upa
mitlian in hon en gemgam mai uhi. Kou leng dak tam a ging taak toh pai
ka sawm phot uhi. Liani kiang ah ka na paiphot ding uh ka chi ua ka
pawtkhia uhi. Kongkhak ka pelhkhit un Liani’ nu aw ngaihtak mai ka za
uhi. Liani’nu in Liani salh in sal petmah mai a,ka min bang lou mun
mahmah hi. Ka va hoh ziak ua Liani tai thuak chih ka haih het kei uhi.
Himahleh Liani in khen ding a hong kisawl deuhdeuh leh hon ngaihna pung
zaw chi a hon gen pen in ka lungsim nuamdeuh hi. Huaite chi in hon
hehnep tum mahleh ka itpen kei ziak a athuak chuh ka pawna mahmah mai
hi. Liani’ te gate ka pelh zek un kikou aw ging ka za hi. Liani a nu leh
pate’n vo ding uh ahidia, kikou aw pen Liani aw ahihdan chiangtak in ka
thei hi. Va paitouh mai a vapikhiat mai di chia ka taitouh dek leh ka
lawmpa Mung in hahkham in hon kham a, hoihtak in hon khem a hon
khemkhezou a lungkim hetlou leh Lungsim nuamloupi in innlam zuan in ka
paita uhi.
Inn ka tunsuk in ka nu ana lumta a, ka
insung teng uh mial bikbek a ka nu’ room lam ah khawnvak ana vaak
nilhnelh hi. Ka room ah ka lut a candle ka va la a ka nu room ah
khawnvak in candle ka va de hi. Ka nu ana ihmu nailou ahi dia hon na
houpih hi. ” Nong paihak sim a lamkal ah buaina hong tuak zaw hikei teh
maw?” hon chi a, ken leng bangmah chilou kong paihak kha ua hi chih teng
in ka dawng a, imut lim chi in ka room lam ka zotsanta hi. Ka kikhek
mengmeng a ka kikhek zoh in candle mutmit in lupna ah ka lumta hi. Lupna
tung ka tunphet ka mit ka si chet leh Liani ka ngaihtuahna ah hong om
pah hi. Tagah genthei ka hihziak a ka itpen’ tuun leh zua in hon hal
ding uh zaw ka ngaingam mahmah kei hi. Lupna tung ah imu theilou in a
suk a tou a vai a dung teng a lum in ka kihei hei mai hi. Ka pai ua
Liani’ aw ka zaak ka bilheem ah gingden mai hi. Liani toh ka ki ITNA
LALGAM uh khimkhua hong zing mahmah tamai zaw nitak lungnuam tak a ihmut
chu hithei vual nawnlou hi. Lupnatung ah ka kipei futfut lai in taikhua
hong vak a buh-aal khuang in zingni nizung in ka room uh baangvangte ah
hong lut a , kei leng lup teitei nadan omkei chi in ka thoukhia a ka va
kihahsiang hi.
Ka kihahsiang khit in ann huan din ka
kisa a, ann huan a ka buaisan laitak in ka nu hong thoukhia hi. Nidang
banglou tak a ama nitak a Liani te’ inn a ka thiltuah ziak a ka meel
mual deuh adiam ah ka nu’n damlou dipeuh hon sa in hon kan hi. Ken leng
“awl in dawr van la a na pawt zohcia kon hilh na di” ka chi a, ka nu
lungnuamlou a ka koih noplouh man in ka gen kei phot hi. Ka nu leng kisa
mengmeng in dawr a van poimohte la di’n pawtta hi. Zing nisuak apat
thoukhia ann huan panpah chuh, ka ann huante ka mit khit in daaktam ging
law nailou hi. Kei leng man kisa in ka nu’ a pawt kaal in dawr ah ka va
tuman hi. Dawr ngak kawmkawm in ama nitak a ka thiltuahte ka ngaihtuah a
ka lungsim nuamlou tak in om hi. Liani in a tuun leh zua simthu zui a
ka tongchiam sa te uh a peel khak ding ka lau petmah tamai hi. Lungkham
mel tak a kui ngeungau a ka omlai in ka lawmpa Mung hong hohtou a dawr
ah ka kithuah ua, ka thiltuahte uh ban in ka ban gen suk daudau uhi. Ka
lawmpa’n ka puaknat hong dawn zangkhai in ka thei a atung ah ka kipahna
lian mahmah mai hi. Kihoulim a lungsim tawng a thil omte genkhiat a
nuamsa tak a ka omlai un sana in dak 7 bang ana peel man ta a, Mung leng
skul kai dia kisak hutta ahihna ah neklim chi in a inn uh zuansuk phot
hi.
Ka nu leng van pua hon hong tung chet a, a
van puakte ka va dawn a dawr ah awl-awl in ka lem uhi. Sawtlou in ka
zou pah ua dawr khak in ann ne di’n ka kisa uhi. Buh leh mehte bang ana
khing man gawp a ka suangthak zezen uhi. Ka ann suangte uh a sat kaal ka
ngak kawm un ka nu kiah ka thiltuah ka gen pa ta hi. Ka genkhit kuan in
ka pa hong kigen khata ahihman in khasiatna in hong pum tuamta hi. Ka
nu ana kidek zou deuh a, hoihtak in hong gen a, ” Kipakte kipak gige lou
ding, dahte dah gige lou ding, nikhat chiang a ei nuta te adi’n kipahna
ni hong suak dia, Pathian phawk le hang aman bangkim hon pe na ding
ahi” hon chi a ka lu a liang apat hon doptouh sak a ka tal hong tawp sak
a thumna hong neihpih hi. Ka kah pen chu ka tawp thei khong hi.
Himahleh Liani ka itna neng kha chik kiamlou a amah toh kikhen ding chuh
ngaihtuah in ka neithei kei a,a thuchiamte a akip ngei ka kilamen veve
hi. Ka nu’n ann hon thuk a ankuang ka hon um uhi. Ka nu’n kipaktak a om
ding in hon hilh a kei leng ka dahmeel sel theihtawp in ka sel hi. Ka
ankam leng lim hetlou a ka kham pah a, rickshaw tawl di’n ka va kisa pah
hi. Ka mantak in sum zong di’n ka kuankhe nawnta hi.
Kum naupangchik a niteng nektawm zong a
rickshaw tawl tuh a gimhuai khop mai hi. Himahleh, ka pa a damlai a kei a
tapa hon itna ziak liuliau a, a tapa kei ka laisiam di a deìh ziak a
tuni a ka tuah bangbang niteng phial a thuak ka ngaihtuah chiah thupi ka
sa petmah hi. Kei tuh ut leh utlouh thu hilou leh kei pen sum zonglou
in om mawk leng nek ding mulou maimah ding ka hihna uah rickshaw ka tawl
mai a ngai hi. Sun nisa nuai ah vangik pipi ka pua a,a khenchiang in
bang lungkiat huai ka sa sek hi. Lungkia a ka om chiang in ah ka nu’n
hon thuhilhte in ka kihanthawn zel hi. Rickshaw tawlna ah sum ka mu hoih
thei mahmah mai hi. Nitak lam khomui kuan hong hihtak in ah kei leng
innlam zuan in ka taisuk nawn leuleu hi. Tiddim road apat Vengnuam lam
zuan a Lailam veng ah ka lutsuk dek in Liani’ nu toh ka kituak kha uhi.
Taisan di ka chih leh hon sam hi. Kei leng ka rickshaw ka dinkhawl a hon
sapna ka dawng hi. Ka lu leng ka domsang ngam kei hi. Aw(voice) khauh
toh neem kithuah in ” Lianpu, na dinmun ki-en inla, ka tanu mu di’n ana
ki-nem nawn ken la na lungsim ah leng omsak nawn ken, huai hon gen ut a
hon khamkhol ka hi, ann neklim mangpha” Liani’ nu’n hon chih zoh in hon
paisanta hi.
Ka kingaihsiat tha hong suak petmah mai
hi. Ka lungkham tawpkhok inle hichibang thusia ka bil in a zak patna hi
a, ka om didan bang ka thei kei a ka lampi leng muh haksa ka sa phial
hi. Ka hehtha bang leng suak petmah in, ka rickshaw bang ka hattai hial
a inn ka tungpah hi. Inn ka tun phet in ka omdan teng kikhek in ka nu’n
theisiamlou in ka ban ah hon mantang a ” bang chi e bawi ? ” kham
vuallou khop in ka mittui luang in hon luang petmah a , aw ling pelhpelh
kawm in..Ken – ” nu Aw… Ka pa om himai leh maw…” aban ka sunzom zou
nawnta kei hi. Ka nu’n ahihleh tagah ka hihziak mah a kisimmohna tuak ka
hihdan hon theipah hi. Ka nu leng hong kidek zou nawnlou a kapkawm a
hehmel deuh mai in, ka liang ah sawi in hon sawi a… “Lialian, pau dih,
pau dih ka chi veh ! Kua’n bang hong gen a?? Bangziak a na pa om nawnlou
sam sam eh?” chi in aw ling pelhpelh in hon chi hi. Kei leng
khakhamvei di khop in ka tutna uah ka tusuk top a, ka nu ka angkawi hi.
Kap kawm in ka thiltuah teng ka gen nepnep hi. Ka genzoh in ka nu hong
khase petmah a ka liang ah hong kinga in hon kap ngeungeu hi. Ka nuta un
ah a om nawnlou ka pa’ sakmin ka lou zel uhi. Sawtlou in ka tawp thei
khong ua, ka nu’n Pathian kiang ah thungetna hon nei in,ka bathroom lam
uah kisil di’n ka paita hi.
Kisil zou, ann ne di’n ka kisa uhi.
Ankuang ka hon um uhi. Ka ankam leng lim theilou a Liani vuak ka lungsim
ah om hi. Tangzou ding in ka kigingta nawn kei hi. Liani’ in hon ngai
mahleh ka itna uh ziak a niteng phial a zep leh tai thuak ahihna ah
puakdan siam ka kizil uh a ngai maita hi. Ann ka nezou pah a ka nekzoh
in dawr ah ka va tu hi. Dawr ngak a ka omlai in Mung hong diangtou a,
kipahmel hetlou in hong om sim miaumiau hi. Kei leng dah mah leng ka
latsak utlouh ziak in sel theih tawp in ka seel hi. Mung kiah ” tunitak
bang chi miaumuau naphet a?” ka chihleh a sakhau apat laipuan hon
satkhia hi. Ken leng ka muh phet in ” eh ! Huihuiz, Liani’ letter mah
hiven maw..” kipak hi omtak in om selsal in ka chi a ‘himah eh’ chi teng
in hon dawng a hon pia hi. Dawr sung a Letter va sim di hial nuamlou
ahihchiah innsung ah sim di’n ka sakhau ah ka koih phot zezen hi. Ka nu
hong mansiang a, dawr a hong tut kaal ka ngak phot hi. Sawtlou in ka nu
hong manpah vanglak a dawr ngak di’n hong lut a kei leh Mung insung ah
Liani’ thaikawi sim ding in insung ka lutta uhi.
Ka room uah ka luut ua,singkuangpi tung
ah Mung toh bok henhan zezen in Letter ka hon lakheta a Mung toh ka hon
simpan uhi.” Ulian, Pathian hehpihna toh na dam zel na maw? Kon laithon
khak hehpihtak in a tawptan hon simsuak sak teitei in aw…
Ulian,amasapen in hon iit leh hon
ngai taktak ka hihdan mangngilhlou di’n ka hon ngen masa hi. U, ka hon
it in ka hon ngai petmah, himahleh ka tuun leh zua te’n i kaal a itna
ompen thei siamlou in i kaal ah meelma in hong pang uhi. Niteng phial in
a hon sal un a hon thuhilh gige ua,nang apat kihemkhe ding in ahon sawl
sek uhi. Himahleh ken hon taisanlou ding ka hihdan ka na genkhum zel
hi. Kamkhat kamnih ka pau zek chiang in a hon zep ua, kamse theitawp in
nang ahon gense zel uh. Nang toh khenlouh simthu i chiamte leng khaubang
tatsak mai ka utta hi. Nang ngaihna ziak in zep leh tai a ka om haksa
ka sa gawpta. Huai ziak in khen ding simthu hong leel mai ka hi.
U,na hon theihsiam ka kilamen a, ka
hon khen ziak a thilsia hihlouh ding in ka hon ngen… Ei geel zaw Sian
lemgeel louh himaita ni maw… Kon ngailua Mangpha…”
Ka simkhit in ka chite hong ling a ka
khitui aluang in luang zungzung hi. Mung kiah tui ka ngen a, tui la dia
apai khiat kaal in ka mit ka si a khua phawklou in Mung toh ka lupna uah
ka lum diildel hi.
Lianpu ahihleh a it mahmah a pa’n a
paisan nung in genthei tak in niteng nektawm zong in, a pa’ thakhek in
rickshaw tawl hi. Huchi kawm kaal ah a itpen mah Liani toh akaal uah
melma liantak;Tun leh zuate’n a kaal uh nang in Liani tai in zepsek uhi.
Pathian’ lemgel dan a Lianpu’ pa a mualliam man in Liani’ nu leh pate’n
a tanu deihthoh tak uh,Tagah maimai toh a kingaih u leh a kiten uh
phallou in, a ki-it mahmah ka lawmte Lianpu leh Lianite gibang khen uhi.
Ka lawmpa Lianpu’ tanchin, a khophawk louh apat in mite theih di’n kei a
lawmpa leh a sanggam bang a hon et Mungpu’n ka lawmpa Lianpu’ ka
sanggam bang a ka et tangthu tamlou ka hon pulaak nuam hi.~~~
Awle, Lianpu toh Liani’ thaikawi ka
simkhit un, a sung a kigelhte Lianpu lungtang in paw zoulou ahidia a
mittui hong pawt a kapkhe theilou in a mittui luang in hong luang hi. A
khut a laipuan tawi lai ka laksak leh tanglou in hong om gego a kin a
kin in Lianpu’ nu ka sam hi. A pumpi teng sawi in ka sawi ua himahleh
atang thei kei hi . A mit leng san in hon san gilgial hi. A lungphu ka
khoihsak ua leh hoihtak in a didan in a paihoih mahmah hi. A nu mangbang
a hong kikoukhe zoizoi petmah ahihman in vengte’n leng lunghimoh in hon
delh hial uhi. Ka veng ua val-upa khat doctor pa toh hong lut uhi.
Doctor pa’n a lungphu hon khoih a hoihtak a pailai ahihman in DI ah kin a
kin in ka pawtou uhi. Ka lawmpa’n hon paisan khak ding lau in lampi ah
Pathian kiang ah ngetna ka neitou den hi. DI inn ka tungtou ua,doctor
tuamtuam in hon na buaipih mahmah uhi, Operation theatre ah tailut pih
pah uhi. Lianpu’ nu toh OT mai ah ka tu uhi. Lianpu nu kapkap mai a, DI a
om mi amu kha peuhmah aguk in a kinuul chiat uhi. Dakkal 1 veel nung in
OT kongkhak tung a bulb neuchik hong vak kauh a sawtlou in Doctor te
khat khat in hon pawtkhia uhi. A tawpna pen ah ka veng ua doctor pa toh
Liani’ nu hong kihou uhi. Hong kihou zoh un Liani’ nu hong khukdin suk
in Pathian kiang ah ‘a tapa hinna a hawi sak ziak in kipahthu hon gen
hi’ Liani’ nu thumna apat in ka lawmpa’n hong paisan lou ahihdan ka
theithei a lungsim nuamtuam mahmah hi. Awl in Lianpu’ ward dang ah ka
piluut ua Liani’nu leh a tanau nai mi tamlou toh ken Lianpu DI ah ka
ompih uhi.
Lianpu’ leng Pathian ompihna toh kaal
(week) khat zoh in khua hon phawk panta hi. Lianpu a mit e hak in, a
khut a khe, a pumpite hong taang mah leh a NGAIHTUAHNA LEH LUNGTANG
(heart) a ngeina hong bang nawnkei hi. Lianpu’n a kiim a kiang a omte
hon thei nawnkei mawk hi. Sawm vei za vei ka min uh, ka omna uh gen
mahle ung,khat mah leng hon thei kei hi. A chang in “ka rickshaw thep”
chi peuh in hong pau phutphut mawk hi. Ka lawmpa gentheìh ziak a
vualphalou sa himahleh tua mite gamtat dan,ngaihtuah dan phalou a hai
(abnormal) a hong om maimah tuh ka pawna petmah a , Liani’ te sungkuan
ka mohsa petmah hi. Lianpu damdawi inn apat ka puak nung uh tutan in
leng Liani meel kimu kha nailou a, lah Lianpu’ in a khenchiah “Liani”
peuh hon chikhe zel hi. Ka lawmpa Lianpu lah a taksa hing mahleh si toh
kibang mai a hong om zaw, ka pawna petmah a ka lungleng thei petmah mai
hi. A nu lah DI a fee di teng sum tampi zong in buai in buai petmah hi.
Lianpu te nuta Pathian in taisan lou
hi.Lianpu’ te inn a leitute’n awlmoh in ah a inn mai ua dawr omsa pen a
thawn in luahthei uhi. Lianpu’ nu a dawr lah ngak ngai, Lianpu lah veen
gige ngai ahihman in buai kisa thei petmah hi. Lianpu ahihleh a taksa
hoih mahmah duangching mahmah mai a, a lungtang buai ziak in thilteng a
bul apat thak mah bang in naupang kum 5,kum 6 te bang in mawl milmel hi.
Lianpu’ nu leng buai kisa petmah a khakhat vel zoh in Lianpu’ sunkal
teng in anu’n mibangloute etkolna ah khazel hi. Alehlam ah Liani leng
skul ah kimu kha nawnlou a, bangmah kithuzakna om hetlou in mang
vengveng hi.
AFTER 5 YEARS
Lianpu te nuta leng Pathian in ompih den
in a dawr bawl uh hong lamzang petmah mai a ka veng uh chihphet louh ka
area kiim teng ua dawr lianpen phial khat hong hi ua , neizou mahmah in
khosak nuam sa mahmah ta uhi. Lianpu leng a lungsim naupang den mahleh a
nu’n leng ngeinaseh ta in nuam a sa ta petmah uhi. Nitaklam khat Lianpu
veh ding in a nano car un ah Lianpu’ nu toh a skul lam uh zuan in ka
tai fanfan uhi. Amun ka tun un, park lianlou khat ah Lianpu naupang neu
chikchik te toh kitholhna peuh a kitholh a,kiluaina peuh ah kiluai in
maitai siusiau in nuamsa tak a om ka galmuh hi. Ka lawmpa,ka sanggam
bang a ka etpa maitai siuseu ka muh in ka kipahna mittui hong pawt hi.
Ka khittui nul kawmkawm in a kianglam zuan in ka pai lut uhi. A kiang ka
tun phet in Lianpu’ nu’n chocolate pia a Lianpu kipak petmah hi.
Lianpu’n hon thei ngeilou ahihna ah a nu kiang ah kua ka hia chi’n dong
a, A nu’n “Bawi,na uMung hi ei” chi a adawng phet in hon kawi phei
thrutthrut mawk hi. Mak ka sa sim mahmah a himahleh hun awl lemtang dang
a Lianpu’nu thu dot ding lungsim ah chi in ken leng ka nau bang in ka
kawi thuk a anung ka beng thrauhthrauh hi.Sawtlou, skul a naupangte ka
kithuahpih zoh un innlam zuan in ka thum un ka taikik nawnta uhi.
Gari sung ah Lianpu Gameboy kimawl in
nuamsa mahmah mai hi. A nu toh ka kihou lim ua, denlam a skul a Lianpu’n
uMung chi a hon theih mawk pen lamdang sa in ka dong hi. Lianpu’ nu’n
ah Lianpu kiang ah kei pen a u hisak a niteng phial a ka thu ana genpih
gige leh Lianpu’n hon na ngai thei mahmah ahihdan hon hilh hi. Gintak
haksa bang ka sasim zezen hi. Lampi ah baanna ding poimoh ka neih ziak
in kumkhe phot di’n ka gen a, Dorcas road bul lak ah ka nau Lianpute toh
neklim chi’n ka kikhen uhi. Dorca hall ah ka lut touh dek in ka gaal ah
numei Liani bang deuh mai khat toh naupang kum 1 di khong paithei
tungpan ka omna lam zuan a hong paiphei ka mu hi. Hon naih phei deuhdeuh
leh Liani hi di’n ka gingta hi. Ka kiang hong tun in Liani a na hi
petmah a, ka houpih hi. Hon thei lawlou ahi ngei dia hon hoih houpih
lokei hi. Hoihtak a ka kigen zoh in “Eh ! Umung nang nana himaw ?
Karesei ! kimuh louhna naksawt ekhai, hong dih, khang a hotel ah singpi
va dawn ni ” hon chi seisai hi. Ken leng “ana paisuk uah van ka va la
dia kong paipah ding”chi’n Dorca hall ka lutsanta hi.
Office ah vante va la mengmeng in Liani’
te omna lam ka zuansuk pah hi. Hotel sung ah ana tu kheuhkhauh ua,singpi
ana sam uhi. Liani kiah “na naupang tonpih pa na ta maw? Kibang dek na u
chia?” ka chíhleh, ata ahihdan hon hilh hi. Aban a gen zel na ah, Liani
te ahih uleh Lianpu laithon akhak khit ni a zinghal a Delhi a ani te
kiah emergency case dan a a nute’n sawltou ua amah leng kin a kin a
bangmah thu gen man nawnlou a zinkhe pah ahih dan khong hon gen hi. A
pasal neih dante khong hoihtak in hon hilh a amah leng Lianpu phawk
ngellou a khosa ahihdante a thugente apat in ka na man a aguk in ka
hehtha suak petmah mai hi. A ut teng a gen zoh in ” Eh ! Ka Ulian bang
achi ngu t??” ahon chi khe khong a, ken leng hoihtak a Lianpu’ tanchin
teng ka hilh vek khit in milak ah hong kinul pelhpelh sam hi. Kimuhpih
khong ut ahihdan peuh hon gen a, kisik mel mahmah sam hi. Ken leng,
khatvei ka lungnem sak thak in Liani kiang ah ” Lian, pasal leh ta bang
neita na hi a, na hun paisa mangngilhta in… Vualphalou in om mah leh a
ngaihtuahna ah nang tel kha nawnlou na hi. Nang na omlouh nung, amah
adia Vangam tuk himai ahi…” chi a ka paupau lai hon bohtan guih a “ka
kimuhpih ut himhim ka kimuhpih di zongkhe thouthou ding ka hi.Amah a gal
bek in hon kimusak ve maw… Umung?” kap zen in hon gen a ken leng
nialhak ka sak gawp ziak in aw ka chisuk a a zingciang a kimuhpih di’n
ka kithukim uhi. Sawtkhop om man ka hi ding ua, naupang pa bang dohkan
tung ah ana imu neunau man a kou leng inlam chiat zuan in hotel ka nuse
ta uhi.
Lianpu te nuta nidang toh teh in hong
khosa nuam mahmah ta ua, kou veng mipite’n lamdang bang ka sa hial uhi.
Lianpu lah lungkhamna nengkha chik leng omlou a amah khomkhom in nuamsa
mahmah mai hi. A nu’n lah a thiltuah bangbang Pathian’ Lemgel ahihdan
thei in a tantan ah lungkelou a pang in nuamtak leh lungsim thoveng tak a
om in kuamah englou in khosa thei hi. Kum 5 paisa a Lianpu toh a
kihehnepna gige uh;” a zawngte zawng denlou,a haute zong hau denlou ”
chi a a gensekte tu in hong tangtungta hi. New Lamka a dia Mahahjon
minthang mahmah khat hong hi a, asak a khang ah a sakmin loibang thang
hial hi. A dawr uh bang lian zezua zezen in amau dawr tuh dawr neu
hitalou in dawr neu chikchik te supply in pang uhi. Lianpu nu bang,
tulai vai mahajon lian deuhdeuh te dawr mailam a sum piakna mun a tu
beubau te bang in tu in nuamtak in manager pian deuh in a dawr uh etkol
thoh hi.
Liani toh ka lemgeel sa bang un Dorca
hall bul ah ka kimu tuah uhi. Activa khat toh ana om hi. Gari in ka kipo
tou ua Lianpu’ te skul lam zuan in Dorcas road ah ka taitou uhi. Ka hoh
nang uh gamla sim ahihman in thu tamkhop ka genkhawm man uhi. Ka
kihoulimna uah, Liani in ah a pasalte mihausa mahmah ahihdan hon gen a,
himahleh a pasal chet pen zuhai mi hi a, lungkham mahmah ahihdan leng
hong gen tel hi. Sawtsim ka taitouh un ka tung khong uhi. Gate ah Lianpu
te kimawl kigalmuh pha hi. Gari ka park khit un siik dai ah Lianpu
naupang hon toh kimawl Liani in hon galmuhta hi, khawl dedu zezen in hon
en vengveng hi. Amah zak di khop in khasiat meltak in pau a ken a kiang
ah amuk phun ka mu hi. Liani leng hong khase petmah mai a mittui hong
nuul keuhkeuh hi. ” Liani, na huchi khasiat di leh ka hon paisan ding…”
ka chih leh “awle” chih teng in hon dawng a, awl in Lianpu kiang ka
zuan phei uhi. Liani leng zahkai deuh ahi dia, a dial puan in a mittui
nuul kawm in hong kilukhuh hi. Lianpu’n hon muhphet in hon delh phei
chenchen hi. Ka kiang hong tunphet in naupangte toh abawl uh paper a
kibawl long(boat) hon tawi “a analh hia uMung?” hon chi hi. Ka nung ah
Liani a kidiik ging nalhnalh ka za hi. Lianpu’ thilbawl ka laksak a “na
bawlsiam lua Lian… En dih Lian, na lawmnu Liani na thei lai hia?” ka chi
a ka kihemkhia a, Liani a lukhuhna hong lakhia a amel hong lang hi.
Lianpu’n hoihtak in mit phelou zen in hon en kilkel hi. A mittui hong
pak likliak mawk a, kam khat leng hong paulou in taikiik vengveng a
innsung khat ah hon tailut san hi.
Lianpu in banghiam khat a lungsim ah om a
ka theih man in kin a kin in anu ka call pah a kin a kin a hong taitou
pah ding in ka hilh hi. Liani nu leng Lianpu pi dia lampi a hong taitou
chet ahihdan hong gen hi. Sawtlou nung in Lianpu’ nu hong tungpah hi.
Lianpu’ nu thil omdan ka hilh vek a ka thum un Lianpu’ omna lam zuan in
tai in ka tai phei thoh uhi. A nu’n ah Lianpu’ omna room kongkhak hong
in awl in va houpih hi. Room sungte ah damloute’(patient) sungkuanpì te
vuak lutphal ahihziak in Liani toh kou room pua ah ka na ngak uhi.
Bangteng va gen ua, bang chidan a hong kikhem u hiam chuh ka thei kei
ua, sawtlou nung in a nuta ua nui selsal in hong pawtkhia uhi. Lianpu
nu’n ah Lianpu kiang ah Liani, a lawmte dan a gen in introduction hon
bawl hi. Liani’ leh Lianpu hong kichibai khit un Liani dingzou lou zen
in hong kap in, ” Ulian, kei ziak ngen ahi, hon ngaidam in kei ziak ngen
ahi, hon ngaidam in aw. . . .” chi in hong kap ngoihngoih hi. Lianpu’n a
muamkhum neklai a hop louh ziak a kap di peuh sa in a muamkhum Liani
piak hon sawm hi. Liani nu’n ah paikhiatpih ding in hon sawl a, ken leng
thumang tak in Liani a baan ah kai in ka paikhiatpih hi. Tutphah
lianlou ah ka tutpih a Liani kah hong tawp tuanlou hi. A tawptawp in ke
nleng ” Liani, kap nawn ken, tui kibosa luahkik theih ahikei, nang leng,
na damsung a ding koppih na neita. Hun paisate ah kisulungkham nawn ken
la, hinkho thak panta in. Na pasal, na ta toh nuamtak in nong khosa
ding uh. Nang leh Lianpu kikal tuh Mizo lasa siamte’n KHUANU RUATLOH
chi a ana sakte uh na hi mai ding uh, kap nawn ken” ka hihtheih
khomkhom a sawtkhop ka kikhem nung un hong tawp thei khong hi. Lianpu te
nuta leng hong paiphei ua innlam zuan in ka taisuk vengveng ta uhi…
BEITA
Writer’s about : Ka min tak ahihleh Nangmuanlal Samte @ Naa Muu ahi
a, tulel in Rayburn High School Hebron Veng ah Pawl X ka zil lellel hi.
Vengnuam, New Lamka ah ka teng uhi. Ka pa’n ahihleh kum 3 ka phak in
hon omlouh san a ka nu’n kum 4 ka hih in a hon paisan hi. Tu in ka pi
leh ka paneute toh ka khosa uhi.
Ka tangthu gelh ITNA LALGAM ah nu leh
pa nuai ah khangkhia hikei mah leng nu leh pate hon itdan leng ka hon
pulak zek hi. A ziak ahihleh i kiim leh kiang (society) uah nu leh pate
itna a kitheihsiam ding ka deìh ziak ahi.
Huai ban ah hiai tangthu phuahtawm
hon na simsakte teng kiang ah kipahthu naktak in ka hon gen a,noute ziak
a tangthu hon gelh khiakhia thei ka hihdan leng hon theihpih ding in
leng ka hon ngen sawnsawn hi. A diak in ah Grammar leh adangdang a hon
na panpih- Gl Shamte, Nasri Jona Tawmbing leh Document a hon na bawlsak
Lalk Khuptong, Kyekym Zolianusuansialching leh Bk Suan te tung ah leng
kipahthu nakpi tak in ka hon gen hi. Kipak.
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment