TAWLNOU LEH MAITEH

By ~ Sang Quptong 

A tung a ‘Thupi’ dia i teel tegel a theilou om di’n a gintak huaikei hi. Sim leh mal (South and North) bangbang a, a ‘meaning’ uh kigamla mahmah himahleh, ‘TAWLNOU LEH MAITEH’ tungtawn a, adiak in Khangthakte’n ziltheih, i neih khak ua leh chi a siam leh siamlouh genlou a hon gelhkhia chu ka hi peuhmah hi.
Ei Zomite’ i kileh suikik chiang in Khopi tuamtuam a ana tengsa i hi kei uh chih i haih kei uhi. Huchi hileh, koi apan a khopi tungthei i hi ua? Chi’n kidong le hang, Gamdang va genkai sese louh a i dawnna di ua ka gintak ahihleh, ‘Zoudawn apan ‘(Singtang chih nawnlouh ding ahi) chih hiding ahi. Hiai i chih theih nawn ziak ahihleh A naipen in, I Lamka zang uah mi kuahiam in sihna a tuah chiang a mite kidot masak pen ahihleh, ‘Koi khua apan a, Koi khomi a?’ chih ahi tangpi hi. Si suunna khenkhat a, a tanchin tomkim (adiak a upa lamte) hon gen chiang un, a Pianna leh khanletna, Khopi ana hi masa lou ahi chih i theih chiat uhi.

Mi tampite’ kipatna Zoudawn lam ahi a, tulai a khangthakte bel, nu-le-pate zal a Khopi mah a piang a, khopi mah a khanglian i omtham ding uhi. Huchibang kawmkal ah; kei ngei leng ka pianna leh khanletna Zoudawn (Mualnuam) Vangkhua ahi hi. Lamka khopi apan Sim (South) lampang a, Guite Road; siat mahmah leh ‘G’ bangmai a kawi ngiu-ngeu tawn a 105 Km khawng i pai leh kitung pan phet ahi. Zoudawn a piang leh khanglian ka hih mahbang in, Khopi a piang a khangliante sang in Zoudawn lam a khosakdante ka thei zaw deuh ding hi. (Experience kha ka hihman in). Himahleh Zoudawn lam khosakdan, abul-abal a gen sawm i hi zenzen kei.

Pathian vualzawlna in, Unau 7(P-2|N-5) ka pha uhi. Zoudawn a teng a khihdungzui in nekzonna thupi pen chu Lou neihna kum teng a kisuan zel (Shifting Cultivation/Slash and Burn Cultivation) ahi hi. Government Institution kingakna taak di omkei mahleh (a minpu a chu om.!). Mission School om ahihman in Nu-le-pate’n amau gim bangbang a gim dia hon phallouh ziak un, Mission School ah hon na kaisak uhi.Kiginni leh School suty nite in Nu-le-pate lou nasepna kihuh thei zel a, hon tha aam thei mahmah uhi.

Nu-le-pate’ Zing khangpi a thou in nasep van toh kithuam ngal ua, Vuahzu-daikai nuai ah lou nasem di’n kuankhe zel uhi. Hon khualna uh a thupi tel mai..! Nisanuai a lou nasem in om ua, ei ahihleh niliim nuai ah Laizil (a tamzaw,a minpu lel) in ki-om hi. Nitaklam School kaitawp chiang inInn ah lawmte toh kimawl in nuam satak in ki-om a, akhenciah bel ‘vaipai’ hun in nu-le-pate vanpuak va kidawn sam hi. Inn tun chiang in Nu-le-pate kiah, ‘Nu-Pa Bang nong puak uh ?’ I chih chiang in, ‘TAWLNOU’ chi in hon dawng zel uhi. Nute SENG sung leh Pate SAKHAUPI sung khawng ki-en in, ‘TAWLNOU’ kizong nilouh a, ‘MAITEH’ lom khawng chihlouh muh di a om kei..!!

Ka neulai in, ‘TAWLNOU’ kichi Sazu chia khawng pha di’n ka na koih a, huai lamen a nu-le-pate Seng leh sakhaupi sung zong chu ka na hi peuhmah hi. Tunung a ka ngaihtuah chiang in, Nuihzathuai sim bang mah leh Nu-le-Pate gim leh tawl didan ka ngaihtuah chiang in, ‘TAWLNOU’ pen kei a di’n ‘NEHNOU’ suak tamai hi. Nu-le-Pate’n,’TAWLNOU lou puakzoh hon nei khang ei’ a chih chiang un, i na kipak mahmah a, i kipahna pe’n i mawlluat lai ziak ahi a, i mawlluat lai hun pe’n, lungkham dan le theilou a i om milmeel hun ana hi maimah hi.

Zoudawn a teng a, ‘MAITEH’ meh nekhalou om di’n ka gingta kei nawn hi. Maiteh i chih pe’n miteng meh tangpi ahi chileng i khial sau law kei ding hi. Huchi ahihman in School naupang chih ziak a Maitehmeh-meh nuamlou chih om tuanlou hi. Tu a Zomi laisiam leh makai a i neihte uh a ‘Background’ uh sui le ‘Zoudawn’ a pan ngen hisim ding uhi. Mission Compound (Old Ccpur) a kai a, huai apan khangkhia ngen le a hisim uhi. Hiai apan i muhtheih nawn ahihleh i mi masate un alim a al ne a nuamtak in lai ana sim kei ding uh chih ahi nawn a, MAITEH mah ne a khanglian a, Maiteh Khuak zang a hiaitan ana tung uh ahi sam hi (i theih beh nop leh mi masa hon dampih laite kiah dong le). Hiai a kon gelh pe’n ahihleh mi tangpi gen apan a kon gelh ahi a, 100 % a Maiteh Khuak zang ahi uh bel ka chi ngam sam kei hi.

Bible sunglam ah lut zualta le hang, Danial leh a lawmte mangngilh theih ahi kei uhi. Christian ngen i hi ua, Danial te tangthu i neulai a Sunday School khawng a i zakzak sa ahi a, gen tam i sawm kei hi. Daniel leh a lawmte’n Khangthak (adiak a siamsin momnou te) hon chou mahmah uh hilou hiam? Daniel bang in Pathian lau kawm in Siam sin in Zu-le-sa leh khamtheih in kibual sese kei leng le, Kaam muh theihlouh hituanlou ahihdan hon sinsak hi.

I mi masate ua pan leh Daniel leh a lawmte apan in Nek lim taktak nek ziak a’Laisiam’ di ana hilou ahihdan i muthei uhi. Nek lim taktak nekziak a laisiam di hileh, Tulai khangthakte IAS ngen kihi mai lou di (??). ‘MAITEH’ Khuak Pathian in a zat leh a limlim ne te sang in dinmun sang zaw in hon koih ding thei a, Nu-le-Pate ‘TAWLNOU’ pen ‘TAWLDAMNA NOU’ suak thei hi.

Note: Bangkim hihthei Pathian in,’TAWLNOU LEH MAITEH’ chih pansan a i thugelh hon zatpih a, Zomite lak a Phattuamna hon tut ngei lamen Kawm in,hiai thugelh kon Lankhia hi.

©Siamsinna leh Vakiangbu

Comments

Popular posts from this blog

PATHAWI HIMAHLENG!!

PALLAI NITE

NATNA LAUHUAI COVID APAN PIANTHAKNA