TAWLNOU LEH MAITEH
By ~ Sang Quptong
A tung a ‘Thupi’ dia i teel tegel a
theilou om di’n a gintak huaikei hi. Sim leh mal (South and North)
bangbang a, a ‘meaning’ uh kigamla mahmah himahleh, ‘TAWLNOU LEH MAITEH’
tungtawn a, adiak in Khangthakte’n ziltheih, i neih khak ua leh chi a
siam leh siamlouh genlou a hon gelhkhia chu ka hi peuhmah hi.
Ei Zomite’ i kileh suikik chiang in
Khopi tuamtuam a ana tengsa i hi kei uh chih i haih kei uhi. Huchi
hileh, koi apan a khopi tungthei i hi ua? Chi’n kidong le hang, Gamdang
va genkai sese louh a i dawnna di ua ka gintak ahihleh, ‘Zoudawn apan
‘(Singtang chih nawnlouh ding ahi) chih hiding ahi. Hiai i chih theih
nawn ziak ahihleh A naipen in, I Lamka zang uah mi kuahiam in sihna a
tuah chiang a mite kidot masak pen ahihleh, ‘Koi khua apan a, Koi khomi
a?’ chih ahi tangpi hi. Si suunna khenkhat a, a tanchin tomkim (adiak a
upa lamte) hon gen chiang un, a Pianna leh khanletna, Khopi ana hi masa
lou ahi chih i theih chiat uhi.
Mi tampite’ kipatna Zoudawn lam ahi
a, tulai a khangthakte bel, nu-le-pate zal a Khopi mah a piang a, khopi
mah a khanglian i omtham ding uhi. Huchibang kawmkal ah; kei ngei leng
ka pianna leh khanletna Zoudawn (Mualnuam) Vangkhua ahi hi. Lamka khopi
apan Sim (South) lampang a, Guite Road; siat mahmah leh ‘G’ bangmai a
kawi ngiu-ngeu tawn a 105 Km khawng i pai leh kitung pan phet ahi.
Zoudawn a piang leh khanglian ka hih mahbang in, Khopi a piang a
khangliante sang in Zoudawn lam a khosakdante ka thei zaw deuh ding hi.
(Experience kha ka hihman in). Himahleh Zoudawn lam khosakdan, abul-abal
a gen sawm i hi zenzen kei.
Pathian vualzawlna in, Unau
7(P-2|N-5) ka pha uhi. Zoudawn a teng a khihdungzui in nekzonna thupi
pen chu Lou neihna kum teng a kisuan zel (Shifting Cultivation/Slash and
Burn Cultivation) ahi hi. Government Institution kingakna taak di omkei
mahleh (a minpu a chu om.!). Mission School om ahihman in Nu-le-pate’n
amau gim bangbang a gim dia hon phallouh ziak un, Mission School ah hon
na kaisak uhi.Kiginni leh School suty nite in Nu-le-pate lou nasepna
kihuh thei zel a, hon tha aam thei mahmah uhi.
Nu-le-pate’ Zing khangpi a thou in
nasep van toh kithuam ngal ua, Vuahzu-daikai nuai ah lou nasem di’n
kuankhe zel uhi. Hon khualna uh a thupi tel mai..! Nisanuai a lou nasem
in om ua, ei ahihleh niliim nuai ah Laizil (a tamzaw,a minpu lel) in
ki-om hi. Nitaklam School kaitawp chiang inInn ah lawmte toh kimawl in
nuam satak in ki-om a, akhenciah bel ‘vaipai’ hun in nu-le-pate vanpuak
va kidawn sam hi. Inn tun chiang in Nu-le-pate kiah, ‘Nu-Pa Bang nong
puak uh ?’ I chih chiang in, ‘TAWLNOU’ chi in hon dawng zel uhi. Nute
SENG sung leh Pate SAKHAUPI sung khawng ki-en in, ‘TAWLNOU’ kizong
nilouh a, ‘MAITEH’ lom khawng chihlouh muh di a om kei..!!
Ka neulai in, ‘TAWLNOU’ kichi Sazu
chia khawng pha di’n ka na koih a, huai lamen a nu-le-pate Seng leh
sakhaupi sung zong chu ka na hi peuhmah hi. Tunung a ka ngaihtuah chiang
in, Nuihzathuai sim bang mah leh Nu-le-Pate gim leh tawl didan ka
ngaihtuah chiang in, ‘TAWLNOU’ pen kei a di’n ‘NEHNOU’ suak tamai hi.
Nu-le-Pate’n,’TAWLNOU lou puakzoh hon nei khang ei’ a chih chiang un, i
na kipak mahmah a, i kipahna pe’n i mawlluat lai ziak ahi a, i mawlluat
lai hun pe’n, lungkham dan le theilou a i om milmeel hun ana hi maimah
hi.
Zoudawn a teng a, ‘MAITEH’ meh
nekhalou om di’n ka gingta kei nawn hi. Maiteh i chih pe’n miteng meh
tangpi ahi chileng i khial sau law kei ding hi. Huchi ahihman in School
naupang chih ziak a Maitehmeh-meh nuamlou chih om tuanlou hi. Tu a Zomi
laisiam leh makai a i neihte uh a ‘Background’ uh sui le ‘Zoudawn’ a pan
ngen hisim ding uhi. Mission Compound (Old Ccpur) a kai a, huai apan
khangkhia ngen le a hisim uhi. Hiai apan i muhtheih nawn ahihleh i mi
masate un alim a al ne a nuamtak in lai ana sim kei ding uh chih ahi
nawn a, MAITEH mah ne a khanglian a, Maiteh Khuak zang a hiaitan ana
tung uh ahi sam hi (i theih beh nop leh mi masa hon dampih laite kiah
dong le). Hiai a kon gelh pe’n ahihleh mi tangpi gen apan a kon gelh ahi
a, 100 % a Maiteh Khuak zang ahi uh bel ka chi ngam sam kei hi.
Bible sunglam ah lut zualta le hang,
Danial leh a lawmte mangngilh theih ahi kei uhi. Christian ngen i hi ua,
Danial te tangthu i neulai a Sunday School khawng a i zakzak sa ahi a,
gen tam i sawm kei hi. Daniel leh a lawmte’n Khangthak (adiak a siamsin
momnou te) hon chou mahmah uh hilou hiam? Daniel bang in Pathian lau
kawm in Siam sin in Zu-le-sa leh khamtheih in kibual sese kei leng le,
Kaam muh theihlouh hituanlou ahihdan hon sinsak hi.
I mi masate ua pan leh Daniel leh a
lawmte apan in Nek lim taktak nek ziak a’Laisiam’ di ana hilou ahihdan i
muthei uhi. Nek lim taktak nekziak a laisiam di hileh, Tulai
khangthakte IAS ngen kihi mai lou di (??). ‘MAITEH’ Khuak Pathian in a
zat leh a limlim ne te sang in dinmun sang zaw in hon koih ding thei a,
Nu-le-Pate ‘TAWLNOU’ pen ‘TAWLDAMNA NOU’ suak thei hi.
Note: Bangkim hihthei Pathian in,’TAWLNOU LEH MAITEH’ chih pansan a i thugelh hon zatpih a, Zomite lak a Phattuamna hon tut ngei lamen Kawm in,hiai thugelh kon Lankhia hi.
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment