ZOULENGTHEI MAHMAH KHUM
By ~ Lian Khuptong
VOKBUAL khua tuh huai hunlai adin
khonuam leh buh-le-Bal kiningchinna, Zodawn adia kho suantham ching
mahmah khat ana hi. Padal te innkuan tuh a khosung ua mi khosathei
mahmah leh lengthei huan liantak nei kivakna azat uh ahi. Chi mah bang
in Dalpite innkuan tuh khosung mite’n leh a tung-etpen uh ahi hi. Aman
tanu Chingta melhoitak anei hi. Chingta uh nungak panpan melhoitak mai
ahi a, khosung tangvalte’n le a mitsuan pen uh leh alim bawlpen uh,
nungak dang tampi om mah lehi.
Kiginni zingsangh khat Chingta tuh
anntuun toh apate lengthei huan khou va panpi ding, Sikul kailouh ni
ahih toh chi in hong kisa khia hi. Kong/sangkil hon pusuakpan phet,
apamlam deuh a Zokhanthang a tawikawl chiang aliang a baat in, “Ching
aw! na khawl dih, kei zong singphuk ding, chiah ni kiton ni ” chih toh
Chingta zöng kiguih sim toh , ” Oh ! Uthang , hi zenzen e, ei bang toh
ton na ut leh, hi tuibuk muam ou,”hon chi a, huchi in nihgel tuh loulam
ah sannemlaa peuh sa in kitawn helhel kawm in, hon kidawngsim pian uhi.
Hun zangkawm a loukuan kihel lah hikawm… Chim manlou in lou tung ding
ahihtak man un, Chingta in, ” i chiahlam chiang in zong khomual ah
haibang kingak ni, vaimasa “chi in vaikhak hi. Nihgel tuh ki-ittak leh
kingai na mahmah le u leng hong kikhen phot uhi.
A lamdang khatbel mite’n hichituk a
Chingta le Zothang a kite’n mawklouh pen uh bangthu hiding hiam ? chih
khosung mite lung-am saktu ahong suak maimah uhi. A tak a gen in tuh
Zothang pen mite bang a khosathei lua hilou, louhna semmi petmah nagum
sep a nekzong ana hi hi. Lehlam pang ah i hon etnawn leuleu leh; Padal
te innkuanpen khosathei mahmah.. . Buh-le-Bal nek khop nei gige, huaimai
le hilou; Lengthei huan hoihpi nei, a Lengthei huan mai le akumkhat
khamkhop uh pha gige mai ahi hi. Huai bangteng dinmun lak ah, kuata
doisan hiam o ! Chingta leh Zothang upmoh louhpi in, hong kingaikha
laizang uhi.
Hiai bangteng in Vokbual khua tuh
guhling bang in palbang toh dousak e…Theisiam hile u chin Anbang ki-itna
palbang nang di’n tualniam kisa di hiven chin mo ! Tungsunni tuh awl in
lenmual khiak lah huaitakmai in Lenkawl tumsuk toh kitawn in Tang
Zothang in a tawikawlchiang damtak in khia in chiah di’n sianglam manoh
in hong kisakhe hianhianta hi.
Chingta zong manlang tak in chiah
hunta, chih toh sianglam hong zuanta uhi. Theihlouh kal in khomual tuh
hong tung petmah uhi. Oh ! kuamah sakmel muh dilah na omtalou? Chingta
tuh lungsim nuamloupi in, hiaisan mun a tawlkhat ong khaw lning hön chih
pat leh, A pa Thangpai kisa in Ching aw ! Zothang na muh nopman.
Tuabang toh tulmai di’n paam hon sah ing, chiah ni chi’n paipih
vengvengta mai hi ! Tualaitak in Ching in pawna mahleh Apa’ thugen nial
ngamsam lou in pailiamta mai uhi.
Sawt zong kihal manlou in khomual ah
Zothang hong tung sakmel muh ding a tongsan ngaih melmuh ding himhim na
omlou, dahmel tak in leh thazoi niang mai a sianglam a zotmai ding chi
”ka koilouh ding bang di’n simthu naubang na sang ka hiam ?” chipeuh in
khasiat tha bang suakliap hi. A lungsim khat a tuh Chingta tun-le-zua
simthu lel vang ahihdan thei veve hi. A pamlam deuh a ‘Nuta loukuan
paite’n tuh den in, zaw Chingta te innkuan toh kituak mah ve ung o! Hong
kisal phei gamgam uh aka ‘Padal bang maisan ngem-ngumpi toh gamthuk lam
a na paneute kiang a hon thawnmang , cihdan bang a kichisuk zanzan
ua…NUTATE’N, “Zothang na tongsan zaw nang toh tul theilou ding na hi.
Singdang siang ah sanmun muang zaw mai in. Khatvei ni chiang Tang
loubang na kiakma’n” chi in lou lampai kawm in Nutate toh hong houlim
suksuk uhleh , akhua uh höng tung khongkhong ta uhi.
HUAINI a kimuh uh chih louh tuh
Zothang toh Chingta sakmel kimuh ding thangvansang a kikhai bang ahi ta.
Pathianni zingsang khat Niangpi hong hoh a, ” Zothang aw! hon hehnepna
ding lah kon theikei ing , Zan in, Chingta gamthuklam a apa’n siamsin
di’n nasawl kheta! ” chih thu va tun hi. Huai hunlaitak in tuh Tang
Zothang adi’n alungsim thangvansang a kikhai a bangta mai hi.
‘Sakmel mulou in gamgua bang hingzou
ding ka hiam ? Koi kuam sawlbang heina hiam ? Khattang lenkum ka veizou
diam ? Nanglou ngal kei zuan nem ding singdang omlou’ chi in Zothang in
ong genkhia a, akhitui nan vuallouh in abiang ah hong tak zitzit tamai
hi.
HUN leh kumte mualliam zungzung tamai
kum tampi bang hong kivei nung in, Chingta tuh suti zang di’n innlam a
hong pai ta hi. Khomual a hong tuntak in a nunluite uh bang alungsim
mitkha’n hong lang zungzung tamai a, himahleh a tongsan sakmel muh kik
ding a ngaihtuah chiah, a sakmel pahna’n dim zel. Inn hong tung petmahta
! Bang simthu hiam i chih leh ?
Tang Zothang in singdang ang a kum
sawt loubang a tulpih di’n Niangpek ana kilak hiau tamai. Hiai bang
simthute’n khosung naktak in hon dengsuak pahta huchi kawmkal ah,
Chingta te inn bang leng hon dengkha tuh a simthu zakte’n a sinlai
guibang zenlua kisa in damlou zou töp in lupnatung kidengna tamai hi.
Tuabang a damlou leh chiina in kumtam
kuamtak ong om a leh Chingta te innkuan in punlam sang in kiakniam lam
hon manoh hiaihiai uhi. Dalpite innkuan in nekzonna lam ah leng kiakniam
lam manoh gop in hong kibung gam petmah uhi ! Chingta damlouhna tung a a
sumsennate ziak un aneih alam teng uh beizou hi. I ngaih sutsut leh
leitung mite pen Itna lou a hing zou ding vualte hikhang. Leitung sum
leh pai, neih leh lam neimah le tuate pen zankhat thu a mangthang thei
‘bangteng bangmahlou, Itna lou in simthu kilel theilou . . aw ! Itna
thupi selung siangthou lampi dik a hon pi in Itna tuipi kihawtte pan hon
pikhia in, ka selung koilam a maw, na heitak mai ? Hon pi khiain maw ka
selung.
”Tang Zokhanthang in nunlui khiaklah
saktak in a Itna’masa thupi kuaisa mahmah, Chingta lah tuh a kahkah na a
lunggimna chikleh damni a om ngei nonlou ding hi. A paDal lah tuh
alungsim nuamsamlou a Lengthei huan a leng theigah khumtak maituh,
mangngilh moh, tua lah Lengthei pumkhat teng sawmnih bang manta ! Huai
lah a pumneu aneu khum mahmah lou.
Chingta tuh kumdang abang nawn kei a,
a sakmel hoihna teng lah mualgop nidang a apallutlai bang nawnlou
mite’n le, a maimit un ensim daudau uhi. Hun leh kumte Chingta selung
geldan a tuh sapkik theih leh ut phial leh kilawmtak in, anun ngaih tuh a
lungzuan zatam sialna himai hi. Annbang Itna’zoaw koimun koi a om zong
leh chik leh beini a nei kei ding a chichi uh. Chingta ka tan a naa
himai tuh ka laidip nalaa e, chih toh,a nunlui gamtatna sate
uh.Silhpuan bang hong thakthak mai’ gal khatlam i hon et nawn vengveng
leh Zothang te nupa lah tuh, NUPA Kituaktak leh hinkhonuam zang kisa in,
atate uh toh vangkhozawl a nunkhonuam laitual ngabang leng in lambang
saisai uh e..
Chingta le lungleng kisalua laa peuh
hon phuak , laa lam a kihei sawm in hong kisa bemtenta hi. Sunkhua
zankhua in kiset’ album bwlnuam in ahun neih teng hon pia in,hong buai
mahmah in, amah a d’in zuanzatam sial chite hun om non vet lou…Hun hong
kiheilam zel in khosung a laa’lam a asakmin lawibang hong thangsuakta.A
pallai nite tuh silhpuan bang thak nawnta nidang banglou,in ataksa tuh
hong hoih mahmah hi. Mite ngaihnat leh ngaihsang hong suak nawnta,hiai
bang teng in amah kipahna leh lundam luankhi bang gial bang in kekha
zozen.
Lenmual dawn a ni hong suak chih
theih phial dikhop in, Chingta vang in a innkuan uh.Hong dingkhe
nawnthak hi. Mite’n moulopna ahikeileh khosungvai a laasakna di a
omchiang bang in,sap ahizel a, zailaa ‘naubang hon awi taktak bang tuh
ami asa’khentuamomlou di khopin,mite mithip zou leh lungkuaizouta
ahi.Tulai a laasiamtakte sang in le…sinlai gubang zen dikhop in siam zaw
mawkdan in, gen kheukhou mai ahita. “Aw ! itna lamdang ” hon sak
ngialngial leh houh.Tang Zothang bang a chimul thousak zoutop chi
in,Hotel houlimna kho papi chingkam khat bang in’kuva haisan zen in amah
gen chouh dik hileh kilawmtak in genkankan nilouh mawk ! Huchituk a
hong minthang khia tuh Chingta pen bang a min ding in, “LAWS of Vobual ”
chih bang tangkha velvual maidan ahi. Tuabang a hong minthangtak in
mite apan bang deisakna sum leh pai tampitak hong luak a, himahleh
tuateng mah zang in ahinkhua tuh lampi diklou lam hon tawnta mai hi. ZU
le Sa in hong kibual kha tuh suahtak nang lampi dang omlou in a tawp in
hih leitung gim gentheihna haksatak lak ah khaubang na chiahsanta..
Zatamte’n suun lua in, a khua uh bang daizou zikzik hialta zen ! Leitung
a It’mahmah leh a senchil lungdeih a chanmai hilou, a sakmin thanna
daibang theng manlou, zatamte’n amm leh ngaina mahmah napi’in
mualliamsan hi. Hiai bang dahna leh mulkimhuai lak ah, Zothang min
nangawn le lohkhak bat’in na om veve lai, Aw! sihna thupi, sihna lamdang
! banghang a, ka senchil ngaih toh tuibang gawmloupi a khaubang na
chiahsan hiam ? Zothang kahtam loh tuh ana himai . Chingta in a damlai
nite’n sakmel hoihna leh a minthanna, a lasiamnate kisialpih hetlou in,
mite’n lunggulh in ngaihmah le uh a senchil vangngaihnou singdang ang a
tuul ding a lailungsung a naa salua ahiman in angkoilouh simthu toh
khattang leh lungzuang tak a ahinkhua, lampi diklou a ana tulpih chih
simthute, Zothang in hon theihkhiat thakthak pen amah adi’n zong
lunggimna leh puakgim tampi toh, a innsungkuan uh adi’n hambang vaihna
lianpi suak kha dekdek hi.
VOKBUAL vangkhua tuh thakhati n khua
hong niim vuahpi, höng zu zoihzoih mai. Gialpi toh huihpi’n hon nawk
dumdum.Tung sunni lenmual dawn a hong tum in khua tuh khimbang hong
ziing a, dumde, theham gingte’n hon khim imusak ta
‘Beita beita’
©Siamsinna leh Vakiangbu
Comments
Post a Comment